Vizyonları

Vizyon, fiziksel olarak görünmeyen şeylerin derin dinî duygular, ilaçlar ya da mental hastalıklar neticesinde görülmesi olarak tarif edilmektedir.758 Ölümlü gözlerin doğaüstü varlıkları tahayyül etmesi olarak algılanan vizyonlar mistisizm literatüründe oldukça yaygındır.759 Vizyon sahibi olmak her ne kadar mistik olmak için gerekli bir şart olarak kabul edilmese de mistikler arasında bu tecrübeler sıklıkla görülmektedir. Hıristiyan mistisizm tarihinde Pavlus’un Şam vizyonu yanında Avilalı Terasa, Sienalı ve Genoalı Catherina gibi isimlerin vizyonları bilinmektedir.

Hıristiyan mistisizm tarihinde Hildegard tıpkı Pavlus, Avilalı Terasa gibi vizyonlara sahip mistikler arasında kabul görmektedir. Hildegard’ın mistik düşüncelerinin temelini oluşturan vizyonlar onun peygamberlik iddiasında bulunmasında, otorite sağlamasında,

754 Newman, Sister of Wisdom, 15. 755 Newman, Sister of Wisdom, 15. 756 Newman, Sister of Wisdom, 15.

757 “Pilgrimage of Hildegard”, erişim:01.03.2018,

https://abbeyofthearts.com/programs/live-classes-and-retreats/hildegardpilgrimage/; “Spiritual Travels”, erişim: 01.03.2018,

https://www.spiritualtravels.info/articles -2/europe-2/the-hildegard-of-bingen-trail-in germany/, “Pilgrimage Places of Germany”, erişim: 01.03.2018, http://www.sdiworld.org/educational-event/interfaith-pilgrimage-germany-footsteps-hildegard-bingen.

758Dictionary of Cambridge, “Vision”, erişim: 15.01.2018,

https://dictionary.cambridge.org/dictionary/english/vision. 759 Gaynor, Dictionary of Mysticism, 199.

153

vaaz vermesinde ve kendi manastırını kurmasında etkin bir güç olmuştur. Özellikle apokaliptik içerikli vizyonlarında gördüğü imgeler ve duyduğunu söylediği seslerden hareketle onun Eski Ahit’teki Daniel’in izinden giden bir peygamber olduğu kabul edilmiştir.

Hildegard’ın vizyonları sadece bir vecd hali değil aynı zamanda rahibeler başta olmak diğer okuyucu ve dinleyicilere aktarmak istediği bilgiler açısından didaktik bir özellik taşımaktadır.760 Aynı zamanda bu vizyonlarda Hildegard’ın hayatının dışa vurulmuş imgelerini görmek mümkündür. Zira yaşadığı manastırların iç ve dış özelliklerine uyan dağ, yüksek kule, çok pencereli binalar gibi imgeleri vizyonlarında sıklıkla kullanmıştır. Bu nedenle özellikle Scivias adlı eserde yer alan vizyonlardaki ayrıntılı bina tahlilleri, kuleler, taşlar gibi tasvirlerin Hildegard’ın yaşamını yansıttığı düşünülmektedir.761 Bu vizyonlar teoloji, eskatoloji ve mistisizm içerikli olması yanında Hildegard’ın kaldığı manastırların kurucuları hakkında yazdığı vitalara da ruhani kaynaklık etmiştir. Hildegard bunu Aziz Rupert’in vitasının başında dile getirmekte ve görmüş olduğu gerçek bir vizyonla vitayı yazdığını söylemektedir.762 Hildegard, kalbine ve ruhuna yanan bir alev gibi dokunan vizyonlar sayesinde derin bir bilgelik kazandığını ve Mezmurlar ve İnciller gibi kutsal kitapları daha iyi anladığını ifade etmiştir.763 Guibert’e yazdığı mektupta Hildegard vizyonlar sırasındaki halini şöyle tasvir etmektedir:

“Yine de bunları bedensel hislerle duymuyorum, ne de onları kalbimin tasvirleri veya beş duyumumun kanıtı ile algılayamıyorum. Onları yalnızca ruhumda görüyorum, gözlerim açıkken, bu vizyonlar vecd hali değildi, tamamen uyanık, onları gece gündüz görmeye devam ediyorum.”764

Hildegard eserlerinde vizyonlarını detaylıca tasvir etmiş, daha sonra bunların alegorik yorumlarını izah etmiştir. Özellikle Scivias adlı eserinde resimlerle zenginleştirilen

760 Brunn-Burgard, Women Mystics in Medieval Europe, 8. 761 Feiss, "Introduction", 13.

762 Hildegard, Two Hagiographies: Vita Sancti Rupperti Confessoris and Vita Sancti Dysibodi Episcopi, 45.

763 Mektup 1, Baird, The Personal Correspondence of Hildegard of Bingen, 18. 764 Mektup 70, Baird, The Personal Correspondence of Hildegard of Bingen, 138.

