Sosyal ağ siteleri

Sosyal ağ siteleri, kullanıcıların kiĢisel bilgi profilleri oluĢturarak, arkadaĢlarını ve meslektaĢlarını bu profillere eriĢmeye davet ederek ve aralarında e- posta ve anlık ileti göndererek kullanıcıların bağlantı kurmasını sağlayan uygulamalardır. Bu her bir sanal profil, fotoğraflar, video, ses dosyaları ve bloglar dahil olmak üzere her türlü bilgiyi içermektedir (Kaplanve Haenlein, 2010: 53-68).

Facebook: En büyük sosyal ağ sitesi ABD merkezli Facebook, baĢlangıçta Harvard Üniversitesi'nden arkadaĢlarıyla iletiĢimde kalmak isteyen Mark Zuckerberg tarafından kurulmuĢtur. Sosyal medyada en çok ilgi gören ağlardan biri olan Facebook; bireylerin arkadaĢ çevreleri ile iletiĢimde olmasını ve bu iletiĢimin kurulmasından devam etmesine kadar olan sürecin geliĢimini sağlamaktadır. Metin, duygu, düĢünce, fikir, resim, müzik vesaire içeriği paylaĢmayı ve üzerine tartıĢılıp ortak veya karĢıt topluluklar oluĢmasına olanak sunan sosyal medya platformudur. Facebook birçok tematik chat sitesinin ortak bir noktada buluĢması ve içeriği istediği Ģekilde oluĢturmasına, kullanıcıların karar verdiği bir platform olduğu ve basit, yalın ara yüzü sayesinde kullanıcıyı yormadan içerik üretip dolaĢıma sokabilen hale getirmiĢtir (ġapçı, 2015: 25).

ġekil 5:We Are Social 2019 Dünya Facebook Ġstatistikleri

(Kaynak:https://dijilopedi.com/2019-internet-kullanimi-ve-sosyal-medya-istatistikleri/) Facebook‟un aylık aktif kullanıcı sayısı 2.12 milyar olarak verilendirilmiĢtir. 2018 yılında kullanıcı sayısının %56‟sını erkek, %44‟ünü bayan kullanıcılar oluĢtururken sayının bu yılda geçerliliğini koruduğu görülmektedir. Facebook kullanıcılarının en çok bulunduğu yaĢ aralığı; 18-34‟dür. Facebook kullanıcıları %96 oranla mobil olarak kullanmaktadır.

Prototipik sosyal medya platformu olarak kabul gören Facebook'un bazı özellikleri bulunmaktadır. Bunlar; arkadaĢ istekleri, diğerlerini 'etiketleme', kullanıcıların yorum yapma, resim gönderme ve durum güncellemeleri oluĢturma ve benzeri Ģekildedir. Kullanıcının arkadaĢ ağının boyutu, kullanıcılara arkadaĢlık istekleri gönderebildiği ve arkadaĢlık isteklerini kabul edip etmeyeceğini seçtiği kullanıcı kontrollü yapıdadır. Kullanıcılar baĢka bir kullanıcıdan gelen isteği kabul edebilir veya reddedebilirken bu sayede sanal arkadaĢlık kurulabilmektedir (Davenport, 2014: 212-220).

Gerçek yaĢamda gereken sosyal destek tatminine ulaĢamayan sosyal medya kullanıcıları bu desteği sanal ortamda aramaktadır. Facebook üç tür sosyal destek sağlayabilmektedir. Bunlar: bilgilendirme, sevgi ve sosyal arkadaĢlık. Bilgilendirme desteği, bir soruna çözüm sağlayabilecek rehberlik, tavsiye, bilgi veya geri bildirim

sunmayı içermektedir. Facebook, arkadaĢlardan hızlı bir Ģekilde öneri almak için uygun bir kanal sunmakta, Ģefkatli destek ve sevgi ifadelerini içermektedir. Facebook, 'beğenmek' gibi çeĢitli ifadelelerle arkadaĢlara destek göstermek ve duyguları ifade etmek için kullanılabilecek mesajlaĢma iĢlevleri sunmaktadır. Sosyal arkadaĢlık; diğerleriyle boĢ zaman ve eğlence faaliyetlerini kapsamaktadır. Facebook, mutlu anları arkadaĢlarınızla paylaĢabileceğiniz güvenilir bir çevrimiçi ortam sağlıyor gibi görünmektedir. BaĢka bir deyiĢle Facebook, insanların çevrimiçi tanıdıklardan bilgilendirici, duygusal ve hatta maddi yardım almaları için uygun bir kanal sağlamıĢtır (Tang vd., 2016: 102-108).

