MO-10’de Yapılan Görüşme ve Uygulama Projesi Örneğinden Elde Edilen Veriler

MO-10’de Yapılan Görüşme:

MO-10’un sahibi ile yüz yüze yapılan görüşmelerden aşağıdaki veriler elde edilmiştir:

Mimari tasarım sürecinin konsept aşamasının nasıl tamamlandığı, konseptin ne şekilde ortaya çıktığı mimarlığın ana tarifinin içine giren bir kavramdır ve anlatılması ve açıklanması kolay değildir. Sürece işverenle konuşarak başlamakta ve işverenden mümkün olduğunca çok bilgi alıp bu bilgilerin ışığında bir tasarım oluşturmaktadırlar. Oluşturulan konseptlerin üzerinden avan projeler hazırlanmakta ve bunlar üzerinde işverenle hemfikir oldukça uygulama projesine geçmektedirler. Bir bölü elli ölçekte uygulama projesine geçmeden ya da bu projeyi tamamlamadan önce bir çok detayı daha büyük ölçeklerde çözmektedirler. Sistem detaylarını ve bir bölü bir detayların bir bölümünü çözdükten sonra bu detayları uygulama projesine aktarmaktadırlar. Bayındırlık Bakanlığının mimari iş tanımı içinde, detaylandırmanın uygulama projesinin sonunda olmasına rağmen, bu çalışmaların son zamanlara bırakılması bir çok geri dönüşe neden olduğu için sözü edilen yöntemi kullanmaktadırlar. Detaylandırmanın düşünülmesine ya da şematik olarak çizilmesine MO-10’da konsept aşamasında başlanmaktadır çünkü konsepti oluşturanlar bu detaylardır. Bu tür bir yöntemi benimsemelerinin en önemli nedeni daha önceki deneyimleridir. Konsept oluşturma aşamasında MO-10 özellikle kağıt üzerinde eskizlerle sürece başlamaktadır. MO-10’un sahibi ofisinde olmasını istemesine rağmen tam anlamıyla bir hiyerarşik düzen kuramamıştır. Ofiste çalışanların çalıştıkları süreye göre bir çeşit kıdem durumundan söz edilmesine rağmen bu kıdem tasarım sürecine etki edecek bir nitelikte değildir. MO-10’ün üç ortağının belirlediği kararlar ve yaptıkları eskizler ofiste çalışan mimarlar tarafından detaylandırılmaktadır. Ofis aldığı tüm işlerde zamana karşı bir yarış içindedir, bu yarışta ofis çalışanlarının vakit kaybetmesine ve dolayısıyla da ofise vakit

kaybettirmesine izin verilmemektedir ve ofis çalışanlarına mümkün olduğunca değişmeyecek nitelikteki veriler verilmektedir.

Yapı elemanları konusunda yapılan seçimler tasarlanan yapının karakterine göre değişmekle birlikte, belirli kararlar ofis tarafından verilmekte, belirli kararları da başka uzmanlarla birlikte vermektedirler. Örneğin tasarlanan binanın taşıyıcı sistemine karar verilirken ofis büyük bir söz sahibi olmasına rağmen bunların hepsi bütçeyle ve dolayısıyla da işverenle ilişkili kararlar olduğu için işveren de söz sahibidir. Bunun devamında yapı elemanları için de yine bütçe ve binanın karakteri göz önünde bulundurularak ofis bir karar vermektedir ve verilen bu kararlarda mutlaka işverenle bir orta yol bulmak durumundadırlar. Yine de işveren bir çok yapı elemanı hakkında çok da söz sahibi olamamaktadır çünkü örneğin ısı yalıtımının olmadığı bir bina düşünülemez. İşverenin ancak örneğin çelik veya betonarme taşıyıcı sistem arasında bir seçim yapabilmektedir. Dış duvar boşluklarının doldurulacağı elemanların sistem ve malzeme seçimi ofis tarafından yapılmakta yani örneğin alüminyum mu, ahşap mı, doğrama olsun seçimini ofis yapmaktadır. Ancak bunun devamında o sistem ve malzemede uzmanlaşmış bir şirketle ortaklaşa çalışmaktadırlar. Bu ortaklaşa çalışmada ofis o yapı elemanından bekledikleri başarımları ve görünüş, plan ve kesit gibi çizimleri o şirkete göndermekte, şirkette o çizimlere göre bir detaylandırma önermekte ve imalat çizimlerini göndermektedir. MO-10 mimari proje yarışmalarıyla ismini duyurarak iş alabilmeye başlamıştır. Ancak uzun süreler sadece yarışma projelerinden bir bölümünün uygulama projeleri işlerini yapmışlardır. Bunun yanında ofis en büyük işlerini Bayındırlık Bakanlığı için yapmıştır. Meslek yaşantılarına Ankara’da başlaya MO-10 kazandıkları ve uygulama projelerini yaptıkları bazı yarışma projeleri İstanbul’da olduğu için İstanbul’a yerleşmiştir. İstanbul’a gelmeleriyle birlikte özel sektörde işveren olmaya başlamıştır. Bu dönemde Bursalı tekstil ile uğraşan bir akrabalarının tekstilin yanında inşaat işine de merak sararak bir çok tatil köyü, iş hanları, oteller ve diğer binalar yaptırmasıyla birlikte piyasada sağlam bir yere oturmuşlardır. MO-10’un standart bir işveren modeli yoktur ancak sadece avan projesini yapıp uygulama projesini yapmadıkları ya da uygulama sırasında kontrolörlük hizmeti veremeyecekleri işlere pek sıcak bakmamaktadırlar. MO-10 için mesleki kontrolörlük çok önemlidir ve bu hizmeti vermedikleri bir iki projede çok kötü sonuçlar almışlardır. Çünkü bu

