• Sonuç bulunamadı

Sosyal medyanın geleneksel medya ile arasındaki farklar tartıĢıldığında geleneksel medyaya kıyasla avantaj sağladığı noktalar belirginleĢmiĢtir. Ancak sosyal medyanın genel anlamda avantaj ve dezavantajlarını birlikte değerlendirmek daha doğru olacaktır.

Sosyal medyanın bireylere sağladığı en önemli avantajlar; bireysellik ve kullanıcı odaklı hizmet anlayıĢı olmasıdır. Ġçerik kontrol ve denetiminin tamamen kullanıcı odaklı olduğu sosyal medyada bilgi ve içerik tamamen bireylerin tekelindedir. Bireylere görmek istemedikleri; içerik, hesap ve benzeri engelleme imkânı sunan sosyal medyada kullanıcılar arasında; din, dil, ırk ayrımı olmaksızın tamamı aktif olarak rol oynayabilmektedir (Kırık, 2013: 75).

Akıllı telefonlardan kullanım imkânı sağlayan sosyal medya ortamları bu yönüyle çok ilgi görmüĢ ve kullanıcı oranları hızla artmıĢtır. Aynı zamanda bireyler artık bu sosyal ağ üzerinden hayatlarını diğer kullanıcılarla paylaĢır olmuĢlardır.

Sosyal medyanın yayılım hızı, etkilediği ortam ve kullanıcılarının hızla artmasının sebebi; kullanım rahatlığı ve kolaylığı, pratik ve basit olmasıdır. Kullanım kolaylığı, zaman, mekân ortaklığına gerek duymadan ortak paylaĢım ortamı sunması telefonlarda iletiĢim için ödenen ücretlerde azaltmaya sebep olması avantajı olarak görülmektedir. Bu kadar kolay yayılım ve kullanım kolaylığı da sosyal medyayı sektörler arası bir platform haline getirmiĢ diğer sektörlerin ilgisini çekmiĢtir. KiĢisel PR çalıĢmalarında en çok tercih edilen tanıtım yolu haline gelmiĢtir. Dez avantaj boyutu ise sosyal medyanın ve internetin yeni bir kültür getirmesi ve bireylerin bu sürece dâhil olma sürecinin güçleĢmesidir. Nesiller arası geçiĢte sosyal medya gündelik hayata dâhil olduktan sonra bazı anlaĢmazlıklar ortaya çıkmıĢtır. Zamanla sosyal medya bir iĢ ve gelir yeri olarakta kendini göstermiĢ; yüksek ücrete tabii içerikler oluĢturulmaya baĢlanmıĢtır. Bunlar; video içerik siteleri, izlenme üzerinden

gelir sağladığında kullanıcıları cezbetmiĢ ancak bu durum zamanla özel hayatın gizliliği ilkesinin aĢılmasına sebep olabilmektedir (Adıgüzel, 2018: 12-15).

Sansürsüz tarafı yoğun olan sosyal medya; farklı düĢünce, hayat tarzı ve kültürden kullanıcısını bir arada bulunduran ve eĢit haklar tanıyan tarafsız ve etkileĢimli bir platformdur. Yorum, beğenme, beğenmeme, geri dönüĢ, anındalık ve eĢ zamanlılık yeni medyayı daha güçlü kılmaktadır. Kullanıcıların etkileĢime soktukları herhangi bir içerik çok kısa süre içerisinde geniĢ alanda yankı bulabilmektedir (Kahraman, 2010: 11-14).

Sosyal ağ platformlarında kurulan iliĢkilerin, sapkın düĢünce ve amaçlara hizmet edebilme ihtimali, sanal dünyada kurulan sahte arkadaĢlık yanılsaması, bu mecralarda kurulan iliĢkiler sonucu gerçekleĢen evlilikler, dolandırıcılık ve benzeri sonuçlar doğurabilmektedir. Suç iĢleyen kullanıcıların sosyal medya aracılığı ile suçlarını paylaĢımı, görüntülü iletiĢim kaynağı olan sosyal medyanın bu yönünün kötüye kullanılması sonucu özel hayatın gizliliği, kiĢinin mahremiyetine saygısızlık ve benzeri suçların iĢlenmesi, tehdit olarak kullanılması sosyal medyanın kullanıcılar ve toplum psikolojisi üzerine genel görüntü oluĢturmaktadır. Aynı zamanda eĢlerin sosyal medya platformlarında yaĢadığı iliĢkiler sonucu aldatmalar gerçekleĢmiĢ, bu aldatmaların sanal ya da gerçek hayata taĢındığı ortaya konulmuĢtur (Sütçüoğlu, 2016: 23).

