baflar›s›zl›¤›na neden olabilir. Mikrobiyoloji laboratuvarlar› pratiklerinde yararland›¤›m›z rehberler (11) idrar kültürlerinden izole edilen E.coli sufllar›nda rutin olarak GSBL üretiminin araflt›r›lmas›n› opsiyonel olarak de¤erlendirmektedir. Bu nedenle bu konuya iliflkin veriler ancak GSBL üretiminin test edildi¤i çal›flmalardan elde edilebilmektedir.
Yukar›da say›lan nedenlerle tüm dünyada oldu¤u gibi ülkemizde de s›k görülen bir hastal›k olan toplum kökenli üriner sistem infeksiyonlar›nda etken da¤›l›m›n›n ve etken duyarl›l›k paternlerinin bilinmesi tedaviyi yönlendirmek için kaç›n›lmazd›r.
Bu sunumda ülkemizde TK‹Y‹ ile ilgili son durumu belirlemek amac›yla 2003-2006 y›llar›nda yay›mlanan (Türk Mikrobiyoloji Bülteni, ANKEM, KL‹M‹K, ‹nfeksiyon, Flora dergileri) 5 dergi ve bu dönemde yap›lm›fl olan ulusal kongrelerin poster özeti kitaplar› (ANKEM 2003-6, KL‹M‹K2003, 2005, Türk Mikrobiyoloji Kongresi 2004-6) ve PubMed taranm›flt›r. (Araflt›rma s›ras›nda az say›da dergiye ulafl›lamam›flt›r.) Çal›flmalarda teknik olarak farkl›l›klar ve eksiklikler (TK‹Y‹ tan›m eksi¤i, retrospektif olmas›, yafl gruplar› farkl›l›klar›, komplike- komplike olmayan ayr›m›n›n genellikle yap›lmam›fl olmas› çal›fl›lan antibiyotiklerin farkl› olmas› vb.,) saptanmakla birlikte bu çal›flmalardan elde edilen ortak sürveyans verileri afla¤›da özetlenmifltir.
Toplum kökenli üriner sistem infeksiyon etkenleri da¤›l›m› Tablo 1’de bildirilmifltir.
Türkiye’de toplum kökenli üriner sistem infeksiyonlar›ndan en s›k izole edilen etken olan E.coli sufllar›n›n antibiyotik duyarl›l›klar› Tablo 2’de özetlenmifltir. Bu tablodan da görüldü¤ü gibi bu konuda yap›lm›fl birçok çal›flma olmakla birlikte Türkiye genelini yans›tan çok merkezli çal›flmalar›n say›s› oldukça azd›r. Yine çal›flmalar›n ço¤unda TK‹Y‹ tan›mlar› yap›lmad›¤› için, hastalar›n özellikleri, komplike olup olmad›klar›, hastane yat›fl iliflkileri, tekrarlayan ÜS‹ varl›¤› tespit edilememektedir.
Bununla birlikte, bölgesel farkl›l›klar saptanmas›na ra¤men, ço¤u çal›flmada dikkati çeken noktalar;
- yayg›n kullan›lan antibiyotiklere dirençli bakterilerle geliflen infeksiyon s›kl›¤›n›n giderek artt›¤›,
- kotrimoksazolün amprik tedavi için art›k uygun bir ajan olmad›¤›
- florokinolonlar›n, yeni kuflak tedavi seçene¤i olmalar›na ra¤men, empirik tedavide kullan›m›n›n giderek k›s›tlanmakta oldu¤udur. Türkiye’den rapor edilen çok merkezli bir çal›flmada üropatojen E.coli sufllar›nda siprofloksasin direnci için belirlenen ba¤›ms›z risk faktörlerinin bafl›nda daha önce siprofloksasin kullan›lm›fl olmas› gelmektedir (12). Bu veriler, günümüzde toplum kökenli üriner sistem infeksiyonlar›n›n empirik tedavisinde kullanmakta oldu¤umuz kinolonlar›n yak›n gelecekte iyi bir tedavi alternatifi olmaktan ç›kabilece¤ine iflaret etmektedir.
