SÖZEL SUNUMLAR
KANGURU BAKIMINA İLİŞKİN TÜRKİYE’DE YAPILAN LİSANSÜSTÜ TEZLERİN İNCELENMESİ
Hamide Nur ÇEVİK ÖZDEMİR
Afyonkarahisar Sağlık Bilimleri Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi, Afyonkarahisar / Türkiye
Öz: Amaç: Kanguru bakımı anne ile bebek arasında etkileşimi sağlayan en önemli yöntemlerden biridir. Bu
çalışmada, kanguru bakımına ilişkin Türkiye’de yapılan lisansüstü tezler incelenerek konu alanlarının ve özel- liklerinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Gereç-Yöntem: Sistematik derleme olan bu çalışmada, YÖK Ulusal Tez Merkezi elektronik veri tabanı üzerinden 2000-2019 yılları arasında, “kanguru bakımı, hemşirelik, ten tene temas” anahtar kelimeleri kullanılarak taramalar yapılmıştır. Bu doğrultuda yirmi dört lisansüstü tez çalışması tespit edilmiştir. Dâhil edilme kriterlerine uyan on dokuz tez incelenmiştir. Tezlerin özetleri araştırmacı tarafın- dan okunup, PRISMA-P 2015 kılavuzu ile değerlendirilmiştir. Tez çalışmalarının sunulduğu özet tablosunda “yazar, çalışma yılı, örneklem grubu, çalışmanın türü, çalışmada kullanılan veri toplama araçları ve çalışma sonuçlarına” yer verilmiştir. Bulgular: Yapılan lisansüstü tezlerin %84.2’sinin (16) yüksek lisans, %15.7’sinin (3) doktora tezi olduğu belirlenmiştir. Tezlerin çoğunlukla randomize kontrollü ve yarı deneysel çalışma olarak tasarlandığı tespit edilmiştir. Kanguru bakımı en çok hemşirelik bilim dalında çalışılmıştır. Tezlerde kanguru bakımının maternal bağlanma, anne memnuniyeti, bebeğin yaşam bulguları ve ağrı üzerindeki etkisi incelen- miştir. Bunun yanı sıra iki tez çalışmasında ise kanguru bakımının babalar ve bebekler arasındaki etkileşim ve bağlanma düzeyine etkisi araştırılmıştır. Sonuç: Kanguru bakımının hem anneler hem de yenidoğanlar üzerinde olumlu etki oluşturduğu, maternal bağlanmayı arttırdığı, bebeğin ağrı ve stresini azalttığı sonucu- na ulaşılmıştır. Yapılan incelemeler doğrultusunda kanguru bakımının yenidoğanlar üzerindeki gelişimsel ve davranışsal etkilerinin belirlenmesi için daha geniş örneklem gruplarında randomize kontrollü çalışmalara gereksinim olduğu düşünülmektedir.
Anahtar Kelimeler: Kanguru Bakımı, Ten Tene Temas, Hemşirelik
GİRİŞ ve KURAMSAL ÇERÇEVE
Kanguru bakımı anne ve bebek arasında etkileşim ve iletişimi sağlayan en önemli yöntemlerden biridir. Bu yöntemde, ebeveynin göğsü üzerine bebek yatırılarak ten tene temas sağlanır. Kanguru bakımı özellikle pre- matüre bebeklerde dış ortama uyumu arttırmak, gelişimi desteklemek ve iyileşmeyi hızlandırmak için tercih edilir. Bunun yanı sıra, bazı sağlık sorunları nedeniyle yoğun bakım ünitelerinde yatmakta olan yenidoğanlar için de kullanılmaktadır. Yoğun bakımda uygulanan intravenöz girişimler, umblikal kateterizasyon, nazogast- rik sonda gibi işlemler prematüre ve yenidoğanda stres ve ağrıya neden olabilmektedir. Bu bağlamda, kanguru bakımıyla bebeklerin stres ve ağrılarını gidermek, yaşadıkları zorlukları azaltmak amaçlanır (Baley, 2015; Evcili ve ark., 2017; Peker, 2015).
