Birliğin Fiziksel ve Örgütsel Yapısı

TDBB faaliyetlerine ilk olarak İstanbul’da bulunan Hidiv Kasrı içerisindeki bir konakta başlamıştır. 2010 yılına kadar burada faaliyet gösteren TDBB, 09.03.2010 itibari ile çalışmalarına Zeytinburnu’nda bulunan tarihi Merkez Efendi Konağı’nda devam etmektedir. Ayrıca “TDBB Yerel Yönetimler ve Şehircilik İhtisas Kütüphanesi”nde yaklaşık 2.250 adet kitap, 20 çeşit bilimsel dergi, tarih, edebiyat ve çeşitli dillerde kitaplar, belediyelerin yayınlamış olduğu sempozyum kitapları ve Avrasya ülkelerine ait tanıtıcı materyaller bulunmaktadır. Bu eserler Zeytinburnu Belediyesi’ne ait “Merkezefendi Şehir Kütüphanesi”nde okuyucuya sunulmuştur (TDBB, 2016: 16).

Birliğin organları, TDBB tüzüğünün 6. maddesine göre Genel Kurul, Yönetim Kurulu, Denetim Kurulu ve Yüksek Danışma Kurulu’dur. Bunların yanı sıra Birlik Başkanı’nın Görev ve Yetkileri konusunu içeren tüzüğün 14. maddesinin 8 numaralı

bendinde: ”Yönetim Kurulu kararlarının uygulanmasını takip ve alınmasında yarar görülen kararlar konusunda Yönetim Kuruluna önerilerde bulunmak üzere Başkan, Başkan Vekili ve Başkan Yardımcılarından oluşacak Yürütme Kurulu oluşturmak ve bu Kurulun aylık toplanmasını sağlamak,” açıklamasıyla belirtilen Yürütme Kurulu, kararların daha hızlı ve etkin bir şekilde alınmasını sağlayarak genelde kamu alanında ortaya çıkan hantal yapılaşmanın da önüne geçilmesini sağlamaktadır.

a) Genel Kurul; TDBB Tüzüğü’nün 7. 8. ve 9. maddeleri, TDBB Genel

Kurulu’na ilişkin bilgileri içermektedir. Genel Kurul’un oluşumunu açıklayan 7. maddeye göre Genel Kurul’u birlik üyeleri oluşturmaktadır. Kurucular kurulu

üyelerinin doğal üye olarak belirtildiği ilgili maddenin devamı şu şekildedir: “Üye yerel yönetimler başkanları veya başkanın seçtiği temsilci ile meclislerince seçilecek meclis üyeleri tarafından; yerel yönetim birlikleri ise başkanları veya başkanın seçtiği bir temsilcisi ile genel kurulda temsil edilirler. Söz konusu kurumların, birlik genel kuruluna temsilci olarak gönderecekleri başkan veya meclis üyelerinin değişmesi durumunda değişiklik yazılı olarak birliğe bildirilinceye kadar önceki isimler görevlerine devam eder. Gözlemci Üyeler ve Onursal Üyeler, Genel Kurul’a oy hakkı olmaksızın gözlemci olarak katılabilirler. Genel Kurul Divan Başkanı’nın söz vermesi halinde görüşülen konular hakkında düşüncelerini dile getirebilirler.”

Genel kurul toplantısı ve karar nisabı bölümünü açıklayan 9. maddeye göre; olağan ve olağanüstü olmak üzere iki genel kurul belirtilmiştir. Olağan genel kurul toplantıları üç yılda bir, üye tam sayısının salt çoğunluğu ile toplanmaktadır. Karar nisabı ise toplantıya katılanların salt çoğunluğudur. Olağanüstü Genel Kurul toplantısı ise Yönetim Kurulu’nun çağrısı veya birlik üyelerinden beşte birinin yazılı isteği üzerine, çağrı tarihinden itibaren 60 gün içerisinde yapılır. Olağanüstü toplantıda ilan edilen gündemdeki konular dışında başka bir konu görüşülmez.