TK‹Y‹’u etkeni olarak izole edilen E.coli ve Klebsiella sufllar›nda GSBL varl›¤›n› saptayan çal›flmalar Tablo3 de
özetlenmifltir. Ancak gerek çal›flmalar›n gerekse çal›fl›lan izolatlar›n say›s› bu konuda yorum yapmaya yetecek nicelikte de¤ildir.
Bütün bu çal›flmalarda saptanan yüksek direnç oranlar› basit sistitli hastalarda tedavinin idrar kültürü almaks›z›n planlanmas›n›n tedavi baflar›s›zl›¤›na yol açabilece¤ini düflündürmektedir.
Toplum kökenli infeksiyonlar›n tedavisinde karfl›lafl›lan direnç problemi hemen hemen tüm sistem infeksiyonlar› için söz konusudur. Ancak en s›k karfl›lafl›lanlar üriner sistem infeksiyonlar› oldu¤undan bu infeksiyonlar için ulusal ölçekte gelifltirilecek tedavi rehberleri, k›sa vadede empirik tedavi konusunda, uzun vadede ise direnç problemi konusunda yol gösterici olacakt›r. Bu rehberlerin haz›rlanmas› aflamas›nda ise gerek bölgesel gerekse ülke genelinde iyi tasarlanm›fl, prospektif duyarl›l›k çal›flmalar› yap›lmal›d›r.
Erkeklerde komplike olmayan üriner sistem infeksiyonu geliflme riski çok düflüktür. Ancak bu durumda verilecek tedavi (nitrofrantoin hariç) ayn› olmakla birlikte tedavi süresinin daha uzun olmas› önerilmektedir.
KL‹M‹K 2007 XIII. TÜRK KL‹N‹K M‹KROB‹YOLOJ‹ VE ‹NFEKS‹YON HASTALIKLARI KONGRES‹
Tablo 1: Toplum kökenli üriner sistem infeksiyon etkenleri da¤›l›m›
Tablo 2. Üropatojen E.coli sufllar›n›n direnç oranlar› (%)
AMP: ampisilin, AMC: amoksisilin-klavulonat, CXM: sefuroksim, CRO: seftriakson, CFM: sefiksim, GN: gentamisin, CIP: siprofloksasin, OFX: ofloksasin, TMP-SMZ: kotrimoksazol, SSS:sulfisoksazol, N‹T: nitrofrontain, FOS: fosfomisin,
KL‹M‹K 2007 XIII. TÜRK KL‹N‹K M‹KROB‹YOLOJ‹ VE ‹NFEKS‹YON HASTALIKLARI KONGRES‹
KAYNAKLAR
1. Stamm WE, Norrby RS. Urinary tract infections: Disease panoroma and challenges. J Infect Dis 2001; 183(Suppl 1): S1-4
2. Canbaz S, Peksen Y, Sunter AT. Antibiotic prescribing and urinary tract infection. Int J Antimicrob Agents 2002;20:407-11
3. Nicolle LE. Epidemiology of urinary tract infection. Infect Med 2001; 18: 153-62
4. Warren JV, Abrutyn E, Hebel R, et al. Guidelines for the treatment of uncomplicated acute bacterial cystitis and acute pyelonephritis in wo- men. Clin Infect Dis 1999; 29: 745-58
5. Zervos MJ, Hershberger E, Nicolau DP, et al. Relationship betwe- en fluoroquinolone use and changes in susceptibility to fluoroquinolones of selected pathogens in 10 United States teaching hospitals, 1991-2000. Clin Infect Dis 2003; 37: 1643-8
6. Goettsch W, Pelt W, Nagelkerke N, et al. Increasing resistance to fluoroquinolones in Escherichia coli from urinary tract infections in The Netherlands. J Antimicrob Chemother 2000; 46: 223-8
7. Karlowsky JA, Kelly LJ,Thornsberry C, et al. Trends in Antimicro- bial resistance among urinary tract infection isolates of Escherichia coli from female outpatients in the United States. Antimicrob Agents Chemot- her 2002; 46, 2540-5
