Sosyal ağ platformlarının en belirgin özelliklerinden biri çevrim dıĢı yaĢantımızında etkili bir parçası Ģekline gelmesi, aynı zamanda sosyal medyanın dıĢındaki yaĢantımızıda yönlendirmesi olarak görülebilmektedir (Kahraman, 2013: 23). Sosyal medya; kullanıcıları için iletiĢim ortam ve aracı olmanın çok daha ilerisine giderek, “sosyalleĢme” aracı, “varolma ve kendini gerçekleĢtirme”, problemlerine çözüm arama ve kendini ifade edebildiği psikolojik anlamda tatmin olabildiği ihtiyaç olarak gördüğü psikolojik isteklerine karĢılık bulmaya çalıĢtığı bir ortam konumuna eriĢmiĢtir (Poyraz, 2016: 61-91).
Bireysel ve toplumsal hayata hızlı ve etkili bir Ģekilde giren sosyal medya gün geçtikçe popüleritesini arttırmaktadır. Kullanıcılarının psikolojik ve sosyal istek ve arzularına karĢılık bulan sosyal medya önemini ve etkisini giderek artan boyuta taĢımaktadır (Babacan, 2017: 210).
Sosyal medyanın özelliklerini belirginleĢtirecek olursak (Mayfield, 2010: 6):
“Katılım”: Sosyal ağ platformlarının, katılımcılardan geri dönüĢ ve etkileĢimde olmalarını isteyen, bireylerden aktif olarak içerik üretip dolaĢıma sokmalarını bekleyen medya ile kullanıcı arasındaki sınırı ortadan kaldırmayı amaçlayan yönüdür
“Açıklık”: Sosyal medya platformlarının çoğunluğu, katılıma, paylaĢıma, etkileĢime ve geri bildirime olanak tanımaktadır. Ġçerik olarak; duygu, düĢünce ve fikirleri ifade edebilir, yazılı ve görsel, sesli materyaller ile destekleme imkânı sunan sosyal medya bu içerikleri diğer kullanıcıların paylaĢmasına ve tartıĢıp yorumlamasına, oylamasına açıktır. Bazı içerikler ve içerik sahiplerinin kullandığı Ģifre ve gizleme bu kapsam dıĢında kalmaktadır. Sosyal medya kolay eriĢilebilir, ölçümlenebilir ve iĢlevsel bir teknolojik alt yapıdır. Bireylerin sosyal medyadan beklentilerini sağlamasına olanak sağlanırken, bireysel ilgi ve alıĢkanlıklarına uygun içerik ve hizmet sağlanabilmektedir aynı zamanda sosyal medyada bireysel ilgi ve istekler ölçümlenebilmektedir ve sosyal medya kolay ve basit ulaĢılabilir konumdadır.
“KarĢılıklı konuĢma diyalog”: Sosyal medya kullanıcılar arasında karĢılıklı diyalog kurulmasına imkân tanımaktadır. Geleneksel medyanın tek yönlü genel kitleye yayın yapma anlayıĢı sosyal medyada bulunmamaktadır, sosyal medyada iki yönlü iletiĢim söz konusudur.
“Topluluk”: Sosyal medya ortamlarında ortak fikir, beğeni, siyasi görüĢ, spor takımı gibi çeĢitli tematik alanlarda aynı ya da benzer görüĢteki kullanıcıların bir araya getirdikleri yapılara topluluk adı verilmektedir. Ortak ilgiye dayanan topluluklar kullanıcılara daha hızlı ve etkili iletiĢim kurma olanağı sağlamaktadır.
“Bağlantılı olmak”: Sosyal medya platformlarının geliĢme alt yapısına dayalı ve farklı platformlara, içeriklere, bireylere de bağlantıları sağlamaktadır. Sosyal medyadan; kiĢisel ve topluluk iletiĢimi kurmak mümkündür, sosyal medyada kullanıcılar kiĢilerarası ve topluluklarla toplu iletiĢim kurabilme imkânına sahiptir. Her milletten farklı kullanıcı birbiri ile etkileĢime geçebilir ve paylaĢımda bulunabilmektedir. KarĢılıklı bir iletiĢim ve etkileĢim sosyal medya platformlarında söz konusudur. Sosyal medya bir etki mekanizmasıdır. Kitleleri peĢinden sürükleme potansiyeli bulunan bu mecrada etkileme çok yüksek boyuttadır. Gündem oluĢturma ve kullanıcıları yoğun oranda etkileme gücü vardır Ģeklinde ifade edilebilmektedir.
