Yard Doç Dr Yasemin HEPER - XIII. Türk Klinik Mikrobiyoloji ve İnfeksiyon Hastalıkları Kongresi

KL‹M‹K 2007 XIII. TÜRK KL‹N‹K M‹KROB‹YOLOJ‹ VE ‹NFEKS‹YON HASTALIKLARI KONGRES‹

Programme on AIDS (GPA) çerçevesinde, UNAIDS deste¤inde HIV infeksiyonlar›n›n her yerde, kolay, h›zl› ve ucuz tan› almas› ve yay›l›m›n›n önlenebilesi amac›yla HIV- HT’lerini kontrol serum panelleri ile gerek duyarl›l›k ve özgüllük, gerekse kullan›m özellikleri aç›s›ndan de¤erlendirmiﬂ ve bir rapor yay›nlam›ﬂt›r (1). Bu raporda aﬂa¤›da listelenmiﬂ olan HIV-HT kitleri ile ilgili her türlü veriye ve bilgiye ulaﬂmak mümkündür:

• InstantCHEKTM HIV 1+2 (EY Laboratories) • GENIE II HIV-1/HIV-2 (Bio-Rad)

• Efora HIV Rapid (Efora Inc)

• OraQuick HIV-1/2 Rapid HIV-1/2 antibody (OraSure Technologies Inc)

• SD Bioline HIV 1/2 3.0 (Standard Diagnostics) ve Hexagon HIV (Human GmbH)

• Hema◊Srip‚ HIV-1/2 (Chembio Diagnostics) • HIV-1/2 STAT-PAK (Chembio Diagnostiks)

• HIV (1+2) Antibody (Colloidal Gold) (KHB Shangai Kehua Bio-engineering Co Ltd)

• GENEDIA‚ HIV-1/2 Rapid 3.0 (Gren Cross Life Science Corp.)

• DoubleCheckGoldTM HIV 1&2 (Orgenics Ltd) DSÖ’nün de¤erlendirdi¤i yukar›da s›ralanan testler d›ﬂ›nda, DetermineTM HIV-1/2 (Abbot Laboratories), Capillus‚ HIV- 1/HIV-2 (Cambridge Biotech Ltd), Serodia‚ HIV (Fujirebio Inc) gibi, farkl› testlerin karﬂ›laﬂt›r›ld›¤› ayr›nt›l› çal›ﬂmalar da yay›nlanm›ﬂt›r (2). DSÖ’nün çal›ﬂmalar› d›ﬂ›nda da HIV HT ile ilgili gerek serokonversiyon panelleri ile laboratuvarlarda, gerekse sahada yap›lan çok say›da karﬂ›laﬂt›rmal› çal›ﬂma yay›nlanm›ﬂt›r. Yap›lan bir çal›ﬂmada ayn› test kitlerinin duyarl›l›k ve özgüllüklerinin y›llar içinde artm›ﬂ oldu¤u gösterilmiﬂtir. Analitik duyarl›l›k ve özgüllük s›rayla; 2003’de %94.8 ve % 95.9, 2004’de %98.8 ve % 97.7, 2005’de %99.3 ve %99.1 olarak bulunmuﬂtur (3).

Tarama testlerini takiben, pozitif sonuçlar›n do¤rulanmas› gerekir. HIV prevalans› çok düﬂük bir toplumda tek bir test kullan›ld›¤›nda sonucun pozitif prediktif de¤eri, yani gerçek infeksiyonu gösterme olas›l›¤› çok düﬂük olacakt›r. Ayn› durum yüksek özgüllükteki testler için geçerlidir. Güvenilir bir sonuç için pozitif örne¤in bir do¤rulama testi ile tekrar test edilmesi gerekir. En yayg›n kullan›lan do¤rulama testi olan Western blot’un (WB) pahal› olmas› ve az›msanmayacak oranda de¤erlendirilemeyen (indeterminate) sonuçlar vermesi nedeniyle, HIV-1 ve / veya HIV-2’ye karﬂ› oluﬂmuﬂ spesifik antikorlar› rekombinant proteinler ve / veya sentetik peptidler arac›l›¤› ile saptayabilen Line immunoassay testleri (L‹A) geliﬂtirilmiﬂtir. INNOLIA, Pepti-Lav ve RIBA, bunlara örnek olarak verilebilir. Bunlarda de¤erlendirilemeyen sonuç say›s› az olsa da, maliyetleri WB kadar pahal›d›r. Yap›lan çal›ﬂmalar, uygun kombinasyonlarda kullan›ld›¤›nda ELISA ya da HT, veya HT’ler kadar basit, ancak 30-120 dakika gibi daha uzun süreler almas› nedeniyle “basit testler” (BT) olarak adland›r›lan testler ile de WB’a eﬂde¤er, ancak çok daha ucuza do¤rulama yap›labilece¤ini göstermiﬂtir. DSÖ ve UNAIDS bu çal›ﬂmalara

