Yasa Kitabı’nın ebediliği

Tora’da Tanrı’nın İsrailoğulları ile yaptığı antlaşmanın sonsuza kadar süreceği belirtilir ve onlardan bu antlaşmanın gereklerine, -uygulanma mekânı olarak “Ülke (Erets-Yisrael)” kaydının getirildiği bazı hükümler hariç- her nerede olurlarsa olsunlar, kuşaklar boyunca, ebediyen özen göstermeleri ve Rabb’in buyruklarına sarılmaları istenir. Bu buyruklar içerisinde Şabat Günü’nün Rabb’e adanması gibi özel günlerin kutlanması da; hayvan yağı ve kan yememek gibi günlük yaşamla ilgili

alan vurguyla desteklenir. bk. TB, Shabbat 104a. Musa (a.s.) Sina dağında Tora’yı ilkeleri, ayrıntıları ve tüm açıklamasıyla birlikte aldığı için, yenilenmesi gereken bir konu olmadığı düşünülmüştür. bk. Yom-Tov Lipmann Heller (ö. 1654), Ikar Tosafot Yom Tov on Pirkei Avot (transl. Sefaria Community), https://www.sefaria.org/Ikar_Tosafot_Yom_Tov_on_Pirkei_Avot?lang=bi, (22.06.2016), 1: 1.

159 _{Harvey, EJ, XX, 44-45. İbn Meymûn, Tora’daki sahte peygamberlere karşı uyarı içeren pasukları}

(bk. Tesniye, 13: 1-5) yorumlarken bu görüşlerini izah etmiştir. bk. Rambam, Introduction to the Mishnah, section 5-8.

160 _{Joseph Albo (ö. 1444), Sefer HaIkkarim, https://www.sefaria.org/Sefer_HaIkkarim?lang=bi,}

ahkâm da; şelamim kurbanlarının (şükür veya adak kurbanları) sağ budunun ve döşünün Harun (a.s.) ile oğullarına, yani onun soyundan gelen ve kurban hizmetlerini yürüten kâhinlere verilmesi, bilmeden ya da kazara işlenen günahlara kefaret olarak hatat kurbanı sunulması gibi ibadetlerle ilgili hususiyetler de; adil olmak, doğru terazi kullanmak, belirlenmiş çirkin işlerden uzak durmak gibi sosyal hayatla ve

ahlakla ilgili emirler de vardır.161

Tora’daki hükümler, hangi konuda olursa olsunlar, devamlı olarak özen talep etmeleri bakımından eşittirler. Bütün bu buyrukların geçtiği yerlerde bunlara bağlılık konusunda şu ve benzeri ifadelerin kullanılması bu durumu göstermektedir: “Yaşadığınız her yerde kuşaklar boyunca bu kural hep geçerli olacak”,162 _“Benim

kanunlarımı (kurallarımı) uygulayın ve hükümlerimi gözetin ve onları takip edin. Ben, Tanrınız Aşem’im”163 _{“(Bu, İsrailoğulları) için ebedi bir kanun olacaktır.”}164 Bu durumun, bütün kuralların ifade ettiği değerin ya da cezai yaptırımlarının eş değer olduğu anlamına gelmediği söylenmelidir.

Yahudi düşüncesinde, Tora’daki hükümlerin her yer ve her kuşak için bağlayıcı olduğu şeklindeki ebedilik bahsinden dolayı, bu hükümlerin ilgili olduğu tarihsel arka planı aşarak evrensel/genel-geçer olduğuna inanılır. Bu duruma spesifik bir örnek verecek olursak, şelamim kurbanın sunulması ile ilgili bir bölümde (Levililer, 3. böl.), kahinlerin bu kurbanın kan ve yağlarını kullanarak yapmaları gereken işlemler anlatılmaktadır. Buna göre kurbanın kanı sunağa serpilmeli ve tüm yağları da yakılmalıdır. Nihayetinde kurban yağının tamamının Rabb’e ait olduğu ve O’nu hoşnut ettiği bildirilerek sürekli bağlılık isteyen şu hüküm gelmiştir: “Yaşadığınız her yerde, (şu, tüm) nesilleriniz için ebedi bir kanundur: (Mizbeah’ta yakılmayı gerektiren) Her türlü iç yağını, (ayrıca) hiçbir kanı yememelisiniz” (Levililer, 3: 17).165 Bu hükmün sözü geçen bağlamından, kan ve iç yağının kurban sunma işlemindeki kutsal kullanımları hasebiyle yasaklandığı anlaşılmaktadır. Ancak

161 _{Çıkış, 31: 16-17; Levililer, 3: 17, 7: 31-34, 23: 19-21, 19: 35-37.}

162 _{Pek çok pasukta geçen bu ifadenin İngilizce bir tercümesi şöyledir: “This is a lasting ordinance for}

the generations to come, wherever you live…” (bk. Kohlenberger III, a.g.e., I, 272, Leviticus, 3: 17, I, 340-341, Leviticus, 23: 31).