Günümüzde sosyal medya, bireylerin baĢkalarıyla iletiĢim kurmaları için önemli bir araç haline gelmiĢtir. Son istatistikler, çok sayıda insanın günlük olarak sosyal ağ web sitelerinde çok fazla zaman harcadığını bazı sosyal ve psikolojik sorunlara yol açabileceğini göstermektedir, en çok kullanılan sosyal medya platformu olan Facebook‟ta bu konuda çalıĢmalara konu olmuĢtur (Xu ve Tan, 2012: 1-12).

Linkedin: 2003 yılında kurulmuĢ, personelleri bir araya getirmeyi amaçlayan iĢ ve kariyer sosyal ağı olarak tanımlanabilir. Sadece iĢ aramak ya da eleman bulmak amacı ile değil aynı zamanda dünyanın her tarafından sektör öncülerini bulup tanıĢmak, iĢ yaĢantısında bağ kurmak ve geliĢtirmek için sektörel olarak ortak tartıĢmalara katılımı olanaklı kılan sosyal medya platformudur. Linkedin, kullanıcı oranları da istatistiklere göre 2018 yılı verilerinde 604 milyon olarak ifade edilmiĢtir ve kullanıcılarının 3‟de 1‟lik kısmını 18-34 yaĢ aralığı oluĢturmaktadır (https://dijilopedi.com/2019-internet-kullanimi-ve-sosyal-medya-istatistikleri/).

Sosyal medya, kendini ifade etme, iletiĢim ve kendini tanıma için popüler aĢamalardır. Çevrimiçi kimlik oluĢumunu kolaylaĢtırmak kullanıcılar, iĢverenler ve platform sahipleri arasında çevrimiçi kimlikleri denetleme değerlendirme ve tanıtım faaliyetleri için iĢ insanlarının, iĢe ihtiyacı olan insanların profesyonel olarak kendi kimliklerini oluĢturdukları ve sergiledikleri iletiĢime geçebildikleri sosyal medya platformu olan Linkedin'in arayüzü profesyonel kiĢisel tanıtım ihtiyacını karĢılamaktadır (van Dijk, 2013: 199-215).

Profesyonel veriler arasında, iĢbirlikçi filtreleme sistemlerini geliĢtirmek için çok önemli kaynaklar olduğu kanıtlanan kullanıcının uzmanlıklarını (mesleki beceriler), ilgi alanlarını ve gruplarını meslek ileri gelenlerini takip edebileceği ortam olarak nitelendirilebilir (Lops vd., 2011: 293-296).

Snapchat: Instagram gibi imaj tabanlı platformlardandır. Snapchat 2011'de piyasaya sürüldü ve geçici bir Instagram gibi iĢlev görmektedir. Kullanıcılar birbirlerine, belirli bir süre sonra, genellikle üç ila on saniye sonra kendilerini imha eden fotoğraf veya videolar göndermektedir. Kalıcı olmayan içerik oluĢturma hizmeti sunan ilk büyük sosyal medya platformu olan Snapchat, baĢlangıçta yoğun ilgi gördü, ancak platform hakkında çok az bilimsel çalıĢma bulunmaktadır. Kullanıcıların kalıcı olarak kaydedilmesini istemedikleri, arkadaĢlarına aptalca buldukları veya çirkin olduklarını düĢündükleri eğlenmek amaçlı fotoğrafları göndermelerine izin verdiği için, Snapchat‟in samimiyet ya da sosyal bağlanmanın hazzı ile ilgili olmasını beklenmektedir, çünkü bu geçici ifadeler daha fazla bu arkadaĢlarla aracılık etmeyen yüz yüze etkileĢimle karĢılanabilmektedir (Pittman ve Reich, 2016: 155-167).

2019 kullanım istatistiklerine göre 306 milyon kullanıcıya ulaĢan Snapchat‟in kullanıcılarının çoğunluğunu %60 oranla kadınlar oluĢturmaktadır ve yaĢ aralığı diğer platformlardan farklılaĢarak her yaĢ grubunda benzer oranlar verilendirilmiĢtir7

(Bayrak, 2019:1).