dayanarak, ELISA / HT veya BT kombinasyonlar›n›n do¤rulama testleri olarak WB’a tercih edilmesini önermektedir.

Güvenilir sonuçlar için bir test-do¤rulama-tan› algoritmas›na uyulmas› gerekmektedir. DSÖ ve UNAIDS HT’in kullan›m amac›na (transfüzyon, tarama, tan›) ve toplumun HIV prevalans›na göre üç farkl› algoritma geliﬂtirmiﬂtir (1).

HIV gibi Dünyan›n en önemli sa¤l›k sorunlar›ndan birinin HT kullan›larak taranmas›, tan› konmas› ve do¤rulanmas› için, sonuçlar›n güvenirli¤inin kalite sistemi ile izlenmesi ve güvence alt›na al›nmas› gerekir. DSÖ bu amaçla HIV HT kullanan yerler için bir kalite sistemi rehberi yay›nlam›ﬂt›r. Bu rehbere DSÖ web sayfas›ndan ulaﬂmak mümkündür (4).

Hepatit B

DSÖ, 1998’de özellikle transfüzyon güvenli¤ini sa¤lamak ve transfüzyon ile bulaﬂan infeksiyonlar› önlemek amac›yla Hepatit B infeksiyonlar›n›n taranmas›nda, daha do¤ru bir ifadeye HBsAg taramas›nda kullan›lan HT’leri de çeﬂitli kontrol serum panelleri ile gerek duyarl›l›k ve özgüllük, gerekse kullan›m özellikleri aç›s›ndan de¤erlendirmiﬂ ve sonuçlar› web sayfas›ndan ulaﬂ›labilecek bir raporda yay›nlam›ﬂt›r (5). Bu raporda aﬂa¤›da s›ralanan HBsAg HT kitleri ile ilgili ayr›nt›l› verilere, kitlerin özelliklerine, kullan›m prosedürlerine ulaﬂ›labilir:

• ADVANCED QUALITYTM One Step HBsAg Test (Bionike INC)

• DetermineTM HBs Antigen (Abbot Laboratories) • DoublecheckTM HBs Antigene (Orgenics)

• Genelabs Diagnostics Rapid HBsAg Test (Genelabs Diagnostics Pte Ltd)

• HEPACARD (J. Mitra & Co. Ltd.) • ImmunoComb‚ II HBsAg 90’ (Orgenics) • SERODIA‚ -HBs.PA (Fujirebio Inc) • Uni-GoldTM HBsAg (Trinity Biotech plc)

• GENEDIA‚ HBsAg Rapid Device (Gren Cross Life Science Corp)

• HEP B STAT-PAK ULTRA FAST (Chembio Diagnostic Systems Inc)

DSÖ taraf›ndan de¤erlendirilmiﬂ olan, yukar›da listelenmiﬂ h›zl› testlere ek olarak farkl› prensiplerle çal›ﬂan yeni HT’ler de geliﬂtirilmektedir. Sadece HBsAg de¤il, HBsAg + HbeAg kombine HT’ler de vard›r (6-9). DSÖ’nün çal›ﬂmalar› d›ﬂ›nda da HBV HT ile ilgili gerek serokonversiyon panelleri ile laboratuvarlarda, gerekse sahada yap›lan çok say›da karﬂ›laﬂt›rmal› çal›ﬂma yay›nlanm›ﬂt›r. Bunlar›n aras›nsa DainascreenTM HBsAb (Abbot Laboratories) gibi DSÖ’nün de¤erlendirmesinde yer almayan bir HT ile ilgili veriler de mevcuttur (2).

