DOĞUM ÖNCESİ BAKIM

Doğum öncesi bakımda ülkeler arasında geniş farklılıklar vardır. En düşük doğum öncesi bakım seviyeleri Sahra altı Afrika ve Güney Asya’da gözlenmektedir.

Hamilelik sırasında doktor, hemşire veya ebe ile düzenli temas, kadınların sağlıkları ve gelecekteki çocuk- ları için hayati önem taşıyan hizmetler almalarını sağlar. Dünya Sağlık Örgütü (WHO), perinatal mortaliteyi azaltmak ve kadınların bakım deneyimini geliştirmek için en az sekiz doğum öncesi bakım bağlantısı öner- mektedir. Bununla birlikte, küresel, bölgesel ve karşılaştırılabilir ülke verileri en az dört ziyaretten oluşan ön- ceki öneriler için mevcut olduğunu bildirdi. Mevcut veriler, kadınların en az 4 doğum öncesi bakım ziyareti aldığını göstermektedir. Yüksek yük bölgelerinde doğum öncesi bakım hizmetlerinde daha hızlı bir ilerleme sağlanması gerekmektedir.

Grafik 1. Herhangi bir sağlayıcı tarafından hamilelik döneminde en az dört kez katılan 15-49 yaş arası kadınların yüzdesi

Grafik 2: Herhangi bir sağlayıcı tarafından hamilelik sırasında en az dört kez katılan, yaşları 15-49 arasındaki kadınların yüzdesi (ANC4), 2006-2012, 2013-2018 dönemleri için trend tahminleri, UNI-

CEF bölgeleri

Küresel olarak, hamile kadınların yüzde 86’sı en az bir kez kalifiye sağlık personeli ile doğum öncesi bakıma erişirken, üçte ikisi (yüzde 65) en az dört doğum öncesi ziyareti görüyor. Sahra altı Afrika ve Güney Asya gibi anne ölüm oranlarının en yüksek olduğu bölgelerde, daha az sayıda kadın bile en az dört doğum öncesi ziyareti aldı (sırasıyla yüzde 52 ve yüzde 49). Verileri görüntülerken, bu yüzdelerin, sağlık hizmet sağlayıcı- sının beceri düzeyi ya da bakım kalitesine hiçbir yansıması olmadığını, her ikisi de bu bakımın gerçekten ge- lişmiş anne ve yenidoğanın getirilmesinde başarılı olup olmadığını etkileyebileceğini hatırlamak önemlidir.

Grafik 3: 15-49 yaş arası kadınların yüzdesi: kalifiye sağlık personeli ile en az bir doğum öncesi ziyare- ti; en az dört doğum öncesi bakım ziyareti

Kötü beslenme oranları endişe verici olmaya devam ediyor: büyümenin durması çok yavaş düşüyor, ancak israf hala çok fazla küçük çocuğun hayatını etkiliyor. 5 yaşın altındaki çocukların ölümlerinin neredeyse yarısı yetersiz beslenmeye bağlı; Beslenme yetersizliği, çocukları sık görülen enfeksiyonlardan ölme riskine sokar, bu tür enfeksiyonların sıklığını ve şiddetini arttırır ve iyileşmeyi geciktirir.

Beslenme yetersizliği ve enfeksiyon arasındaki etkileşim, potansiyel olarak ölümcül kötüleşen bir hastalık döngüsü oluşturabilir ve beslenme durumunu bozabilir. Çocuğun hayatının ilk 1000 günü içinde yetersiz bes- lenme, yetersiz bilişsel yetenek ve düşük okul ve iş performansı ile bağlantılı olarak büyüme problemlerine yol açabilir.

Hala yetersiz beslenmeyen bir dünyadan uzaktayız. Ortak malnütrisyon tahminlerinin 2019 baskısı, büyü- menin yavaşlaması yaygınlığının 2000 yılından bu yana azaldığını gösterirken, 5 yaşın altındaki 149 milyon çocuktan yaklaşık dörtte biri 2018’de büyüme yavaşlaması problemleri yaşadılar. Bu arada, dünya çapında aşırı kilolu çocukların sayısı on yıldan fazla bir süredir durgun kaldı.

