MO-03’de Yapılan Görüşme ve Uygulama Projesi Örneğinden Elde Edilen Veriler

MO-03’de Yapılan Görüşme:

MO-03’in ortakları ile yüz yüze yapılan görüşmelerden aşağıdaki veriler elde edilmiştir:

Başarılı, iş alan bir mimar olabilmek için öncelikle hayata karşı sağlam bir şekilde durmak gerekmektedir. Başarılı mimarlar üç farklı yolla başarıya ulaşabilmektedirler. Bunlar, bir ustanın yanında çalışarak kendini geliştiren mimarlar, sermaye desteği alarak iş yapan mimarlar ve hayata karşı durarak, düşüp kalkarak bir yerlere gelen mimarlardır. MO-03’ün sahibi son gruptan bir mimardır ve bu gruptaki mimarlar genellikle iç mimarlık işleri yaparak ayakta kalmakta ve tecrübe kazanmakta ve sonunda başarıya ulaşmaktadırlar. İç mimarlık mimarlıktan daha fazla detaylarla uğraşılması gereken bir alan olduğu için iç mimarlık ile uğraşarak yetişen mimarlar “detayı” sindirmekte ve bu nedenle de başarılı olmaktadırlar. Türkiye’deki mimarlık ortamı çok nitelikli değildir ve bir ülkedeki mimarlığı düzeltmek de kolay değildir çünkü mimarlık şehircilik ilkelerine de bağlıdır. Bunun yanında günümüzde konut üretimindeki canlılığın mutlaka mimarlığı olumlu yönde etkilemektedir, bu ortamda işverenler mimarlar hakkında araştırma yaparak mimarı seçmekte ancak bu araştırma çok kapsamlı ya da nitelikli bir araştırma olmamaktadır. MO-03 gün be gün piyasada tanınan bir ofis olmaktadır ancak bu tanınmışlık çoğu zaman haklı bir tanınmışlık olmayabilmektedir. MO-03’ün işverenlerinin bir bölümü bir yerlerden iyi bir ofis olduklarını duyarak gelmiş olmalarına rağmen MO-03’nin her hangi bir binasından haberdar değillerdir. Mimarların iş almaları için insan ilişkilerinin, tanınmışlığın ve yapı yapmış olmanın

büyük önemi bulunmaktadır. Bunun yanında yayın organlarının mimarların iş almalarını derinden etkileyen bir gücü bulunmaktadır.

MO-03 tasarımlarında net sınırlar çizmemektedir. Ancak tasarım yapabilmek için yine de bazı sınırların çizilmesi de gerekmektedir. Her mimari tasarım işinin birbirinden farklı olduğu bir gerçektir. Kimi projede ekonomik girdiler, kimisinde çevresel girdiler, süre, ekip farklı olabilmekte, mimarın ruh hali değişebilmekte en önemlisi de insanlar değişmektedir. Tasarımdan tasarıma en önemli değişikliğin de insan olması nedeniyle, mimarların diyalog kurma becerilerinin en üst düzeyde olması gerekmektedir. Mimar tasarım ve yapım sürecine katılan herkesi belirli bir amaç uğruna birlikte çalışabilecek duruma getirmektedirler. Ancak Türkiye’de mimarların durumu tam da yukarıda tariflendirildiği gibi olamamakta ve hem süreç hem de mimar bundan kötü yönde etkilenmektedirler. Avrupa’da kötü yapılara rastlamak zordur çünkü bu coğrafyadaki ülkelerde yüzyıllardır süregelen oturmuş bir bina yapma kültürü vardır ve yapılan binalar otomatik olarak belirli bir seviyenin üzerindedir. Oysa ABD’de, uzak doğuda ve özellikle Türkiye’de bu derece oturmuş bir bina üretim sistemi henüz oluşmamış olduğundan “kötü” nitelikte binalara rastlanabilmektedir.

Gelen mimari tasarım işlerinde kimi zaman birçok veri etkili olabilmekte kimi zamansa çok az veya hiçbir veri olmadan tasarıma başlayabilmektedirler. Bir noktadan sonra ön tasarımı yapmak tasarımcının çok az zamanını almaktadır. Her zaman, her tasarımın özel olacağı garantisi yoktur ve mimarlar bazen çok sıradan bir şey de yapabilmektedirler ama bazen, işverenin bir başka olması ya da özel başka bir şeylerin olması nedeniyle özel bir tasarım ortaya çıkmaktadır. Bunun yanında mimari tasarım sürecinde ofisin imkânları, yapabilecekleri ve yapamayacakları işler bulunmaktadır. MO-03’ün mevcut durumu nedeniyle tasarımları birbirlerinin tekrarları olabilmekte ve sadece her tasarımın bir yerinde bir değişiklik yapabilmeye güçleri yetmektedir. Daha büyük, finansal açıdan daha güçlü bir ofis olabilse tasarımları da değişecektir. Ofiste yapılan tasarımların büyük bir çoğunluğu sadece MO-03’ün sahibine, bir kısmıysa MO-03’a ortak olan bir çalışanına bağlıdır ve diğer çalışanların tasarım sürecine katkısı en alt düzeydedir. Bunun en önemli nedeni her zaman yetiştirilmesi gereken birçok çizim işinin olmasıdır, MO-03’da çalışan mimarlar öğrenci gibidirler. Bu nedenle MO-03’de detay konusunda uzmanlaşmış bir mimar gibi bir pozisyonun bulunmamaktadır. Öte yandan detay sadece ofiste çizim

yaparak öğrenilemez, detay ancak ofiste çizip şantiyede detayın uygulanması sırasında başında durup görerek öğrenilebilmektedir.