8. Minassian MA, Lewis DA, Chattopadhyay D, et al. A comparison between single dose fosfomycin trometamol (Monuril“) and a 5-day cour- se of trimethoprim in the treatment of uncomplicated urinary tract infecti- on in women. Int J Antimicrob Agents 1998; 10: 39-47
9. Stein GE. Comparison of single-dose fosfomycin and a 7-day cour- se of nitrofurantoin in female patients with uncomplicated urinary tract in- fection. Clin Ther 1999; 21: 1864-72
10. Hooton TM. The current management strategies for community ac- quired urinary tract infection. Infect Dis Clin North Am 2003; 17: 303-32 11. Clinical and Laboratory Standards Institute (CLSI), formerly NCCLS. Performance Standards for Antimicrobial Susceptibility Testing; Fifteenth Informational Supplement. CLSI/NCCLS document M100-S15. Wayne, PA: CLSI, 2005
12. Arslan H, Azap ÖK, Ergönül Ö, Timurkaynak F. Risk factors for ciprofloxacin resistance among Escherichia coli strains isolated from com- munity-acquired urinary tract infections in Turkey. J Antimicrob Chemot- her
13. Taflbakan MI, Pullukçu H, Yamazhan T, Arda B, Ulusoy S. Toplum kökenli üriner sistem infeksiyonlardan soyutlanan Escherichia coli sufllar›- na fosfomisinin in vitro etkinli¤inin di¤er antibiyotiklerel karfl›laflt›r›lmas›. ANKEM Derg 2004 ; 18 : 216-9
14. Bayraktar B, Özcan N, Borahan fi, Baflar› F, Bulut E. Yatan ve ayaktan hastalardan izole edilen ürüner sistem infeksiyonu etkeni Gram
negatif çomaklarda antibiyotiklere direnç. ANKEM Derg 2004;18:137-9 15. Ertu¤rul MB, Çolka N. ‹drardan izole edilen toplum kökenli Esc- herichia coli sufllar›n›n antibiyotik duyarl›l›klar›. ANKEM Derg 2004 ; 18 : 161-4
16. Ertu¤rul MB, Güleç LA, Akal D, Ça¤atay A, Özsüt H, Eraksoy H, Çalangu S. Üropatojen Escherichia coli sufllar›n›n tedavide s›k kullan›lan antibiyotiklere duyarl›l›klar› KL‹M‹K Derg 2004 ; 17 : 132-6
17. Sucu N, Boz GA, Bayraktar Ö, Çaylan R, Ayd›n K, Köksal ‹. Üro- patojen Escherichia coli sufllar›n›n antibiyotik duyarl›l›klar›n›n y›llar için- deki de¤iflimi. KL‹M‹K Derg 2004 ; 17 : 128-31
18. Kurutepe S, Sürücüo¤lu S, Sezgin C, Gazi H, Gülay M, Özbakka- lo¤lu B. Increasing antimicrobial resistance in Escherichia coli isolates from community acquired infections during 1998-2003 in Manisa, Turkey. Jpn J Infect Dis 2005; 58: 159-61
19. Karaca Y, Coplu N, Gozalan A, Oncul O, Citil BE, Esen B. Co-tri- moxazole and quinolone resistance in Escherichia coli isolated from uri- nary tract infections over the last years. Int J Antimicrob Agents 2005; 26: 75-7
20. Tekin O, Çatal F Aç›kgöz Z ve ark. Increasing incidence of quino- lone resistant E. coli from urinary cultures in Ankara-Pursaklar region IJAA 2004;23: 416-17
21. Sümer Z, Coflkunkan F, Vahabo¤lu H ve ark. The resistance of E.coli strains isolated from community acquired urinary tract infections. Adv Ther 2005;22:419-23
22. Özden M, Kalkan A, Demira¤ K ve ark. Üriner sistem infeksiyon- lar›ndan izole edilen E.coli sufllar›nda siprofloksasin ve kotrimoksazol di- renci ANKEM 2003:17(1):51-55
