MİL LET YA ŞA MIN DA BA SI NIN ÖNE Mİ

Tür ki ye’nin ça€ daﬂ bir dev let hâ li ne gel me si ni ön le yen bü tün en gel le ri or ta dan kal d› ran Ata türk, ak›l ve bi lim ça €› na geç me nin tek kur tu luﬂ yo lu ol du €u nu aç›k ça be lirt miﬂ ve bu ko nu da or ta ya ç› kan prob lem le ri do€ ru bir bi çim de teﬂ his et miﬂ ve et ki li uy gu la ma lar la prob lem le rin çö zü -mü yo lun da önem li me sa fe ler al›n ma s› n› sa€ la m›ﬂ t›r. Ata türk, bi li mi, ak l› ob jek tif dü ﬂün ce yi ve özel ola rak ta rih ten al› na cak ders le ri, te me le koy mak su re tiy le, Türk mil le ti ni k› sa bir sü re için de bü yük bir de €iﬂ me ye gö tür müﬂ, bir çok in k› la b› ic ra at prog ra m› içi ne ala bil miﬂ, dün ya n›n hay ret do lu göz le ri önün de bu bü yük ba ﬂa r› ya ula ﬂa bil miﬂ tir. Mus ta fa GÜL

6. Ata türk’ün bi li me ver di ği önem ve Ata türk çü dü ﬂün ce de ak›l c› l› €›n ye ri hak kın da bir araş tır -ma yap mış tı nız. Yap mış ol du ğu nuz bu araş tır -ma dan ve “Ata türk’ün Bi li me ve Tek ni €e Ba k› ﬂ›” ad l›

me tin den ha re ket le Ata türk’ün bi li me ve ak›l c› l› €a ver di €i öne mi söz lü ola rak ifa de edi niz.

7. “Ata türk’ün Bi li me ve Tek ni €e Ba k› ﬂ›” ad l› me tin den ha re ket le dü ﬂün ce ile ak›l c› l›k ara s›n -da bir iliﬂ ki bu lu nup bu lun ma d› €› n› tar t› ﬂ› n›z. Tar t›ﬂ ma so nu cu nu söz lü ola rak ifa de edi niz.

8. Metin

Bir top lu mun or tak ve ge nel duy gu la rı ve fi kir le ri var dır. Top lum la rın de ğer le ri, uy gar laş ma dü zey le ri, ar zu ve eği lim le ri an cak bu ge nel duy gu ve fi kir le rin be lir me ve gö rün me de re ce siy le an la şı lır. Bir top lu mu yön len di ren ve yö ne ten in san lar için top lu mun ta li hi üze rin de ka rar ver mek du ru mun da bu lu nan dost lar ve düş man lar için öl çü, bu top lu lu ğun ka mu oyun dan an la şı lan ye -te nek ve de ğer dir. Bu ne den le mil let ler, ka mu oyu nu dün ya ya ta nıt mak zo run lu ğun da dır. Bü tün dün ya ka muo yu hak kın da bil gi sa hi bi ol ma ise ya şam ge rek le ri nin dü zen len me si için şüp he siz ge rek li dir. Bu hu sus ta ise var olan araç la rın bi rin ci si ve en önem li si ba sın dır. Ba sın, mil le tin ge nel se si dir. Bir mil le ti ay dın lat ma ve uyar ma da, bir mil le te ge rek sin di ği fik rî gı da yı ver mek te, özet ola -rak bir mil le tin mut lu luk he de fi olan or tak doğ rul tu da yü rü me si ni te min de, ba sın baş lı ba şı na bir

kuv vet, bir okul, bir reh ber dir. Mus ta fa Ke mal ATA TÜRK

8. “Mil let Ya şa mın da Ba sı nın Öne mi” ad lı me tin den ha re ket le Ata türk’ün ba sı na ver miş ol du -ğu öne mi söz lü ola rak ifa de edi niz.

9. Metin

DÜ ŞÜ NÜ YO RUM, ÖY LEY SE VU RUN!..

Ma ke don ya Kra l› Fi li pos (Fi lip), o€ lu ‹s ken der’in ne ak›l l› bir ki ﬂi ola ca €› n› ilk ne za man sez miﬂ?

