SÖZEL SUNUMLAR
POLİKİSTİK OVER SENDROMLU KADINLARIN AMBULATUVAR KAN BASINCI VERİLERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ
Özlem Banu TULMAÇ1, Vedat ŞİMŞEK2
1 Kırıkkale Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Kadın Hastalıkları ve Doğum Anabilim Dalı, Kırıkkale / Türkiye 2 Kırıkkale Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Kardiyoloji Anabilim Dalı, Kırıkkale / Türkiye
Öz: Amaç: Polikistik over sendromunda (PKOS) kardiovasküler hastalık riski artar. Çalışmamızda PKOS
hastalarının, ayaktan kan basıncı monitorizasyonu (ABPM) sonuçlarını değerlendirmeyi amaçladık. Yöntem: Haziran 2017 tarihinden önce jinekoloji polikliniğine başvuran hastalar içinde PKOS tanısı alanlar içinde hi- pertansiyonun tespiti için ABPM yapılanlar, hastane bilgi işlem yönetim sisteminden geriye yönelik taranarak tespit edildi. Çalışmaya dahil edilen toplam 77 hastanın demografik verileri ve ABPM parametreleri değerlen- dirildi. Olguların gündüz, gece ve 24 saat ortalama sistolik ve diastolik kan basınçları ile gece gündüz sistolik değişim oranı (dipping) incelendi.Bulgular: Olguların ortanca yaşı 21,0(17,0-38,0), ortanca beden kitle indek- si 24,1(17,0-43,2) kg/m2idi. Gündüz ortalama sistolik ve diastolik kan basınçları 115,7±8,7mmHg, 70,3±6,8
mmHg, gece ortalama sistolik ve diastolik kan basınçları 106,2±9,6 mmHg, 59,7±7,5 mmHg, 24 saat ortalama sistolik ve diastolik kan basınçları 112,7±8,6 mmHg, 66,9±6,5 mmHg tespit edildi. Tüm olguların, gündüz, gece ve 24 saat ortalama kan basınçları normal sınırlarda saptandı. Olguların 29’unda (%37,7), istenen kan ba- sıncı düşüşü izlenmedi. (non-dipper olgular) Sonuç: Ambulatuvar kan basıncı takibi PKOS’lu kadınlarda kan basınçlarının normal sınırlarda olduğunu gösterdi. Ek olarak, non-dipper birey oranı oldukça yüksek oranda gözlendi. Kardiyovasküler mortalite ve morbidite için önemli risk faktörü olan gece kan basıncının düşmeme- si, uzun vadede kardiometabolik hastalık ihtimalini artırır. Bulgularımız kardiovasküler morbidite açısından riskli hasta popülasyonunu belirlemek ve önlem almak için bize yol gösterebilir.
Anahtar Kelimeler: Polikitik Over Sendromu, Ambulatuvar Kan Basıncı Monitorizasyonu, Nondipping
GİRİŞ ve KURAMSAL ÇERÇEVE
Polikistik over sendromu, %4-21olan prevalansıyla reprodüktif çağdaki kadınlarda en sık görülen endokrin hastalıklardan biridir (Trikudanathan, 2015). Akne, oligomenore, amenore, hirsutismus, hiperinsülinemi, in- fertilite, mood problemleri ile klinik olarak presente olur. Ancak diabet, kardiovasküler hastalık ve kanser gibi uzun dönem riskleri de dikkate almak gereklidir. Polikistik over sendromunu ile ilişkili obezite, insülin rezis- tansı, dislipidemi, hipertansiyon, hiperandrojenizm kardiometabolik riski artıran faktörlerdir(Lo et al., 2006). Risk faktörlerinin erken tanınması olası kardiovasküler hastalıklar için önlem alınmasını mümkün hale getirir. 24 saat kan basıncının ‘ambulatuar kan basıncı monitorizasyonu’ (ABPM) ile monitorize edilmesi, ofiste öl- çülen kan basıncına göre, labil ya da sınırda hipertansiyonu tanımak için daha güvenilirdir ve daha doğru bilgi verir. Ayrıca 24 saat kan basıncının kaydedilmesi kan basıncındaki diurnal varyasyonu tanımamızı sağlar.
Normalde uyku saatlerinde kan basıncında ortalama %10 luk bir düşüş yaşanır ve bu durum ‘dipping patern ‘ olarak tanımlanır. Bu düşüş diabetikler, böbrek hastaları gibi bazı subgruplarda yaşanmaz ve gelecekteki kar- diovasküler mortaliteyi artışı öngörür. Hipertansiyonu olan hasta grubunda nondipping patern % 25 hastada görülür. Polikistik over sendromu olan hastalarda ise normal kontrollerinden daha sık olarak gözlendiği göste- rilmiş (%43.3 e karşı %3,9, sırasıyla) (Kargili et al., 2010).
