MO-19’de Yapılan Görüşme ve Uygulama Projesi Örneğinden Elde Edilen Veriler

MO-19’da Yapılan Görüşme:

MO-19’un sahibi ile yüz yüze yapılan görüşmelerden aşağıdaki veriler elde edilmiştir:

Mimarlıkta iş almanın tek bir yöntemi vardır ve bu yöntem de tanıdık çevredir. Hiçbir işveren rehbere bakarak bulduğu mimara mimarlık işi yaptırmaz. MO-19 daha önceden yaptığı işleri beğenerek gelen ve iş yaptırmak isteyen işverenle de karşılaşmamıştır. Bu nedenle mimarlık işi ancak size güvenen, sizin nasıl iş yaptığınızı bilen birileri olması ve bu insanların da çevresinde başka mimarlık işi yaptırmak isteyen insanlara sizi önermesi ile alınabilecek bir niteliktedir.

Hiçbir insan bir diğerinin aynısı değildir bu nedenle de hiçbir işveren de birbiriyle aynı olamaz. Bu bağlamda renk seçiminden, halı seçimine kadar bir mimari ürünü ilgilendirebilecek her türlü eleman ile ilgili kararları ofise bırakan işverenler olduğu gibi, sadece avan proje isteyen ya da “sen bir tasarla beğenirsek yaptırırız” diyen

işverenler de bulunmaktadır. MO-19 sadece avan proje yaptıracak ya da tasarımı beğenirse ofisle devam edecek işverenlerle çalışmamayı tercih etmektedir.

MO-19 tasarım sürecine öncelikle işverenin ihtiyaç programını alarak başlamaktadır. İşverenin ihtiyaçlarını iyi bir şekilde anladıktan sonra işin yapılacağı yerle ve işin niteliğiyle ilgili yasal sınırlamaları araştırmaktadırlar. Bu aşamada yapılan araştırmalar imar durumu, arazi verileri, topografya ile ilgili veriler, iklimsel veriler gibi veriler hakkındadır, bundan sonra eskiz çalışmalarına başlamaktadırlar. Baş tasarımcının (ofis sahibi) bulunduğu ve diğer çalışanların bu tasarımcının yaptığı tasarımı geliştirdikleri ofisler bulunmasına rağmen, MO-19’da böyle bir durum yoktur ve tasarım süreci daha kolektif bir şekilde ilerlemektedir. Alınan bir işle ilgili ön çalışmaların tamamlanmasından sonra o iş ile ilgili çalışanlar bunları bir araya getirmektedir ve bunlara göre eskiz çalışmalarına başlamaktadırlar, bir süre sonra yapılan bu çalışmalar ofis içinde değerlendirilmekte ve geliştirilmektedir. Bunun yanında ofisin üniversiteden hem tasarım ile ilgili hem de yapı fiziği ile ilgili uzman danışmanlarının bulunmaktadır, bu danışmanlar da sürece katkıda bulunmaktadır. Oluşturulan konseptler hakkında herkes artı ve eksi yönde görüşlerini söylemekte ve bu şekilde işverene birkaç alternatif konsept sunmaktadırlar. İşverene sunulan konseptlerin sunum biçimleri de işten işe değişmektedir. Son zamanlarda ofise yaygın olarak gelen işler yüklenici işverenlerin getirdiği özellikle yurtdışında konumlanan işlerdir. Yüklenici işin yapılacağı ülkedeki gerçek işverenlerin beğenilerini gösteren bir takım örnek mimari ürünlerin çeşitli dergi ve diğer yayınlarda çıkan fotoğraflarını ofise getirmekte ve arsa ve ihtiyaç programı gibi verileri de ofise aktarıp, ofisten o binalara benzeyen bina cepheleri ve üç boyutlu modellemeler tasarlamalarını istemektedir. Önceleri bu tip işlere sıcak bakmayan ofis zaman geçtikçe ve tüm ofislerin bu tip işler yaptıklarını görünce bu tip bir iki iş yapmıştır. Ancak bu durumu kimi ofis oldukça abartmıştır, örneğin bir ofis Rusya’daki bir iş için dergiden kestiği bir görselle pafta hazırlamıştır ve bu görseldeki palmiye ağaçlarını dahi silmemiştir. Sıcak iklim için tasarlanan bir binayı soğuk bir iklim bölgesi için önermişlerdir. Yüklenici işveren bu cephe ve üç boyutlu görselleri gerçek işverene götürmekte ve beğenmesi halinde ofisler o kabuğun içine göre bir binanın çizimlerini hazırlamaktadır. Ancak daha “normal” ve konvansiyonel işlerde MO-19 yöresel şartları, yasal verileri ve literatür taraması sonucu elde edilen

bulguları kendi birikimleriyle harmanlayarak ihtiyaç programına uygun bir tasarım yapma yöntemi izlemektedir.

