Yaşamdaki Tüketim Örüntülerinin Temellendirilmiş Kurama Göre Değerlendirilmesi
(Kayseri Örneği)
Vahdet ERDOĞAN1, Ahmet Burak KAHRAMAN2
1 Doktora Öğrencisi, Erciyes Üniversitesi, Edebiyat Fakültesi, Sosyoloji Bölümü, Kayseri, Türkiye,
vhdt.19@gmail.com
2 Doç. Dr., Erciyes Üniversitesi, Edebiyat Fakültesi, Sosyoloji Bölümü, Kayseri, Türkiye,
burakkahraman@erciyes.edu.tr
Özet
Günümüz toplumunda insanlar, fiziki ihtiyaçlarının yanında psikolojik ve sosyal ihtiyaçları için de tüketime gereksinim duyarlar. Baudrillard (2018), postmodern toplumda tüketimin, nesnelerin yanı sıra fikirlerin ve görüngülerin de tüketilmesi anlamına geldiğini söyler. Tüketim kültürüne sahip toplumlarda insanların çoğu statü, ilgi, yenilik ve farklılık için ürünleri tüketmekte ve bunları sergilemektedir. Veblen (2017) aylak sınıfın, bu şerefli sınıftan olmalarını ve sahip oldukları varlığı ve gücü farklılaşmış bir tüketim şekli ile, yani gösterişçi tüketim ile gösterdiklerini belirtmiştir. Günümüz toplumunda insanlar tüketimlerini; moda, beğenilme arzusu ve gösteriş için yapmaktadırlar. Bu tür tüketim genellikle kent yaşamında daha belirgindir. Çünkü kent yaşamında insanlar daha iyi statüde olduğunu ispat etmek için bu yolu seçerler. Günümüz toplumunda sosyal statü ve iktisadi güç, gösterişçi tüketim ile kendini gösterir. İnsanlar para kazanmak için çalışırlar. Sonra kazandığı parayı lüks eşyalara harcayarak, toplum içinde saygınlık duymak isterler.
Bu araştırmanın problemi, kent merkezinde yaşayan sosyoekonomik düzeyi yüksek kadınların ihtiyacından fazlasını tüketmesi yani gösterişçi tüketimdir. Araştırmanın amacı ise, kent merkezinde yaşayan sosyoekonomik düzeyi yüksek kadınların gündelik yaşamdaki tüketim örüntülerini ortaya çıkarmaktır. Araştırmanın en önemli sınırlılığı, Kayseri’nin sosyal ve ekonomik anlamda üst gelir seviyesine ait bir mahallesinde yaşayan kadınlarla yapılmış olmasıdır. En önemli sayıltısı ise, katılımcıların gösterişçi tüketim örüntülerini sergilemeleridir. Bu araştırmada, katılımcılardan elde edilen bilgiler doğrultusunda kent merkezinde yaşayan sosyoekonomik düzeyi yüksek kadınların gündelik yaşamdaki tüketim örüntülerini ortaya çıkarmak amacıyla temellendirilmiş kuram yönteminden yararlanılmıştır. Araştırmada temellendirilmiş kurama uygun olan nitel araştırma teknikleri kullanılmıştır. Araştırmada nitel araştırmaya uygun olarak literatür taraması, gözlem, derinlemesine görüşmeler gerçekleştirilmiştir. Alan çalışmasında ise, ağırlıklı olarak yarı yapılandırılmış görüşme tekniği
1st International Cappadocia Congress of Philosophy and Social Sciences (CAPASS2019), Nevşehir / TURKEY
kullanılmıştır. Araştırmanın örneklemi Kayseri’deki sosyal ve ekonomik anlamda üst gelir seviyesine ait bir mahalledir. Yapılan görüşmelerde ifadelerin tekrar etmesi nedeniyle, 10 kadın ile görüşme yapılmıştır. Örneklemi oluşturan kadınlar amaca uygun olacak şekilde (amaçsal örneklem) üst gelir seviyesinde olan kadınlardan seçilmiştir.
Temellendirilmiş kuram açık kodlama, eksenel kodlama ve seçici kodlama olmak üzere üç aşamadan oluşur. Açık kodlamada elde edilen verilerden bilgi kategorileri oluşturulur. Eksenel kodlamada oluşturulan kategoriler arasında bağlar kurulur ve ilişkiler ortaya çıkarılır. Son aşama olan seçici kodlamada ise, teori oluşturmak amacıyla bir çekirdek kavram oluşturulur ve diğer kategorier bu çekirdek kavram etrafında birleştirilir.
Bulgular analiz edilirken, açık kodlamada katılımcılarla yapılan görüşmelerden elde edilen veriler ile, tüketim kültürü konusu açık kodlamaya göre sınıflandırılıp, bilgi kategorileri oluşturulmuştur. Bu aşamada dört temel kategori ile 14 alt kategori belirlenmiş ve veriler bu alt kategoriler çerçevesinde değerlendirilmiştir. Eksenel kodlamada, açık kodlamadaki kategori ve alt kategorilerden yola çıkarak tüketim kavramının sosyal, kültürel ve ekonomik açıdan açık kodlamadaki temel ve alt kategoriler ile ilişkileri değerlendirilmiştir. Temellendirilmiş kuramın son aşaması olan seçici kodlama kısmında ise, eksenel kodlamada ortaya konulan kategoriler birleştirilmiş ve katılımcıların tüketim örüntüleri konusunun çekirdek kavramı olarak gösterişçi tüketim kavramına ulaşılmıştır.
