G- Madeni Yağ Lisansı
2- Madeni Yağ Lisansı Sahiplerinin Yükümlülükleri
496
Dosyanın incelenmesinden, Kocaeli Emniyet Müdürlüğünce, madenî yağ üretici lisansı sahibi Tarımsan Tarım Sanayi ve Ticaret Anonim Şirketi'ne ait madenî yağ üretim tesisinin denetlendiği; bu denetim esnasında söz konusu tesiste, madenî yağ üretim lisansı bulunmayan davacı şirket (FL Madenî Yağlar Ticaret Ltd. Şti.) adına fason madenî yağ üretimi yapıldığı hususunun tespit edildiği; ….. hakkında fiilen madenî yağ üretimi yaptığına ilişkin tespit bulunmayan davacı şirketin, madenî yağ lisansı alma yükümlülüğünün bulunup bulunmadığının sorulduğu; Petrol Piyasası Daire Başkanlığı'nın… yazılarında, 5015 sayılı Kanun'da üretimin fiili olarak yapılması hususunda bir ibare bulunmamakla birlikte, madenî yağ üretimi için madenî yağ üretim lisansı alınması gerektiğinin, fason üretim yapan gerçek ve tüzel kişilerin lisans almasının zorunlu olduğunun, bu durumda olan gerçek ve tüzel kişilere lisans verildiğinin belirtildiği; … davacı şirketin savunmasında, madenî yağ üretimi yapmadığını, bu işin ithalat ve ticaretiyle uğraştığını ileri sürmüştür. …Olayda, 5015 sayılı Kanun'un madenî yağın piyasaya satışı faaliyeti için, lisans alınmasını zorunlu kılmaması, sadece, madenî yağ üreten gerçek ve tüzel kişilerin lisans almaları gerektiğini düzenlemesi, davacı şirketin madenî yağ üretimi yaptığına ilişkin tespit bulunmaması, davacı adına yapılan üretimin lisanslı madenî yağ üreticisi tarafından gerçekleştirilmesi, davacı şirket tarafından, gerek Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu'na sunulan savunmada, gerek dava dilekçesinde madenî yağ üretiminin değil madenî yağ ticaretinin yapıldığının ileri sürülmesi karşısında, fason madenî yağ üretimi yaptırdığından bahisle davacı şirkete verilen idarî para cezasında hukuka uyarlık bulunmamaktadır. DANIŞTAY 13. Dairesi, 2007/3775 E., 2010/5034 K. Sayılı ilamı.
497
Madeni Yağ Tebliği, m. 5. 498
G. Şirketi’nin 20.10.2005 tarihli ve MYĞ/566-45/14721 numaralı Madeni Yağ lisansı tadilinde sahte Gayri Sıhhi Müesseselere Ait Açılma Ruhsatını kullanmasından dolayı 10.04.2008 tarihli ve 1567/11 sayılı Kurul Kararı ile lisansının iptal edildiği, dolayısıyla 10.08.2006–10.04.2008 tarihleri arasında lisanssız madeni yağ üretim faaliyetinde bulunması nedeniyle…600.000.-TL idari para cezası uygulanmasına karar verilmiştir.
Fetih Mah. Tiflikçi Sok. No:11 Karatay/KONYA adresinde bulunan Sebilgaz ve Petrol Ürün. Dağ. Paz. Nak. San. Ve Tic. Ltd. Şti.’nin 06/03/2008 tarihli tespite göre lisanssız olarak madeni yağ üretim faaliyeti yapması nedeniyle …..yazılı savunmasının alınması kararlaştırılmıştır. EPDK KARARI 29.06.2010 tarihli RG’de yayımlanmıştır.
