İş ve Meslek Danışmanlarının Gelecek Beklentileri ve Kariyer Hedefleri

Görüşmelerde, İMD’lere yönelik ortaya konulması amaçlanan önemli konulardan bir tanesi de, onların geleceğe bakışları ve kariyerleri ile ilgili düşünceleridir. Gelecek beklentilerini iki grupta toplamak mümkündür. Birincisi, bu mesleği kesinlikle kalıcı bir iş olarak görenler ve ikinci olarak bu mesleğe belirli bir bağlılıkları olmalarına rağmen, son gelişmeler yüzünden kendi mezun oldukları bölümlerle ilgili bir meslek tercih etmek isteyenlerdir. Kendini birinci grupta görenlerden İMD7 (Erkek, 30, Bekâr), gelecek ile ilgili düşüncelerini şöyle aktarmıştır:

“Bu işi kalıcı bir iş olarak görüyorum. Haliyle bir ücret düşüklüğünün yaşanması bende bir zedelenme duygusu yarattı… Ancak maaş düşüklüğü sebebiyle yine de işimi değiştirmeyi düşünmem.”

İMD1 (Kadın, 27, Bekar) ise, iş ve meslek danışmanlığını geçici bir iş olarak görmemesine rağmen, yaşanılan olumsuz süreci şu şekilde değerlendirmektedir:

“Bu mesleği de geçici bir iş olarak düşünmüyorum. Ben bu mesleğin kariyer bir meslek olduğunu düşünüyorum ama şu anda bazı belirsizlikler ve boşluklar var. Süreç istediğim şekilde devam ederse, ben tabii ki burada kalmak istiyorum. Sonuçta yaşadığımız maddi değişikliğin geçici olduğunu düşünüyoruz… Ancak süreç istediğim şekilde devam etmezse, kendi branşıma yönelebilirim.”

Bir diğer İMD ise süreç ile ilgili şunları düşünmektedir:

“Benim gibi bekleyip görüp, yani bu işin düzeleceğine inanıp, mesleğin arkasında durmakta olan arkadaşlarımız da var… İMD olarak mücadele vermeye çalışacağım. Yani, ben İMD olarak devam etmek istiyorum. Ama nereye kadar gidilir, neler yapılır ileride, biraz yaşayıp görmek lazım.” (İMD5, Erkek, 27, Bekâr)

Karşılaştıkları maaş ve statü kayıpları, İMD olarak görev yapanları işe yönelik algılarında değişiklik yaratsa bile, işi bırakmaya temkinli yaklaşmaktadırlar. Bu durum iş tatminlerinin düşük olmasına rağmen, işe olan bağlılıklarının yüksek olduğunu ortaya koymaktadır. Bu mesleğe ilişkin temel beklentileri, bu mesleğin uzmanlık gerektiren bir meslek olması gerektiği ve kariyer bir meslek olarak garanti altına alınmasıdır. İMD3 ve İMD4 mesleğin geleceğine dair beklentilerini şöyle dillendirmişlerdir:

“Gelecek ile ilgili tek beklentim, bu meslek ‘kariyer meslek’ olsun istiyorum.” (İMD3, Kadın, 27, Evli) “Ben açıkçası bu işin uzmanlık gerektiren bir meslek olmasını bekliyorum. Önümde bir hedef olmalı ki yükselebileyim ve ilerleyebileyim. Umarım bu mesleğin önü açılır.” (İMD4, Kadın, 26, Evli) SONUÇ

Türkiye işgücü piyasasında giderek önemli hale gelen profesyonel mesleklerin başında iş ve meslek danışmanlığı gelmektedir. 2011 yılında İŞKUR bünyesinde faaliyete geçen iş ve meslek danışmanlığı, temel olarak işgücü piyasasında işgücünün nitelikleri ile işverenlerin beceri gereksinimlerini buluşturmayı hedeflemektedir. Bu hedef, Türkiye işgücü piyasasının genel özellikleri göz önünde bulundurulduğunda kritik önem taşımaktadır. Dolayısıyla, öncelikli olarak iş ve meslek danışmanlarının faaliyetlerini ve işteki durumlarını incelemek, mesleğin geleceği bakımından yol gösterici olacağı düşünülmektedir.

Bu çalışmanın amacı, iş ve meslek danışmanlarının kendi mesleklerini nasıl algıladıklarını ortaya koyarak, mesleğin sorunlarını ve iş ve meslek danışmanlarının kariyer hedeflerini tartışmaktır. Bu amaçtan hareketle, çalışan sekiz iş ve meslek danışmanı ile görüşme gerçekleştirilmiştir. Araştırmanın ana dayanağını ise, Bursa İŞKUR İl Müdürlüğü’nde görev yapan iş ve meslek danışmalarına 2013 yılı Mayıs ayında uyguladığımız anket sonuçlarını daha ayrıntılı olarak analiz etmek oluşturmaktadır.

