Kayıtlı Sermaye Sistemine Göre Ġç Kaynaklardan Sermaye

VII-128.1 sayılı Pay Tebliği m. 16/5 ilâ 9 fıkralarında, kayıtlı sermaye sistemini benimsemiĢ halka açık anonim ortaklıkların iç kaynaklardan ve/veya kâr

payından yapacakları sermaye artırımı için özel düzenlemeler getirilmiĢtir. DıĢ kaynaklardan sermaye artırımı yapılması için aranan eski iĢtirak taahhütlerinden kaynaklanan borçların ortaklığa ödenmesi ön koĢulu, iç kaynaklardan sermaye artırımında aranan bir koĢul değildir (TTK m. 456/1). Ancak sermaye artırımının kısmen dıĢ kaynaklardan kısmen de iç kaynaklardan yapılması durumunda mevcut sermayenin tamamen ödenmiĢ olması gerekmektedir. TTK m. 462/3‟te öngörülen bu koĢul sağlanmadan sermaye artırımı yapılmaz263

.

Kayıtlı sermaye sistemine tâbi anonim ortaklıklarda anasözleĢmede öngörülen tavan sınırına kadar sermaye artırılabilir. Ancak II-18.1 sayılı Tebliği m. 6/6‟da düzenlendiği üzere her türden iç kaynak ile kâr payının sermayeye eklenerek birleĢme, bölünme ve benzeri genel kurul kararı gerektiren iĢlemlerden sonra her bir tavan kapsamında bir kez olmak Ģartıyla tavan sermaye miktarının aĢılması mümkündür. Nakit olarak yapılacak sermaye artırımları ile kayıtlı sermaye tavanı aĢılamaz. II-18.1 sayılı Tebliğ m. 6/6 hükmünün TTK ve SerPK‟nın sermaye artırım yetkisini kayıtlı sermaye tavanı ile sınırlayan emredici hükümlerine aykırılık teĢkil ettiği ve geçersiz oldukları ileri sürülmüĢtür264

. Kanaatimizce, emredici hükümlere aykırılık oluĢturmamaktadır. Zira, SerPK m. 18/2 hükmünde kayıtlı sermaye sisteminde sermaye artırma yetkisi tavan sınırına kadar TTK‟daki esas sermayesinin artırılmasına iliĢkin hükümlerine bağlı kalmaksızın artırabileceği düzenlenmekte ve II-18.1 sayılı m. 6/6 hükmü ile yönetim kurulunun tavan sermayeyi bir kez aĢması hususunda belirli kapsamda kalınmak Ģartıyla izin verilerek sınır geniĢletilmektedir. Ayrıca SerPK m. 18/4‟teki “kayıtlı sermaye tavanı dâhilindeki sermaye

artırımlarında ayrıca imtiyazlı pay sahipleri özel kurulu kararı aranmaz” ibaresini

yorumladığımızda sermaye tavanını aĢan tutarda sermaye artırımı yapılabileceği anlaĢılmakta ve II-18.1 sayılı Tebliğ m. 6/6 hükmü ile de desteklenmektedir.

Kayıtlı sermaye sisteminde iç kaynaklardan sermaye artırımı hakkında yönetim kurulu kararında; kayıtlı sermaye tavanı, artırılan sermaye, artırımda kullanılacak iç kaynak tutarları, ihraç edilecek payların grupları ve türleri ile pay senetleri borsada iĢlem görmeyen ortaklıklar için ödemesiz pay alma haklarının kaç numaralı yeni pay

263 _{Moroğlu, 2018 a.g.e, s. 398.} 264

alma kuponu ile kullanılacağı ve artırılan sermayeyi temsil edecek pay senetlerinin tertibinin düzenlenmesi yer alır265.

Yönetim kurulu sermaye artırımı kararı aldıktan sonra kullanılan iç kaynakların ve/veya kâr payının ortaklığın sermaye hesabına aktarıldığı yeminli mâli müĢavir raporu ile belgelenip (VII-128.1 sayılı Tebliğ m. 16/5-a Ek. 7, m. 12) hesaba aktarıldıktan sonra onay verilmesi için SPK‟ya baĢvurulur. Yönetim kurulu, ihraç belgesinin onaylanması ve çıkarılmıĢ sermayeyi gösteren anasözleĢmenin sermayeye iliĢkin maddesinin yeni düzenlemesine SPK tarafından uygun görüĢ verilmesi için yönetim kurulunun kararından sonra otuz gün içinde SPK‟ya baĢvurur266

.

