• Sonuç bulunamadı

Tarih boyunca devletlerin yönetilmesi ve yönetimlerin değiĢmesinde toplumsal hareketlerin önemli bir yeri bulunmaktadır. Zaman içerisinde bu hareketlerin etki gücü ve iĢlevi çeĢitlilik gösterebilmektedir. Sanayi Devri sonrası daha çok görünür kılınan toplumsal hareketlerin yayılması ve etkisini arttırmasında kitle iletiĢim araçlarının önemi göz ardı edilemez. Sosyal medyanın bu hareketlere sağladığı kolaylık ve avantajlar ise çok önemli bir etki mekanizmasına sahiptir. Sosyal medyanın kitleleri etkileme gücü çok yüksektir. Toplumsal olaylarda örgütlenme aracı olarak kullanılmıĢ olan sosyal medya bu yönüyle dikkat çekmektedir. Arap Baharı, Gezi Parkı olayları buna örnek gösterilebilmektedir ( Karakoç ve TaydaĢ, 2015: 118).

Sosyal medyanın toplumsal olaylardaki rolü; sosyal medya üzerinden harekete geçen çeĢitli sosyal medya toplulukları, ortak görüĢü savunan bireyler; ekonomik toplumsal siyasi ve benzeri olaylara karĢı örgütlenebilmekte ve seslerini bu mecralar üzerinden duyurabilmektedir. Verilebilecek ilk örnek kuĢkusuz Arap Baharı‟dır. Tunus‟ta 2010 yılında gerçekleĢtirilen bu hareketler Kuzey Afrika ve Orta Doğu‟yu da etkilemiĢtir. Sosyal medya platformları sayesinde bireyler hareketlerini tüm dünyanın duymasını sağlamıĢ ve çeĢitli ülkelerde de miting ve protestolar ile destek bulmuĢlardır. Türkiye‟den verilebilecek örnek ise Gezi Parkı Olayları‟dır. Gezi Parkı Olayları sırasında sosyal medyadan örgütlenen bireyler toplumsal bir harekete zemin hazırlamıĢlardır. Tüm ülkede sosyal medya sayesinde ortak protestolar meydana gelmiĢtir. Harekete sonuç itibariyle provakatörlerin de katılması sosyal medyanın dezavantajlı yönleri olduğunu da ortaya koymaktadır. Ancak sosyal medyanın örgütlenmede sağladığı kolaylık ve hızlılık göz ardı edilemeyecek boyuttadır. Ülkemizden verilebilecek bir baĢka örnek ise 15 Temmuz 2016 darbe giriĢiminde; Bylock yazılımı üzerinden örgütlenen darbecilerin bastırılmıĢ olmasıdır. Darbe giriĢimi anında CumhurbaĢkanı Recep Tayyip Erdoğan‟ın CNN TÜRK kanalına Face Time uygulaması ile bağlanarak halkı bilgilendirmesi ile toplum olası darbe giriĢimine karĢı bütün olmuĢ ve darbe gerçekleĢtirilememiĢtir, halk darbenin bastırılmasında etkili bir rol oynamıĢtır. Aynı zamanda CumhurbaĢkanlığı resmi sosyal medya hesapları da halkı bilgilendirmek adına paylaĢımlarda bulunulmuĢtur (ErmiĢ, 2017: 40).

Geleneksel medyada kendilerini ifade hakkı ve özgürlüğü bulamayan sivil toplum örgütlerinin dikkatini son zamanlarda özgür ve ses getiren örgütlenme ve gündem oluĢturma fırsatı sunan sosyal medya ortamları çekmiĢtir. Temsil ve söz söyleme hakkı bulamadıkları geleneksel medyanın alternatifi olarak sosyal medyada kendilerini konumlandırarak seslerini duyurmaya baĢlamıĢlardır. Örgütlenme hızı ve kolaylığı açısından sosyal medya sivil toplum örgütleri ve aktivistler için bulunmaz bir fırsat sunmuĢtur. Sosyal medya platformlarında; gündem kendi içinde oluĢturulur, kendine has bir etkileĢim süzgeci bulunur, etkileĢime ve anındalığa katkı sağlar buda sosyal sorumluluk paylaĢım ve destek bulmak noktasında önemli bir yer tutmaktadır. Topluma bir ortak hareket etme konusunun ötesinde bilinç kazandırmayı

amaçlamakta ve olaylara farklı perspektiflerden bakabilmeyi mümkün kılar ve çeĢitli görüĢ ve yapıların fikirlerini aynı anda değerlendirmeyi mümkün kılmaktadır. Sosyal medya o toplumun toplumsal yaĢamına dair çeĢitli bilgiler sunmaktadır. Toplumsal amaçlarla kullanımı noktasında önemli bir etkisi bulunan bu mecralarda örneğin; Türk toplumunu bilmeyen, tanımayan bir bireyin sosyal medya platformu vasıtasıyla ulaĢabileceği bilgiler ve izlenimler kiĢinin Türk toplumu hakkındaki genel düĢünce ve kanaatine etki etmektedir. Sosyal medya ve medyada o ülkenin konumlanıĢı ülkeye ve kültürlerine dair fikir sunabilmektedir (Gündüz, 2013: 135-145).

