Telekomünikasyon Yoluyla Yapılan İletişimin Denetlenmesi

CMK 135. madde de İletişimin tespiti, dinlenmesi ve kayda alınması göre; 1)Bir suç dolayısıyla yapılan soruşturma ve kovuşturmada, suç işlendiğine ilişkin kuvvetli şüphe sebeplerinin varlığı ve başka suretle delil elde edilmesi im- kânının bulunmaması durumunda, hâkim veya gecikmesinde sakınca bulunan hal- lerde C. Savcısının kararıyla şüpheli veya sanığın telekomünikasyon yoluyla ileti- şimi tespit edilebilir, dinlenebilir, kayda alınabilir ve sinyal bilgileri değerlendirile- bilir. C. Savcısı kararını derhâl hâkimin onayına sunar ve hâkim, kararını en geç

258_{TEZSEVER, 1999, s. 100-DERDİMAN, 2007, s.215.}

259_{DERDİMAN, 2007, s. 215-YAŞAR, 2000, s. 339- SÖNMEZ, s. 277.} 260_{YAŞAR, s. 339-SÖNMEZ, s.278.}

24 saat içinde verir. Sürenin dolması veya hâkim tarafından aksine karar verilmesi halinde tedbir Savcı tarafından derhâl kaldırılır.

2)Şüpheli veya sanığın tanıklıktan çekinebilecek kişilerle arasındaki ileti- şimi kayda alınamaz. Kayda alma gerçekleştikten sonra bu durumun anlaşılması hâlinde, alınan kayıtlar derhâl yok edilir.

3)Birinci fıkra hükmüne göre verilen kararda, yüklenen suçun türü, hakkın- da tedbir uygulanacak kişinin kimliği, iletişim aracının türü, telefon numarası veya iletişim bağlantısını tespite imkân veren kodu, tedbirin türü, kapsamı ve süresi belirti- lir. Tedbir karan en çok üç ay için verilebilir; bu süre, bir defa daha uzatılabilir. An- cak, örgütün faaliyeti çerçevesinde işlenen suçlarla ilgili olarak gerekli görülmesi ha- linde, hâkim bir aydan fazla olmamak üzere sürenin müteaddit defalar uzatılmasına karar verebilir.

4)Şüpheli veya sanığın yakalanabilmesi için, mobil telefonun yeri, hâkim veya gecikmesinde sakınca bulunan hallerde C. Savcısının kararına istinaden tespit edilebilir. Bu hususa ilişkin olarak verilen kararda, mobil telefon numarası ve tespit işleminin süresi belirtilir. Tespit işlemi en çok üç ay için yapılabilir; bu süre, bir defa daha uzatılabilir.

5)Bu madde hükümlerine göre alınan karar ve yapılan işlemler, tedbir sü- resince gizli tutulur.

6)Bu madde kapsamında dinleme, kayda alma ve sinyal bilgilerinin de- ğerlendirilmesine ilişkin hükümler ancak aşağıda sayılan suçlarla ilgili olarak uy- gulanabilir;

a) Türk Ceza Kanununda yer alan;

1)Göçmen kaçakçılığı ve insan ticareti (madde 79, 80), 2)Kasten öldürme (madde 81, 82, 83),

3)İşkence (madde 94, 95),

4)Cinsel saldırı (madde 102/2/3/4/5/6), 5)Çocukların cinsel istismarı (madde 103),

6)Uyuşturucu veya uyarıcı madde imal ve ticareti (madde 188), 7)Parada sahtecilik(madde 197),

8)Suç işlemek amacıyla örgüt kurma (madde 220/1/3/4/5/6), 9)Fuhuş (madde 227/1/2/4/5/6/7/8),

10)İhaleye fesat karıştırma (madde 235), 11)Rüşvet (madde 252),

12)Suçtan kaynaklanan malvarlığı değerlerini aklama (madde 282), 13)Silahlı örgüt (madde 314) veya bu örgütlere silah sağlama (madde 315),