Madeni yağ üreticileri ve/veya madeni yağ ithalatçıları piyasaya güvenli ürün499 arz etmek zorundadır. Madeni yağ üreticileri tarafından piyasaya arz edilecek olan madeni yağlara ait tüm ambalaj türleri (1 Litre ve altı ambalaj türleri hariç ) üzerinde; lisans sahibi gerçek veya tüzel kişinin adı, Kurumdan aldığı lisans numarası, lisanslı üretim tesisinin açık adresi, üretimi yapılan madeni yağın 12 haneli GTİP numarası, lisans sahibi tarafından Kuruma ibraz edilen tescilli marka ve tescil numarası, üretim tarihi, üretim seri numarası ve/veya parti kod numarası, adı, tipik özelliklerini (TBN, viskozite indeksi, akma noktası, yoğunluk, parlama noktası vb.) tanımlayan ve performans seviyelerini belirleyen bilgiler, kullanıma ilişkin sağlık, emniyet ve çevre bilgileri, kullanım yerine ve ürün bileşenlerine ilişkin bilgiler, TSE Türk Standartlarına Uygunluk Belgesi ve/veya TSEK Uygunluk Belgesi numarası, ambalajlı madeni yağın brüt ve net miktarına ilişkin bilgilerin yer alması zorunludur.
b- Güvenlik Bilgi Formu Tutma Yükümlülüğü
Madeni yağ üreticileri ve/veya madeni yağ ithalatçıları piyasaya sunumunu yaptıkları madeni yağlar için ilgili diğer mevzuatta belirtilen usul ve esaslar uyarınca Güvenlik Bilgi Formları500 oluşturmak ve madeni yağ üreticileri bu formları lisans başvurusunda Kuruma ibraz etmek zorundadır.
Ayrıca madeni yağ üreticileri üretimini ve satışını yaptıkları madeni yağlar için Üretim, Satış, Stok ve İthalat Formlarını, madeni yağ ithalatçıları ise piyasaya sunumunu yaptıkları madeni yağlar için ise ithalat, satış ve stok bilgi formlarını oluşturmak zorundadır501. Madeni yağ üreticileri ve/veya madeni yağ ithalatçıları oluşturdukları bu formları, üçer aylık dönemler itibariyle izleyen ayın 15. günü akşamına kadar yazılı ve elektronik ortamda Gelir İdaresi Başkanlığı Uygulama ve Veri Yönetimi Daire Başkanlığına göndermek zorundadır. Güvenlik Bilgi Formları ile birlikte Üretim, İthalat, Satış ve Stok Formları oluşturulmayan madeni yağlar hiçbir şekilde piyasaya sunulamaz502.
Madeni yağ üreticileri, lisansında, TSE Türk Standartlarına Uygunluk Belgesine503 ve/veya TSEK Uygunluk Belgesine ait ilgili standart numarası kayıtlı olmayan madeni yağların üretimini
499
Madeni Yağ Tebliği m. 2/8 hükmüne göre Güvenli Ürün; Kullanım süresi içinde, normal kullanım koşullarında risk taşımayan veya kabul edilebilir ölçülerde risk taşıyan ve temel gerekler bakımından azami ölçüde koruma sağlayan ürünü ifade etmektedir.
500
Madeni Yağ Tebliği m.2/9 hükmüne göre; Güvenlik Bilgi Formu; Tehlikeli maddelerin ve müstahzarların; özelliklerine ilişkin ayrıntılı bilgileri, bulunduğu işyerlerinde madde ve müstahzarın tehlikeli özelliklerine göre alınacak güvenlik önlemlerini, insan sağlığı ve çevrenin tehlikeli maddelerin ve müstahzarların olumsuz etkilerinden korunmasına yönelik gerekli bilgileri içeren belgeyi ifade etmektedir.
501
Madeni Yağ Tebliği m. 2/10 hükmüne göre; Üretim, İthalat, Satış ve Stok Tabloları; Madeni yağ üretimine konu olan maddelerin ve müstahzarların; imalat sürecindeki bileşenlerine ilişkin bilgiler ile alımına, üretime sevkine, imalatına, satış ve stok miktarlarına ilişkin bilgilerin belirtildiği tabloları ifade etmektedir.