HBsAg-HT kitleri agglütinasyon, immunofiltrasyon (flow through test) ve immunokromatografik (lateral flow test) membran testlerinden oluﬂur. Genellikle test süreleri 10 dakikadan daha k›sad›r. HT’lere benzer kolayl›kta uygulanabilen, ancak test süreleri 30-120 dakika kadar süren

testler burada da BT olarak adland›r›lmaktad›r. HBsAg taramas›nda da ELISA yayg›n olarak kullan›lmaktad›r ve do¤rulama spesifik bir anti-HBs antiserumu arac›l›¤› ile, nötralizasyon testiyle yap›l›r. Sadece HT ya da BT kullan›lm›ﬂ ve nötralizasyon için antiserum bulunam›yorsa, semptomlar ve HBeAg, anti-HBc IgM, anti-HBc total, anti-HBe ve anti-HBs gibi di¤er HBV belirteçlerine bak›larak HBV infeksiyonu do¤rulanabilir (5).

Hepatit C

HCV infeksiyonunun tan›s› serumda anti-HCV antikorlar›n›n saptanmas›na dayan›r. Birinci jenerasyon kitler HCV genomunun NS4, 2. jenerasyon kitler kor + NS3 + NS4, 3. jenerasyon kitler ise kor + NS3 + NS4 + NS5 bölgesi taraf›ndan kodlanan antijenlere karﬂ› oluﬂan antikorlar› saptayabilmektedir. Üçüncü jenerasyon kitler ile duyarl›l›k, özellikle kor ve NS3 antijenlerinde sa¤lanan geliﬂmelere ba¤l› olarak belirgin olarak artm›ﬂ ve pencere dönemi k›salm›ﬂt›r. Buna ra¤men pencere döneminin halen 40 günün üzerinde olmas›, yeni test aray›ﬂlar›n›n sürmesine yol açmaktad›r. Yeni olarak periferik kanda HCV antijenlerini saptayan ELISA testleri geliﬂtirilmiﬂ ve de¤iﬂik popülasyonlarda denenmeye baﬂlanm›ﬂt›r (10,13).

HCV için de en yayg›n olarak kullan›lan testler ELISA testleridir. Ancak agglütinasyon, immunofiltrasyon (flow through) ve immunokromatografik (lateral flow) membran testlerinden oluﬂan ve genelde 10 dakikadan k›sa sürede sonuçlanan HCV HT kitleri de geliﬂtirilmiﬂtir. HCV infeksiyonunun do¤rulanmas› için Line/Strip immunoassay (L/S-A) ve nükleik asit amplifikasyon teknolojisi (NAT) temelli testler kullan›labilir. L/S-A testlerinde solid faz olarak test striplerine ayr› ﬂeritler halinde sentetik antijenler bulunur.Bu sayede de örne¤in içerdi¤i antikorlar›n hangi antijenlere ba¤land›¤› ayr› ayr› görülebilir. HCV için L/S-A do¤rulama testleri de h›zl› testler içinde yer almaktad›r. Sonuçlanma süreleri 20 dakikan›n alt›ndad›r.

DSÖ, 1998’de özellikle transfüzyon güvenli¤ini sa¤lamak ve transfüzyon ile bulaﬂan infeksiyonlar› önlemek amac›yla Hepatit C infeksiyonlar›n›n taranmas›nda, daha do¤ru bir ifadeye anti-HCV taramas›nda kullan›lan HT kitlerini de çeﬂitli kontrol serum panelleri ile gerek duyarl›l›k ve özgüllük, gerekse kullan›m özellikleri aç›s›ndan de¤erlendirmiﬂ ve sonuçlar› web sayfas›ndan ulaﬂ›labilecek iki ayr› raporda yay›nlam›ﬂt›r (14-15). Bu raporlarda aﬂa¤›da s›ralanan HCV HT kitleri ile ilgili ayr›nt›l› verilere, kitlerin özelliklerine, kullan›m prosedürlerine ulaﬂ›labilir. ‹kinci raporda HCV ELISA sistemleri de de¤erlendirilmiﬂtir.