Avan proje tamamlandıktan sonra uygulama projesi aşamasına diğer disiplinlerle birlikte başlayan MO-19, öncelikle avan proje aşamasında da tartışılan yapım sistemine karar vermektedir. Statik, mekanik ve elektrik bürolarıyla yapılan ön çalışmalarda şaftların yerleri, aks aralıkları gibi unsurlar netleştirilmekte, yapı kabuğu tasarlanmaktadır. Bu gibi verilerin netleşmesiyle birlikte ofiste uygulama projesi konusunda daha tecrübeli olan çalışanlar projeyi ele almaktadırlar. Ofiste çalışan mimarlardan takdim, üç boyutlu modelleme gibi alanlarda başarılı olan çalışanlar avan projede, uygulamaya yönelik bilgi ve becerisi daha yüksek olan çalışanlar da uygulama projesinde görev almaktadır. Ofis uygulama projesi aşamasında mühendislik ile ilgili uzmanlarla sık koordinasyon toplantıları yapmaktadır. Bunun yanında uygulama projesi aşamasında işverenle iletişim halinde olmak da önemlidir, özellikle malzeme seçimi işverenle ortaklaşa yapılmaktadır. Ancak sadece mimar ile işverenin birlikte yaptıkları seçimler de yeterli değildir, çünkü seçilen malzemeler özellikle mühendislik ile ilgili konuları da etkileyebilmektedir. MO-19 uygulama projesi aşamasında kütle ve malzeme oranlarını görmek için üç boyutlu modellemeler ve maketleri kullanmaktadır. Ancak tasarım süreci bütçe ile ilgili bir süreçtir, projenin ne kadar bütçesi var yani ofis o projeye ne kadar zaman ayırabiliyorsa o kadar detaylı bir proje çizilmektedir. Öte yandan MO-19 nokta detayı veya imalat çizimi yapmaktan uzun zaman önce vazgeçmiştir çünkü her konunun uzmanları bulunmakta ve bu uzmanlar o işleri yapmaktadır. Günümüzde cephelerdeki renk seçimleri bile üniversitelerdeki ilgili uzmanlar tarafından psikolojik etkileri göz önünde bulundurularak yapılmaktadır. Doğrama detaylarını çeşitli şirketler ya da ofisler hazırlamakta ve günümüzde yalıtım şirketleri bile imalat detayları verebilmektedir.

Uygulama Projesi Örneğinden Elde Edilen Veriler

I. İş, İş Alma Yöntemleri ve İşveren Biçimleri: MO-19 ofisin neler yaptığını, nasıl çalıştığını bilen ve ofise güvenen işverenler ile bu işverenlerin yönlendirdiği yeni işverenler sayesinde iş almaktadır. EK Z’de MO-19’un yaptığı bir konut binası işinin uygulama projelerinden alınan parçasal çizimler bulunmaktadır.

II. Konsept Oluşturma: MO-19’da ana tasarım kararları kolektif bir şekilde verilmektedir. Ofiste çalışan mimarlardan hepsi işler hakkında bir öneriyle gelebilmekte ve belirlenen bir konsept hakkında her çalışan fikrini söyleyebilmektedir.

III. Uygulamaya Yönelik Ayrıntıda Tasarım: MO-19 mimarlık ile ilgili bir çok alanda bir uzmanlaşmaya doğru gidildiğini düşünmektedir ve bu nedenle de uzun zamandır “Uygulamaya Yönelik Ayrıntıda Tasarıma” ilişkin çalışmaları ilgili uzmanlara yaptırmaktadır. EK Z, Şekil Z.03. ve Z.04.’de planları görülen dış duvarları bir firma detaylandırmıştır ve ilgili detay çözümü de Şekil Z.07.’de görülmektedir. Şekil Z.06.’da görülen sistem kesiti bir bölü bir ölçekte çizilmiş ve tüm elemanlar da yazılı olarak tarif edilmiştir. Şekil Z.08.’de görülen merdiven planında basamak, korkulu ve küpeşteye ilişkin bilgiler verilmiştir.

IV. Diğer Disiplinler: MO-19 mühendislik ile ilgili çalışmaları da ilgili uzmanlara yaptırmaktadır. Şekil Z.08.’de görülen merdiven planında elektrik tesisata ve diafon sistemine ilişkin bilgiler görülmektedir. Şekil Z.09.’da sağlık gereçlerine, kaplamalara, ıslak hacim aksesuarlarına, aydınlatma sistemine ve ısıtma sistemine ilişkin bilgiler görülmektedir.

V. Genel Çizim Değerlendirmesi: Alınan projelerin genel olarak değerlendirilmesi sonucunda ölçülendirme ve kotların miktarının yeterli olduğu, yazılı bilgi miktarının da yüklenicinin anlamasına yetecek miktarda yapıldığı görülmektedir.

7.20. MO-20’de Yapılan Görüşme ve Uygulama Projesi Örneğinden Elde Edilen