MO–03 tasarım sürecinin hiçbir aşamasında detayını düşünmedikleri bir şeyi çizmemektedir. Örneğin bir dış duvarın ne genişlikte bir dış duvar olacağını ne gibi katmanları içereceğini bilerek olması gerektiği gibi çizmektedirler. Bunun yanında tasarımlarının kimi bölümlerini başka şirketlere ihale etmektedirler ancak bu profesyonel bir iş bölümüdür ve hangi şirket tasarımın hangi bölümünü çizerse çizsin o çizim MO-03’ün çizimidir çünkü MO-03’ün sahibi o çizimi kontrol edip onaylamakta ve gerektiğinde düzeltilmesi için geri göndermektedir. Bunun yanında dünyada belirli bir alanda uzmanlaşmış ve kendi detaylarını üretmiş şirketlerin hepsi bu yerlerine mimarlar sayesinde ulaşmışlardır. Çünkü var olan sıradan detaydan başka bir detayı düşünen, tasarlayan yine mimarlardır. Statik, mekanik ve elektrik gibi disiplinler MO-03’e bağlı bir şekilde çalışmaktadırlar ve bir iki tane sıklıkla çalıştıkları mühendislik şirketi olmakla birlikte başka şirketlerle de çalışmaya açıktırlar. Sonuçta bu mühendislerden bekledikleri aynıdır ve beklediklerini almadan o şirketle işleri bitmemektedir. Bu disiplinlere ait şirketler MO-03 fikir projesini oluşturduktan sonra devreye girmektedirler.

Bir bina tasarımında binadaki en ufak vidaya kadar mimarın kontrolünde olması gerekmektedir, aksi takdirde binanın tamamı mimarın binası olmamakta, ne kadarını düşündüyse o kadarı mimarın eseri olmaktadır. Yarım yamalak bir hizmet, hizmet değildir, gerçekten mimarlık yapmak için, mimari detayından, statiğine, mekanik sistemden, mekân organizasyonuna kadar her şeyin mimar tarafından yapılması gerekmektedir. Ancak Türkiye koşullarında yukarıda tariflendirildiği gibi mimarlık yapmak oldukça zordur. MO–03 sonuna kadar kendi detaylarını kendi geliştirdiği yöntemlerle uyguladığı bir binayı ancak mimarlık ofisini kurduktan 18 sene sonra yapabilmiştir.

Uygulama Projesi Örneğinden Elde Edilen Veriler

I. İş, İş Alma Yöntemleri ve İşveren Biçimleri: MO-03 uzun yıllar boyunca ofisini açık tutması ve çizgisinden ödün vermemesi ve mimarlık ile ilgili medyalarda hakkında yayınların yapılması sonucunda piyasada tanınmış ve iş alabilen bir duruma gelmiştir. EK J’de MO-03’ün toplu konut yüklenicisi olan bir yüklenici için

hazırladığı satış ve tanıtım binası uygulama projesinden alınan parçasal çizimler bulunmaktadır.

II. Konsept Oluşturma: MO-03’de ana tasarım kararları ofis sahibi bazen de ofisin küçük ortağı tarafından verilmektedir. Ofis çalışanları öğrenci olarak görülmekte ve her zaman yetiştirilmesi gerek işlerin bulunması nedeniyle teknik ressamlıktan öte bir iş yapamamaktadırlar.

III. Uygulamaya Yönelik Ayrıntıda Tasarım: MO-03’de tasarım sürecinin her aşamasında bir bölü bir ölçekte düşünülmeyen hiçbir yapı elemanı çizilmemektedir. EK J, Şekil J.05’de planı, J.03’de sistem kesiti ve J.04.’de görünüşü görünen cephede hem elemanlar bir bölü bir ölçekte çizilmiş hem de yazılı bilgilerle desteklenmiştir. Bunun yanında Şekil J.05-09’da görüldüğü üzere bir çok bölüm nokta detayı şeklinde ayrıca düşünülmüş ve çizilmiştir. Şekil J.11. ve J.12.’de planları görülen merdivenler de derinlemesine düşünülmüş ve Şekil J.13., J.14., J.15. ve J.16.’da görülen dört kesitle de desteklenmiştir. Bu çizimlerin yanında merdiven de nokta detaylarla desteklenmiştir. Ofisin geçmişte iç mimarlık işleri de yapması nedeniyle mimari detay paftalarının haricinde iç mimari detay paftaları da bulunmaktadır. Şekil J.17.’de planı görülen ıslak hacim de derinlemesine düşünülmüş bir yapıdadır.

IV. Diğer Disiplinler: Statik, mekanik ve elektrik gibi mühendislik konularında ofis ilgili mühendislerle koordineli çalışmakta ve bunlarla ilgili düşünce üretimi istediği seviyeye gelene kadar bu mühendisleri zorlamaktadır. EK J, Şekil J.19. ve şekil J.21.’de kesitleri görünen ve J.20. ve J.21. de detayları görünen ıslak hacimde mekanik sisteme ilişkin bilgiler görülebilmektedir.

V. Genel Çizim Değerlendirmesi: Alınan projelerin genel olarak değerlendirilmesi sonucunda ölçülendirmelerin yeterli olarak yapıldığı, nokta detaylarının uygulamacının aklında şüphe bırakmayacak nitelikte ve sayıda hazırlandığı ve yazılı bilgi miktarının yeterli olduğu görülmektedir. Bunların yanında birçok bölümün iç mimari detayları da ayrıca düşünülerek çizilmiştir.

7.4. MO-04’de Yapılan Görüşme ve Uygulama Projesi Örneğinden Elde Edilen