Katılımcıların verdiği cevaplar değerlendirildiğinde, kent merkezinde yaşayan sosyoekonomik düzeyi yüksek kadınların gösterişçi tüketim davranışlarını sergiledikleri sonucuna ulaşılmıştır.
Anahtar Kelimeler: Tüketim Toplumu, Tüketim Kültürü, Gösterişçi Tüketim, Kimlik İnşası,
Kadınlar.
Kaynaklar
Baudrillard, J. (2018). Tüketim Toplumu: Söylenceleri/Yapıları. N. Tutal & F. Keskin (Çev.). İstanbul: Ayrıntı.
Veblen, T. B. (2017). Aylak Sınıfın Teorisi: Kurumların İktisadi İncelemesi. E. Kırmızıaltın & H. Bilir (Çev.). Ankara: Heretik.
1st International Cappadocia Congress of Philosophy and Social Sciences (CAPASS2019), Nevşehir / TURKEY
Evaluation of Daily Consumption Patterns of Women Living in the City Center with High Socioeconomic Status According to Grounded Theory (Kayseri Example)
Vahdet ERDOĞAN1, Ahmet Burak KAHRAMAN2
1 PhD Student, Erciyes University, Faculty of Arts, Department of Sociology, Kayseri, Turkey,
vhdt.19@gmail.com
2 Assoc. Prof. Dr. Erciyes University, Faculty of Arts, Department of Sociology, Kayseri, Turkey, burakkahraman@erciyes.edu.tr
Abstract
In today’s society people need to consume not just because of their physical needs, but also because of their psychological and social needs. Baudrillard (2018) states that in post-modern society consumption refers to both the use of objects as well as opinions and views. In societies with a culture of consumption, most of the people consume for status, others’ attention, novelty and difference and they demonstrate their consumption. Veblen (2017) informed that idle people wanted to look like as if they were one of the noble class and they demonstrated their properties and power with a different consumption pattern, that is conspicious consumption. In today’s society, people consume for fashion, the desire to be liked at and showing off. This type of consumption is generally more evident in urban life. Because, in urban life people prefer this in order to prove that they come from a better status. In today’s society, social status and economical power, reveal themselves through conspicious consumption. People work to earn money. Then, they spend the money they earnt in order to feel respected in society.
The problem of this study is the conspicious consumption of women living in the city center with high socioeconomic status, that’s more than they need. The objective of the study is to reveal the daily consumption patterns of women living in the city center with high socioeconomic status. The most important limitation of the research is the fact that it is conducted on women living in a Kayseri neighborhood which is of high social and economic status. It is most significant assumption is the participants demonsrate conspicious consumption patterns.
The research makes use grounded theory in order to unearth the daily consumption patterns of women living in the city center with high socioeconomic status on the basis of information gathered from participants. The research uses qualitative research method which is in compliance with the grounded theory. Literature review, observation and in-depth interviews are conducted under the research in accordance with qualitative research method. In the field study, semi-structured negotiation method is specifically used. The sample of research is one
1st International Cappadocia Congress of Philosophy and Social Sciences (CAPASS2019), Nevşehir / TURKEY
of the neighborhoods of Kayseri with high social and economical status. As there were mostly repetitive answers in negotiations, only 10 women were taken for interview. The women forming the sample were chosen from high level income (purposeful sample).
The Grounded Theory is comprised of three stages which are open coding, axial coding and selective coding. In open coding, information categories are formed on the basis data gathered. In axial coding, associations are formed between categories and their connections are revealed. In selective coding, which is the final stage, a core concept is formed in order to form a theory and other categories are gathered around this core premise.
While findings are analyzed, the issue of consumption culture is classified on the basis of data gathered from negotiations with participants in accordance with open coding thus forming information categories. At this stage, four main categories are formed together with 14 sub- catgories and data are evaluated in accordance with these sub-categories. In axial coding, categories and sub-categories in the open coding are used to evaluate the the concept of consumption by analyzing its correlations with the main and sub-categories in open coding in social, cultural and economic terms. In the final stage of grounded theory, the selective coding, includes the combination of categories proposed in axial coding thus obtaining the concept of conspicuous consumption as the core concept of the consumption patterns of participants. Given the responses provided by the participant group, it could be claimed that the women living in the city center with high socioeconomic status mostly demostrate conspicious consumption behaviors.
Keywords: Consumption Society, Consumption Culture, Conspicuous Consumption, Identity
Construction, Women.
References
Baudrillard, J. (2018). Tüketim Toplumu: Söylenceleri/Yapıları. N. Tutal & F. Keskin (Çev.). İstanbul: Ayrıntı.
Veblen, T. B. (2017). Aylak Sınıfın Teorisi: Kurumların İktisadi İncelemesi. E. Kırmızıaltın & H. Bilir (Çev.). Ankara: Heretik.
1st International Cappadocia Congress of Philosophy and Social Sciences (CAPASS2019), Nevşehir / TURKEY
ID: 125