Sosyal medyada etik konusunu ele aldığımızda; sosyal medya hızlı bir geliĢim ve dönüĢüme sebep olurken bu hızlılık, zaman ve mekândan bağımsız olma boyutu sosyal medyayı bazı etik ilke ve kurallar oluĢturmamaya ve bu ilkelerin ihlaline sebep olmaya itmiĢtir. Kontrol edilemeyen sosyal medya; anlık çok fazla paylaĢım ve kullanıcı sayısı sebebiyle geleneksel medya gibi denetlemek pek de mümkün değildir. Ancak 23.05.2007 tarihli resmi gazetelerde yayımlanan 5651 sayılı „‟ Ġnternet Ortamında Yapılan Yayınların Düzenlenmesi ve Bu Yayınlar Yoluyla ĠĢlenen Suçlarla Mücadele Edilmesi Hakkında Kanun‟‟ bulunmaktadır. Sosyal medyada sadece kanun değil toplumsal etik kurallarına ve ilkelerine uymak önemli bir yer tutmaktadır. Sosyal medyada ihlal edilen bazı etik ilkeler ise; özel yaĢamın gizliliği, telif ihlali, dilin özensiz kullanımı, nefret söylemi, küfür, hakaret, çalıntı içerik yayımı, toplum değerlerine saygısızlık, aĢırı reklam dolaĢımı olarak karĢımıza çıkmaktadır (ErmiĢ, 2017: 43-54).

Sosyal medyanın yaĢam kalitemize etkisi; insan iliĢkilerini olumsuz olarak etkilediği yönleri bulunan sosyal medya, yüz yüze görüĢme fırsatı olan yakın çevreler ile vakit geçirmek yerine sosyal medyadan iletiĢime geçmekle yetiniyor, dünyada her mesafe kısalırken insanlar arası mesafelerde iletiĢim teknolojileri geliĢtikçe kısalıyor hissi oluĢturdu. Ancak bireyler artık yan yana olmak yüz yüze iletiĢim kurmaktan daha çok sosyal medyayı tercih ediyorlar. Avantajları da bulunan sosyal medya, uzaktaki tanıdıkları yakında hissettirebiliyor ancak yakındaki tanıdığa vakit ayıramayacak kadar oyalayıcı olabiliyor. TembelleĢen bireyler sosyal yaĢantılarında olumsuz insan iliĢkileriyle karĢılaĢmaktadır. Ekranların arkasında kaldığımız süre kiĢiliklerimizi de etkiliyor. Ben merkezli bir yapı oluĢturulan sosyal

medyada, bencil, narsist, kiĢilik özellikleri sergilemeye baĢlanmaktadır (ġapçı, 2015: 63-64).

Sosyal medyanın toplum üzerindeki psikolojik etkileri üzerine yapılmıĢ çalıĢmalarda kullanıcıların, büyük kısmının yaĢ bilgisini bilerek gizlediği ya da hatalı paylaĢtığı, kullanıcılardan erkek olanların kadın olarak ifade ettiği, eğitim, kariyer, bulundukları konum ve benzeri birçok konuda olmadıkları gibi görünmeyi tercih etmiĢlerdir. Sosyal ağ platformlarında kurulan iliĢkilerin, sapkın düĢünce ve amaçlara hizmet edebilme ihtimali, sanal dünyada kurulan sahte arkadaĢlık yanılsaması, bu mecralarda kurulan iliĢkiler sonucu gerçekleĢen evlilikler, dolandırıcılık ve benzeri sonuçlar doğurabilmektedir. Suç iĢleyen kullanıcıların sosyal medya aracılığı ile suçlarını paylaĢımı, görüntülü iletiĢim kaynağı olan sosyal medyanın bu yönünün kötüye kullanılması sonucu özel hayatın gizliliği, kiĢinin mahremiyetine saygısızlık ve benzeri suçların iĢlenmesi, tehdit olarak kullanılması sosyal medyanın kullanıcılar ve toplum psikolojisi üzerine genel görüntü oluĢturmaktadır. Aynı zamanda eĢlerin sosyal medya platformlarında yaĢadığı iliĢkiler sonucu aldatmalar gerçekleĢmiĢ, bu aldatmaların sanal ya da gerçek hayata taĢındığı ortaya konulmuĢtur. Sosyal medya birçok saldırı ve cinayete sebep olarak gösterilmiĢtir. Örneğin; iliĢki yaĢadığı insanı sosyal medya görüĢmeleri yüzünden kıskanan kiĢi partnerini uykusunda öldürmüĢ, sosyal medya iliĢki bölümünü düzenlemeyen kadının iliĢkisi yok arkadaĢ arıyor ifadelerini yanlıĢ anlayan kocası tarafından tartıĢma sonrası öldürülmüĢ olması gibi olumsuz birçok örnek bulunmaktadır (Sütçüoğlu, 2016: 23).