Literatürdeki kanıt temelli çalışmalarda, kanguru bakımının prematüre bebeklerin fizyolojik parametreleri- ni olumlu etkilediği, mortalite oranlarını azalttığı, stres düzeyini düşürdüğü ve ebeveyn-bebek bağlanmasını arttırdığı belirtilmektedir (Whyte, 2015; Çetinkaya, Ertem, 2017). Kanguru bakımı sadece yenidoğanı değil ebeveynleri de olumlu etkilemektedir. Çalışmalar kanguru bakımı uygulanan annelerin annelik rolüne daha erken adapte olduğunu, kendilerini iyi hissettiğini, emzirme ve süt miktarını arttırdığını göstermektedir (Con- de-Agudelo, Belizan, Diaz-Rossello, 2016).
Kanguru bakımının bebek üzerindeki etkilerinin araştırıldığı çalışmada; Walters ve ark.’ı (2007) sağlıklı term bebeklerde kanguru bakımı uygulamasından bir saat sonra kan şekeri seviyelerinde artış olduğu, daha az ağla- dıkları, daha uzun emdikleri, kan basıncı ve nabız gibi vital değerlerin stabil seyrettiğini belirtilmiştir. Moore ve ark.’nın (2012) anne ve bebeklerle yaptıkları çalışmada ise kanguru bakımı uygulanan bebeklerin anne ile daha çok etkileşim içinde olduğu, daha sıcak kaldığı, daha az ağladığı ifade edilmiştir. Türkiye’de ise kangu- ru bakımı üzerine yapılan sınır sayıda çalışma bulunmaktadır. Sarıcan’ın (2014) çalışmasında düşük doğum ağırlıklı prematüre bebeklere uygulanan kanguru bakımının beslenme ve gelişim üzerinde olumlu etki ettiği belirtilmiştir. Peker’in (2015) çalışmasında ise kanguru bakımının anne ve prematüre bebek arasında maternal bağlanmayı arttırdığı tespit edilmiştir.
Yoğun bakım ünitesindeki bebeğin bakımından sorumlu olan pediatri hemşirelerinin girişimleri arasında kan- guru bakımı önemli bir yer tutar. Özellikle bireyselleştirilmiş yenidoğan bakımı için kanguru bakımı sırasında tıbbi ekipmanlara ihtiyaç duyulmaması, maliyet gerektirmemesi de tercih edilme nedenidir. Amerikan Pediatri Akademisi, ABD Ulusal Hemşireler Birliği, Amerikan Kalp Derneği gibi birçok uluslararası kuruluşta kanguru bakımını önermektedir. Bu nedenle prematüre ve yenidoğan bebeğin gelişimi açısından önemli olan kanguru bakımı ile ilgili yapılan çalışmaların incelenmesi ve bebekler üzerindeki etkilerinin araştırılması önemlidir.
AMAÇ
Bu çalışmada, Türkiye’de kanguru bakımıyla ilgili yapılmış lisansüstü tezlerinin konu alanlarının ve özellik- lerinin incelenmesi amaçlanmıştır.
KAPSAM
Çalışma Soruları
• Türkiye’de kanguru bakımıyla ilgili yapılan lisansüstü tezler nelerdir? • Kanguru bakımıyla ilgili yapılan tezlerde hangi yöntemler kullanılmıştır?
• Söz konusu çalışmalarda uygulanan kanguru bakımı hangi parametreler üzerinde etkili olmuştur?
