Şekil Bakımından  Hacim:

Hacim bakımından şiirleri incelediğimizde 6 dizelik “N’olur” şiirinden 52 dizelik “Teker Teker Tekerleme” şiirine kadar geniş bir yelpazede yazılmış şiirlerle karşılaşırız. Şair genelde şiirlerini herhangi bir nazım birimine bağlı kalmadan yazmıştır.

Şiirde yer alan kırk yedi şiirden sadece beşinin nazım birimini tespit edebiliriz.Bu beş şiirden “Sihirli Kutu” “Bebeğim Ben” ve “Barış Şarkısı” şiirleri dörtlük, “Bilmece” şiiri üçlük, “Çaresizlik” şiiri ise ikiliklerle yazılmıştır. Şair, çocuğun doğasında var olan bağımsızlık duygusunu kitabındaki şiirlere yansıtmak amacıyla, aynı şiir üzerinde farklı nazım birimleri kullanmayı tercih etmiştir.

 Kafiye

“Şiirde ahengi sağlayan unsurların başında gelen ritim, çocuk şiiri için de vazgeçilmez bir unsur olmalıdır. Çocuklara yönelik yazılacak olan şiirlerde ölçü ve kafiyenin yok edilmemesi gerekir. Mümkünse kafiyeler belirli olmalı ve belirli bir sistem içersinde şiirde yer almalıdır.”17_{görüşünden yola çıkarak}

kafiyenin çocuk şiirinde hem ezberi kolay kılması hem de birbiriyle uyumlu dizeler oluşturması bakımından önemi yadsınamaz.

Neydim’in söz konusu olan kitabını incelediğimizde şiirlerinde kafiyeli dizelere rastlasak da şiirlerin genelinde herhangi bir kafiye şemasından söz edemeyiz. Kafiyeleri bakımından kitapta en çok dikkati çeken “Teker teker tekerleme” şiirinde dizelerin bir önceki dizelerle kafiyeli olduğunu görürüz. Şiirde tam kafiye ve zengin kafiyenin örneklerini görmek mümkündür.

 Vezin:

Ezgili ve ölçülü cümleler kolaylıkla hafızaya kaydedildiğinden şiirler de nesirlere göre daha büyük bir kolaylıkla ezberlenmektedir. Ezberlenmiş nağmeli ve vezinli sözler daha kolay ve daha sık hatırlandığı için

“SEN ISLIK ÇALMAYI BİLİR MİSİN?” ŞİİR KİTABI IŞIĞINDA ÇOCUK ŞİİRİ vezni, sözleri zihinde kökleştirerek kalbe kadar nüfuz ettiren, insanın manevi kişiliğinde uyuyan fikirleri uyandıran ve hisleri galeyana getiren bir vasıta olarak görebiliriz.18 _{Böylelikle çocuklara hitap eden şiirlerde}

hece ölçüsünün kullanılması şiiri daha etkin kılmakta ve çocuğun ritmi hissedip şiirden keyif almasını sağlamaktadır.

Necdet Neydim’in şiirlerine baktığımızda hiçbir şiirde ölçüye rastlamamaktayız. Kitaptaki tüm şiirler serbest ölçü ile yazılmıştır. Hitap ettiği yaş grubuna göre baktığımızda belli bir ölçüye bağlı kalınarak yazılmış şiirlerin çocukları okuma yönünden daha canlı kıldığı bilinmektedir. Geniş şiir bilgisi olmayan çocukların öncelikle belli bir ölçüyle yazılmış olan şiirlerle tanışması çocuğun şiir zevki kazanması bakımından daha sağlıklı olacaktır.

Sonuç:

Çocuk şiiri ışığında “Sen Islık Çalmayı Bilir Misin?” kitabını incelediğimizde birçok bulguya rastlamaktayız. Kitapta yer alan şiirlerdeki temaların çeşitliliği çocuğun zenginleşmeyi bekleyen dünyasını beslemektedir. Şiirlerde işlenen mesajlarla şiirin hem estetik hem de eğitsel işlevi kitaba taşınmıştır.

Kitabın dikkat çeken diğer bir yönü de resimleridir. Şiirlerin yanında yer verilmiş olan resimler okur kitlesi bakımından önem kazanmaktadır. Resimleri incelediğimizde çocuğun kolaylıkla resimle şiir arasında bağ kurabileceği görülmektedir. Çocukların resimlerden varacakları estetik yargılar onların yaş ve gelişim özelliklerine göre değişiklikler göstermektedir. Bulundukları ortam, yaşadıkları çevre, aldıkları eğitim, sanatsal uyaranlarla kurdukları iletişimin sıklığı değiştikçe 19 _{resimleri algılama düzeyi de farklılaşmaktadır.}

Çocuk şiirinin birçok niteliğine uygun olarak yazılan kitapta çeşitli eksiklikler de göze çarpmaktadır. Çocukların kitaplarda görmüş oldukları yazım ihlallerinden etkilendikleri göz önünde bulundurulursa kitaptaki şiir başlıklarının ilk harflerinin küçük yazılması çocukların yanlış öğrenmelerine yol açmaktadır. Kitap kapağındaki kelimelerin ilk harflerinin de küçük yazılmış olması bu durumu örneklendirmektedir. Kitapta kullanılan şiir başlıkları incelendiğinde çok uzun ifadeler kullanıldığı görülmektedir. Kitabın hitap ettiği okur kitlesi açısından şiirlere seçilen başlıkların daha kısa olması hem dikkat hem de etkileyicilik yönünden önem kazanmaktadır.