Kayıtlı sermaye sisteminin geçerli olduğu anonim ortaklıkta sermaye artırmı tamamen iç kaynaklardan yapılacaksa yönetim kurulunun artırım kararından sonra, ödemesiz paylar için izahnâme hazırlanmasına ve SPK‟ya onaylatılmasına gerek olup olmadığı sorulabilir. SerPK m. 4/1‟e göre, sermaye piyasası araçlarının halka arz edilmesi veya borsada iĢlem görebilmesi için izahnâme hazırlanması ve hazırlanan bu izahnâmenin Kurulca onaylanması zorunluluğu ödemesiz pay senetlerini de kapsadığı kabul edilse dahi yine SerPK m. 3‟te “ihraç” ve “halka arz” kavramlarının herhâlde “halka satıĢ” olarak tanımlanması karĢısında, halka satılması söz konusu olmayan ödemesiz pay senetlerinin Kurul kaydına alınmalarına da gerek olmadığı sonucuna varılabilir267

. VII-18.1 sayılı Tebliğ m. 16‟da “yalnızca iç

kaynakların sermaye hesabına aktarılmasından sonra tescile mesnet belge alınması için Kurul‟a müracaat” tan bahseden hükmü de bu görüĢü desteklemektedir.

Ödemesiz pay senetleri için SPK‟nın uygulaması izahnâme hazırlandıktan sonra onaylatılması Ģeklindedir. SPK yapılan baĢvuruyu SerPK m. 5 ve m. 6 ile VII-128.1 sayılı Tebliğ m. 12 hükümlerine göre inceler ve uygun bulursa onaylayıp durumu ortaklığa bildirir268

.

Yönetim kurulu, ticaret siciline tescil edilmek üzere sermayeye dönüĢtürülen fonun veya yedek akçenin serbestçe tasarruf edilebilirliği, kanunî ve idarî

265 _{VII-128.1 sayılı Tebliğ Ek-7‟de sayılan belgeler arasında “Kâr payı hariç, iç kaynakların}

varlığına, bu kaynakların mevzuata uygun bir Ģekilde oluĢtuğuna ve sermayeye eklenebileceğine iliĢkin yeminli mali müĢavir raporu ile TTK‟nın 457 nci maddesi çerçevesinde hazırlanan beyan” da

bulunmaktadır.

266 _{BaĢvuruda sunulacak belgeler VII-128.1 sayılı Tebliğ m. 16/5-a Ek. 7‟de gösterilmektedir.} 267 _{Bahtiyar, 1996, a.g.e, s. 140, 141; Moroğlu, 2018 a.g.e, s. 401.}

268

gerekliliklerin yerine getirildiğini içeren yazılı bir beyan hazırlayıp imzalar. Bu beyan içeriğinde sermaye artırımının hangi kaynaklar kullanılarak yapıldığı, kaynakların gerçekliği ve ortaklık varlığı içinde mevcut oldukları konusunda garanti verilir (TTK m. 457, SerPK m. 2/2). Sermaye artırımı ticaret siciline tescili ile ihdas edilen ödemesiz paylar ve pay senetleri, artırım tarihinde mevcut paylara dağıtılır (SerPK m. 19/4).

Türk Ticaret Kanunu m. 462/3 hükmü ile, ortaklığın serbest iç kaynakları sermayeye dönüĢtürülmeden dıĢ kaynaklardan sermaye artırımı yapılması kural olarak yasaklanmıĢtır. SerPK m. 12/6‟da bu hükmün halka açık ve halka açılmak üzere SPK‟ya baĢvuran ortaklıklar için uygulanamayacağı belirtilmektedir269

.

269

ĠKĠNCĠ BÖLÜM

2. ÖNEMLĠLĠK KRĠTERĠNĠ SAĞLAMIġ OLMAK KOġULUYLA ÖNEMLĠ NĠTELĠKTEKĠ ĠġLEMLER