YÖNTEM
Bu sistematik derlemede, YÖK Ulusal Tez Merkezi elektronik veri tabanı üzerinden 2003-2019 yılları ara- sında, “kanguru bakımı, ten tene temas, hemşirelik” anahtar kelimeleri kullanılarak taramalar yapılmıştır. Bu
doğrultuda yirmi dört lisansüstü tez çalışması tespit edilmiştir. Dâhil edilme kriterlerine uyan on dokuz tez ça- lışma kapsamında incelenmiştir. Tezlerin özetleri araştırmacı tarafından okunup, PRISMA-P 2015 kılavuzu ile değerlendirilmiştir. PRISMA sistematik derleme ve meta-analiz çalışmalarının raporlandırılmasında kullanılan bir kontrol listesidir (www.prisma-statement.org). Tez çalışmalarının sunulduğu özet tablosunda “yazar, çalış- ma yılı, örneklem grubu, çalışmanın türü, çalışmada kullanılan veri toplama araçları ve çalışma sonuçlarına” yer verilmiştir (Tablo 1).
Çalışmaların dâhil edilme kriterleri;
* Kanguru bakımına ilişkin planlanmış lisansüstü tez çalışması olması, *Türkçe ve tam metin erişebilirliğinin olmasıdır.
Erişime açık olmayan (tam metne ulaşılamayan) ve veri tabanında yayınlanmayan lisansüstü tezleri araştırma kapsamı dışında tutulmuştur.
BULGULAR
Yapılan literatür taraması sonucunda 2003-2019 yılları arasında kanguru bakımına ilişkin yapılmış yirmi dört tez çalışması saptanmıştır. Değerlendirme kriterlerini sağlayan on dokuz tez çalışmaya dâhil edilmiştir. Tezlere ait özellikler Tablo 1’de sunulmuştur.
İncelenen lisansüstü tezlerin %84.2’sinin (16) yüksek lisans, %15.7’sinin (3) ise doktora tezi olduğu belirlen- miştir. Konuyla ilgili ilk tezin 2003 yılında yapıldığı, 2018 ve 2019 yıllarında ise yapılan tez sayısının giderek arttığı saptanmıştır. İncelenen tezlerin çoğunlukla randomize kontrollü ve yarı deneysel çalışma olarak tasar- landığı tespit edilmiştir. Tezlerin örneklem sayıları minimum 30 maksimum 335 kişiden oluşmaktadır. Kangu- ru bakımı sırasıyla en çok hemşirelik, çocuk sağlığı ve hastalıkları hemşireliği ve ebelik anabilim dallarında lisansüstü tez olarak çalışılmıştır.
Tezlerde çoğunlukla kanguru bakımının bebek üzerindeki etkileri incelenirken, biri yüksek lisans diğeri doktora olmak üzere iki tez çalışmasında babalar ve bebekleri arasındaki etkileşimleri araştırılmıştır. Tezlerin %21’inde topuk kanı alma, aşı gibi invaziv işlemlerde bebeklere uygulanan kanguru bakımının ağrı ve stres üzerindeki etkileri incelenmiştir. Bunun yanı sıra incelenen tezlerin %57.8’inde kanguru bakımının maternal bağlanma, em- zirme başarısı, anne memnuniyeti, anne stres düzeyi ve süt miktarı üzerindeki etkileri araştırılmıştır.
Tezlerde veri toplama aracı olarak en fazla NIPS ağrı ölçeği ve maternal bağlanma ölçeğinin kullanıldığı sap- tanmıştır. Çalışmaların çıktıları doğrultusunda uygulanan kanguru bakımının yenidoğanların yaşam bulguları, satürasyon düzeyleri, stres ve ağrı puanları üzerinde azaltıcı etki gösterdiği tespit edilmiştir.
