Araştırma Grubu

Araştırmanın çalışma grubunu Gazi Üniversitesi, Gazi Eğitim Fakültesi, İlköğretim Bölümü Sınıf Öğretmenliği Anabilim Dalında öğrenim gören 3. ve 4. sınıf öğrencilerinden toplam 73 öğretmen adayı oluşturmaktadır. Öğretmen adaylarından 38’i deney grubu olarak belirlenmiştir. Deney grubunda yer alan öğretmen adaylarından 10’u 3. sınıf öğrencisi, diğer 28 öğretmen adayı ise 4. sınıf öğrencisidir. Araştırmanın örneklemi amaçlı örnekleme yöntemlerinden, benzeşik (homojen) örnekleme yöntemi ile belirlenmiştir. Homojen örnekleme yönteminde amaç, küçük benzeşik bir örneklem oluşturma yoluyla belirgin bir alt grubu tanımlamaktır. Bu gruplardan odak grup görüşmeleri yoluyla etkili biçimde veri toplanabileceği ifade edilmektedir. Bu tür gruplarda veriler odak grup görüşmesi ve açık uçlu sorularla etkili bir şekilde toplanabilmektedir (Yıldırım & Şimşek, 2005).

Araştırmada çalışma grubu belirlenirken özellikle öğretmen adaylarının eğitim fakültesi sınıf öğretmeni yetiştirme programı içerisinde yer alan eğitim bilimleri

111

kapsamında değerlendirilen dersleri almış olmalarına dikkat edilmiştir. Araştırmada ele alınan problem durumu bağlamında sınıf öğretmeni adaylarının mesleğe yönelik çeşitli inançlara, ön yargılara, beklentilere vb. sahip olmalarının önemli olduğu düşünülmektedir. Bu noktada gerçekleştirilen araştırma, eğitim fakültesi sınıf öğretmeni yetiştirme sürecinin son aşamasında yer alan 3. sınıf ve özellikle 4. sınıfta öğrenim gören öğretmen adayları ile gerçekleştirilmiştir. Öğretmen adaylarının 3 yıllık veya 4 yıllık öğrenimleri boyunca mesleki anlamda çeşitli yaşantılara sahip oldukları ve bu yaşantıların onların mesleki inançları üzerinde etkili olduğu ve yine bu inançları ile başladıkları gerçek mesleki deneyimlerinin de bu inançlarından etkileneceği düşünülmektedir. Çalışma grubuna ait bazı özellikler Tablo 5’te gösterilmektedir.

112

Tablo 5: Araştırmaya katılan öğretmen adaylarının araştırma kapsamında bazı özellikleri Deney Grubu Kontrol Grubu Toplam f % f % f % Yaş 18-21 16 42,11 12 34,29 28 38,36 22 ve üzeri 22 57,89 23 65,71 45 61,64 Cinsiyet Kız 30 78,95 29 82,86 59 80,82 Erkek _{8 21,05 6 17,14 14 19,18} Not ortalaması 2,00-2,49 _{8 21,05 8 22,86 16 21,92} 2,50-2,99 _{16 42,11 14 40 30 41,1} 3,00-3,49 _{14 36,84 13 37,14 27 36,99} 3,50-4,00 _{x x x x x x}

Anne Eğitim Durumu

Yok _{3 7,90 1 2,86 4 5,48} İlkokul _{16 42,11 10 28,57 26 35,62} Ortaokul _{4 10,53 8 22,86 12 16,44} Lise _{10 26,32 11 31,43 21 28,77} Yüksekokul 2 5,26 3 8,57 5 6,84 Lisans _{3 7,90 2 5,71 5 6,84} Yüksek Lisans - - - -

Baba Eğitim Durumu

Yok _{- - - - - -} İlkokul _{9 23,68 4 11,43 13 17,81} Ortaokul _{8 21,05 9 25,71 17 23,29} Lise _{16 42,11 17 48,57 33 45,21} Yüksekokul 3 7,90 2 5,71 5 6,85 Lisans _{2 5,26 2 5,71 4 5,48} Yüksek Lisans _{- - 1 2,86 1 1,36}

Unutamadığı Öğretmen Sınıf Öğretmeni 23 60,53 19 54,29 42 57,53 Branş Öğretmeni _{15 39,47 16 45,71 31 42,47} Öğretmenlik Tercihi

İsteyerek 22 57,89 18 51,43 40 54,79

Bilinçsizce 3 7,895 8 22,86 11 15,07

İstemeden _{13 34,21 9 25,71 22 30,14}

Sahip Olduğu Mesleki Bilginin Kaynağı Çevre _{2 5,26 2 5,71 4 5,48} Dersler _{3 7,90 3 8,57 6 8,22} Ders Uygulamaları _{3 7,90 5 14,29 8 10,96} Ders Kitapları 4 10,53 1 2,86 5 6,85 Okul Uygulamaları 7 18,42 10 28,57 17 23,29 Öğrencilik Yaşantıları _{2 5,263 4 11,43 6 8,219} Öğrencilik Yıllarında Karşılaşılan Öğretmenler 11 28,95 7 20 18 24,66 Kendi Düşünceleri 6 15,79 3 8,57 9 12,33 Toplam _{38 100 35 100 73 100}

113

Araştırmaya katılan öğretmen adaylarının yaşları ve cinsiyetleri incelendiğinde %61’inin 22 yaş ve üzerinde olduğu ve %80’inin ise bayan öğretmen adaylarından oluştuğu görülmektedir. Öğretmen adaylarının not ortalamaları incelendiğinde ise, araştırmaya katılan adaylardan 3.50 üzerinde bir ortalamaya sahip öğretmen adayının olmadığı, adayların %41’inin 2.50-2.99 arasında bir ortalamaya sahip olduğu görülmektedir. Öğretmen adaylarının anne eğitim durumu incelendiğinde %35’inin ilkokul mezunu olduğu ve lisansüstü öğrenime sahip olunmadığı görülmektedir. Baba eğitim durumu incelendiğinde ise %45’inin orta öğretim mezunu olduğu ve eğitim sürecine dahil olmayan kimsenin olmadığı görülmektedir.