AMAÇ
Bütün bu bilgiler ışığında, hastanemizde takip edilen PKOS hastalarının, ABPM sonuçlarını değerlendirmeyi, ortalama sistolik ve diastolik kan basınçlarının 24 saatlik seyrini, değişik zaman dilimlerindeki traseyi ve gece gündüz sistolik değişim oranı (dipping) parametreleri değerlendirmeyi amaçladık.
YÖNTEM
Haziran 2017 tarihinden önce jinekoloji polikliniğine başvuran hastalar, hastane bilgi işlem yönetim siste- minde geriye yönelik taranarak, PKOS tanısı alanlar bulundu. Bu hastalar arasında, hipertansiyonun tespiti için ABPM yapılanlar tespit edildi. Çalışmaya dahil edilen toplam 77 PKOS hastasının demografik verileri ve ABPM parametreleri değerlendirildi. Olguların gündüz, gece ve 24 saat ortalama sistolik ve diastolik kan basınçları ile gece gündüz sistolik değişim oranı (dipping) incelendi.
Btl-08 abpm model tansiyon holter cihazı ile kan basınçları monitorize edildi. Normal kan basıncı sistol/diastol oranı ortalama değerleri 24 saat için 125/75 ve altı, gündüz için 130/80 ve altı, gece için 110/65 ve altı olarak kabul edildi.
Gece gündüz sistolik değişim oranı (dipping) = (Gündüz sistolik-gece sistolik)/gündüz sistolik*100 formülü ile hesaplandı. Nondipper, gece tansiyonun %10’dan daha az düştüğü olguları tanımlamakta, dipper, gece tan- siyonun %10’dan daha fazla düştüğü olguları tanımlamakta kullanıldı.
İstatistiksel olarak veriler SPSS 20 paket programında değerlendirildi. Sayısal veriler için normalite tes- ti için Kolmogorov-Smirnov kullanıldı. Normal dağılan veriler mean±SD, normal dağılmayan veriler median(minimum-maksimum) değerler şeklinde verildi. Kategorik veriler sayı ve yüzde olarak temsil edildi.
BULGULAR
Tablo 1. PKOS’lu hastaların demografik verileri
Polikistik over sendromu (n=77)
Yaş(yıl) 21,0(17,0-38,0)
Beden kitle indeksi(kg/m2) 24,1(17,0-43,2)
Sigara içiciliği 7(%9,0) Eğitim durumu ≤8 yıl >8 yıl 9(%11,6) 68(%88,3) Kombine oral kontraseptif kullanım hikayesi 29(%37,7) Olguların ABPM verileri ise Tablo 2 de gösterildi.
Tablo 2. PKOS’lu hastaların ABPM verileri
Polikistik over sendromu (n=77)
Gündüz ortalama sistolik kan basıncı(mmHg) 115,7±8,7
Gündüz ortalama diastolik kan basıncı(mmHg) 70,3±6,8 Gece ortalama sistolik kan basıncı(mmHg) 106,2±9,6 Gece ortalama diastolik kan basıncı(mmHg) 59,7±7,5 24 saat ortalama sistolik kan basıncı(mmHg) 112,7±8,6 24 saat ortalama diastolik kan basıncı(mmHg) 66,9±6,5 Gece gündüz sistolik değişim oranı (dipping) (%) 8,1±6,0 Dipper
Nondipper
48(%62,3) 29(%37,7)
Dipper olma durumuyla yaş ve BMI arasında fark tespit edilmedi (p= 0,992, p=0,743, sırasıyla). Dipper non- dipper ile oral kontraseptif kullanım hikayesi ile arasında fark tespit edilmedi (p=0,221). Olguların 29’unda (%37,7)sinin nondipper olduğu görüldü.
SONUÇ
Çalışmamızda PKOS lu kadınların sistolik ve diastolik kan basınçlarının gündüz, gece ve 24 saat normal sınır- larda olduğu ve nondipper prevalansının yüksek olduğu bulundu.
PKOS lu kadınlarda hipertansiyon sıklığı ile ilgili literatürde çeşitli çalışmalar vardır. PKOS’da hipertansiyon, renin anjiotensin aldosteron sisteminin aktivasyonu sonucunda ortaya çıkar (Cascella et al., 2006). Brezilya’da yapılan çalışmada, 233 PKOS’lu kadın ile 70 sağlıklı kontrol, hipertansiyon açısından karşılaştırılmış ve PKOS grubunda daha yüksek prevalans tespit edilmiştir (Marchesan & Spritzer, 2019). Avustralya’da yapılan 28-32 yaş aralığında 8612 kadının katıldığı geniş longitudinal bir çalışmada PKOS’lu kadınlarda hipertansiyon prevelansı sağlıklı kontrollerle karşılaştırıldığında yüksek bulunmuştur (%5,5’ e karşılık %2,0)(Joham, Boyle, Zoungas, & Teede, 2015). Aynı çalışmada PKOS’da ortaya çıkan hipertansiyonun BMI’dan bağımsız olarak PKOS ile ilişkili olduğu saptanmıştır (Joham et al., 2015). Biz çalışmamızda sadece PKOS lu hasta grubun- daki hipertansiyon prevalansına baktık ve tüm hastaların kan basıncı değerlerini normal sınırlarda tespit ettik. Bu sonuç hasta popülasyonumuzun genç yaş ortalamasına ve çalışma popülasyonunun küçük oluşuna bağlı olabilir.