502
Madeni Yağ Tebliği, m. 8. 503
Madeni Yağ Tebliği m. 2/19 hükmüne göre TSE Türk Standartlarına Uygunluk Belgesi; Türk Standardı bulunan konularda, İmalata Yeterlilik Belgesi almaya hak kazanmış firmaların söz konusu ürünlerinin ilgili Türk Standardına uygunluğunu belirten ve aktedilen sözleşme ile TSE Markası kullanma hakkı verilen, firma adına
yapamaz. Madeni yağ üreticileri, temin ettikleri baz yağları madeni yağ üretim faaliyetinin haricinde doğrudan ve/veya bir başka katıkla karıştırarak baz yağ olarak piyasaya sunamaz, ticari faaliyete konu edemez504.
EPDK tarafından standartlara aykırı madeni yağ üretimi faaliyeti de takip edilip idari müeyyidelerle cezalandırılmaktadır505.
Madeni yağ üretim ve/veya satış faaliyetinde bulunan gerçek veya tüzel kişiler, 213 sayılı Vergi Usul Kanunu hükümlerine göre tanzim edecekleri fatura, sevk irsaliyesi vb. belgelerde satışı yapılan madeni yağın adını ve 12 haneli GTİP numarasını belirtmek zorundadır506.
Akaryakıt haricinde kalan petrol ürünleri (solvent, madeni ve baz yağlar, asfalt, solvent nafta vb.) ile atık yağlar, atık solventler, bitkisel atık yağlar ve bunların geri kazanımı sonucu elde edilen ürünler akaryakıt olarak satışa arz edilemez ve satılamaz, akaryakıt olarak bulundurulamaz507
düzenlenen ve üzerinde TSE Markası kullanılacak ürünlerin ticari Markası, cinsi, sınıfı, tipi ve türünü belirten, geçerlilik süresi bir yıl olan belgeyi ifade etmektedir.
504
Madeni Yağ Tebliği, m. 9. 505
3. Organize Sanayi Bölgesi, Mehmet Batalı Bulvarı, Şehitkamil/GAZİANTEP adresinde faaliyet gösteren, 29.11.2007 tarihli ve MYĞ/1393-2/23379 sayılı Madeni Yağ Lisansı kapsamında faaliyet gösteren G… Limited Şirketi’nin, işyerinden, 15.04.2009 tarih, 26.05.2009 tarih, 03.06.2009 tarih ve 05.06.2009 tarihinde alınan numunelerin, mineral yağ, (Metilen klorür (diklormetan), Toluen ve White Spirit) organik çözücü karışımından oluştuğunun tespit edilmesi nedeniyle….280.000.- TL, tutarında idari para cezası uygulanmasına karar verilmiştir EPDK KARARI 04.11.2011 tarihli RG’de yayımlanmıştır.
B… Ticaret Ltd. Şti.nin 2006 ve 2007 yıllarına ait tespitlere göre piyasada araçların yakıt depolarında kullanılan akaryakıt benzeri ürünleri elde etmek ve elde ettiği ürünleri A…Ltd. Şti.ne ait akaryakıt istasyonuna boşaltmak suretiyle satışa konu etmek suretiyle madeni yağ lisansının kapsamını izinsiz bir şekilde kendi inisiyatifinde genişletmesi nedeniyle…250.000-TL tutarında idari para cezası uygulanmasına karar verilmiştir. EPDK KARARI 29.06.2011 tarihli RG’de yayımlanmıştır.
506
Madeni Yağ Tebliği, m. 10.; GTİP numaralarına göre madeni yağlar; motor yağları, kompresör yağlama yağları, türbin yağlama yağları, hidrolik amaçlara mahsus sıvı yağlar, beyaz yağlar, sıvı parafin, dişli yağları ve redüktör yağları, metal işlemeye mahsus bileşikler, kalıp çıkarma yağları, aşınmayı önleyici yağlar, elektrik izolasyonuna mahsus yağlar, diğer madeni yağlar, dokumaya elverişli maddelerin, deri ve köselenin, post ve kürklerin veya diğer maddelerin işlenmesine mahsus müstahzarlar, esas madde olarak kabul edilmemek şartıyla, ağırlık itibarıyla % 70 veya daha fazla petrol yağları veya bitümenli minerallerden elde edilen yağları içerenler, dokumaya elverişli maddelerin, deri ve köselenin, post ve kürklerin veya diğer maddelerin işlenmesine mahsus müstahzarlar ve diğerleri olarak belirlenmiştir.