TARTIŞMA
Kanguru bakımı konusunda Türkiye’de yapılan lisansüstü tezlerin incelenmesi amacıyla yapılan bu çalışma- da, araştırma kapsamına dâhil edilen lisansüstü tezlerin 2003-2019 yılları arasına ait olduğu, konuya ilişkin
tezlerin sayısının 2017 yılından itibaren artış gösterdiği saptanmıştır. Bebek dostu hastane sayısındaki artış, yenidoğan yoğun bakım ünitelerinde bireyselleştirilmiş gelişimsel bakım protokollerinin ivme kazanması tez çalışmalarındaki artışta etkili olmuş olabilir. Ancak, uluslararası düzeyde değerlendirildiğinde kanguru ba- kımının çok uzun zamandır klinik uygulamalarda yer almış ve kanıt temelli çalışmaların gerçekleştirilmiş olması, ulusal düzeyde de konuya ilişkin kanıt temelli çalışma sayısındaki artışın gerekliliğini göstermektedir. İncelenen lisansüstü tezlerde invaziv girişimler sırası ve sonrasında prematüre bebeklere uygulanan kanguru bakımının ağrı ve stres puanlarını azalttığı görülmüştür. Benzer şekilde Kostandy ve ark.’nın (2008), Luding- ton-Hoe Hossein’in (2005) çalışmasında kanguru bakımının prematüre bebeklerin ağrı davranışlarını azalttığı belirtilmiştir. Yapılan tezler doğrultusunda kanguru bakımının anne ve bebek arasındaki ilişkiyi olumlu yön- de etkilediği, maternal bağlanmayı arttırdığı, annelerin stres ve kaygı düzeyini azalttığı saptanmıştır. Neu ve Robinson’un (2010), Chiu ve ark.’nın (2009) çalışmasında da ten tene temasın anne ve prematüre bebek ara- sındaki etkileşimle farklı parametreler üzerinde pozitif etki oluşturduğu belirtilmiştir. Bunun yanı sıra Çetin- kaya ve Ertem’in (2017) çalışmasında da ten tene temasın bebek ve anne üzerindeki olumlu ve pozitif etkileri sunulmuştur.
Araştırmaya dahil edilen lisansüstü tezlerinde kullanılan veri toplama araçlarının çoğunlukla yurtdışında ge- liştirilmiş ve Türkçe’ye uyarlanmış ölçek ve envanterler olduğu görülmüştür. Annelerin bebek bakımı bazı kültürel ve çevresel faktörlerden etkilenebilmektedir. Bu nedenle toplum yapısına uygun, ayırt edebilme ve ölçebilme gücü yüksek özgün tarama araçlarının gerekli olduğu düşünülmektedir. Ayrıca incelenen tezlerin tamamına yakını yüksek lisans tezlerinden oluşmaktadır. Bu sonuca göre, kanguru bakımı konulu doktora tezlerinin sayısını oldukça az olması dikkat çekicidir. Kanguru bakımının kanıt temelli hemşirelik girişimleri doğrultusunda, daha fazla klinikte uygulanması gerekmektedir. Mesleğe dönük uzmanlaşma anlamına gelen lisansüstü eğitiminde, hemşirelik alanında kanguru bakımı alanında uzmanlaşmış bireylerin yetiştirilmesinin önemli olduğu düşünülmektedir.
SONUÇ ve ÖNERİLER
Yapılan tezlerin sonuçları incelendiğinde kanguru bakımının hem anneler hem de yenidoğanlar üzerinde olum- lu etki oluşturduğu, maternal bağlanmayı arttırdığı, bebeğin ağrı ve stresini azalttığı sonucuna ulaşılmıştır. Yapılan incelemeler doğrultusunda kanguru bakımının yenidoğanlar üzerindeki gelişimsel ve davranışsal etki- lerinin belirlenmesi için daha geniş örneklem gruplarında randomize kontrollü çalışmalara gereksinim olduğu düşünülmektedir. Bu bağlamda;
• Kanguru bakımına yönelik kanıt temelli uygulamaların arttırılması,
• Kanguru bakımının ebeveynler üzerindeki etkilerinin incelenmesine yönelik nitel ve betimsel çalışmaların da yapılması önerilmektedir.
KAYNAKÇA
Baley, J., (2015). Skin-to-skin care for term and preterm infants in the neonatal icu. Newsl Am Acad Pediatr, 136(3): 156-9.
