Öznur AKYILMAZ1, M. Emre KÖKSALAN2
1 Öğr. Gör., Gaziantep Üniversitesi, Yabancı Diller Yüksekokulu, Gaziantep, Türkiye,
oznurakyilmaz@gmail.com
2 Doç. Dr., Gaziantep Üniversitesi, İletişim Fakültesi, Radyo, TV ve Sinema Bölümü, Gaziantep, Türkiye,
memrekoksalan@gmail.com
Özet
Çalışmanın amacı, Türkiye’nin yakın tarihinde ortaya çıktığı düşünülen İslami feminist kadın kimliğinin nasıl inşa edildiği ve bu kimliğin kadın bloglarında nasıl tezahür ettiğini ortaya koymaktır. Türkiye’nin Tanzimat’tan beri süregelen modernleşme serüveninin bir parçası olan kadın kimliği ve onun inşası günümüze değin farklı dönüşümler ve kırılma noktaları yaşamış ve Türkiye’de yaşanan toplumsal dönüşümlerin de birer tezahürü olarak ortaya çıkmıştır. 1990’larda yeni bir kadın kimliği olarak ortaya çıkan İslami feminist kimlik, o dönemlerde özellikle türban yasağı olmak üzere Türkiye’de yaşanan toplumsal dönüşümler ve olaylar paralelinde yükselen muhafazakâr değerlerin de bir sonucu olarak diğer Müslüman ülkelerin yanı sıra Türkiye’de de şekillenmeye başlamıştır. Modernleşme, feminizm, din ve gelenekle hem ortak paydaları hem de çelişen önermeleri bulunan, Müslüman kadınların birey olma ve özgürleşme çabalarının ifadesi olan İslami feminizm oluşturduğu cinsiyet söylemiyle İslam hukukundaki cinsiyet önyargılarını eleştirmekte ve kadınların maruz kaldıkları eşitsizlik ve köktendinci baskıya karşı mücadele vermektedir. Bu çalışmada, bu yeni kimliğin ortaya çıkışının kavramsal ve tarihsel arka planı ve dinamikleri irdelenmiş ve Türkiye’de ortaya çıkan bu yeni Müslüman kadın kimliği, bir sosyal paylaşım sitesi türü olan ve kendini ‘Müslüman kadınların dertlerini paylaştıkları’ bir mecra olarak tanıtan “Reçel Blog” üzerinden incelenmiştir.
Çalışmanın yöntemi ve kapsamı; Sözkonusu sitede 1 yıllık süre zarfında(2014-2015) yayınlanan 196 adet yazı 17 tema etrafında gruplandırılarak içerik ve söylem analizi yöntemleriyle incelenmiştir.
Anahtar Kelimeler: Toplumsal Cinsiyet, İslami Feminizm, Kimlik, Kadın Blogları, Söylem
Analizi
Kaynaklar
Abou-Bakr, O. (2014). İslami Feminizm ve Bilginin Üretilmesi: Devrim sonrası Mısır'dan Manzaralar. Z. Ali içinde, İslami Feminizmler (s. 146-166). İstanbul: İletişim Yayınları.
1st International Cappadocia Congress of Philosophy and Social Sciences (CAPASS2019), Nevşehir / TURKEY
Badran, M. (2009). Islamic Feminism: What's in a Name? M. Badran içinde, Feminism in
Islam: Secular and Religious convergences (s. 242-252). London: One World Oxford.
Bora, A. (2010). Hatırlananlar ve Unutulanlar:İslam Coğrafyasında Modernleşme ve Kadın Hareketleri. Bilig(53), 51-66.
Butler, J. (2012). Cinsiyet Belası- Feminizm ve Kimliğin Altüst Edilmesi. İstanbul: Metis Yayınları.
Donovan, J. (2013). Feminist Teori. İstanbul: İletişim . Göle, N. (2011). Melez Desenler. İstanbul: Metis Yayınları. Göle, N. (2011). Modern Mahrem. İstanbul: Metis Yayınları.