507
Dosyanın incelenmesinden; Kurul'un 14.03.2005 tarih ve 455/232 sayılı kararı ile verilen istasyonlu bayilik lisansı kapsamında faaliyet gösteren davacı şirkete ait işyerinde düzenlenen 10.09.2005 tarih ve A-011951 sayılı mühürleme tutanağında, 09.09.2005 günü Ayvalık İlçe Emniyet birimlerince yapılan takipte davacıya ait 10 YT 480 plakalı araçta faturasız ve irsaliyesiz kaçak akaryakıtların davacının işlettiği akaryakıt istasyonunun depolarına boşaltılırken yakalanması üzerine istasyonun akaryakıt pompaları mühürlenerek, söz konusu araca ait tankerden ve pompalardan yetkili kamu personelince alınan numunelerin Ayvalık Cumhuriyet Başsavcılığınca analizleri yapılmak üzere ODTÜ Petrol Araştırma Merkezine gönderildiği, burada yapılan deneyler sonucu akaryakıta katkı ilâve edildiği ve ürünlerin teknik düzenlemelere uygun olmadığının dolayısıyla akaryakıt istasyonunda solvent karışımı motorin ve benzin ikmâl edildiğinin, laboratuvar sonuçlarıyla doğrulandığı anlaşıldığından, davacı adına bu fiil nedeniyle verilen idari para cezasında hukuka aykırılık görülmemiştir. DANIŞTAY 13. Dairesi, 2006/3447 E., 2010/2270 K. Sayılı ilamı.
Kurul’un 05/01/2012 tarihli ve 3631-77 sayılı Kararı ile “Elmalık Köyü Ömerler Mevki D-100 Karayolu Üzeri BOLU” adresinde faaliyet göstermek üzere Kurumdan 21/07/2011 tarihli ve BAY/939-82/29765 sayılı akaryakıt bayilik (istasyonlu) lisansı alan A…..Limited Şirketi’nin, 05/10/2011 tarihinde istasyonunda yapılan denetimde; 34 EN 9393 plakalı akaryakıt tankerinden alınan numuneye ilişkin olarak düzenlenen 02/11/2011 tarihli ve PAL-11- 710-1225 sayılı analiz raporuna göre yağ-solvent karışımını, bir başka ifadeyle tağşiş ve/veya hile amacıyla akaryakıta katılabilecek ürünleri istasyonunda bulundurması nedeniyle …..ön araştırma ve soruşturma prosedürüne gerek olmaksızın…..yazılı savunmasının alınmasına karar verilmiştir. EPDK KARARI 03.04.2012 tarih ve 28253 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmıştır.
ve/veya bu özelliği bilinerek akaryakıt olarak satın alınamaz, kullanılamaz. Madeni yağ üreticileri ve/veya ithalatçıları piyasaya sunumunu yaptıkları madeni yağların amacı dışında kullanıldığının tespiti halinde öncelikli olarak bu durumu Kuruma bildirmekle yükümlüdür508. Yurtdışından, üretimde kullanılmak üzere baz yağ olarak ithal edilen madeni yağın madeni yağ üretimi dışında akaryakıt imalatında kullanıldığının tespiti halinde lisans sahiplerine idari para cezası verilmektedir509.
Madeni yağlar; ilgili diğer mevzuat uyarınca yetkili olan idarelerden usulüne uygun olarak alınmış, gerekli izine, onaya ve durumuna uygun İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatına sahip olan yerlerin dışında hiçbir şekilde satışa sunulamaz, depolanamaz veya bu amaçla bulundurulamaz510.