163 _{Örneğin bk. Levililer, 18: 4, 20: 8, 25: 18 vs.} 164 _{Örneğin bk. Sayılar, 19: 21, Çıkış, 31: 17.} 165 _{Tercüme için bk. Farsi vd., a.g.e., III, 41.}

hükmün her yer ve tüm nesiller için bağlayıcı olduğu şeklindeki mutlak ifade, yasağın sözü geçen nedenleri aşarak evrensel/genel-geçer olduğu şeklinde anlaşılmıştır. Buna göre kan ve iç yağı bir kurbana ait değilse bile, yeme yasağı

geçerliliğini yitirmez.166

Tora’da, Musa (a.s.)’ya bildirilen bütün buyrukların yerine getirilmesi istenmiş ve inananların yaşayıp çoğalmaları, vadedilen toprakları almaları, bu şartları

yerine getirmelerine bağlanmıştır.167 _{Ayrıca, müstakil hükümler hakkında olduğu}

gibi genel anlamda hükümlerin ebediliği bahsi de vardır. Örneğin, Musa (a.s.)’nın halkına son hatırlatmaları bağlamında gelen “Gizli şeyler Tanrımız Aşem’indir; ancak bariz olanlar, bu Tora’nın tüm sözlerini uygulamak üzere ebediyen bizim ve çocuklarımızındır” (Tesniye, 29: 29)168 _{pasuğunda hususen, açığa çıkarılan} davranışlar hakkındaki buyrukların ebediliği bahsi vardır. Bu ifadenin tefsirlerine göre burada, gizli olarak işlenen günahların hesabının Tanrı’ya ait olduğu, toplum içinde tanıkların şahitliğinde işlenen günahların ise mahkemelerde, Tora’nın

belirlediği cezalarla yargılanacağı anlatılmaktadır.169 _{Yani burada özellikle Tora’nın}

ceza hukukunun dünyadaki değişmeyecek olan yaptırımından bahis vardır.

Burada, Tora hükümleri genel itibariyle ebedi bağlılık istese de Rabbânî geleneğe göre bazı emirlerin, tarihsel durumlarla ilgili olan vazediliş sebeplerinden ötürü bir kereye mahsus olduğu ve sonraki nesiller için zorunlu görülmediği de söylenmelidir. Örneğin Tora’da geçtiğine göre, İsrail halkı Mısır’dan çıkmadan önceki gece, fısıh (pesah- atlamak, pas geçmek) kurbanının kesilmesi ve kurbanın kanının evlerin kiriş ve pervazının üzerine sürülmesi istenerek bu uygulamanın ebedi bir kanun olarak korunması gerektiği bildirilmiştir (Çıkış, 12: 21-25). Bu ifadelerde kanın sövelere sürülmesinin sebebinin, çıkış gecesinde kapılarına kan sürülmüş evlerin -emri yerine getirmelerinden ötürü-, Mısırlıların başına gelecek ölümcül

166 _{Sifra, Vayikra Dibbura d’Nedavah, chapter 20: 6-8; Rashbam, a.g.k., Leviticus, 3: 17; Chizkuni,}

a.g.k., Leviticus, 3: 17.

167 _{“Bugün size bildirdiğim buyruklara tam tamına uyun ki yaşayasınız, çoğalasınız ve gidip RABB’in}

atalarınıza ant içerek söz verdiği ülkeyi mülk edinesiniz” (Tesniye, 8: 1).

168 _{Tercüme için bk. Farsi vd., a.g.e., V, 671.}

169 _{Rashi, a.g.k., Deuteronomy, 29: 28; Rashbam, a.g.k., Deuteronomy, 29: 28; Ibn Ezra, a.g.k.,}

vuruştan170 _{kurtulmaları için olduğu anlaşılmaktadır (Çıkış, 12: 23). Bu nedenle}

kurban kanının kapılara sürülmesinin sadece o geceye mahsus bir uygulama olduğu

düşünülmüştür.171 _{Yine o gece kesilen kurbanın etinin her an yola çıkmaya hazır bir}

vaziyette giyinik olarak ve aceleyle yenmesi ile ilgili emir de (bk. Çıkış, 12: 11) Mısır’daki ilk kurbana has emirler olarak görülmüştür. Çünkü bu emirlerin nedeni, Fısıh kurbanının sabahına (15 Nisan) Yahudi halkının Mısır’dan çıkacak

olmasıdır.172