Güç, A. (2008). İslami Feminizm: Müslüman Kadınların Birey Olma Çabaları. Uludağ
Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 17(2), 649-673.
Gürhan, N. (2010). Toplumsal Cinsiyet ve "İslami Feminist" Söylem. Bilim, Ahlak ve Sanat
Bağlamında Çağdaş İslam Algıları, (s. 366-383). Samsun.
Hosseini, Z. M. (2004). The quest for gender justice Emerging Feminist Voices in Islam. Islam
21(36), 1-5.
İlkkaracan, P. (2014). Müslüman Toplumlarda Kadın ve Cinsellik. İstanbul: İletişim Yayınları. Mardin, Ş. (2012). Türkiye'de Din ve Siyaset. İstanbul: İletişim Yayınları.
Mernissi, F. (2014). Bekâret ve Ataerki. P. İlkkaracan içinde, Müslüman Toplumlarda Kadın
ve Cinsellik (s. 99-113). İstanbul: İletişim Yayınarı.
Mernissi, F. (2014). İslam'da Aktif Kadın Cinselliği Anlayışı. P. İlkkaracan içinde, Müslüman
Toplumlarda Kadın ve Cinsellik (s. 33-53). İstanbul: İletişim Yayınları.
Mir-Hosseini, Z. (2014). Gerçekleştirilmemiş Bir Proje: İran'daki Müslüman Kadınların Eşitlik Arayışı. Z. Ali içinde, İslami Feminizmler (s. 101-126). İstanbul: İletişim Yayınları. Mojab, S. (2001). Theorizing the Politics of ‘Islamic Feminism'. Feminist Review, 124-146. Özdalga, E. (2013). İslamcılığın Türkiye Seyri- Sosyolojik Vir Perspektif. İstanbul: İletişim
Yayınları.
Sancar, S. (2012). Türk Modernleşmesinin Cinsiyeti. İstanbul: İletişim Yayınları.
Suman, D. (2013). Feminizm, İslam ve Kamusal Alan. N. Göle içinde, İslam'ın Yeni Kamusal
Yüzleri (s. 68-93). İstanbul: Metis Yayınları.
Tuksal, H. Ş. (2012). Kadın Karşıtı Söylemlerin İslam Geleneğindeki İzdüşümleri. Ankara: Otto.
1st International Cappadocia Congress of Philosophy and Social Sciences (CAPASS2019), Nevşehir / TURKEY
The Islamic Face of Women’s Rights Struggle in Turkey: Case of Recel Blog
Öznur AKYILMAZ1, M. Emre KÖKSALAN2
1 Inst., Gaziantep University, School of Foreign Languages, Gaziantep, Turkey,
oznurakyilmaz@gmail.com
2 Assoc. Prof. Dr., Gaziantep University, Communication Faculty, Department of Radio, Television, and Cinema, Gaziantep, Turkey,
memrekoksalan@gmail.com
Abstract
The aim of this studyis to reveal how the Islamic feminist women identity that is thought to have appeared in recent history of Turkey has been built and how is that identity exhibited through women blogs. Being a part of Turkey’s ongoing modernization process since Tanzimat period the women identity and its construction has survived different transformations and breakpoints and it has also emerged as a reflection of social transformations in Turkey. Islamic feminist identity which appeared as a new women identity in 1990s has begun to take shape in Turkey besides other Muslim countries as a result of rising conservative values parallel to the existing social transformations and cases especially like “turban ban” at that times. Islamic feminism that has common grounds and contrasting thesis with modernisation, feminism and religion and which can be defined as the efforts of Muslim womens’ being free and individual criticizes gender prejudices in Islamic Law via its gender discourse and struggles against inequality and the fundamentalist pressure that women are exposed to. In this study, the conceptual and historical background of the emergence of this new women identity is studied and this new women identity in Turkey is examined through a kind of social network website named “Recel Blog” which introduces itself as “a course that Muslim women share their sorrows”.