EtkileĢim olgusu küreselleĢmenin internet ile bütünleĢmesi sonucunda meydana gelmiĢ, ardından Web 2.0. teknolojisi sayesinde hızla geliĢim ve değiĢim
sergileyerek iletiĢim merkezi konumuna sosyal medya platformları gelmiĢtir. Brake ve Safko gibi önde gelen araĢtırmacılar sosyal medya platformlarından; Facebook ve Ġnstagram gibi uygulamaların önemine vurgu yapmaktadır. Özgür bir platform olmayı amaçlayan sosyal medya; uçsuz bucaksız bir yapıdadır (Kırık ve Orkan, 2016: 19).
Ögel (2012: 36-37); sosyal medyanın özelliklerini Ģu Ģekilde ifade etmektedir: Sosyal medyanın iĢlevi psikolojik temellidir ve kiĢiler; merak duygusunun tatmini için sosyal medyayı kullanmaktadır. Diğer insanların gündelik yaĢantılarında neler yaptığı-neler yediği, nereleri gezdiği, kiminle görüĢtüğü, nasıl göründüğü gibi meraklarını gidermelerini sağlamaktadır. Bu bir tür teĢhir ve röntgen iliĢkisidir, içeriği sunanı takip etmek kıskançlıkları da dizginlemeyi sağlayabilmektedir. KiĢi, kendisinin diğer kullanıcılar tarafından nasıl değerlendirildiğini bilmek istemektedir. Kendi kimlik ve imajını oluĢtururken, diğer kullanıcıların fikirlerini önemser bu düĢünceler önemli yapı taĢlarıdır. Ġnsanların diğer, insanlarla kendilerini karĢılaĢtırma isteği, sosyal medya sayesinde daha kolay sağlanmaktadır. Duygu ve düĢüncelerine kıymet verilmesini isteyen bireyler, bilinir kılınmasını istediği, görüĢlerini paylaĢır, sosyal medyada daha kolay ve rahat sosyalleĢebilme hissi yaĢamaktadır. Ġnsanların bir topluluğa, gruba ait olma ihtiyaçlarını karĢılayan sosyal medyanın can sıkıntısını hafifletmek ve unutturmak gibi iĢlevleri bulunmaktadır. Ġnsanların en önemli ihtiyacı bir kimlik oluĢturmak inĢa etmektir, sosyal medya ağlarında kimlik inĢa etmek çok daha kolaydır, yalnız olmadan yalnız olunabilen bir platformdur, kiĢi kurduğu iliĢkilere iletiĢimlere rağmen yalnız kalabilmektedir.
Sosyal medyanın özellikleri belirtildiğinde sosyal medyada bireylerin konumlanıĢı hakkında önemli bilgiler veren Kaplan ve Haenlein (2010: 53-68), sosyal medyada nasıl konumlanacağımıza iliĢkin ipuçlarını Ģu Ģekilde ortaya koymuĢlardır. Bunlar;
Aktif ol: Biriyle iliĢki kurmak istiyorsanız, her zaman önderlik etmeniz ve aktif olmanız önerilmektedir. Sosyal Medya tamamen paylaĢım ve eylemler ile ilgilidir.
Ġlginç ol: Hiç kimse sıkıcı bir kiĢiyle konuĢmak istemez bu nedenle, sizinle bağlantı kurulmasını istiyorsanız, onlara bunun için bir neden vermelisiniz. Ġlginç olarak bunu sağlayabilirsiniz.
Mütevazı olmak: Sosyal medyada etkili olmak ve diğer kullanıcıların dikkatini çekmek istiyorsanız mütevazı olmalısınız; etkileĢim ve geri bildirim, blogların dâhil olduğu tüm süreç sosyal medyadaki sizi konumlandırmaktadır.
Profesyonel olmak zorunda değilsin: Sosyal medya geçerli aĢırı profesyonel içerik sunumlarından kaçınmak konusunda akıllıca olacaktır. Bunun yerine, diğer kullanıcılarla karıĢmaya çalıĢın ve hata yapmaktan korkmayın.
Dürüst ol: Dürüst olun ve oyunun kurallarına saygı gösterin. Çünkü sosyal medyada herĢey er ya da geç ortaya çıkmaktadır.
Kaybedecek bir Ģeyin yok: Bugün, her Ģey sosyal medya ile ilgilidir., Facebook, YouTube katılmazsanız, artık siber alanın bir parçası olmadığınızı iddia ediyorlar. Sosyal Medyayı kullanmak kolay bir iĢ değildir ve yeni düĢünme yöntemleri gerektirebilir, ancak potansiyel kazanımlar ihmal edilebilir olmaktan uzaktır.