Chiu, SH., Anderson, GC., (2009). Effect of early skin-to-skin contact on mother preterm infant interaction through 18 months: randomized controlled trial. International Journal of Nursing Studies, 46(9):1168. Conde-Agudelo, A., Belizan, JM., Diaz-Rossello, J., (2016).Kangroo mother care to reduce
Çetinkaya, E., Ertem, G. (2017). Ten tene temasın anne-preterm bebek üzerine etkileri: sistematik inceleme.
Hemşirelikte Eğitim ve Araştırma Dergisi, 14(2): 167-175.
Evcili, F., Yurtsal, B., Cesur, B., Kaya, N., (2017). Yenidoğana uygulanan ağrılı işlemlerin ebeveyn-bebek bağlanmasına etkisi. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 6(1): 65-71.
Kostandy, R., Cong, X., Abouelfettoh, A, et al. (2008), Effect of Kangaroo Care (skin contact) on crying res- ponse to pain in preterm neonates. Pain Management Nursing, 9(2):55-65.
Ludington-Hoe, S.M., Hosseini, RB., (2005). Skin-to-skin contact analgesia for preterm infant heel stick.
AACN Clinical Issues; 16(3):373-87.
Moore, ER., Anderson, GC., Bergman, N., Dowswell, T., (2012). Early skin-to skin contact for mothers and their healthy newborn ınfants. Cochrane Database Syst Rev, (3)16.
morbidity and mortality in low birthweight infants. Cochrane Database Syst Rev, 8.
Neu, M., Robinson, J., (2010). Maternal holding of preterm infants during the early weeks after birth and dyad interaction at six months. Journal of Obstetric, Gynecologic&Neonatal Nursing, 39(4):401-14.
Peker, N., (2015).Prematüre yenidoğanlarda kanguru bakımının bebeğin büyümesi ve anne-bebek ilişkisine et- kisi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Adnan Menderes Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Aydın. Sarıcan, ES., (2014). Prematüre bebeklerde kanguru bakımının annenin emzirme durumuna ve bebeğin büyü- me-gelişmesi üzerine etkisi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Ege Üniversitesi Sağlık Bilimleri Ensti- tüsü. İzmir.
Walters, MW., Boggs, KM., Ludington-Hoe, S., Price, KM., Morrison, B., (2007). Kangaroo care at birth of full term ınfants. MCN, 32(6):375.
Whyte, H. (2015). Kanguru Bakımı ve Ebevenylerin Bağ Kurması. Drager.
Not: Kongre tam metin kitabı sayfa sayısı politikası gereği Tablo 1’deki eserlerin yalnızca bir bölümü kaynak- çada gösterilmiştir.
Tablo 1. Çalışmaya alınan lisansüstü tezlerin özellikleri
No Yazar/Yıl/ABD. Tez Türü Çalışmanın
Tipi Çalışmanın Örneklem Grubu
Kullanılan Veri Toplama
Araçları Sonuçlar 1 Genç, K. / 2019
Ebelik ABD.