durumda proje yüklenicinin ve/veya “dekoratör” olarak adlandırılan insanların elinde başka bir şeye dönüşmektedir.

Statik, elektrik ve mekanik gibi disiplinlerde uzun zamanlardır birlikte çalıştıkları gruplar bulunmaktadır, bu gruplarla çok rahatlıkla ilişki ve diyalog kurabilmektedirler. Ancak bu rahat kurulabilen ilişkiye rağmen ofis belirli bir tecrübenin üzerinde olduğu için bazı şeyler hakkındaki kararları kendisi verebilmektedir.

Uygulama Projesi Örneğinden Elde Edilen Veriler

I. İş, İş Alma Yöntemleri ve İşveren Biçimleri: MO-10’un standart bir işveren modeli olmamakla birlikte uygulama projesini yapamayacakları işlere ya da uygulama sırasında kontrolörlük yapamayacakları işlere sıcak bakmamaktadırlar. EK Q’da MO-10’un yaptığı bir konut işinin uygulama projelerinden alınan parçasal çizimler bulunmaktadır.

II. Konsept Oluşturma: MO-10’da ana tasarım kararları ofisin üç ortağı tarafından verilmekte ve bu kararlar sözü edilen üç ortağın gözetim ve denetiminde ofiste çalışan mimarlar tarafından yapılmaktadır.

III. Uygulamaya Yönelik Ayrıntıda Tasarım: MO-10’da yapı elemanları büyük ölçüde ofis içinde detaylandırılmaktadır. Ancak detaylandırmaların ilgili üretici firmalara bırakılması yöntemi de uygulanabilmektedir. EK Q, Şekil Q.05.’de planı görülen dış duvar sisteminin opak bölümleri bir bölü bir detayda saydam bölümleri ise daha yüzeysel çizilmiştir. Ancak şekil Q.03.’de görülen sistem kesitinde saydam bölümlerin güneş kontrol elemanlarının da düşünüldüğü de görülmektedir. Şekil Q.06.’da planı görülen merdiven de derinlemesine düşünülmüştür. Basamaklar, korkuluk ve küpeşte düşünülmüş ve Şekil Q.08.’de görüldüğü üzere detay paftası olarak da verilmiştir.

IV. Diğer Disiplinler: MO-10 statik, mekanik ve elektrik gibi konuları konuların uzmanlarına bırakma eğiliminde olmasına rağmen eski ve köklü bir ofis olmaları nedeniyle bu konularda yeterli bilgi birikimine de sahiptir. Şekil Q.11.’de planı görülen ıslak hacimlerde sağlık donatılarının yerleri, kaplamaların durumları gibi bilgiler verilmiştir.

V. Genel Çizim Değerlendirmesi: Alınan projelerin genel olarak değerlendirilmesi sonucunda ölçülendirmelerin yeterli olarak yapıldığı görülmektedir.

7.11. MO-11’de Yapılan Görüşme ve Uygulama Projesi Örneğinden Elde Edilen