Diğer yandan öğretmen adaylarının öğrencilik yıllarından bu yana unutamadıkları öğretmenler olup olmadığı sorusuna öğretmen adaylarının %57’si sınıf öğretmenlerini unutmadıklarını ifade etmişlerdir. Araştırmaya katılan öğretmen adaylarının %54’ü eğitim fakültesini ve dolayısıyla öğretmenlik mesleğini isteyerek tercih ettiklerini ifade etmişlerdir. Bununla birlikte %15’i bilinçsizce ve %30’u ise istemeden eğitim fakültesi tercihinde bulunduğunu belirtmiştir. Öğretmenlik formasyon sürecinin son aşamasında bulunan çalışma grubundaki öğretmen adayları sahip oldukları mesleki bilginin yoğun olarak öğrencilik yıllarında karşılaştıkları öğretmenlerle ilgili gözlemlerinden (%24) ve fakülte öğrenimi boyunca aldıkları okul uygulamalarından (okul deneyimi ve staj) kaynaklandığını ifade etmişlerdir. Tablo 6’dan hareketle deney grubu ve kontrol grubundaki öğretmen adayları özellikleri incelendiğinde araştırmanın sonuçlarını etkileyecek nitelikte bariz bir farklılığın söz konusu olmadığı düşünülmektedir. Bu bağlamda deney grubunda ve kontrol grubunda yer alan öğretmen adaylarının pedagojik inançları ve eleştirel öz yansıtma becerilerine ait ön test sonuçları incelenmiştir.

Öğretmenlik yeteneğinin kaynağına ilişkin olarak kontrol ve deney gruplarının uygulama öncesi algıları Tablo 6’da ifade edilmektedir.

114

Tablo 6: Öğretmenlik Yeteneğinin Kaynağına İlişkin İnanç Uygulama Öncesi Kontrol ve Deney Grubu T-Testi Analiz Sonuçları

ÖYKİ (Ön Test) N X df t p Doğuştan Kontrol 35 46.26 71 -.19 .85* Deney 38 46.84 Sonradan Kontrol 35 26.09 71 1,09 .28* Deney 38 24.84 *p>0.05

Tablo 6 incelendiğinde uygulama öncesi deney ve kontrol gruplarının öğretmenlik yeteneğinin doğuştan veya sonradan olduğuna yönelik inançları arasında anlamlı bir farklılığın oluşmadığı bulgusuna ulaşılmaktadır. Uygulama öncesinde kontrol ve deney gruplarının “Öğretmenlerin Bilmesi Gerekenler Ölçeği”ne (ÖBİGÖ) ilişkin algıları Tablo 7’de ifade edilmektedir.

Tablo 7: ÖBİGÖ ön test deney ve kontrol grupları tek yönlü varyans analizi sonuçları

Faktörler N X df t P*

Pedagojik bilgi

Kontrol 35 97.23 71

.-994 .32

Deney 38 100.23

Pedagojik alan ve alan

Kontrol 35 36.6 1.19 .24 Deney 38 35.24 71 Öğrencileri tanıma ve kuram Kontrol 35 88.8 -.21 .83 Deney 38 89.43 71 Strateji teori Kontrol 35 28.6 1.25 .21 Deney 38 27.06 71 p>0.05

Tablo 7 incelendiğinde kontrol ve deney gruplarındaki öğretmen adaylarının, öğretmenlerin bilmesi gerekenlere yönelik inançlarında anlamlı bir farklılığın oluşmadığı görülmektedir. Öğretmen adaylarının uygulama öncesinde kontrol ve deney gruplarının eleştirel yansıtma becerilerine dönük öz değerlendirme sonuçları Tablo 8’de ifade edilmektedir.

115

Tablo 8: EYÖDÖ Uygulama Öncesi Kontrol ve Deney Grupları Tek Yönlü Varyans Analizi Sonuçları

Grup N X df t P*

EYÖDÖ Kontrol 36 89.89 72 -1.59 .11

Deney 38 92.99

P < 0.05

Tablo 8’den hareketle uygulama öncesinde kontrol ve deney gruplarının eleştirel yansıtma becerilerine yönelik öz değerlendirmelerinde anlamlı bir farklılığın oluşmadığı bulgusuna ulaşılmıştır.

Arşatırma sürecinde yer alan çalışma (deney) grubu öğretmen adayları 4 gruba ayrılmışlardır. Bu gruplardan her biri ile 6 saatlik uygulamalar gerçekleştirilmiştir. EYU sonrası değerlendirme ile birlikte her grup ile 20 saatlik bir uygulama süreci gerçekleştirilmiştir.