Yüksek
Lisans Deneysel RKÇ 80 anne ve preterm bebeği
-Genel bilgi formu -Anne ve yenidoğan veri formu
-Doğum memnuniyeti ölçeği
-Erken ten tene temas preterm bebeğin Hb, Hct düzeylerini yükseltmekte, -Anne memnuniyetini artırmaktadır. 2 Zengin, H./ 2019 Hemşirelik ABD. Doktora Deneysel RKÇ 60 anne ve preterm bebeği
-Tanıtıcı bilgi formu I-II -Ebeveyn bilgi formu -Yenidoğan tanıtım formu -COMFORTneo
-Kanguru bakımı araştırmacı gözlem formu -Anne memnuniyet skalası
-Kanguru bakım giysisi ile uygulanan kanguru bakımı sonrası bebeğin vücut sıcaklığı, oksijen satürasyonu yüksek, -Annelerin konfor ve memnuniyet ölçeği puanları yüksek -Yenidoğan ağrı ve stres puanları düşüktür. 3 Yurdagül, N./2019 Hemşirelik ABD. Yüksek
Lisans Prospektif çapraz tasarım, deneysel
30 preterm bebek, anne ve babası
-Kanguru bakım izlem formu
-Durumluluk kaygı ölçeği
-Kanguru bakımı sonrası yenidoğanın stres belirtileri azalmıştır. 4 Yavuzaslan, R./ 2019 Hemşirelik ABD. Yüksek
Lisans Yarı deneysel 50 prematüre yenidoğan -Ebeveyn ve bebeği tanıtıcı bilgi formu -Maternal bağlanma ölçeği -Kanguru bakımı maternal bağlanmayı arttırmaktadır. 5 Maraşlı, B./2019 Hemşirelik ABD. Yüksek
Lisans Yarı deneysel 106 yenidoğan ve babası
-Baba bilgi formu -Baba bebek bağlanma ölçeği
-Babaların bebek katılımını değerlendirme formu
-Babaların kanguru bakımı ugulama çizelgesi
-Kanguru bakımı babaların bağlanma düzeylerini ve bebek bakımına katılımını arttırmaktadır. 6 Coşkun,D./2018 Hemşirelik ABD.
Doktora Deneysel 80 bebek ve
annesi -Tanıtıcı bilgi formu-Anne sütü takip formu -YYBÜ Anne-baba stres ölçeği
-Kanguru bakımı eğitim rehberi - Kanguru bakımı premature bebeği olan ve emziremeyen annelerin stres düzeyine azaltmada ve süt miktarını arttırmada etkilidir.
7 Çoktay, Z./ 2018 Ebelik ABD.
Yüksek
Lisans Tanımlayıcı 335 anne ve bebeği -Ten tene temas uygulama süreci tanılama formu -Gebelik dönemi anket formu
-Doğum sonrası anket formu
-Anne bebek bağlanması ölçeği
-Doğum sonrası bağlanma ölçeği -Doğum sonrası annelerin term bebeklerine verilen kanguru bakımı maternal- fetal bağlanmayı arttırmaktadır. 8 Geçici,A./ 2018 Hemşirelik ABD. Yüksek
Lisans Yarı deneysel 60 anne ve bebeği -Anne ve bebeği tanımlayıcı anket formu -Kanguru bakımı izlem formu -LATCH emzirme ve tanılama ölçeği -Emzirme özyeterlilik ölçeği -Kanguru bakımı emzirme öz yeterlilik ve emzirme başarısını arttırmakta ve emzirme süresini uzatmaktadır. 9 Yücel,G./ 2018 Hemşirelik ABD. Yüksek
Lisans Yarı deneysel 60 yenidoğan -Aile tanıtım formu-Bebek bilgi formu -NIPS ağrı ölçeği
-Topuk kanı alma işlemi sırasında uygulanan kanguru bakımı yenidoğanların ağrı puanlarını azaltmaktadır. 10 Türker, T./ 2018 Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Hemşireliği ABD. Yüksek
Lisans Deneysel RKÇ 70 bebek -Veri toplama formu-NIPS ağrı ölçeği -Pulse oksimetre cihazı -Kronometre
-Aşı uygulaması sırasında uygulanan kanguru bakımı ve emzirme bebeğin NIPS ağrı puanını düşürmekte ve ağlama süresini azaltmaktadır. 11 Toprak, F./ 2017
Hemşirelik ABD.
Doktora Karma
model 60 bebek ve babası -Baba ve anneye ilişkin tanıcı bilgi formu -Bebeğe ilişkin bilgi formu
-Baba- bebek etkileşimi değerlendirme formu -Baba ile nitel görüşme formu -Video kayıtları -Kanguru bakımı bebekler ve babaları arasında etkileşimi olumlu etkilemektedir. -Kanguru bakımı uygulanan bebeklerin daha az ağladığı, daha akin olduğu belirtilmiştir. 12 Korkut,S./ 2017
Ebelik ABD.