Madeni yağların “üretimi, dolumu ve ambalajlanması” lisanslı tesislerde yapılabilmektedir. Madeni yağ üreticileri, lisanslı tesislerinde lisans sahibi adına alınmış ve/veya kullanım hakkı alınmış ve/veya devralınmış Marka Tescil Belgesi kapsamındaki madeni yağların üretimini yapabilir. Madeni yağ lisansı sahipleri lisans kapsamındaki tesislerinin haricinde başka bir tesiste madeni yağ üretimi yapamaz. Ancak bunun dışında yapılacak üretimler Kurumca belirlenecek usul ve esaslara göre izin alınarak yapılabilir. Madeni yağ üreticileri lisanslarında gerekli tadil işlemini yapmadan, lisansta kayıtlı olan miktarın üzerinde baz yağ temini yapamaz ve/veya madeni yağ üretemezler511.
c- TS- Ve –EN- Standartlarına Uygunluk
Madeni yağ üretim faaliyetinin gerçekleştirileceği tesislerin tasarımı, yapım ve montajı, test ve kontrolü, işletmeye alınması ve işletilmesi, bakım ve onarımı, tesislerde asgari emniyetin sağlanmasında, öncelik sırasıyla TS (Türk Standartları) veya EN (Avrupa Standartları) standartlarına512 veya bu standartlar da yoksa TSE tarafından kabul gören diğer standartlara
508
Madeni Yağ Tebliği, m. 11/1. 509
Kurul’un 14.02.2012 tarihli ve 3694/37 sayılı Kararı ile “Saha Mahallesi Çay Sokak No.31/2 Nizip/GAZİANTEP” adresinde, 14.07.2005 tarihli ve MYĞ/515-8/12444 sayılı Madeni Yağ Lisansı kapsamında faaliyet gösteren Nevzat ÇOBAN’ ın, söz konusu adresteki tesisinde 2006 ve 2007 yıllarında yapmış olduğu faaliyetlere ilişkin vergi incelemesinde, Madeni Yağ Lisansı kapsamında 2006 ve 2007 yıllarında üretimde kullanacağınızı beyan ettiğiniz ve bu amaçla yurt dışından ithal ettiği baz yağın bir kısmını akaryakıt imalatında kullandığının tespit edilmesinin, 5015 sayılı Petrol Piyasası Kanununun 4 üncü maddesinin 1 inci ve 2 nci fıkraları ile Petrol Piyasası Lisans Yönetmeliğinin 23 üncü ve 24 üncü maddelerine aykırı olması sebebiyle hakkında, 5015 sayılı Kanunun 5728 Sayılı Kanunla değişik 19 uncu maddesinin ikinci fıkrasının (b) bendinin (2) numaralı alt bendi hükümleri gereğince 250.000.- TL, tutarında idari para cezası uygulanmasına karar verilmiştir. EPDK KARARI 25.04.2012 tarihli Resmi Gazetede yayımlanmıştır.
Siirt Yolu Üzeri 6. km BATMAN adresinde, 06.10.2005 tarihli MYĞ-561-27/14629 sayılı madeni yağ lisansı kapsamında faaliyet gösteren H…Tic. Ltd.Şti.’nin, lisansının verdiği haklar dışında akaryakıt üretmek suretiyle, 5015 sayılı Petrol Piyasası Kanunun 4 üncü maddesinin birinci ve ikinci fıkrası ile Petrol Piyasası Lisans Yönetmeliğinin 18 inci maddesinin birinci ve ikinci fıkrasına aykırı hareket ettiği anlaşıldığından, ….250.000.- TL. tutarında idari para cezası uygulanmasına karar verilmiştir. EPDK KARARI 29.06.2010 tarihli RG’de yayımlanmıştır.
510
Madeni Yağ Tebliği, m. 11/2. 511
Madeni Yağ Tebliği, m. 11/3. 512
Madeni Yağ Tebliği, m. 2/16. Bent hükmüne göre; Standart; Üzerinde mutabakat sağlanmış olan, kabul edilmiş bir kuruluş tarafından onaylanan, mevcut şartlar altında en uygun seviyede bir düzen kurulmasını amaçlayan ortak
uyulması zorunludur513. Mineral ve sentetik esaslı baz yağ ithalatı Gümrük Müsteşarlığınca belirlenen miktar ve belirli teknik ölçümleri yapabilecek donanıma sahip yetkili gümrük idarelerinden yapılabilmektedir514.