23. ‹nan NU, Gürler N. ‹drar yolu infeksiyonu olan çocuklardan izo- le edilen E.coli sufllar›nda antibiyotik direnci ve çeflitli virulans faktörleri- nin araflt›r›lmas›. ANKEM 2004;18(2):89-96
24. Yulu¤kural Z. ve ark. XII. Türk Klinik Mikrobiyoloji ve ‹nfeksiyon Hastal›klar› Kongresi, 2005 Antalya P01-05, S:225
25. Koço¤lu E ve ark. XII. Türk Klinik Mikrobiyoloji ve ‹nfeksiyon Hastal›klar› Kongresi, 2005 Antalya P 05-07, S:263
26. Aygün G ve ark. XI. Türk Klinik Mikrobiyoloji ve ‹nfeksiyon Has- tal›klar› Kongresi, 2003 ‹stanbul, P:13-08, S:344
27. ‹ris N ve ark. XI. Türk Klinik Mikrobiyoloji ve ‹nfeksiyon Hastal›k- lar› Kongresi, 2003, ‹stanbul, P13-10, S:344
28. ‹nan NU ve ark. ANKEM Kongresi Antalya, 2003 P:19 S:103 29. Pullukçu H ve ark. ANKEM Kongresi, Antalya, 2005 P:60 S:47 30. Taflbakan M ve ark. XXXI. Türk Mikrobiyoloji Kongresi 2004 P:447 S:404
31. Nefle Demirtürk ve ark. XXXI. Türk Mikrobiyoloji Kongresi 2004 P:418 S:394
Tablo 3. TK‹Y‹ izolatlar›nda GSBL oranlar› (%)
Referans No: Sufl say›s› GSBL (+) GSBL (+)
(E.coli / Klebsiella) E.coli Klebsiella
12 (288 / -) 5
25 (267 / -) 3.4
26 (140 / -) 2.1
29 (1448 / -) 16
32. Gedik Habib ve ark. XXXI. Türk Mikrobiyoloji Kongresi 2004 P:403 S:389
33. Aydoslu B ve ark. XXXI. Türk Mikrobiyoloji Kongresi 2004 P:287 S:352
34. Delialio¤lu N, Öcal NF, Emekdafl G. Çeflitli klinik örneklerden izo- le edilen E.coli ve Klebsiella türlerinde genifllemifl spektrumlu beta lakta- maz oranlar› ANKEM 2005;19(2):84-87
35. Erdem H,Avc› A, Pasha A. Toplum Kökenli Üropatojenik E.coli sufllar›nda antibakteriyel direnç.ANKEM derg 2004;18:40-44
36. Afflar ‹,Gönül B, fiener GE,Türker M. In vitro susceptibility of cli- nical isolates of E.coli to fosfomycin and other antibiotics. Ankem Derg 2005;19:77-79
37. Okaygün E, Kipritçi Ö, Akman A, Ayd›n D. Toplum ve hastane kay- nakl› üriner sistem infeksiyonlar›nda etken mikroorganizmalar ve antibiyo- tik direnci ANKEM Kongresi, Antalya, 2006 P:16 S:13
Üst solunum yolu infeksiyonlar› (ÜSY‹’lar›) hastane d›fl›nda görülen en s›k akut hastal›k tablolar›n› oluflturur ve s›kl›kla kendi kendini s›n›rlayan hafif bir hastal›ktan, nazofarinksin kataral sendromuna ve epiglottit gibi hayat› tehdit edici infeksiyonlara kadar giden genifl spektrumda oluflabilir. Ço¤unda neden viruslar olup etkene yönelik tedaviyi gerekli k›lacak olan bakteriyel primer infeksiyon veya süperinfeksiyon aç›s›ndan dikkatli olunmas›n› gerekli k›lar (1).
Üst solunum yollar› burun, paranazal sinüsler, trakea,
farinks ve larinksten oluflur. Buralarda gözlenen infeksiyonlar bazen birbirleriyle iliflkili olabilir ya da bir anatomik lokalizasyondaki ÜSY‹ di¤er bir bölgeye ilerleyebilir. Bu bölgelerdeki infeksiyonlar› benzer belirti ve bulgulara sahip olduklar›ndan birbirinden ay›rt etmek zordur. S›k gözlenen ÜSY‹’lar› so¤uk alg›nl›¤›, farinjit, larenjit, krup, epiglottit ve sinüzit olarak say›labilir (2). ÜSY‹’lar› ve etkenler fiekil 1’de özetlenmifltir.