Bir at var m›ﬂ, öy le si ne az› l›y m›ﬂ ki kim se s›r t› na bi ne mi yor muﬂ. Hay van, bü tün bi ni ci le ri ni üs tün den at›p ben zet miﬂ; ki mi nin ka fa s› n›, ki mi nin çe ne si ni, ki mi nin ko lu nu, ki mi nin ba ca €› n› k›r -m›ﬂ. Ha ni ﬂu Ame ri kan film le rin de ro de o de ni len za naa t›n us ta la r› n› iz li yo ruz ya on la ra ben zer ne ka dar Ma ke don ya kov bo yu var sa az g›n at› bir kez de ne yip ders le ri ni al m›ﬂ lar, top ra €› öp müﬂ -ler.

‹s ken der, at la bi ni ci le ri ni iz ler ken gör müﬂ ki hay van göl ge sin den ürk tü €ü için az› yor. Bu nun üze ri ne at›n s›r t› na at la y›p gü ne ﬂe do€ ru sür müﬂ.

Ar ka ya dü ﬂen göl ge yi gör me di €in den ürk me miﬂ bey gir, du rul muﬂ, ‹s ken der’in buy ru €u na gir -miﬂ; her kes bu iﬂe ﬂa ﬂ›p kal m›ﬂ.

Kral Fi li pos dü ﬂün müﬂ:

— Be nim ne ak›l l› bir o€ lum var, de miﬂ. Ün lü bil ge le ri ö€ ret men ola rak gö rev len di rip ken di -si ne iyi bir e€i tim ve re yim.

O ça €›n en ün lü bil ge si Aris to te les ol du €un dan Kral Fi li pos’un em riy le ‹s ken der’i ye tiﬂ tir me ye ça l›ﬂ m›ﬂ. ‹s ken der bü yük ye te nek le ri ni ge liﬂ tir miﬂ ama ci han gir lik tut ku la r› na sap lan m›ﬂ; dün ya y› avu cu nun içi ne al ma ya ça l›ﬂ m›ﬂ; or du su nu ar d› na tak m›ﬂ, gi de bil di €in ce git miﬂ; önü ne kim ç› -kar sa ez miﬂ geç miﬂ.

Ço €u za man yal n›z at de €il in sa no€ lu da ken di göl ge sin den kor kup az g›n la ﬂ›r.

Böy le du rum lar da en iyi si sa n› r›m yü zü nü gü ne ﬂe kar ﬂ› dön mek tir. Çün kü ken di göl ge sin den kor kan adam, gü ne ﬂe, bir baﬂ ka de yiﬂ le ay d›n l› €a (da ha baﬂ ka bir de yiﬂ le ger çe

€e) s›r t› n› dö nen kim se dir. Ür küp az g›n laﬂ ma -s› da bun dan d›r.

Aris to te les’in ‹s ken der’i ol gun bir in san ola rak ye tiﬂ ti re bil di €i ka n› s›n da de €i lim. Bü yük ‹s ken der ya man bir sa vaﬂ ç›, ün lü bir ci han gir ola bi lir. Li se nin ilk s› n›f ede bi yat ki ta b›n da Aris to te les ile ‹s ken der’e iliﬂ kin söy len -ce le ri oku muﬂ tuk. An›m sa d› €› ma gö re sa vaﬂ mey da n›n da ya tan ölü ler ara s›n da do la ﬂan ‹s -ken der, ho ca s› na so rar: — Aris to bu ne dir?

Bil ge ya n›t ve rir: —Za fer ve ya hiç!.. Okul ki tap la r›n da Cen giz Han’dan Atil la’ya, ‹s ken -der’den Se zar’a de €in ni ce ci han gi rin ne den or du la r› n›n ba ﬂ› na ge çip yer yu var la €› n› ele ge çir me ye ça l›ﬂ t›k la r› an la t›l maz ama in san okul dan ay r›l d›k tan son ra me rak edip ken di -si ne so ra bi lir: — Bu adam lar, ni çin kos ko ca or du lar la ül ke den ül ke ye do la ﬂ›p dün ya y› ele

ge çir me ye ça ba la m›ﬂ lar? Bu so ru nun ya n› t› n› Dü şü nen Adam Hey ke li - Ro din

Ö⁄RET‹C‹ MET‹NLER

kur ca la d›k ça ki ﬂi o€ lu bi linç le nir; her bir sa va ﬂ›n ar d›n da han gi ne de nin yat t› €› n› ö€ re nip an lar;

sa vaﬂ ç› l› €›n iyi bir ﬂey ol ma d› €› n› al g› lar ama iﬂ iﬂ ten geç miﬂ olur.

