MO-02’de Yapılan Görüşme ve Uygulama Projesi Örneğinden Elde Edilen Veriler

MO-02’de Yapılan Görüşme:

MO-02’in ortakları ile yüz yüze yapılan görüşmelerden aşağıdaki veriler elde edilmiştir:

MO–02 mimari proje ve iç mekân düzenlemesi olmak üzere iki ana başlıkta işler yapmaktadır. Mimari proje işleri de kendi içinde başlıklara ayrılabilmektedir; ilk başlık müteahhitler tarafından verilen işlerdir ancak bu işler yurtdışında ve yurtiçinde iş yapan müteahhitler olarak ikiye ayrılabilmektedir. Mimari proje işlerinin ikinci ana başlığını bir arsa sahibinin doğrudan ofise gelmesi yani bina yaptırmak isteyen ancak bir müteahhidi olmayan işverenler oluşturmaktadır. Son ana başlık da mimari tasarımı ofis tarafından oluşturulmamış, belirli bir olgunluğa getirilmiş ve bu aşamada ofise gelmiş işler ve işverenlerdir. Son başlıktaki işler örneğin belediyeden bir mimar tarafından çizilmiştir ancak işverenleri tatmin etmemesi nedeniyle inşaat

ruhsatı alındıktan sonra iş ofise verilmekte ve ofis işvereni tatmin edecek bir şekilde işi yeniden ele almaktadır. O işlerde ofis daha önceden yapılmış statik proje, kaba inşaatı yapılmış bir bina gibi verilere uymak zorunda kalmaktadır. İkinci başlıkta toplanan yani işverenin doğrudan ofise geldiği işlerin büyük bir çoğunluğunda ofis statik, mekanik ve elektrik gibi alanlarda daha önceden çalıştığı ve rahat anlaşabildiği gruplardan biriyle çalışmakta ve bu gruplarla uzun sürelerdir bir çok projede çalıştıkları için çok rahat bir dille anlaşabilmektedir. MO-02’de tüm uzmanların katıldığı koordinasyon toplantıları sıklıkla yapılmaktadır. MO-02’de sadece uygulama projesi çizen ya da sadece maket yapan çalışanlar bulunmamaktadır. Bunun yerine proje sorumluluğu esasına dayanan bir sistem vardır. Bu sistemde ofis çalışanlarından biri bir projenin proje sorumlusu olmakta ve çizim, model, maket ya da satın alma gibi bir projede olabilecek her türlü işi ona verilen ekiple birlikte o çalışan tamamlamaktadır. Sözü edilen sistemle paralel bir şekilde ofis çok küçük ölçekli işlerden çok büyük ölçekli işlere kadar geniş bir skalada işler yürütmektedir. İlk başlıkta toplanan yani müteahhitlere yapılan işlerde ise ofisin çalışacağı diğer uzmanlık alanlarına ait grupları seçme şansı genellikle bulunmamaktadır. Ancak ofis statik, mekanik ve elektrik sistemlerde oldukça yüksek bir tecrübeye sahiptir ve bu nedenle bu alanlara ait birçok veriyi öngörerek zorlanmadan projeleri tamamlayabilmektedirler. MO-02’de Örneğin bir projenin statik ile ilgili bölümleri tasarlanırken kolonların boyutları üç aşağı beş yukarı doğru bir şekilde ayarlanmaktadır. Bunun yanında tasarım yaparken tasarımcı kafasında örneğin kolonların ne kadar büyüyebileceğini ya da bir perde duvarın ne yöne doğru ne kadar uzayabileceğini de kafasında belirlemiş olmalıdır.