• Advanced QualityTM One Step HCV Test (Bionike Inc) • HCV TRI-DOT (J. Mitra & Co. Ltd.)

• Serodia‚ HCV (Fujirebio Inc.)

• HCV SP∑T (Genelabs Diagnostics Pte. Ltd.) • SeroCardTM HCV (Trinity Biotech plc)

• GENEDIA‚ HCV Rapid (Green Cross Life Science Corp.)

• 4 th Generation HCV TRI-DOT (J. Mitra & Co. Ltd.) • INNO-LIATM HCV Ab III update (Innogenetics) – Do¤rulama testi

• CHIRON*RIBA*HCV 3.0 SIA (Chiron) – Do¤rulama testi

Di¤er HT’ler gibi, DSÖ’nün çal›ﬂmalar› d›ﬂ›nda HCV HT ile de gerek serokonversiyon panelleri ile laboratuvarlarda, gerekse sahada yap›lan karﬂ›laﬂt›rmal› çal›ﬂmalar mevcuttur. Bunlar›n aras›nda ImmunoComb‚ II HCV (Orgenics), Hexagon‚ HCV (Human GmbH) ve SM-HCV Rapid Test gibi DSÖ çal›ﬂmalar›nda de¤erlendirilmemiﬂ testler de vard›r. Bunlardan ImmunoComb‚ II HCV, tükrükte de kullan›labilmektedir (16,18).

Hepatit E

Yeni olarak, hepatit E için anti-HEV IgM antikorlar›n› 15 dakikada saptayan bir HT (ASSURETM HEV IgM Rapid Test (Genelabs Diagnostics, Singapur))geliﬂtirilmiﬂtir (19-20).

Hepatit A

Hepatit A için HT olarak de¤erlendirilebilecek bir test bulunmamaktad›r. Nitroselüloz bir membran üzerinde 30 dakika içinde iki ayr› renkli nokta ﬂeklinde anti-HAV IgG ve IgM’nin bir arada saptanabildi¤i ELISA’dan daha kolay ve ucuz bir test geliﬂtirilmiﬂ, ancak çeﬂitli solüsyonlar›n damlat›ld›¤› ve y›kama aﬂamalar›n›n da oldu¤u deneme aﬂamas›ndaki bu test (DIGFA), henüz gerçek anlamda bir HT olmaktan uzakt›r (21).

H›zl› Testlerin Kullan›m Alanlar›

Yukar›da belirtildi¤i gibi, HT’ler k›s›tl› kaynaklar› olan ülke, bölge ya da sa¤l›k merkezlerinde tarama ve tan›da büyük kolayl›klar sa¤lamaktad›r. Ancak kolay gözükmesi, dikkatle ve üretici firma önerilerine tamamen uyularak kullan›lmalar› gerekti¤ini unutturmamal›d›r.

Baz› çal›ﬂmalarda üretici firmalar›n verdi¤i duyarl›l›k ve özgüllük de¤erlerin % 6.8-17.9 alt›nda de¤erler elde edilmiﬂ, farkl› ülkelerden al›nan serumlar ile yap›lan çal›ﬂmalarda da ayn› testte farkl› sonuçlar elde edilebildi¤i görülmüﬂtür (22-24). Son kullan›m tarihi 1-3 ay kadar geçmiﬂ olan kitlerin duyarl›l›klar›n›n önemi ölçüde düﬂtü¤ü de belirtilmiﬂtir (24). Tükürük ile yap›lan oral HIV HT’lerinde yanl›ﬂ pozititfliklerden kaynaklanan sorunlar ABD’de bas›na yans›m›ﬂ ve bir güven sorununa yol açm›ﬂt›r. Yanl›ﬂ pozitifliklerde, genellikle kullan›c› hatalar› söz konusu olsa da, tükürükteki antikorlar›n çapraz reaksiyonlar›n›n da rol oynad›¤› belirtilmektedir (25, 26). Laboratuvarlarda yap›lan duyarl›k- özgüllük test çal›ﬂmalar› ile sahada kullan›m sonras› elde edilen veriler her zaman birbirini tutmayabilmektedir.

