Sona Erme Kararı

Bir anonim ortaklığın sona ermesi, ortaklığın mevcudiyetinin ortadan kalkmasının birinci aĢaması olup, niteliği gereği kuruluĢun karĢıtıdır. Anonim ortaklığın bütün ortakları ve ortaklığın tüzel kiĢiliği, sona erme kuralından doğrudan doğruya etkilenir172

. Ortaklığın sona ermesi, ortaklık faaliyetlerinin durması veya durdurulmasıdır; ortaklığın tüzel kiĢiliğinin sona ermesi değildir173_{. Tüzel kiĢiliğin}

sona ermesi, tasfiye iĢlemlerinin tamamlanmasından sonra ortaklık unvanının ticaret sicilinden silinmesiyle gerçekleĢir ve böylece ortaklığın hukukî varlığı ortadan kalkar174.

1.4.4.2. Sona Erme Türleri

Ticaret ortaklıklarının sona ermesinde infisah ve fesih olmak üzere iki ayrı kavramdan bahsedilir. Ġnfisah ve fesih bütün tüzel kiĢiler için geçerli olan genel sona ermenin iki alt kavramıdır. Anonim ortaklık fesih ya da infisah ile sona erer. Ancak,

171 _{Manavgat, 2016 a.g.e, s. 300.}

172 _{ġener, 2017 a.g.e, s. 628; Bahtiyar, 2017, a.g.e, s. 358.}

173 _{Tekinalp, 2015 a.g.e, 10-85. TTK m. 532‟ye göre, anonim ortaklığın sona ermesi, iflastan}

veya mahkeme kararından baĢka bir sebebe dayanıyorsa, yönetim kurulu tarafından ticaret siciline tescil ve ilân ettirilir. Anonim ortaklığın hak ve iĢlem ehliyeti tasfiye hâlinde eder; ancak tasfiyeye girmesi ortaklık organlarının yetkilerini tasfiye ile sınırlandırmıĢ olur (TTK m. 533). Dolayısıyla,

“gerek sona erme gerek fesih kararı, anonim ortaklığın sonunu değil, tasfiye iĢlemlerinin baĢlangıcını ifade eder”. Bkz. PulaĢlı, 2018 a.g.Ģ, s. 2474.

SerPK ve II-23.1 sayılı Tebliğ‟de bu türden bir ayrım yapılmamıĢ ve her iki sona erme Ģekli de aynı kapsamda değerlendirilmiĢtir175

.

Ġnfisah; bir ortalık kanunda veya öngörülmüĢse anasözleĢmede yer alan

nedenlerden birinin gerçekleĢmesi ile ayrıca karar alınmasına gerek olmaksızın ortaklığın kendiliğinden sona ermesidir176

. Ġnfisah sebepleri; sürenin sona ermesi (TTK m. 529/1, a), iĢletme konusunun gerçekleĢmesi veya gerçekleĢmesinin imkânsız hâle gelmesi177

(TTK m. 529/1, b), sermayenin üçte ikisinin kaybedilmesine rağmen gerekli önlemlerin alınmaması (TTK m. 529/1; 376/2), ortaklığın iflası (TTK m. 529/1, e; ĠĠK m. 179 vd.), anasözleĢmede öngörülen bir infisah sebebinin gerçekleĢmesidir (TTK m. 529/1, c).

Fesih; bir ortaklığın, alınan karar ile somutlaĢan irade sonucunda sona

erdirilmesidir178. Daha açık bir ifade ile, kanunda veya öngörülmüĢse anasözleĢmede gösterilen bir nedenin gerçekleĢtiği durumlarda, ortaklığı sona erdirme yetkisine sahip olan kiĢi veya makamlar tarafından ortaklığın dağıtılmasıdır179

. Feshin olabilmesi için bir kiĢinin, azınlığın, çoğunluğun, bir makamın ya da mahkemenin, fesih yetkisi olmalıdır. Fesih gerçekleĢtiği anda ileriye doğru hüküm doğurur. Sona erme sebepleri kanunda ve esas sözleĢmede gösterilir180

. Organlardan birinin eksikliği veya genel kurulun toplanamaması181

(TTK m. 530), kamu düzenine veya iĢletme konusuna aykırı faaliyet ve iĢlemlerde bulunulduğu gerekçesiyle Gümrük ve Ticaret Bakanlığı‟nın dava açması (TTK m. 210/3), anasözleĢmede öngörülen fesih sebeplerinden birinin gerçekleĢmesi (TTK m. 529/1, c), ortaklığın haklı sebeple feshi (TTK m. 531) mahkeme kararı ile hukukî sonuç doğurabilecek fesih sebepleridir. Bunların yanı sıra genel kurul tarafından anonim ortaklığın feshi sonucunu doğuracak sebepler de bulunmaktadır. Bunlar; ortaklığın sona ermesi (TTK m. 529/1,

175 _{Adıgüzel, a.g.m, s. 15.}

176 _{Tekinalp, 2015 a.g.e, 10-86; Bahtiyar, 2017, a.g.e, s. 370; Murat Kaderoğlu, Anonim}

ġirketlerin Ġnfisahı (Dağılması), Ġstanbul, On Ġki Levha Yayıncılık, 2017, s. 5-7. Detaylı bilgi için bkz. aynı yazar s. 77 vd..