Sosyal medyayı yönlendirenin halk olması, gündemi oluĢturma gücü, kamuoyu oluĢturabilme ve yönlendirebilme gücü, bireyler tarafından tercih sebebi olmuĢtur. Sosyal ortamlarda profil oluĢturup kiĢisel veri girmek arkadaĢlarının ve tanımadığı bireylerin bilgilerine ulaĢmak, beğendiği ve hayran olduğu ünlülere sosyal medya ortamından ulaĢmak kiĢilerin ilgisini bu platforma çevirmiĢtir. Sosyal medyanın; diğer sektörleri etkileme gücü bulunmaktadır. Ekonomik, siyasal, ticari, bilimsel, edebi, kültür-sanat ve reklam-iletiĢim sektörlerinde yaĢadığımız zamanı biçimlendiren birçok yapının-durumun yeri dolmaz parçası haline gelmiĢtir. Aynı zamanda bu yapıları kontrol etmeye baĢlamıĢtır. Reklam yapma, toplumların yönlendirilmesi gibi ticari güçleride bulunan sosyal medya, etki alanı, etkileĢime

olanak tanıması, hızlı yayılımı, ücretsiz olması ya da maliyeti az olması geleneksel medyaya oranla güçlü olduğu yanlarındandır.

Sosyal medyanın kullanımdan ya da yazılımsal yanlıĢlıklarından oluĢan bazı anlarda ters etki oluĢturan ve imaj sarsan bir yapı haline dönüĢmesi de muhtemeldir. Veri tabanlarında oluĢan; güvenlik açığı, reklamların kiĢisel verilere ulaĢma durumu, siber istihbarat sağlama ortamı olarak kullanılması, kiĢisel verilerin depolanması ve saklanması sosyal medyanın dezavantajı olarak karĢımıza çıkmaktadır. Benlikleri ve kimlikleri oturma aĢamasında olan genç bireyler sosyal medya ortamlarında, ne olması gerektiği, nasıl olması gerektiği ile ilgili rol model aldıkları kullanıcıları taklit etmekte ve bireyler birbirinin kopyası olmaya baĢlamaktadır. Kendi öz benlikleri oluĢmayan ve buna imkân verilmeyen bireyler ileriki yaĢlarında kimlik karmaĢası yaĢamaktadır. Mahremiyet açısından açığı olan sosyal medya kontrolü bizim elimizde gibi görünen ancak verileri baĢkalarının elinde olan bir platformdur (Adıgüzel, 2018: 25-37).

Sosyal medya birçok saldırı ve cinayete sebep olarak gösterilmiĢtir. Örneğin; iliĢki yaĢadığı insanı sosyal medya görüĢmeleri yüzünden kıskanan kiĢi partnerini uykusunda öldürmüĢ, sosyal medya iliĢki bölümünü düzenlemeyen kadının “iliĢkisi yok-arkadaĢ arıyor” ifadelerini yanlıĢ anlayan kocası tarafından tartıĢma sonrası öldürülmüĢ olması gibi olumsuz birçok örnek bulunmaktadır (Sütçüoğlu, 2016: 23). Sosyal medyanın özü bireylerin aktifliğine dayalı olması ve maliyetinin çok düĢük ya da olmaması onun geniĢ kullanıcı kitlelerine ulaĢmasını ve özgür kullanım alanı sunmasını sağlamıĢtır (ErmiĢ, 2017: 11).

Sosyal ağ ortamlarının olumsuz yanlarının baĢında gelebilecek olan, sağlık sorunlarıdır. Bilimsel araĢtırmalar ile ortaya konan durum ise bireylerin kiĢilik geliĢimlerinde ve bağımlı olmaları konusunda zarar boyutunda bir sosyal ağ bağımlılığı karĢımıza çıkmaktadır. Özellikle gençlerde bu kiĢisel geliĢime zararlı etkiler oluĢmaktadır. Sosyal medya bağımlılığı; bazen insanların hayatına mal olabilmektedir. Beğeni, yorum ve kabul görmek için kullanıcılar yaĢamlarını hiçe sayabilmektedir. YouTube da içerik üreten YouTuber olarak adlandırılan kullanıcılar çılgın aktiviteler ve aĢırılıklar ile buna örnek olabilmektedir. Öz çekim uğruna ölen

birçok birey bulunmaktadır. Çevrimiçi sosyal büyüdükçe ve popülerleĢtikçe, siber zorbalık vakaları artan bir endiĢe haline gelmiĢtir. Siber zorbalık baĢlangıçta herhangi bir fiziksel hasara yol açmasada zamanla; depresyon, düĢük özgüven, intihar düĢüncesi ve hatta intihar gibi potansiyel olarak yıkıcı psikolojik etkilere sahiptir (Hosseinmardi vd., 2015: 1-10).

Avantaj ve dezavantaj bakımından sosyal medya değerlendiğinde; kullanım kolaylığı, zamandan ve mekândan bağımsız olması, kullanıcıyı aktif hale getirmesi, birçok alternatif seçenek sunması avantaj olarak değerlendirilirken, siber zorbalık, bağımlılık yapıcı kullanım Ģekli, özel hayatın gizliliğini ihlal ediĢi dezavantajı olarak değerlendirilmektedir.