Çalışmamızda, PKOS’da nondipping paternin sıklığının yüksek olduğunu tespit ettik. Daha önce PKOS’lu kadınlarda yaş ve BMI ı eş kontrollerine göre karşılaştıran bir çalışmada nondipping paternin PKOS’lu kadın- larda daha sık olduğu tespit edilmiş (% 43.4’e karşı %3,9)(Kargili et al., 2010) . Benzer bir oran (% 37,7) bizim
çalışmamızda tespit edildi. Nondipping patern gelecekte ortaya çıkacak kardiovasküler olaylar için bağımsız risk faktörüdür (Lakka et al., 2002). Kardiovasküler açıdan yüksek risk taşıyan popülasyonda nondipping patern sıklığı %56.6 ya kadar çıkmaktadır. (Gorostidi et al., 2007) Hipertansif kadınlarda ise normatansif kont- rollerine göre 1,56 kat daha sıktır. (Staessen et al., 1997) Çalışmamızdaki yüksek nondipping patern sıklığı hastalarımızın kardiovasküler açıdan risk altında olduğunu göstermeketedir.
Sonuçta PKOS’u olan kadınların kan basıncı takiplerinde nondipping paternin sıklığı yüksek bulundu. Buna karşılık gündüz, gece ve 24 saattlik kan basıncı takiplerinin normal sınırlarda olduğu tespit edildi.
KAYNAKÇA
Cascella, T., Palomba, S., Tauchmanova, L., Manguso, F., Di Biase, S., Labella, D., . . . Orio, F. (2006). Serum aldosterone concentration and cardiovascular risk in women with polycystic ovarian syndrome. J Clin
Endocrinol Metab, 91(11), 4395-4400. doi:10.1210/jc.2006-0399
Gorostidi, M., Sobrino, J., Segura, J., Sierra, C., de la Sierra, A., Hernandez del Rey, R., . . . Ruilope, L. M. (2007). Ambulatory blood pressure monitoring in hypertensive patients with high cardiovascular risk: a cross-sectional analysis of a 20,000-patient database in Spain. J Hypertens, 25(5), 977-984. doi:10.1097/ HJH.0b013e32809874a2
Joham, A. E., Boyle, J. A., Zoungas, S., & Teede, H. J. (2015). Hypertension in Reproductive-Aged Wom- en With Polycystic Ovary Syndrome and Association With Obesity. Am J Hypertens, 28(7), 847-851. doi:10.1093/ajh/hpu251
Kargili, A., Karakurt, F., Kasapoglu, B., Derbent, A., Koca, C., & Selcoki, Y. (2010). Association of polycystic ovary syndrome and a non-dipping blood pressure pattern in young women. Clinics (Sao Paulo), 65(5), 475-479. doi:10.1590/s1807-59322010000500004
Lakka, H. M., Laaksonen, D. E., Lakka, T. A., Niskanen, L. K., Kumpusalo, E., Tuomilehto, J., & Salonen, J. T. (2002). The metabolic syndrome and total and cardiovascular disease mortality in middle-aged men.
Jama, 288(21), 2709-2716. doi:10.1001/jama.288.21.2709
Lo, J. C., Feigenbaum, S. L., Yang, J., Pressman, A. R., Selby, J. V., & Go, A. S. (2006). Epidemiology and adverse cardiovascular risk profile of diagnosed polycystic ovary syndrome. J Clin Endocrinol Metab,
91(4), 1357-1363. doi:10.1210/jc.2005-2430
Marchesan, L. B., & Spritzer, P. M. (2019). ACC/AHA 2017 definition of high blood pressure: implications for women with polycystic ovary syndrome. Fertil Steril, 111(3), 579-587.e571. doi:10.1016/j.fertn- stert.2018.11.034
Staessen, J. A., Bieniaszewski, L., O’Brien, E., Gosse, P., Hayashi, H., Imai, Y., . . . Fagard, R. (1997). Noctur- nal blood pressure fall on ambulatory monitoring in a large international database. The “Ad Hoc’ Working Group. Hypertension, 29(1 Pt 1), 30-39. doi:10.1161/01.hyp.29.1.30
Trikudanathan, S. (2015). Polycystic ovarian syndrome. Med Clin North Am, 99(1), 221-235. doi:10.1016/j. mcna.2014.09.003
ANNELERİN BEBEKLERİNE TUVALET EĞİTİMİ VERİRKEN KULLANDIĞI YÖNTEM,