177 _{ĠĢletme konusunun objektif ve daimi Ģekilde imkânsız olması infisah sebebidir. Sürekli}

nitelikte olmayan geçici imkânsızlıklar anonim ortaklığı sona erdirme sebebi değildir. Ayrıca, imkânsızlığın sona erme sonucuna etkisi bakımından, ekonomik ya da hukukî imkânsızlık olmasının önemi yoktur. Bkz. ġener, 2017, a.g.e, s. 628.

178 _{Tekinalp, 2015 a.g.e, 10-86; Kaderoğlu, a.g.e, s. 7.} 179 _{Bahtiyar, 2017 a.g.e, s. 375.}

180 _{PulaĢlı, 2018 a.g.Ģ, s. 2418.} 181

d), bir baĢka ortaklıkla birleĢerek sona ermesi (TTK m. 136), tam bölünme yoluyla sona ermesi (TTK m. 159/1, a) dir182.

1.4.4.3. Sona Erme Kararına Uygulanacak Hükümler

Sermaye Piyasası Kanunu‟nda, halka açık anonim ortaklıkların sona ermesini düzenleyen bir hüküm getirilmemiĢtir ve bu nedenle anonim ortaklığın sona ermesini düzenleyen TTK hükümleri, halka açık anonim ortaklıklar bakımında da uygulama alanı bulmaktadır. Anonim ortaklığın sona ermesine iliĢkin TTK m. 529 genel sona erme sebeplerini, TTK m. 530‟da organ eksikliği nedeniyle ortaklığın fesih davası sonucunda feshedilerek sona ermesini ve TTK m. 531‟de azınlık pay sahiplerinin talebi ile haklı sebeple feshedilerek sona erme hâllerini düzenlenmiĢtir.

Türk Ticaret Kanunu‟nda yer alan anonim ortaklığın sona erme hâllerinden, sadece genel kurul kararı ile alınan sona ermede, pay sahibi ayrılma hakkını ortaklığa karĢı kullanabilir. Anonim ortaklığın sona ermesi ile, pay sahipleri tasfiye bakiyesinden paylarına düĢen tutarı aldıklarında ortaklık ile iliĢkileri ortadan kalkar. Anonim ortaklığın sona ermesinde tüm pay sahipleri ile ortaklık arasındaki bağ ortadan kalkacağı için, bir bakıma tek taraflı ayrılma hakkının kullanılması yerine, teoride tüm pay sahiplerinin ortaklıktan ayrılmasından bahsedilebilir. Ortaklığın sona ermesine istinaden kullanılan ayrılma hakkı ile ortaklığın tasfiyesinden sonra tasfiye bakiyesini almak birbirinden farklı sonuçlar doğurur. Ayrılma hakkı, ortaklığın sona ermesi hakkında karara katılmayan ortağın kullandığı bir yoldur. Ayrılma hakkının kullanılmasından sonra yapılan ayrılma payının hesabı ile tasfiye payı arasında farklar vardır. Bu nedenle sona erme yönündeki genel kurul kararına muhalif olan pay sahibi, ayrılma hakkını kullanabilir183.

Önemli nitelikteki iĢlemlerden biri olan sona erme kararı, ortaklık paylarının, borsada indirimli olarak iĢlem gördüğü anonim ortaklıklarda, tasfiye değeri, piyasa fiyatının üzerinde olacağı için, sona erme kararının alınması ve sonrasında tasfiye iĢlemlerinin yapılması hâkim ortağın tercih edebileceği bir süreçtir. Sona erme kararının görüĢüleceği genel kuruldan önce ortaklığın tasfiye değerini gösteren bir raporun hazırlanması gerekliliği, pay sahiplerinin ayrılma hakkı fiyatıyla

182 _{Bahtiyar, 2017 a.g.e, 375 vd.} 183 _{Adıgüzel, a.g.m, s. 15, 16.}

karĢılaĢtırma yapabilmesine dayanır. Aksi takdirde, piyasa fiyatı tasfiye değerinden düĢük olacağı için, ayrılma hakkının kullanılması pay sahipleri aleyhine sonuç doğurur, bu nedenle genel kurulda salt ayrılma hakkına iliĢkin bilgilendirme pay sahiplerini yanıltabilir. Bunun dıĢında, özellikle finansal durumun bozulması sebebiyle sona erme kararı alınması, ayrılma hakkının yaratacağı mâliyetten ötürü tercih edilmeyebilir ve bunun yerine, koĢulları varsa iflas yoluna gidilebilir184.

Anonim ortaklığın sona ermesi hakkında genel kurulda alınacak karar sermayenin en az yüzde yetmiĢ beĢini oluĢturan payların sahiplerinin veya temsilcilerinin olumlu oyu ile alınır (TTK m. 421/3). Ġlk toplantıda bu orana ulaĢılamadığı takdirde izleyen genel kurul toplantılarında aynı nisap aranır (TTK m. 421/4). Buna karĢılık halka açık anonim ortaklıklar için yukarıda açıklaması yapılan SerPK m. 29/6 hükmü uygulama alanı bulacaktır ve bu hükme paralel Ģekilde II-23.1 sayılı Tebliğ m. 7/1 uyarınca, aynı nisapları öngören düzenlemeye uygun olmak kaydıyla, halka açık anonim ortaklığın sona ermesine karar verilebilir.

1.5. HALKA AÇIK ANONĠM ORTAKLIKLARDA ĠMTĠYAZ

ÖNGÖRÜLMESĠ VEYA MEVCUT ĠMTĠYAZLARIN KAPSAM VEYA KONUSUNUN DEĞĠġTĠRĠLMESĠ