14)Devlet Sırlarına Karşı Suçlar ve Casusluk (madde 328, 329, 330, 331, 333, 334, 335, 336, 337) suçları.

b)Ateşli Silahlar ve Bıçaklar ile Diğer Aletler Hakkında Kanunda tanımla- nan silah kaçakçılığı(madde 12) suçları.

c)Bankalar Kanununun 22/3/4. maddesinde tanımlanan zimmet suçu, d)Kaçakçılıkla Mücadele Kanununda tanımlanan ve hapis cezasını gerek- tiren suçlar.

e)Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanununun 68 ve 74. maddele- rinde tanımlanan suçlar.

7)Bu maddede belirlenen esas ve usuller dışında hiç kimse, bir başkasının telekomünikasyon yoluyla iletişimini dinleyemez ve kayda alamaz.

Yeni yasa bakımından iki farklı tedbir aynı madde de düzenlenmiştir.Bu tedbirlerden birincisi şüpheli veya sanığın telekomünikasyon yoluyla iletişiminin tespit edilebilmesi ,dinlenmesi, kayda alınması ve sinyal bilgilerinin değerlendiril- mesidir.İkinci tedbir ise şüpheli veya sanığın kullanmakta olduğu mobil telefonun yerini tespit edilmesidir.Bu ikinci tedbirin yegane amacı ise delil elde etmektir261.

TCK 132. madde de Haberleşmenin Gizliliğini İhlâl suçu düzenlenmiştir İletişimin dinlenmesi ve tespiti konusuyla ilgili olarak sırf istihbarat amaçlı olarak yapılan iletişimin dinlenmesi ve tespiti bu suça konu olur mu? Şayet, istihba- rat, işlenmiş bulunan suçun aydınlatılması için yapılıyorsa, sorun yoktur. Sorun, sa- dece istihbarat amaçlı dinlemelerdedir. Buna ilişkin bir kanun bulunmadığından, böyle bir durumda yapılan iletişimin dinlenmesi ve tespit yeni TCK ya göre suç teş- kil edebilecektir, denilmiştir. Ayrıca madde de, kişiler arasındaki haberleşme içerik- lerini hukuka aykırı olarak ifşa eden kimsenin, hapis cezası ile cezalandırılması ön-

görülmüştür. Burada suç teşkil eden hareket, dinleme yapmak değil haberleşme içe- riğini ifşa etmektir262_.

Kişiler arasındaki alenî olmayan konuşmaları, taraflardan herhangi birinin rızası olmaksızın bir aletle dinleyen veya bunları bir ses alma cihazı ile kaydeden kişi, TCK 133. maddesindeki Kişiler Arasındaki Konuşmaların Dinlenmesi ve Kayda Alınması suçunu işlemiş olur. Bu madde ile kişiler arasında aleni olmayan konuşma- ların bir aletle dinlenmesi veya bir ses alma cihazı ile kayda alınması yaptırıma bağ- lanmıştır. Söz konusu suçu, aleni olmayan konuşmanın tarafı olmayan kişi işleyebi- lir. Suçun oluşabilmesi için, konuşmanın taraflarından herhangi birinin rızasının ol- maması yeterli sayılmaktadır.

Burada düzenlenen suçun oluşabilmesi için en az iki kişi arasında telefon gibi bir vasıta kullanmaksızın yapılan ve aleni olmayan bir konuşmanın olması gere- kir. Suçun tanımında geçen alet ibaresi ile kastedilen böcek olarak bilinen bazı aletler veya gizli kamera gibi vasıtalardır. Mağdurun rızası, eylemi suç olmaktan çıkarır. Aynı şekilde CMK 140. maddesinde düzenlenen teknik araçlarla izleme bu suç ba- kımından hukuka uygunluk sebebini oluşturur. Ancak burada CMK suç işlendikten sonra uygulanan bir kanun olduğu unutulmamalıdır263.