154

vizyonlarda Hildegard ışık, dağ, bina, çeşitli hayvanlar, cennet ve cehennem metaforlarını sıklıkla kullanmıştır. Ancak metinsel olarak oldukça kaotik bir yapısı olan vizyonları ilk okuyuşta anlamak oldukça zordur. Zira kullanılan metaforlar arasında sistemli bir ilişkiden bahsetmek mümkün değildir.765 Peter Dronke Hildegard’ın kullandığı dil konusunda şunları söyler:

"Bu dil, zaman zaman garip ve belirsiz sıfatların sıklıkla ve dar bir çerçevede tekrarlandığı, nidaların aşırı yer kapladığı son derece bireysel bir dildir. Hildegard aynı zamanda şiirsel ifadenin sınırlarını zorlayan tarzda eser veren bir kişidir."766

Hildegard için "Yaşayan Işığın Gölgesi" olarak adlandırılan vizyon önemlidir ve bu vizyon ile diğer vizyonlar arasında ayrım yapmaktadır.767 Buna göre yaşayan ışığın gölgesi adlı vizyon Tanrı ile doğrudan iletişimi yansıtması bakımından özel bir yere sahip iken, diğer vizyonlar çocukluğundan beri gördüğü çeşitli görünümlerdir.768 Hildegard’a göre yaşayan ışığın gölgesi, boyutları tahayyül edilemeyen bir ışıktır. Güneşin, ayın ve yıldızların suya yansıması gibi bu parlak ışıktan gelen kelamın kendisine yansıdığını ifade eder. 769 Herhangi bir insan konuşmasına benzemeyen ve yanan bir alev gibi tasvir ettiği bu kaynak okuyucular için muğlak bir ifade olarak kalmaya devam etmektedir.770

Hildegard’ın erken yaşta gördüğü771 vizyonlarını anlatmamasında diğer insanların bu tecrübelere sahip olmaması düşüncesi etkin olmuştur.772 Hildegard çocukluk döneminde utangaç ve çekingen olduğu için insanlarla iletişiminde sıkıntılar yaşamaktadır. Bu nedenle gördüğü vizyonları yukarıda sayılan sebepler çerçevesinde diğer insanlara anlatmamıştır. Bunun yanında Hildegard’ın gördüklerini hayal sanması, bu görüntüler

765 Flanagan, Secret of God-Writings of Hildegard of Bingen-, 4.

766 Peter Dronke, Poetic Individuality in the Middle Ages: New Departures in Poetry, 1000-1150 (Oxford: Clarendon Press, 1970), 178, 179.

767 Newman, "Vision and Validation", Church History, 167. 768 Newman, "Vision and Validation", Church History, 168.

769 Mektup 70, Baird, The Personal Correspondence of Hildegard of Bingen , 138-139. 770 Newman, "Vision and Validation", 172.

771 Hildegard’ın mistik dünyasının merkezinde olan bu vizyonların ne zaman başladığı ile ilgili farklı değerlendirmeler vardır. Örneğin Dickens, bu vizyonların beş yaşından önce başladığını iddia ederken, Feiss altı yaşında başladığını savunmaktadır.

155

hakkında tereddüte düşmesi veya dönemin sosyal koşulları gereği bir kadın olarak kendini kabul ettirememe düşüncesi de etkilidir. Zira bir kadın mistik olarak benzeri durumları çağdaşı Elizabet de yaşamıştır. Bu sır Hildegard’ın güvendiği ve kendisi gibi gördüğü Jutta’ya anlatıncaya kadar devam etmiştir. Bu sırrı Jutta’ya anlatmasında Hildegard’ın onu ruhani bir öğretmen olarak görmesi etkili olmuştur. Zira tanıştığı ilk zamanlarda bu sırrını saklayan Hildegard daha sonra Jutta'nın bu durumu bir şekilde anlayacağını düşünmüş ve gördüklerini anlatmıştır.773 Nihayetinde Jutta’ya açtığı bu sırları daha sonra sekreteri Volmar’a iletmiş ve onun aracılığı ile de başrahip Kuno’ya ulaşmıştır. Başrahip Kuno ise Hildegard’a vizyonlarını kaydetmesi gerektiğini belirtmiştir.774 Bu gelişmelere ek olarak Tanrı’yı gördüğü vizyonda ona “yaz” emri vermesi Hildegard’ı vizyonları kaydetmeye teşvik etmiştir. Gördüğü vizyondaki “yaz” emrine karşı yine gönülsüz olsa da yakalandığı hastalığı Tanrı’nın emrine karşı gelmek olarak yorumlayan Hildegard nihayetinde vizyonlarını yazıya geçirmeye başlamıştır.775