Yüksek
Lisans Deneysel RKÇ 112 term yenidoğan ve annesi
-Anne veri toplama formu -Yenidoğan veri toplama formu -24 saat değerlendirme gözlem formu -LATCH emzirme ve tanılama ölçeği -Kanguru bakımı emmeye başlama süresini ve emme becerilerini arttırmaktadır.
13 Herek, B./ 2018 Hemşirelik ABD.
Yüksek
Lisans Yarı deneysel 60 anne ve bebeği -Anneleri ve bebeği tanıtıcı formu -Edinburg doğum sonrası depresyon ölçeği -Maternal bağlanma ölçeği -Kanguru bakımı maternal bağlanmayı arttırmakta ancak annelerin posportum depresyonları üzerinde etkili olmamaktadır. 14 Peker,N./ 2015 Ebelik ABD. Yüksek
Lisans Yarı deneysel 42 bebek ve anne -Aileyi /Bebeği tanıtıcı bilgi formu -Bebek izlem formu -Kanguru bakımı izlem formu
-Evde kanguru bakımı izlem formu -Maternal bağlanma ölçeği -Yenidoğan algılama ölçeği -Kanguru bakımı yenidoğanın büyümesini etkilememektedir. 15 Koç,S. / 2015 Hemşirelik ABD. Yüksek
Lisans Deneysel RKÇ 117 anne -Anne bilgi formu-Bebek bilgi formu -LATCH emzirme ve tanılama ölçeği -Süreklilik-durumluluk kaygı ölçeği
-Durumluluk sürekli kaygı envanteri
-Genel konfor ölçeği
-Kanguru bakımı emzirme davranışlarındaki başarıyı arttırmakta, -Yenidoğanın fizyolojik parametrelerini olumlu etkilemekte, -Annenin kaygı düzeyine azaltmaktadır. 16 Tazegül,S./ 2014 Hemşirelik ABD. Yüksek
Lisans Deneysel RKÇ 45 prematüre bebek ve annesi
-Aileyi tanıcı bilgi formu -Bebeği tanıcı bilgi formu -Prematüre bebek ağrı profili ve değerlendirme formu (PIPP) -İnvaziv işlemlerde prematüre bebeklere uygulanan kanguru bakımı ağrının azaltılmasında etkili bir yöntemdir. 17 Derebent,E. /2007 Hemşirelik ABD. Yüksek
Lisans Deneysel RKÇ 50 prematüre bebek -Anne-bebek değerlendirme formu -Prematüre bebek ağrı profili değerlendirme formu
-Prematüre Bebek Ağrı Profili (PIPP)
-Ağrılı girişim sırasında uygulanan
kanguru bakımı bebeğin PIPP ağrı puanını azaltmaktadır.
18 Yıldırım,G. / 2009 Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Hemşireliği ABD.
Yüksek
Lisans Deneysel RKÇ 40 düşük doğum tartılı preterm yenidoğanlar ve anneleri
- Aileyi tanıcı bilgi formu -Bebeği tanıcı bilgi formu -Kanguru bakımı işlem formu
-Kanguru bakımı alan düşük doğum tartılı preterm yenidoğanlar daha kısa sürede hastaneden taburcu olmuştur. -Kanguru bakımı sonrası preterm yenidoğanların kalp atım hızı ve vücut ısıları artmıştır. 19 Çindemer,N./ 2003 Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Hemşireliği ABD. Yüksek
Lisans Yarı deneysel 60 prematüre bebek ve anneleri
-Kanguru bakım rehberi -Anne ve bebeği tanıtıcı özellikler formu -Kanguru bakımı günlük izlem formu
-Beş günlük kanguru bakımı sonrası bebek izlem formu -Durumluluk Kaygı Envanteri/ Kendini Değerlendirme Formu - Kanguru bakımı uygulanan bebeklerin kalp atım sayılarının düşük olduğu, anne bebek bağlılığına olumlu etki ettiği tespit edilmiştir.