Soruların Metin İçerisindeki Dağılımı:

Ders kitaplarındaki soruların dağılımı incelendiğinde, ünitenin başında, ünite (metin) içerisinde ve ünite sonunda yer aldığı görülmektedir. Ünite içerisinde yer alan sorular ise alt konulara göre dağıtılmış, bazı sorular alt konuların başında, bazı sorular konu içerisinde, bazı sorular da ve konu sonunda verilmiştir. Soruların ünite içerisindeki dağılımı ile ilgili bilgiler EK: 7’de yer almaktadır. Soruların metin içerisindeki dağılımı ile ilgili bulgular Tablo 19’da sunulmuştur.

Tablo 19. Soruların Metin İçerisindeki Dağılımı

Ölçütler _kitapları Ders ORT.

5 Sorular metin içinde dengeli olarak dağıtılmış ve metnin yanında yer _almıştır.

A:2 B:2 C:2

D:2 2

4 Sorular metin içinde oldukça dengeli dağıtılmış ve metnin yanında yer _almıştır. 3 Sorular metin içinde kısmen dengeli dağıtılmış ve metnin yanında yer _almıştır. 2 Sorular metin içinde dengeli dağıtılmamış ama metnin yanında yer almıştır. 1 Sorular metin içinde dengeli dağıtılmamış ve metnin yanında yer almamıştır.

Tablo 19’a göre, A ders kitabında metin içerisinde sorulara yer verilmiş ancak soruların konulara göre dengeli dağıtılmamıştır. Metin başında, içerisinde ve sonundaki sorular tutarsız olarak dağıtılmış ancak soruların tamamı metin yanında yer almıştır.

101

Ünite başında 4, ünite içerisinde 69 ve ünite sonunda 28 olmak üzere toplam 101 soru bulunmaktadır. Ünite (metin) içerisindeki soruların 12’si metin başında, 24’ü metin içerisinde, 33’ ü de metin sonunda yer almış ve bu sorular alt konulara göre dengesiz bir şekilde dağıtılmıştır.

Örnek:

“Destan Yazanlar” konusunda metin başında 1, Oğuz Kağan Destanı alt konusu içerisinde 5 ve metin sonunda 3 soruya yer verilmiş, Kavimler Göçü konusunda metin başında, içerisinde ve sonunda soruya yer verilmemiştir. Göç Destanı konusunda metin başında ve içerisinde sorulara yer verilmemiş, ancak metin sonunda 6 soruya yer verilmiştir.

“Asker Millet” konusunda metin başında 1, metin içerisinde 4 soruya yer verilmiş, metin sonunda ise soruya yer verilmemiştir. “Çöle İnen Nur” konusunda metin başında 1, metin içerisinde 8 soruya yer verilmiş, metin sonunda soruya yer verilmemiştir. “Türk Büyükleri Kendilerini Anlatıyor” konusunda Yusuf Has Hacip, Gazneli Mahmut, Tuğrul Bey, Alparslan, Nizamülmülk, Melikşah alt konularında metin içerisinde sorulara yer verilmemiştir. “Yıllardır Süren Tatlı Gelenek” konusunda metin içerisinde soruya yer verilmemiştir. “Moğolistan’daki Türk Anıtları Projesi” konusunda metin başında ve içerisinde soruya yer verilmemiştir.

B ders kitabında, metin içerisinde sorulara yer verilmiş ancak konulara göre dengeli dağıtılmamıştır. Metin başında, içerisinde ve sonundaki sorular tutarsız olarak dağıtılmış, ancak soruların tamamı metin yanında yer almıştır. Ünite başında 8, ünite içerisinde 80 ve ünite sonunda 27 olmak üzere toplam 115 soru bulunmaktadır. Ünite (metin) içerisindeki soruların 19’u metin başında, 46’sı metin içerisinde, 15’i de metin sonunda yer almış ve bu sorular alt konulara göre dengesiz bir şekilde dağıtılmıştır.

Örnek:

“Belgelerin Dili” ana konusu içerisinde, Orhun Yazıtları, Ergenekon Destanı, Uygurların Yaşamı, Kavimler Göçü alt konuları bulunmaktadır. Ana konuyla ilgili metin başında 2 soruya yer verilmiştir. Orhun Yazıtları ve Ergenekon Destanı alt konularında metin başında, içerisinde veya sonunda soru bulunmamaktadır. Uygurların Yaşamı alt konusunda metin içerisinde 3, Kavimler Göçü konusu içerisinde 2 soruya yer verilmiştir.