d- Ambalaj ve Etiketleme Kurallarına Uygunluk
Madeni yağ üreticileri ve/veya ithalatçıları; piyasaya sunumunu yaptıkları madeni yağların ambalajları üzerinde, ticari reklam veya ilanında yer alan somut iddiaları, bilimsel nitelikte çalışmalara dair belgelerle ispatlamak ve denetim sırasında istenmesi halinde Kuruma veya Kurum adına denetim yapmakla yetkili kılınan personele ibraz etmekle yükümlüdür. Madeni yağ üreticileri ve/veya ithalatçıları, piyasaya sunumunu yaptıkları madeni yağların, insan sağlığı ve çevre üzerinde yaratabilecekleri olumsuz etkilere karşı etkin kontrolün ve gözetiminin sağlanmasını teminen, sınıflandırılmasına, etiketlenmesine ve ambalajlanmasına ilişkin idari ve teknik usul ve esasları düzenleyen ilgili diğer mevzuata uymak zorundadır515.
e- İnsan Ve Çevre Sağlığına Zarar Vermeyecek Nitelikte Olma Zorunluluğu
Madeni yağlar; normal ve üretici tarafından öngörülebilen şartlar altında uygulandığında veya ürünün piyasaya sunumuna, etiketlenmesine ve kullanımına dair açıklamalar veya üretici tarafından sağlanan bilgiler dikkate alınarak önerilen kullanım şartlarına göre uygulandığında, insan ve çevre sağlığına zarar vermeyecek nitelikte olmalıdır. Teknik düzenlemelere uygun olmayan petrol ve madeni yağ ikmal eden lisans sahipleri, kullanıcılara verilen zarar ve hasarları tazmin etmekle yükümlüdür. Zarar ve hasarların tazmini hususunun, lisanslarda ve sözleşmelerde yer alması zorunludur516.f- Sorumlu Müdür Çalıştırma Yükümlülüğü
Madeni yağ “üretim faaliyetinin” yürütüldüğü tesislerde; üniversitelerin Kimya, Petrol veya Çevre mühendisliği bölümlerinden mezun, lisans diploması sahibi ve işletmenin faaliyet alanında mesleki yeterliliğe sahip bir sorumlu müdürün çalıştırılması zorunludur517. Sorumlu müdür, denetim yapmakla yetkili kişilere, denetim sırasında her türlü bilgi ve belgeyi vermek ve gereken kolaylığı
ve tekrar eden kullanımlar için ürünün özellikleri, işleme ve üretim yöntemleri ve bunlarla ilgili terminoloji, sembol, ambalajlama, işaretleme, etiketleme ve uygunluk değerlendirmesi işlemleri hususlarından biri veya birkaçını belirten ve uyulması ihtiyari olan düzenlemeyi ifade etmektedir.
513
Madeni Yağ Tebliği, m. 12. 514
Petrol Piyasası Lisans Yönetmeliği, m. 5. p. 3. ( c ) bendi. 515
Madeni Yağ Tebliği, m.12. 516
Teknik Kriterler Hakkında Yönetmelik, m. 7. ( a ) bendi. 517
N….Sanayi Limited Şirketi’nin (22.01.2008 Tarihli Kocaeli Büyükşehir Belediyesinden gelen yazıyla GSM sinin geçersiz olduğunun belirtilmesi sebebiyle 03.03.2008 tarihinde lisansı iptal edilmiştir) otogaz istasyonunda 30/01/2008 tarihinde yapılan denetimde; zorunlu sigorta yaptırma, sorumlu müdür bulundurma ve “LPG Yetkili Personel” belgeli personel çalıştırma yükümlülüklerini yerine getirmediği anlaşıldığından, yazılı savunmasının alınması kararlaştırılmıştır. EPDK KARARI 25.07.2010 tarihli RG’de yayımlanmıştır.
sağlamak, lisans kapsamında sürdürülmekte olan piyasa faaliyetine ilişkin her türlü idari, mali ve teknik belgeyi denetime hazır olacak şekilde tesiste bulundurmak, Kurumun istediği bilgileri gerçeğe uygun olarak hazırlamak ve saklamak zorundadır518.