Kitaptaki şiirlerden bazılarının karşılaştığımız hikaye anlatıyor gibi kurgulanmış olan yapısı aklımıza manzum hikayeleri getirmektedir. Kitapta manzum hikaye kapsamına alabileceğimiz şiirlere de yer verilmesinde amaç çocuğun ilgi ve isteklerine cevap verebilmektir. Ayrıca şiirlerde bilmece ve tekerleme türlerine de yer verilmektedir. Tekerleme ya da bilmece gibi yazılmış olan şiirler hem içeriği hem de şekli bakımından çocuğun beklentilerini karşılayacak niteliktedir.

Çocuklara yönelik şiir edebiyatımızda iki ayrı yönde gelişir. Birinci gruptakiler genellikle çocuk duyarlılığını yansıtan ve tamamen onlar için yazılmış şiirlerdir.İkinci gruptaki şiirler de daha çok çocuğu ele alan, çocuktan söz eden şiirlerdir.20 _{“Sen Islık Çalmayı Bilir Misin” kitabındaki şiirlerden otuz üçü, çocuk}

bakışıyla kaleme alınmışken; diğerlerinde yetişkinlerin ağzından çocukluğa duyulan özlem ya da bir anne tarafından duyulan hisler aktarılmıştır.

“Unutma çocuğum:

Her çocuk kendine ait merdivenle Çıkar daha yükseklere

Ve her çocuk Kendisi keşfederse Hayatı öğreten aynayı Güzelleşir yaşamak”21

Şirin’in söylediklerinden hareketle çocuğun hayatı öğreten aynayı keşfedebilmesi için şiirlerle desteklenmesi gerekir. Çocukların gelişimsel özelliklerini destekleyen onları birçok yönden hayata hazırlayan şiir türü edebiyatın eğitme işlevini büyük bir oranda üstlenmektedir. Neydim’in kitabını yukarıda belirttiğimiz alt başlıklarla incelediğimizde şiirlerin çocuk yaşamından kesitler sunduğunu görürüz. Yapılan inceleme sonunda çocuk şiir kitaplarının çocukların yaşantılarına yer vermesi bakımından şiir türüne duyulan ilgiyi arttıracağı düşünülmektedir. Ayrıca çocukların okuma alışkanlığı kazanmasında şiir kitapları, kolay okunması ve ilgi çekici olması bakımından önemli bir yer tutmaktadır.

19 _{Özer, A. , (2006), “Çocuk Kitaplarındaki Resimlerin “Çocuğa Göre”liği ”, II. Ulusal Çocuk ve Gençlik Edebiyatı Sempozyumu, Ekim.} 20 _{Aytaş G., Yalçın, A., (2003), s. 207}

PINAR YOLLU –TUDOK 2010

946 Kaynakça

Aydın Ayhan, (2004), Sınıf Yönetimi, Tek Ağaç Eylül Yayınları, Eylül.

Aytaş, Gıyasettin; Yalçın, Alemdar, (2003), “Çocuk Edebiyatı”, Akçağ , Ankara, Civaroğlu, Öner, (2000), Çocuk Edebiyatı, Esin Yay., İstanbul.

Demiray, Kemal, Çocuk Edebiyatı Antolojisi, Bilim ve Kültür Eserleri Dizisi

Güven, Nergis; S. Bal, (2000), Dil Gelişimi ve Eğitim : 0-6 Yaş Dönemindeki Çocuklar için Destekleyici Etkinlikler, İstanbul, Epsilon Yayınları.

Neydim, Necdet, (2008), Sen Islık Çalmayı Bilir Misin?, Günışığı Kitaplığı.

Neydim, Necdet, (2006), “Türkiye’de Çocuk Edebiyatı’nın Gelişim Çizgisi”, Sivil Toplum Dergisi, Yıl 4, Sayı 16, Ekim Aralık.

Oğuzkan, A. Fergan, (1987), Yerli ve Yabancı Yazarlardan Örneklerle Çocuk Edebiyatı, Ankara.

Özer, Ayhan , (2006), “Çocuk Kitaplarındaki Resimlerin “Çocuğa Göre”liği ”, II.Ulusal Çocuk ve Gençlik Edebiyatı

Sempozyumu, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi, Ankara.

Şimşek, Tacettin, (2005), “Çocuk Şiirleri”, Hece Çocuk Edebiyatı Özel Sayısı, Ağustos-Eylül Şirin, Mustafa Ruhi, (2006), Aşk Olsun Çocuğum Aşk Olsun, Ankara, 2004.

Türkçe Sözlük, Türk Dil Kurumu, 2005

Yeşildağ, Yılmaz, (2000), “Türkiye’de Çocuk Edebiyatı”, I. Ulusal Çocuk Kitapları Sempozyumu, Ankara. http://www.aof.anadolu.edu.tr/kitap/IOLTP/2275/unite12.pdf

İKİ KADIN ŞAİRİN ÖLEYAZMALARI: SYLVİA PLATH VE NİLGÜN