Özellikle toplum sa¤l›¤› aç›s›ndan önem taﬂ›yan infeksiyonlar›n erken tan› almas› yay›l›m›n önlenmesi aç›s›ndan önemli oldu¤undan, herkesin kolayca ulaﬂabilece¤i ve hemen sonuçlanacak HT’ler toplumda test yapt›ranlar›n say›s›n› artt›rarak, infeksiyonun yay›l›m›n› önlemede önemli

KL‹M‹K 2007 XIII. TÜRK KL‹N‹K M‹KROB‹YOLOJ‹ VE ‹NFEKS‹YON HASTALIKLARI KONGRES‹

katk›larda bulunabilir. Bu özellikle HIV, hepatit B ve C aç›s›ndan her zaman, di¤er infeksiyonlar için de özellikle salg›n zamanlar›nda geçerlidir.

HIV, bu aç›dan tipik bir örnek olarak verilebilir. ABD’de sa¤l›k merkezlerinde y›lda ortalama 2.3 milyon HIV testinin yap›ld›¤›, ELISA ve WB ile sonuçlar›n ancak 2 haftada rapor edilmesi nedeniyle bu sonuçlar›n 1/3’ünden fazlas›n›n hastalar taraf›ndan teslim al›nmad›¤› (HIV pozitif sonuçlar›n %35’i, HIV negatif sonuçlar›n ise %42’si) bildirilmiﬂ, HT’lerin bu sorunu çözebilece¤i ve çok daha maliyet-etkin olabilece¤i gösterilmiﬂtir (27) . HIV HT’lerin yayg›n kullan›m›n›n sa¤lanmas›, test yapt›ranlar›n say›s›n› artt›rarak daha çok olgunun saptanmas›nda önemli bir araç olabilir düﬂüncesiyle ABD’de CDC bir program baﬂlatm›ﬂ ve HIV HT’ler organize bir ﬂekilde ülke çap›nda da¤›t›lmaya baﬂlanm›ﬂt›r. Sadece hastaneler ve polikliniklere de¤il, HIV yönünden yüksek riskli (hamam ve saunalar, genelevler, eﬂcinsel barlar› vs) baz› yerlere ve baz› sivil toplum kuruluﬂlar›na da yayg›n olarak da¤›t›lm›ﬂ, isteyenin evde testi kendi baﬂ›na yapabilmesi sa¤lanm›ﬂ ve bu ﬂekilde yayg›n kullan›m olanaklar› oluﬂturulmuﬂtur. Bu program›n ilk 28 ay›nda da¤›t›lan 372.000 HT ile 4.650 yeni olgu (%1.2) saptanm›ﬂt›r(28). HT’in devreye sokulmas›n› takiben sa¤l›k merkezlerinde yap›lan müﬂteri memnuniyeti araﬂt›rmalar› da HT’ler lehine çok olumlu sonuçlar vermiﬂtir (29). Öte yandan evde yap›lan HIV testlerinin hukuksal, toplumsal ve psikolojik etkileri de tart›ﬂma konusu olmuﬂtur (30).

HT’lerin di¤er bir kullan›m alan› da kan bankac›l›¤›d›r. DSÖ’nün önerilerine uygun olarak, kan bankalar›nda donör tarama testi olarak en yayg›n kullan›lan yöntem EL‹SA’d›r. Ancak geliﬂmekte olan ülkelerde transfüze edilen kanlar›n %40’›n›n transfüzyon ile bulaﬂabilen HIV, HBV ve HCV aç›s›ndan hiç taranmadan verildi¤i ve buna ba¤l› olarak her y›l yeni 8-16 milyon HBV, 2.3 - 4.7 milyon HCV ve 80-160.000 HIV infeksiyonunun ortaya ç›kt›¤› (31), Sahra alt› Afrika ülkelerinde HIV’in transfüze edilen kanlar›n sadece %75’inde, HBV’nin %50’sinde ve HCV’nin ise %19’unda tarand›¤› bildirilmektedir (32). Baﬂta baz› Afrika ülkeleri olmak üzere, transfüzyonla bulaﬂan infeksiyon prevalanslar›n›n çok yüksek, kaynaklar›n ise çok k›s›tl› oldu¤u ülkelerde HT’ler kan bankalar›nda etkin donör tarama testleri olarak kullan›labilir (24, 31-34).