Böylece Hildegard, çocukluğundan beri gördüğü ve Tanrı’nın hediyesi olarak kabul ettiği vizyonları insanlara taşımıştır. Newman, bu olayla Hildegard’ın 42 yaşında peygamberi bir çağrıya muhatap olduğunu düşünmekte ve bu süreci yeni bir teofani olarak değerlendirmektedir.776 Newman, Hildegard’ın vizyonlarda belirtmiş olduğu "aniden" sıfatının onun yeni bir bilgi edinme kaynağına sahip olduğu ve çocukluğunda tuhaf gelen bu durumu artık bir peygamberi çağrı olarak anlamak gerektiğini belirtmiştir.777

Hildegard, vizyonları için göksel âlemden onay alsa bile dünyevi otoriterlerden onay almak zorunda olduğunun bilincinde idi. Özellikle yaşadığı dönemde kadının konumu gereği Kilise otoritelerinden bu onayı alması elzemdi. Bu açıdan Hildegard dikkatli bir politika izlemiştir. Öncelikle kendisinin şeytan tarafından aldatılan ya da gurur dolu bir kadın olmadığını göstererek geleneksel bakışın dışına çıkmadığını göstermeye çalışmıştır.778 Vizyonları için Kilise yetkililerine gönderdiği mektupta “biçareden daha

773 Baird, “Introduction”, 5. 774 Feiss, "Introduction", 12.

775 Newman, "Vision and Validation", 165.

776 Newman, "Vision and Validation", Church History, 166. 777 Newman, "Vision and Validation", Church History, 166.

156

biçare olan kadın halimle, dilimin anlatamadığı ama Kutsal Ruh’un bana inanmamı söylediği vizyonlara şahit oldum” ifadesi bu durumu açıklamaktadır. 779 Hildegard bu ifadeleri kullanarak aslında kendi yerini bildiğini ancak Tanrı’nın erkek rahipleri yetersiz gördüğünden bu mucizeleri bir kadına açtığını ifade etmeye çalışmıştır. Böylece kendisi için değil, Kilise’yi önemsediğinden bu vizyonları anlatmaya çalıştığını söyleyerek bunun bir Tanrı müdahalesi olduğunu ifade etmiştir.780

Hildegard vizyonlarının onayı için ilk adımı Clairvauxlu Bernard ile atmıştır. Aziz Bernard, Sisteryan tarikatına mensup olmasından dolayı Papa’ya yakın birisiydi.781

Hildegard 1146 yılında ona göndermiş olduğu mektupta kadınsı bir mahcubiyet ve tevazu içerisinde vizyonlarını anlatmış ve satır aralarında Bernard'a olan hayranlığını dile getirmiştir.782 Örneğin onu güneşe doğru korkusuz bir şekilde bakan bir adam olarak gördüğünü ve bu durumdan etkilenerek ağladığını ifade etmiştir.783 Manastırın kapalı duvarları arasında kalmış Hildegard, bu mektupla Tanrı’dan geldiğini söylediği vizyonlarını dış dünyaya taşımıştır. Bernard’ın cevaben gönderdiği mektup ise Hildegard’a göre oldukça sadedir. Ayrıca onun vizyonlar konusunda ihtiyatlı bir yaklaşım sergilediği görülmektedir. Bernard, Tanrı lütfuna eriştiğini söyleyen Hildegard’a hitaben “bizim sana vereceğimiz tavsiye ne olabilir ki?” diye hitabı dikkat çekicidir.784 Bernard, Tanrı’nın ona lütufkâr davranmasıyla mutlu olduklarını ve dua etmeye devam etmesi gerektiğini dile getirmiştir.785 Nihayetinde Hildegard, Bernard’ın vizyonları soruşturacağını söylediği mektupla beklediği onayı kısmen almıştır.786 Bu açıdan Hildegard için 1147-1148 yılları arasında yapılan Trier Sinod’u bir dönüm noktasıdır.787

Zira Jutta ve Volmar’a açtığı vizyonlar Aziz Disibod manastırı başrahibi Kuno

779 Mektup 1, Baird, The Personal Correspondence of Hildegard of Bingen,18. 780 Dickens, The Female Mystic, 29.

781 Baird, “Introduction”, The Personal Correspondence of Hildegard of Bingen , 16.

782 Mektupta Hildegard, Aziz Bernard’ın sadece kendisini değil, bütün insanlığını kurtaran bir kişi olduğunu, adeta güneşe doğru uçan bir kartal gibi göründüğünü dile getirmiştir. Bk. Mektup 1, Baird, The

Personal Correspondence of Hildegard of Bingen , 18-19.