Çocuk beslenmesindeki beslenme ölçütleri gelişim sürecini takip etmek için kullanılır. 2015 Sonrası Kal- kınma Dönemi’nde, çocuklarda yetersiz beslenme tahminleri, dünyanın sürdürülebilir kalkınma hedeflerine ulaşmak için yolda olup olmadığını belirlemeye yardımcı olacaktır - özellikle, “açlığı sona erdirmek, gıda

güvenliğini sağlamak ve beslenmeyi geliştirmek ve sürdürülebilir tarımı teşvik etmek” hedefler arasındadır (Çelik, 2006).

Büyümenin Yavaşlaması

2018 yılında, üç bölgede çocukların yaklaşık üçte biri çok fazla büyüme problemi oranına sahipti. Diğer taraftan, dört bölge düşük veya çok düşük büyüme oranlarına sahipti. Bununla birlikte, düşük prevalans bölgelerinde büyük farklılıklar olabilir. Latin Amerika ve Karayipler’de, örneğin, genel olarak düşük orana rağmen, bazı ülkeler orta, yüksek ve bazı durumlarda çok yüksek büyüme problemi oranlarıyla karşı karşıya kaldılar. Latin Amerika ve Karayipler’deki kronik beslenme yetersizliği komşu ülkeler arasında büyük fark- lılıklar gösterebilir: Bir ülkede, 8’den 1’den azı etkilenirken, komşu ülkedeki akranlarının yaklaşık 2’sinden biri dezavantajlı olduğu için geri dönüşü olmayan fiziksel ve bilişsel büyümeye eşlik edebilecek hasarlar ya- şamaktadırlar (Kutlu ve Yıldırım, 2017).

SONUÇ

• Son 20 yılda çocuk sağkalımı konusunda büyük ilerleme kaydedilmiştir.

• Küresel olarak, 2018’de çocuklar ve genç ergenler arasındaki ölümlerin yüzde 85’i yaşamın ilk beş yılında meydana geldi ve 5,3 milyon ölümü gerçekleşti.

• 15 yaşın altındaki çocuklar ve genç ergenler arasında, ölme riski, yaşamın ilk ayında, 2018 yılında dünya genelinde 1.000 canlı doğumda ortalama 18 (17,19) ölüm oranında en yüksek seviyedeydi.

• Doğum öncesi bakımda ülkeler arasında geniş farklılıklar vardır. En düşük doğum öncesi bakım seviye- leri Sahra altı Afrika ve Güney Asya’da gözlenmektedir.

• Hamilelik sırasında doktor, hemşire veya ebe ile düzenli temas, kadınların sağlıkları ve gelecekteki ço- cukları için hayati önem taşıyan hizmetler almalarını sağlar.

• Küresel olarak, hamile kadınların yüzde 86’sı en az bir kez kalifiye sağlık personeli ile doğum öncesi bakıma erişirken, üçte ikisi (yüzde 65) en az dört doğum öncesi ziyareti görüyor.

• Kötü beslenme oranları endişe verici olmaya devam ediyor:

• Beslenme yetersizliği ve enfeksiyon arasındaki etkileşim, potansiyel olarak ölümcül kötüleşen bir hasta- lık döngüsü oluşturabilir ve beslenme durumunu bozabilir.

• Hala yetersiz beslenmeyen bir dünyadan uzaktayız.

• Çocuk beslenmesindeki beslenme ölçütleri gelişim sürecini takip etmek için kullanılır.

KAYNAKÇA

Çelik, Y. (2006). Sürdürülebilir Kalkınma Kavramı ve Sağlık, Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi, Cilt: 9, Sayı: 1, ss.1-19

Kutlu, G., Yıldırım, T. (2015). Breziyla Sağlık Sisteminin Değerlendirilmesi, Pesa Uluslararası Sosyal Araş- tırmalar Dergisi, Cilt: 3, Sayı: 2, ss.148-171

OKUL ÖNCESİ ÇOCUĞA SAHİP ANNELERİN TUVALET EĞİTİMİ SÜRECİNE İLİŞKİN