Genel kurulda üyelerin temsil sayıları nüfusa göre farklılık göstermektedir. Nüfusu 100.000’in altında olan üye belediyeler, aynı zamanda kurulun doğal üyesi de olan belediye başkanı ile temsil edilirler. Diğer temsil dağılımı ise; nüfusu 100.001– 500.000 arası üye belediyeler için 2 kişi (Belediye Başkanı ve 1 Meclis Üyesi), nüfusu 500.001–1.000.000 arası üye belediyeler için 3 kişi (Belediye Başkanı ve 2 Meclis Üyesi), nüfusu 1 milyonun üstündeki üye belediyeler için 4 kişi (Belediye Başkanı ve 3

Meclis Üyesi), belediye birlikleri için ise 1 kişi (Birlik Başkanı) olarak temsil hakları vardır (TDBB Tüzük 9. Madde).

Birlik Genel Kurulu’nun görev ve yetkileri de şu şekilde sıralanmıştır: “Birlik Başkanı’nı, Yönetim Kurulu ve Denetim Kurulu üyelerini seçmek, gerektiğinde görevden almak, çalışma plan ve programlarını görüşmek, birliğin geçmiş dönem faaliyet raporunu, denetim kurulu raporunu ve mali durum raporunu görüşmek ve onaylamak, tüzükte değişiklik ve tadilat yapılmasına karar vermek, birliğin feshine karar vermek, üyelik aidatlarını belirlemek; borçların tamamının veya bir kısmının silinmesine karar vermek, yönetim kurulu huzur haklarını belirlemek, yönetim kurulu tarafından sunulan birlik bütçesini onaylamak.” (TDBB Tüzük, Md. 8.).

b) Yönetim Kurulu; TDBB Tüzüğü’nün 10. 11. ve 12. maddeleri yönetim Kurulu’na ait bilgileri içermektedir. 10. maddeye göre kurul, genel kurul üyeleri arasından seçilen bir başkan ile en fazla 30 asil ve yedek üyeden oluşmaktadır. Asil üyelerden herhangi bir nedenle boşalma olması durumunda seçilme sırasına göre yedek üyeler birlik başkanı tarafından davet edilirler.

Üç ayda bir toplanan ve toplantı yeter sayısının yönetim kurulu üyelerinin yarıdan bir fazlası, karar yeter sayısının ise üyelerin salt çoğunluğu olan yönetim kurulunun görevleri tüzükte şu şekilde belirtilmiştir: “Birlik bütçesini hazırlamak, 75.000 TL’yi aşan harcamalara karar vermek, personel politikasını, personel yönetmeliğini ve ücretlerini belirlemek, personelin işe alınmasına ve iş akitlerinin feshine karar vermek, genel kurul tarafından kendisine yetki devri yapılması halinde, devredilen konularda gerekli kararları almak, gerekli gördüğü konularda ve sayıda komisyonlar ve çalışma grupları oluşturmak, birliğe üyelik başvurularını değerlendirmek ve karara bağlamak, birlik bütçesinden ödenecek telif, konferans, ders, kurs, seminer vb. ücretleri belirlemek, görev süresi sona ermeden, fiili veya hukuki bir sebeple başkanlık makamının boşalması halinde, Birlik Yönetim Kurulu kendi arasından bir üyesini Genel Kurul’a kadar geçerli olmak üzere Başkan olarak seçer (TDBB Tüzük, Md. 11).

c) Denetim Kurulu; TDBB Tüzüğü’nün 17. maddesinde denetim kurulu ile ilgili şu açıklamalar bulunmaktadır: “Denetim Kurulu, genel kurul tarafından seçilen üç asıl ve üç yedek üyeden oluşur. Denetim kurulu üyeliklerine re’sen aday olunabileceği

gibi diğer üyeler tarafından da aday gösterilebilir. Denetim kurulu üyeliğinin fiili ya da hukuki sebeplerle boşalması durumunda yedek üyeler seçilme sırasına göre asıl üyeliğe geçer. Denetim kurulu, birliğin tüzüğünde gösterilen amaç doğrultusunda faaliyet gösterip göstermediğini, defter, hesap ve kayıtların düzgün tutulup tutulmadığını yıllık olarak denetler ve denetim sonuçlarını rapor halinde yönetim kuruluna ve toplandığında genel kurula sunar. Yönetim kurulunun uygun görmesi halinde, Bağımsız Denetim Kuruluşlarından da yararlanılabilir.”