Türkiye kan bankalar›nda HT’lerin EL‹SA’n›n yerini almas› söz konusu olmasa da, test sonuçlar›n›n beklenemeyece¤i acil durumlarda taranmam›ﬂ kanlar›n transfüzyonunu önlemek amac›yla kullan›labilirler. 1996’da “sadece acil transfüzyonlar için” kan merkezlerinde HT’lerin bulundurulmas› zorunlu hale getirilmiﬂtir. Ülkemizde kan bankac›l›¤› ile ilgili yasal düzenlemelere Türk Kan Vakf›’n›n web sayfas›ndan (www.kan.org.tr) toplu olarak ulaﬂ›labilir. Stoklar› iyi düzenlenmiﬂ, iyi organize olmuﬂ bir kan bankas›nda HT’lere baﬂvurmaya gerek kalmadan da acil kan ihtiyaçlar› karﬂ›lanabilir. Bunun mümkün olmad›¤› yerlerde, acil bir transfüzyon gerekti¤inde, rutin tarama testleri yap›lmaks›z›n

acil kan transfüzyonu karar›n› veren hekim, bundan kaynaklanan riskleri üstlendi¤ine dair bir sorumluluk yaz›s› imzalamal›, hasta ya da yak›nlar›ndan da onam almal›d›r. Hekimin sorumluluk yaz›s›n› alan kan bankas› istenen kan› HT ile test ettikten sonra kullan›lmak üzere verebilir. HT ile taranarak verilen kanlarda, testler mutlaka rutin EL‹SA yöntemi ile de tekrarlanmal›, sonuç hekime bildirilmelidir.

Sonuç:

HT kitleri günümüzde yüksek duyarl›k ve özgüllükleri, kullan›m kolayl›klar› ve k›sa sürede sonuç vermeleri nedeniyle güvenilebilir testler olarak kullan›mdad›rlar. Ancak do¤ru tan›sal sonuçlar için tan› algoritmalar›na uymak yan›nda, HT kitini seçerken göz önüne al›nmas› gerekenler noktalar›n oldu¤u unutulmamal›d›r. Bunlar ﬂöyle s›ralanabilir:

• Laboratuar›n yap›s›, lojistik özellikleri • Testin ne amaçla kullan›laca¤› • Referans laboratuara ulaﬂ›m • Testin özelli¤i (antijen, antikor) • Testin duyarl›l›k ve özgüllü¤ü

• Testin o co¤rafik bölgede bulunan varyantlar› yakalama özelli¤i

• Testin uygulama kolayl›¤›

• Gereken ekipman (pipet, santrifüj vs) • Test süresi

• Reagen ve kitlerin raf ömrü • Reagen ve kitlerin saklama koﬂullar› • Fiyat›

• Testi uygulayacaklar›n e¤itim ve beceri düzeyleri • Yasalar

Ek olarak aynen daha kompleks di¤er laboratuvar testleri gibi HT’ler için de kalite kontrollerinin yap›lmas› ve bir kalite güvence sisteminin iﬂletilmesi ﬂartt›r.

KAYNAKLAR

1. www.who.int HIV assays: Operational characteristics (Phase 1) Report 14, Simple/Rapid tests

2. Lien TX, Tien NTK, Chanpong GF, Cuc CT, Yen VT, Soderquist R et al. Evaluation of rapid diagnostic tests for the detection of human immunodeficiency virus types 1 and 2, hepatitis B surface antigene and syphilis in Ho Chi Minh City, Vietnam. Am J Trop Med Hyg 2000; 62: 301- 309

3. Wang JS, Kee MK, Suh SD, Shin HS, Kim HS, Kim SS. Post- evaluation of rapid HIV kits in the Korean market by an anti-HIV EQAS panel. J Virol Methods. 2007; (Abstract): Epub ahead of print