MO-02’de tasarım sürecine öncelikle mevcut veriler kullanılarak başlanmaktadır. Bu anlamda yasal sınırlamalar, doğal veriler gibi veriler göz önüne alındığında ne sınırlarda bir tasarım yapılması gerektiği ortaya çıkmaktadır. Bununla birlikte eğim, ağaçlar, taşlar gibi önemli doğal verilerin işlendiği bir maket yapılmakta ve hem ofisin ortakları, hem proje yürütücüleri hem de mimarlar tarafından bir takım eskizler yapılmaktadır. Bu veriler kadar önemli bir diğer veri de ihtiyaç programıdır. Tasarım sürecinde işveren çeşitli ihtiyaçlar tanımlamakta ofiste bunlara bazen başka ihtiyaçlar da katarak bir ihtiyaç programına dönüştürmektedir. Yapılan bu çalışmalarla birlikte MO-02 kaynak tarama çalışması yapmaktadır, bu kaynak tarama sonucunda elde ettikleri örnekleri işverene sunmakta ve bu yolla ne tür bir bina istediğini keşfetmeye

çalışmaktadırlar ve her ne kadar mimari tasarımlarından ödün vermeyen bir anlayışla hareket ediyor olsalar da her işverenin bir üste taşınabileceğine inanmaktadırlar. Bunun yanında Türkiye’de yaptıkları işlerin hepsinde proje kontrolörlüğü dahi her türlü hizmeti vermek istemektedirler çünkü ne kadar iyi tasarlanmış ve çizilmiş olursa olsun yerinde kontrol edilmeyen bir proje iyi veya bir başka değişle tasarımcının istediği gibi sonlanmamaktadır.

MO-02 “booklet” olarak adlandırılan işler yapmaktadır. Bu işlerde işveren genellikle bir yüklenici olmakta ve genellikle yurtdışında işler yapmaktadır. Yurtdışındaki işler için çeşitli ofislere teklif konseptler oluşturtmakta ve bu teklifleri yurtdışındaki işverene sunarak işi almaya çalışmaktadır. Yurtdışındaki işveren bu konseptlerden birini beğenirse işveren Türkiye’de o konsepti hazırlayan ofise işi vermektedir. Bu tür işlerde her zaman için hazırlanan konseptin yani avan projenin beğenilmeyerek kalması ihtimalinin bulunmaktadır. Bunun yanında kimi zaman da fizibilite amaçlı projeler işverenler tarafından istenebilmekte ve ofis onlar için de bir avan proje hazırlayabilmektedir. Ancak avan projeyle uygulama yapılamaz ya da o avan projenin başka birileri tarafından uygulanması ile aynı tatta bir sonuca ulaşılamaz ve avan proje tüm tasarım sürecinin yüzde on’unu oluşturmaktadır. Bu nedenlerle MO-02’nin hazırladığı bir avan projenin işveren tarafından başka bir ofise verilerek uygulama projesinin oluşturulması gibi bir endişeleri bulunmamaktadır.

Tasarım sürecinde mevcut verilerin alınıp değerlendirilmesi ve arazi maketinin yapılmasından sonra genellikle maket ve üç boyutlu modeller yapılmaktadır ve o iş ile ilgili olan her ofis üyesi proje hakkında bir şeyler söylemektedir. Bu dönemde işverene birkaç sunum yapılmakta ve kimi zaman işverenler proje hakkında ofisi olumlu yönde geliştirebilecek şeyler söylemektedir. MO-02 bu anlamda çok uyumlu bir ofistir ve herkesi dinleyen ve herkesin fikrine önem veren bir yapıdadır. Bu yapı hem işverenle, hem de şantiyede yükleniciyle olumlu sonuçlar doğurmaktadır. Avan proje onaylandıktan sonra malzemeler büyük ölçüde belirlenmekte ve maliyetleri de göz önüne almaktadırlar. Yapı elemanları sistemleri ve malzemelerin seçiminden en önemli ölçütler önceki işlerden elde edilen tecrübeler, bazen de maliyetlerdir. Malzemeler netleşmeye başladıktan sonra bir yandan devam eden uygulama projesiyle birlikte tüm disiplinlerin katıldığı koordinasyon toplantıları sıklıkla yapılarak bu disiplinlere ait elemanların mimari bütün içindeki yeri konusunda bu uzmanlarla “pazarlıklar” yapılmaktadır. Bunun yanında ofiste sistem kesitine önem

verilmektedir bu nedenle de yapı elemanları ölçeğinde verilecek kararlar tasarım sürecinin ilk aşamalarında verilmektedir. Bunun yanında eğer normal bir işverene yapılan bir işse ve bir yükleniciye ihale edilecekse ofis ihale dosyasını da hazırlamaktadır. Uygulama aşamasında da ofis uygulamanın mimari bölümünü en azından haftada bir iki defa kontrol etmektedir.