d) Yüksek Danışma Kurulu; TDBB Tüzüğü’nün 18. maddesinde açıklanan Yüksek Danışma Kurulu birliğin en üst istişare organıdır. Yüksek danışma kurulu, birliğin çalışma alanları ile ilgili, bilgi birikimleri ve tecrübeleriyle temayüz etmiş birlik üyeleri arasından ya da dışarıdan 3 yıl için seçilen, 10 üyeden oluşmaktadır. Kurul, katılan üye sayısının salt çoğunluğu ile karar alır ve yönetim kuruluna bildirir. Kurul kararları, istişari nitelikte olup, bağlayıcı değildir.

e) Birlik Başkanı; Genel kurul tarafından, üç yıllığına görevde kalmak üzere seçilen Birlik Başkanlığı için re’sen aday olunabileceği gibi diğer üyeler de aday gösterebilirler. Başkan, birlik tüzel kişiliğinin temsilcisidir. TDBB Tüzüğü’nün 14 maddesinde birlik başkanının diğer görevleri şu şekilde belirtilmiştir: “Ulusal ya da uluslararası çalışmalarda bizzat bulunmak veya vekil görevlendirmek, birlik bütçesini, çalışma plan ve programını, dönem sonu faaliyet raporunu hazırlayıp genel kurul onayına sunmak, onaylanan bütçeyi uygulamak, genel kurul ve yönetim kurulu kararlarını uygulamak, sonuçları izlemek ve değerlendirmek, birlik bütçesinin ita amirliğini yapmak, uygun görmesi halinde birlik genel sekreterini ita amiri olarak yetkilendirmek, birlik gelirlerinin tahsilini sağlamak, alacak, hak ve menfaatlerini izlemek ve korumak, gerekli gördüğü hallerde, yönetim kurulu üyelerine idari ya da temsili görevler vermek, yönetim kurulu üyeleri içinden bir başkan vekili, gerekli gördüğü konularla ilgili ve uygun gördüğü sayıda (İdari-Mali işler; Tanıtım-Halkla ilişkiler; Eğitim-Kültür; Basın-Yayın; Üyeler ve Kurumlar arası ilişkiler vb.) başkan yardımcıları görevlendirmek, görev ve yetkilerini belirlemek, yönetim kurulu kararlarının uygulanmasını takip ve alınmasında yarar görülen kararlar konusunda yönetim kuruluna önerilerde bulunmak üzere başkan, başkan vekili ve vaşkan yardımcılarından oluşacak yürütme kurulu oluşturmak ve bu kurulun aylık toplanmasını

sağlamak, birlik yönetim kurulunun da görüşünü alarak, birlik ile ilgili konularda, genel kurula teklifte bulunmak, birliğin taşınır ve taşınmaz mallarını yönetmek, 15.000 TL – 75.000 TL arası harcamalara karar vermek.”

f) Genel Sekreterlik; Yönetim ve yürütme kurullarında alınan kararların ve birliğe ait çalışmaların, birlik başkanı adına ve sorumluluğunda yürütülmesini, birlik personelinin sevk ve idaresini sağlamakla görevli olan genel sekretere, birlik başkanı uygun gördüğü yetkileri devredebilmektedir. Tüzüğün 16. maddesine göre genel sekreterlik pozisyonu için dört yıllık fakülte mezunu, ulusal veya uluslararası çalışmalarda en az 5 yıllık iş tecrübesine sahip olması ve tercihen yabancı dil bilmesi şartları öngörülmüştür. Genel sekreter birlik başkanının teklifi üzerine yönetim kurulu tarafından atanır ve bu karar, toplanacak ilk genel kurulun bilgisine sunulur.