4. www.who.int Guidlines for assuring the accuracy and reliability of HIV rapid testing: Applying a Quality System Approach

5. www.who.int Hepatitis B surface antigene assays: Operational characteristics (Phase 1) WHO/BCT/BTS/01.4

6. Akanmu AS, Esan OA, Adewuyi JO, Davies AO, Okany CC, Olatunji RO et al. Evaluaton of a rapid test kit for detection of HBsAg/eAg in whole blood: a possible method for pre-donation testing. Afr J Med Med Sci. 2006; 35: 5-8

7. Valanne A, Huopalahti S, Vainionpaa R, Lövgren T, Harma H. Rapid and sensitive HBsAg immunoassay based on fluoroscent nanoparticle labels and time-resolved detection. J Virol Methods. 2005; 129: 83-90

8. Lau DT-Y, Ma H, Lemon SM, Doo E, Ghany MG, Mikovsky E et al. A rapid immunochromotographic assay for hepatitis B virus screening. J Viral Hepatitis. 2003; 10: 331-334

9. Clement F, Dewint P, Leroux-Roels G. Evaluation of a new rapid test for the combined detection of hepatitis B virus surface antigen and hepatitis B virus e antigen. J Clin Microbiol. 2002; 40: 4603-4606

10. Cano H, Candela MJ, Lozano ML, Vicente V: Application of a new enzyme-linked immunosorbent assay for detection of total hepatitis C virus core antigene in blood donors. Transfus Med 2003; 13: 256-266

11. Letowska M, Brojer E, Mikulska M, Gronowska A, Rosiek A: Hepatitis C core antigene in Polish blood donors. Transfusion 2004; 44: 1067-1071

12. Ravera G, Bottaro LC, Franceschini M et al: Reliability and diagnostic use of a test for the search of the hepatitis C virus Ag (agHCV). Hepatology, 2006; 53: 753-756

13. Valcavi P, Medici MC, Casula F et al: Evaluation of a total hepatitis C virus (HCV) core antigene assay fort he detection of antigenemia in anti-HCV positive individuals. J Med Virol 2004; 73: 397- 403

14. www.who.int Hepatits C assays: Operational characteristics (Phase 1) Report 1, January 2001. WHO/BCT/BTS/01.2

15. www.who.int Hepatits C assays: Operational characteristics (Phase 1) Report 2, January 2001. WHO/ BCT/ BTS/ 01.5

16. Yaari A, Tovbin D, Zlotnick M, Mostoslavsky M, Shemer-Avni Y, Hanuka N et al. Detection of HCV salivary antibodies by a simple and rapid test. J Virol Methods. 2006; 133: 1-5

17. Yuen M-F, Hui C-K, Yuen JC-H. The Accuracy oj SM-HCV Rapid Test for the detection of antibody to hepatitis C virus. Am J Gastroenterol. 2001; 96: 2421-2427

18. Njouom R, Tejiokem MC, Zanga MCE, Poillot R, Ayouba A, Pasquier C et al. A cost-effective algorithm for the diagnosis of Hepatitis C virus infection and prediction of HCV viremie in Cameroon. J Virol Methods. 2006; 133: 223-226

19. Myint KSA, Guan M, Chen HY, Lu Y, Anderson D, Howard T et al. Evaluation of a rapid immunochromatographic assay for serodiagnosis of acute hepatitis E infection. Am J Trop Med Hyg 2005; 73: 942-946

20. Chen HY, Lu Y, Howard T, Anderson D, Fong PY, Hu W-P et al. Comparison of a new immunochromatographic assay for rapid detection of immunglobulin M antibodies to hepatitis E virus in human sera. Clin Diag Lab Immunol. 2005;12: 593-598

21. Shao ZJ, Xu DZ, Yan YP, Li JH, Zhang JX, Zhang ZY. Detection of anti-HAV antibody with dot immunogold filtration assay. World J Gastroenterol. 2003; 9: 1508-1511