Uygulama Projesi Örneğinden Elde Edilen Veriler

I. İş, İş Alma Yöntemleri ve İşveren Biçimleri: MO-02 iç mimari ve mimari proje olmak üzere iki ana başlıkta işler yapmaktadır. Yaptıkları işlerin işverenleri yurtiçinde veya yurtdışında iş yapan yükleniciler olabildiği gibi, inşaatla bir ilgisi olmayan işverenler ve başka bir mimarın hazırladığı hatta kısmen uygulanmış projelerle gelen işverenler de bulunmaktadır. EK I’da MO-02’nin yüklenici olmakla bir ilgisi olmayan bir işveren için hazırladığı otomobil showroom ve yönetim binasının uygulama projesinden alınan parçasal çizimler bulunmaktadır.

II. Konsept Oluşturma: MO-02’de proje sorumluluğu esasına dayanan bir sistem bulunmaktadır. Ofise gelen işler ofisteki deneyimli mimarlardan birinin

liderliğindeki bir gruba verilmekte ve bu grup o iş ile ilgili her çalışmayı yapmaktadır. Yani ofiste işe göre uzmanlaşmış çalışanlar bulunmamaktadır.

III. Uygulamaya Yönelik Ayrıntıda Tasarım: MO-02 yapı elemanlarını derinlemesine düşünmektedir. İç mimari projeleri de yapmaları nedeniyle hazırladıkları mimari projelerinde iç mimarisini düşünerek hareket etmektedir. Uygulama projesini bir bölü bir ölçekte düşünerek hazırlamakta ve üretici firmalardan alınan detaylarla mimari projeye bütünlemektedirler. EK I, Şekil I.07’de görülen çizimde doğramayı oluşturan kayıtların bir bölü bir ölçekte çizildiği görülmektedir. Şekil I.03.’de döşeme, giriş bölümü ve bodrum kat duvarları görülmekte ve bu bölümlerle ilgili yazılı bilgiler bulunmaktadır. Şekil I.08. ve I.09 da görülen merdiven planı ve kesiti de derinlemesine düşünülerek hazırlanmıştır. Merdivenin taşıyıcı sisteminin uzantıları şeklinde tasarlanan süslerin her biri ayrı ayrı numaralanmış ve ayrı ayrı detaylandırılmıştır. Şekil I.10., I.11. ve I.12. de basamakların büyüklükleri ve sistemleri ayrıntılı verilmiştir.

IV. Diğer Disiplinler: MO-02’de mimarlığı destekleyen statik, mekanik ve elektrik gibi alanlarda belirli bir bilgi birikimi bulunmakta ve yalnızca bunlara ilişkin büyüklükler değil bu elemanların ne yönde ne kadar büyüyebilecekleri de

düşünülmektedir. Şekil I.14.’de kesiti görülen ıslak hacmin, şekil I.16.’da havalandırma sisteminin ve havalandırma menfezi asma tavan birleşiminin düşünüldüğü görülmektedir.

V. Genel Çizim Değerlendirmesi: Alınan projelerin genel olarak değerlendirilmesi sonucunda ölçülendirmelerin yeterli olarak yapıldığı, nokta detaylarının uygulamacının aklında şüphe bırakmayacak nitelikte ve sayıda hazırlandığı ve yazılı bilgi miktarının yeterli olduğu görülmektedir.

7.3. MO-03’de Yapılan Görüşme ve Uygulama Projesi Örneğinden Elde Edilen