Ef la tun de miﬂ ki:

— An cak kral lar fi lo zof ya da fi lo zof lar kral olur sa dev let ler mut lu ola bi lir.

Gü nü müz ko ﬂul la r›n da pek ak›l l› ca sa y›l ma sa da in sa n› dü ﬂün me ye yö nel ten bir ya n› var d›r bu sö zün. Çün kü dev let yö ne ti min de dü ﬂün ce nin, fik rin, man t› €›n a€›r bas ma s› n› is ti yor Ef la tun. Oy -sa ta rih bo yun ca dev let yö ne tim le rin de man t› €›n pek az pa y› ol muﬂ tur.

Des car tes (De kart)’›n ün lü öz de yi ﬂi ni an›m sa y›n:

— Dü ﬂü nü yo rum, öy ley se va r›m!..

Bu öz de yiﬂ ço €u yer de ﬂöy le an la ﬂ›l m›ﬂ:

— Dü ﬂü nü yo rum, öy ley se vu run!.. Ça €› m›z da fi kir öz gür lü €ü ne kar ﬂ› ç› kan lar da böy le dav ran -m› yor lar -m›?

İl han SEL ÇUK, Dü şü nü yo rum, Öy ley se Vu run!

1. “Dü ﬂü nü yo rum, Öy ley se Vu run!” adlı me tin de aç›k ça di le ge ti ril miﬂ olan duy gu ve dü ﬂün -ce le ri, aç›k ça ifa de edil me miﬂ olan lar la an lam çer çe ve sin de iliﬂ ki len di ri niz. ‹liﬂ ki len dir me le ri ni zi söz lü ola rak ifa de edi niz.

2. “Dü ﬂü nü yo rum, Öy ley se Vu run!” adlı met ni an lam de €e ri ba k› m›n dan dü ﬂün dü €ü nüz de met nin an la m› n›n za man için de de €i ﬂip de €i ﬂe me ye ce €i ni tar t› ﬂ› n›z. Ulaﬂ t› €› n›z so nuç la r› söz lü ola rak ifa de edi niz.

3. “Dü ﬂü nü yo rum, Öy ley se Vu run!” ifa de siy le ya za r›n oku ra sez dir mek is te di €i an la m› be lir -le yi niz. Met nin ya zı lış ama cıy la ya za rın oku yu cu ya sez dir mek is te di ği an lam ara sın da ki iliş ki yi söz lü ola rak ifa de edi niz.

4. “‹n sa no€ lu nun ken di göl ge sin den kor kup az g›n laﬂ ma s›”, “Ken di göl ge sin den kor kan adam, gü ne ﬂe, bir baﬂ ka de yiﬂ le ay d›n l› €a (da ha baﬂ ka bir de yiﬂ le ger çe €e) s›r t› n› dö nen kim se dir.”, “Dü ﬂü nü yo rum, Öy ley se Vu run!” söz grup la r› n›n yük len di €i an lam la r› dik ka te ala rak par ça da ya za -r›n met ne yük le di €i an la m› açıklayınız.

5. “Dü ﬂü nü yo rum, Öy ley se Vu run!” adlı met nin siz de uyan d›r d› €› dü ﬂün ce leri aşağıda boş bı-rakılan yere yazınız. Siz de bu dü ﬂün ce le rin oluﬂ ma s›n da han gi se bep ler et ki li ol muﬂ tur? Söz lü ola rak ifa de edi niz.

...

Et kin lik:a) Grup lar oluﬂ tu ra rak me tin de ge çen ay d›n l›k, dü ﬂün ce, dü ﬂün mek, bi linç len mek, fi kir öz gür lü €ü gi bi ke li me ve ke li me grup la r›n dan ha re ket le par ça n›n han gi dö ne me ait ol du

-€u nu be lir le yi niz. Be lir le di €i niz so nu cu söz lü ola rak ifa de edi niz.

b) Metnin yapısını, anlatımını, ana düşüncesini birbiriyle ilişkilendirerek metni yorumlayınız.

10. Metin

Belgede : EKOYAY Eğitim Yayıncılık, Matbaacılık - Ankara 2014 (sayfa 180-183)