783 Mektup 1, Baird, The Personal Correspondence of Hildegard of Bingen , 19. 784 Mektup 1, Baird, The Personal Correspondence of Hildegard of Bingen , 20. 785 Mektup 1, Baird, The Personal Correspondence of Hildegard of Bingen , 21. 786 Mektup 2, Baird, The Personal Correspondence of Hildegard of Bingen, 20-21. 787 Dickens, The Female Mystic, 25.

157

aracılığıyla Mainz piskoposu Heinrich’e ulaşmış o da bu sinodda mezkur vizyonlar hakkında bilgi vermiştir.788

Diğer taraftan Hildegard, Bernard’ın hem arkadaşı hem de Sisteryan tarikatına bağlı olmakla yakınlığı bulunan Papa III. Eugene (Eugenos) ile mektuplaşmış ve o zaman yarısı yazılmış olan Scivias’ın onaylanma sürecini hızlandırmıştır.789 Papa’nın talimatları doğrultusunda vizyonların soruşturulması için iki delege Aziz Disibod’a gönderilmiştir.790 Nihayetinde soruşturma için gelen delegeler henüz tamamlanmamış Scivias adlı eseri teslim almıştır. Papa eseri önce kendisi okumuş ve ardından rahiplerin onayına sunmuştur.791 Newman, Bernard’ın Papa’ya ulaşan bu vizyonların kabulü noktasında rahipler kurulunu ikna ettiğini ileri sürer.792 Hildegard, böylece vizyonlarının kabulü ile artık kendini kabul ettirme probleminden kurtulmuştur.793 Hildegard’ın vizyonları için gerekli olan bu onayı alması adına bir taraftan Bernard’a diğer taraftan başpiskopos ve Papa ile iletişime geçmesi dikkatli ve sistemli bir strateji geliştirdiğini göstermektedir.

Hildegard bu vizyonlarla otorite ve güven kazanmış olsa da aynı vizyonlar özellikle hayatının ikinci diliminde sağlık problemlerinin artmasına da sebep olmuştur.794

Hildegard bu durumu anlatırken şu ifadeleri kullanmaktadır. “Vizyonlar sırasında bedenim kesintisiz bir şekilde acı çekiyor ve neredeyse ölüm noktasına geliyorum ama yine de şimdiye kadar Tanrı beni korudu.”795

Hildegard’ın görmüş olduğu vizyonlar onun hastalığını arttırdığı kabul edilse de aksi yönden bu hastalıkların vizyonlara sebep olduğu da ileri sürülebilir. Örneğin Oliver Sacks vizyon konusuna biyolojik bir yaklaşım sergilemiş ve halüsinasyon veya vecd hallerinin bir tür migren aurası sonucu gerçekleştiğini söylemiştir. Sacks “Migren” adlı eserinde

788 Newman, Sister of Wisdom, 8. 789 Dickens, The Female Mystic, 27. 790 Newman, Sister of Wisdom, 8. 791 Newman, Sister of Wisdom, 8. 792 Newman, Sister of Wisdom, 8.

793 Newman, "Vision and Validation", Church History, 166. 794 Hommel, “Hildegard von Bingen”, 24.

158

Hildegard’ın gördüğü vizyonların da böyle bir hastalığın sonucu olduğunu dile getirmiştir. Sacks, Hildegard’ın vizyonlarında sıklıkla karşılaştığımız imgeler ile ilgili şöyle düşünmektedir:

“En basit halüsinasyon, görme alanı boyunca izlenebilen parlak yıldızların, kıvılcımların, şimşeklerin ve basit geometrik şekillerin görülmesidir. Bu tip, kapalı gözde oluşan ışıklar genellikle beyazdır ancak parlak renklerde de olabilirler. Sayıları birkaç yüzü bulabilir ve görme alanı boyunca yayılabilirler.”796

Hildegard’ın kendine özgü sıra dışı tecrübelerinin onu takip edenler için önemi olduğunu söylese de, Sacks’a göre onun simgesel anlatımları hiç şüpheye yer bırakmayacak şekilde migren kaynaklı hayallerden oluşan görsel auralardır.797 Charles Singer de benzer şekilde Hildegard için "scintialling scotoma" (görme bozukluklarına sebep olan migren) teşhisi koymuş ancak Barbara Newman gibi araştırmacılar bu vizyonların fiziksel bir sebebe indirgenmesine karşı çıkmıştır.798 Flanagan ise, Hildegard’ın hastalığı ve vizyonları arasında bağ kuran ve bu vizyonların nöropsikolojik bir vakıa olduğunu iddia eden yorumların Hildegard’ın ruhsal ve entelektüel birikimine zarar verdiğini düşünmektedir.799