22. Thorstensson R, Andersson S, Lindback S, Dias F, Mhalu F, Gaines H et al. Evaluation of 14 commercial HIV-1 / HIV-2 antibody assays using serum panels of different geographical origin and clinical stage including a unique seroconversion panel. J Virol Methods. 1998; 139-151

23. Lee S, Hu J, Tang S et al: Evaluation of FDA licensed HIV assays using plasma from Cameroonian blood donors. J Med Virol, 2006; 78: S22-S23

24. van Hoogstraten MJ, Consten ECJ, Henny ChP, Heij HA, van Lanschot JJB: Are there simple measures to reduce the risk of HIV infection through blood transfusion in a Zambian district hospital? Trop Med Int Health, 2000; 5: 668-673

25. Reitmeijer CA, Thurn M. Mainsstreaming HIV testing. AIDS 2006; 20: 1667-1668

26. Delaney KP, Branson BM, Uniyal A, Kerndt PR, Keenan PA, Jafa K. Performance of an oral fluid rapid HIV-1/2 test: experience from four CDC studies. AIDS. 2006; 20: 1655-1660

27. Ekwuewe DU, Pinkerton SD, Holtgrave DR, Branson BM. Cost comparison of three HIV counseling and testing technologies. Am J Prev

Med. 2003; 25: 112-121

28. MMWR Morb Mortal Wkly Rep 2006; 55:673-676

29. Antonio-Gaddi M, Richardson-Moore A, Burstein GR, Newman DR, Branson BM, Birkhead GS. Rapid HIV antibody testing in the New York state anonymous HIV counseling and testing program. J Acquir Immune Defic Syndr. 2006; 43: 446-450

30. Walenski PR, Paltei DA. Rapid HIV testing at home: Does it solve aproblem or create one? Ann Intern Med. 2006; 145:459-463

31. Allain JP, Owusu-Ofori: Approaches to hepatits safety in sub- Saharan Africa. ISBT Science Series 2006; 1: 89-95

32. Owusu-Ofori S, temple J, Sarkodie F, Anokwa M, Candotti D, Allain JP. Predonation screening of blood donors with rapid tests: implementation and efficacy of a novel approach to blood safety in resource-poor settings. Transfusion, 2005; 45: 133-140

33. Allain JP, Owusu-Ofori S, Opare-Sem O: Pre-donation screening of blood donors for viral markers: providing safer and cheaper blood. Blood Banking and Transfusion Medicine 2003; 1(Suppl1): S141-144

34. Lee HH, Allain JP: Improving blood safety in resource-poor settings. Vox Sanguinis 2004; 87(Suppl 2): S176-179

Tan›ya Yönelik Testler; • Etkenin,

• Etkene spesifik antijenlerin ,

• Etkene karﬂ› vücutta oluﬂan spesifik antikorlar›n elde edilmesi ile karﬂ›m›za ç›kmaktad›r.

• Günümüzün geliﬂen koﬂullar›nda ise art›k etkenin genetik materyalinin saptanmas›na yönelik testler ön planda yer almaktad›r.

Bugün dirence ait genetik yap›n›n da saptanabilir oldu¤u az say›da ticari kit gelece¤e ait iﬂaretler de vermektedir.

H›zl› tan› testlerine ihtiyaç var m›? Neden? Hangi hastal›klar için olmal›?

Güvenilirli¤i ne olmal›?

Etkenin elde edildi¤i tan› testlerinin yerini ne kadar almal›? H›zl› testleri konuﬂurken öncelikli olarak bu sorulara cevap aramal› ve günlük ihtiyaçlar› da göz önünde tutmal›y›z.

En baﬂtan beri ifade edildi¤i gibi infeksiyon hastal›klar› ile klinik mikrobiyoloji iliﬂkisinin en s›k ortaya ç›kt›¤› yerlerden biri de h›zl› tan› testlerine olan ihtiyaç ve bunlar›n kullan›m alanlar›d›r. Ancak bunlar›n kullan›lmas› hiçbir zaman kültür gibi bakterinin elde edilip sonra da antibiyotik duyarl›l›¤› ya da

Belgede XIII. Türk Klinik Mikrobiyoloji ve İnfeksiyon Hastalıkları Kongresi (sayfa 119-124)