Araştırmanın sonuçlarına göre, iş ve meslek danışmanlarının bu mesleği seçmelerindeki en önemli gerekçe, İŞKUR’a başvuru yapan işsizlere yardımcı olmaktır. Bu isteğin, büyük ölçüde analitik düşünme, araştırma yapma, empati kurma, problem çözebilme, kolay iletişim kurabilme, yardımseverlik, dışa dönük olma gibi kişisel özellikler tarafından belirlendiği gözlenmiştir. Diğer yandan, bu mesleği seçmelerindeki ikincil neden ise, fakültelerinden mezun olduktan sonra kendi alanları ile doğrudan bağlantılı bir iş bulamamaları ve uzun süreli işsizlik süreci sonrası iş ve meslek danışmanı olarak çalışmak istemeleridir.

İş ve meslek danışmanlarının karşılaştıkları en büyük sorun, kurumsal altyapı sorunları ve çalışma koşullarındaki fiziki yetersizliklerdir. 2013 yılı Mayıs ayı içerisinde gerçekleştirdiğimiz anket sonuçlarına göre, İŞKUR’daki fiziki şartlar birinci sorun alanı olurken, sözleşmeli personel olarak çalışmanın yarattığı iş güvencesizliği de karşılaştıkları ikinci zorluk olarak tespit edilmiştir. Ayrıca, erkek ve evli iş ve meslek danışmanları kadro değişikliğine bağlı olarak karşılaştıkları maaş ve statü düşüklüğünü en önemli sorun olarak görmektedirler. Kadın iş ve meslek danışmanları için söz konusu olumsuz etki daha hafif hissedilmesine rağmen, iş ve meslek danışmanlarının tümü kendilerini değersiz hissetmeye başlamış ve görev yaptıkları kuruma yönelik güven kaybı ortaya çıkmıştır.

Gelecek beklentileri ve kariyer hedefleri açısından, katılımcıların tümü bu mesleği kalıcı bir iş olarak görmelerinin yanında, yaşanılan olumsuz gelişmeler onları belirsizlik süreci ile karşı karşıya bırakmıştır. Göreve başladıkları tarihten itibaren mesleki bağlılıkları ve iş tatminleri yüksek olmasına rağmen, yaşadıkları maddi kayıplar ve kadro sorunları iş tatminlerinde düşüş yaşamalarına neden olmuştur. Tüm olumsuzluklara rağmen, iş ve meslek danışmanlığı mesleğine olan bağlılıklarını sürdürdükleri gözlemlenmiştir. İş ve meslek danışmanlarının gelecek ile ilgili en büyük beklentileri, bu mesleğin uzman kadrosuna dâhil edilerek kariyer bir meslek olması yönünde bir an önce adım atılmasıdır.

157

KAYNAKÇA

1. Akalın, Ö. (2006), Okul Öncesi Öğretmen Adaylarının Mesleki Algıları İle Geleceğe Yönelik Umut Düzeylerinin Karşılaştırılması, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul: Marmara Üniversitesi SBE. 2. BEBKA (2012). Kalkınma Göstergeleriyle TR41 Bursa Eskişehir Bilecik Bölgesi 2007-2011.

3. Biçerli, M.K. (2011) Çalışma Ekonomisi, 6. Baskı, İstanbul: Beta.

4. Eke, B. (1987), “Bir Sosyal Sınıf Belirleyicisi Olarak Meslek Faktörü”, İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Mecmuası, Cilt 43, Prof. Dr. S. F. Ülgener’e Armağan, İstanbul, 377-401.

5. Erdoğmuş, N. (2011) “İş ve Meslek Danışmanlığı”, İş ve Meslek Danışmanlığı Derneği (der.), İş ve Meslek Danışmanlığı, Ankara: İŞKUR, 6-23.

6. İlhan, S. (2004) “Bazı Temel İşlevleri ve Artan Önemi Açısından Meslek”, Doğu Anadolu Bölgesi Araştırmaları, Cilt 3 Sayı 1, 132-137.

7. İlhan, S. (2008) “Yeni Kapitalizm ve Meslek Olgusunun Değişen Anlamları Üzerine”, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Sayı 21, 313-328.

8. İŞKUR (2013a). Bursa İşgücü Piyasası Analizi Raporu, Ankara. 9. İŞKUR (2013b). İŞKUR 2012 Yılı Faaliyet Raporu, Ankara. 10. İŞKUR (2013c). İŞKUR 2012 İstatistik Yıllığı, Ankara.

11. Korkmaz, A. ve Mahiroğulları, A. (2007) İşsizlikle Mücadelede Emek Piyasası Politikaları (Türkiye ve AB Ülkeleri), 2.baskı, Bursa: Ekin Kitabevi.

12. http://www.iskur.gov.tr/tr-tr/isarayan/danismanlik.aspx (Erişim Tarihi: 26.06.2013) 13. www.bebka.org

ENDÜSTRİ VE ÖRGÜT PSİKOLOGLARININ İŞ VE MESLEK DANIŞMALIĞI ALANINDAKİ