The method and content of the study: 196 passages published in one year time(between 2014-2015) in the mentioned website is studied with the techniques of discourse and content analysis by being categorised into 17 themes.
Key words: Gender, Islamic Feminism, Identity, Women Blogs, Discourse Analyse References
Abou-Bakr, O. (2014). İslami Feminizm ve Bilginin Üretilmesi: Devrim sonrası Mısır'dan Manzaralar. Z. Ali içinde, İslami Feminizmler (s. 146-166). İstanbul: İletişim Yayınları.
1st International Cappadocia Congress of Philosophy and Social Sciences (CAPASS2019), Nevşehir / TURKEY
Badran, M. (2009). Islamic Feminism: What's in a Name? M. Badran içinde, Feminism in
Islam: Secular and Religious convergences (s. 242-252). London: One World Oxford.
Bora, A. (2010). Hatırlananlar ve Unutulanlar:İslam Coğrafyasında Modernleşme ve Kadın Hareketleri. Bilig(53), 51-66.
Butler, J. (2012). Cinsiyet Belası- Feminizm ve Kimliğin Altüst Edilmesi. İstanbul: Metis Yayınları.
Donovan, J. (2013). Feminist Teori. İstanbul: İletişim . Göle, N. (2011). Melez Desenler. İstanbul: Metis Yayınları. Göle, N. (2011). Modern Mahrem. İstanbul: Metis Yayınları.
Güç, A. (2008). İslami Feminizm: Müslüman Kadınların Birey Olma Çabaları. Uludağ
Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 17(2), 649-673.
Gürhan, N. (2010). Toplumsal Cinsiyet ve "İslami Feminist" Söylem. Bilim, Ahlak ve Sanat
Bağlamında Çağdaş İslam Algıları, (s. 366-383). Samsun.
Hosseini, Z. M. (2004). The quest for gender justice Emerging Feminist Voices in Islam. Islam
21(36), 1-5.
İlkkaracan, P. (2014). Müslüman Toplumlarda Kadın ve Cinsellik. İstanbul: İletişim Yayınları. Mardin, Ş. (2012). Türkiye'de Din ve Siyaset. İstanbul: İletişim Yayınları.
Mernissi, F. (2014). Bekâret ve Ataerki. P. İlkkaracan içinde, Müslüman Toplumlarda Kadın
ve Cinsellik (s. 99-113). İstanbul: İletişim Yayınarı.
Mernissi, F. (2014). İslam'da Aktif Kadın Cinselliği Anlayışı. P. İlkkaracan içinde, Müslüman
Toplumlarda Kadın ve Cinsellik (s. 33-53). İstanbul: İletişim Yayınları.
Mir-Hosseini, Z. (2014). Gerçekleştirilmemiş Bir Proje: İran'daki Müslüman Kadınların Eşitlik Arayışı. Z. Ali içinde, İslami Feminizmler (s. 101-126). İstanbul: İletişim Yayınları. Mojab, S. (2001). Theorizing the Politics of ‘Islamic Feminism'. Feminist Review, 124-146. Özdalga, E. (2013). İslamcılığın Türkiye Seyri- Sosyolojik Vir Perspektif. İstanbul: İletişim
Yayınları.
Sancar, S. (2012). Türk Modernleşmesinin Cinsiyeti. İstanbul: İletişim Yayınları.
Suman, D. (2013). Feminizm, İslam ve Kamusal Alan. N. Göle içinde, İslam'ın Yeni Kamusal
Yüzleri (s. 68-93). İstanbul: Metis Yayınları.
Tuksal, H. Ş. (2012). Kadın Karşıtı Söylemlerin İslam Geleneğindeki İzdüşümleri. Ankara: Otto.
1st International Cappadocia Congress of Philosophy and Social Sciences (CAPASS2019), Nevşehir / TURKEY
ID: 46