“İpek Yolu” konusu içerisinde metin başında 1, metin içerisinde 8 soruya yer verilmiş ancak metin sonunda konunun bütününe yönelik soruya yer verilmemiştir. “Tarihimizden Kesitler” konusunda metin başında 2 ve metin içerisinde 1 soru sorulmuş ve metin sonunda soruya yer verilmemiştir.

C ders kitabında, metin içerisinde sorulara yer verilmiş, soruların metnin yanında yer almış ancak sorular konulara göre dengeli dağıtılmamıştır. Sorular metin başında, içerisinde ve sonunda tutarsız dağıtıldığı gibi, bazı konuların başında, bazı konuların içinde, bazı konuların da sonunda soruya yer verilmemiştir. Ünite başında 10, ünite içerisinde 68 ve ünite sonunda 35 olmak üzere toplam 113 soru bulunmaktadır. Ünite (metin) içerisindeki soruların 7’si metin başında, 52’si metin içerisinde, 9’u da metin sonunda yer almış ve bu sorular alt konulara göre dengesiz bir şekilde dağıtılmıştır.

Örnek:

“Destan Yazan Türkler” konusunda metin başında 1 soruya yer verilmiş, Oğuz Kağan Destanı alt konusunda metin başında ve sonunda soruya yer verilmemiş, ancak metin içerisinde 5 soruya yer verilmiştir. Hun İmparatorluğu ve Kök Türkler alt konularında metin başında, içerisinde ve sonunda soruya yer verilmemiş, Kavimler Göçü alt konusu sonunda 1 soruya yer verilmiştir.

“Asya’nın Kandilleri” konusunda metin başında soruya yer verilmemiş, “Türklerde Bayram Geleneği ve Nevruz” alt konusunda metin içerisinde 6, metin sonunda 1 soru yer almıştır. “Geleneksel Türk Sanatları” konusu ile ilgili metin başında 2, metin içerisinde 3, metin sonunda 1 soruya yer verilmiştir. “Ecdada Saygı” konusunda metin başında ve içerisinde soruya yer verilmemiş ancak sonunda 1 soruya yer verilmiştir.

D ders kitabında, sorular metin içinde dengeli dağıtılmamış ama metnin yanında yer almıştır. Ünite başında 10, ünite içerisinde 100 ve ünite sonunda 17 olmak üzere toplam 127 soru bulunmaktadır. Ünite (metin) içerisindeki soruların 9’u metin başında, 85’i metin içerisinde, 6’sı da metin sonunda yer almıştır. Her konu başında 1 soruya yer verilmiş, ancak alt konu başlarında sorulara yer verilmemiştir. Metin içerisinde ve sonunda yer alan soruların alt konulara göre dengesiz ve tutarsız dağıldığı görülmektedir.

103

Örnek:

“Doğu ile Batı Arasındaki Köprü” alt konusunda metin içerisinde 5, metin sonunda 1, “Yazıtlardaki Uygarlık” konusunda metin içerisinde 9, metin sonunda 1, soruya yer verilmiştir. “Uygarlığa Adını Verenler” konusunda metin içerisinde 12 “Orta Asya’dan Anadolu’ya” konusunda metin içerisinde 10, “Geleneklerimiz, Göreneklerimiz” konusunda metin içerisinde 7 soruya yer verilmiş ancak her üç konu sonunda da metnin bütününe yönelik soruya yer verilmemiştir.

“Cebeli Tarık’ın İki Yakası” konusunda Emeviler alt konusu içerisinde 4, Abbasiler alt konusunda 2 soruya yer verilmiştir. “Türklerin Yeni Yaşamı” konusunda Karahanlı Devleti ve Gazneli Devleti alt konuları içerisinde 3’er soruya yer verilmiştir.

Bu bulgulara göre, A ders kitabında en çok soruya metin sonlarında, B, C ve D ders kitaplarında ise metin içerisinde yer verilmiştir. A ve C ders kitaplarında en az soru metin başlarında, B ve D ders kitaplarında ise en az soru metin sonlarında yer almıştır. Metnin başında, içerisinde ve sonunda sorulara yer verilmesi ders kitabının etkililiğini artırabilir. Bu bulgular, ders kitaplarında yer alan soruların dağılımına yeterli özenin gösterilmediğini ortaya çıkarmaktadır. Yalın’ın (2006b) yaptığı araştırmada ünite içerisindeki toplam soruların %34’ü ünitenin başında geri kalan %64’ ü ünitenin sonunda sorulduğu, ünite içerisinde ise hiç soru sorulmadığı ortaya çıkmıştır.