1. Mektebde anunla old› hemdem
1. Okul da meleğe benzeyen birçok kız onunla bir-likteydi.
14. Göz merdübeginden olsa hâlî
OLAY ÇEVRESİNDE OLUŞAN EDEBÎ METİNLER
Çöl de tu za €a dü flen bir cey la n› ve bir gü ver ci ni kur ta ran Mec nûn, bun dan son ra vah fli hay van lar la bir lik te do la fl›r, kufl lar ba fl›n da yu va ya par lar. Öte yan dan Ley lâ da aflk ate fliy le yan mak ta d›r; mum la, per va ney le, sa bah rüz gâ r›y la, ay la dert le flir. K› z› n›n dil le re düfl me si ne üzü len ba ba s› da onu ‹bn-i Se lâm ad›n da bi ri ne ver me yi ka rar lafl t› r›r.
Arap emir le ri ara s›n da kah ra man l› €› ile ta n› nan Nev fel, Mec nûn’un fli ir le ri ni oku ya rak hâ li ne ac›r ve onu bu dert ten kur tar ma ya ka rar ve rir. Ley lâ’y› zor -la al ma ya kal kar ve bu yüz den sa vafl ç› kar. Mec nûn çar p›fl ma s› ra s›n da bir ke nar da otu rup Ley lâ’n›n as -ke ri nin ye nil meme si için du a eder. Nev fel du ru mu ö€ re nin ce sa va fl› ka za n›r sa Ley lâ’n›n ad› n› bi le an -ma -ma ya ye min eder ve düfl -ma n› ye nin ce Mec nûn’u ken di hâ li ne b› ra k›r gi der.
‹bn-i Se lâm bü yük bir dü €ün ya pa rak Ley lâ’y›
al›r. Dü €ün ge ce si Ley lâ, ço cuk ken ken di ni se ven bir pe ri nin o an da eli k› l› c›n da yan la r› na gel di €i ni, ken di si ne el sü rer se iki si ni de öl dü re ce €i ni söy le ye -rek ko ca s› n› kan d› r›r, ya n› na yak lafl t›r maz.
Mec nûn’un dost la r›n dan Zeyd, Ley lâ’n›n ev len di €i ha be ri ni ge ti rir. Mec nûn bir si tem mek tu bu ya za rak gön de rir. Ley lâ yaz d› €› ce vap ta ko ca s›y la olan du ru mu an la t›r. Mec nûn se vi nir ve si -tem et ti €i ne pifl man olur.
Mec nûn’un ba ba sı üzün tü den ölür. Mec nûn’un et ti ği bed du ala rın te si riy le İbni Se lâm da has -ta la nıp ölür. Zeyd ha be ri ge ti rin ce Mec nûn se vi ne ce ği yer de, ağ la ma ya baş lar. Onun ken din den üs tün ol du ğu nu ve aşk yo lun da ca nı nı kur ban et ti ği ni söy ler.
Ko ca sı nın ölü mün den son ra ba ba sı nın evi ne dö nen Ley lâ, bu nu ba ha ne edip dur ma dan ağ lar. Bu hâ le da ya na ma yan ba ba sı, ka bi le si ni alıp baş ka yer le re göç et me ye ka rar ve rir. Ley lâ yol -da kay bo lur. Yol sor du ğu bir a-dam, adı nın Mec nûn ol du ğu nu söy ler. Ley lâ onu ta nı ya maz ve ona çı kı şır. So nun da Mec nûn’u ta nır ve ken di ni ta nı ta rak “Ben Ley lâ’yım.” der. Mec nûn da Ley -lâ’yı ta nır ama onu is te mez. Çün kü ar tık onu mad de siy le de ğil, ru huy la sev mek te dir. Gö zün de mad de nin de ğe ri kal ma mış tır. Ar tık iki lik or ta dan kalk mış tır. Ley lâ, Mec nûn’un eriş ti ği de re ce yi an lar ve bu ara da ken di si ni ara ma ya ge len adam la gi der. Bir sü re son ra da has ta la nır ve ca nı nı al ma sı için Tan rı’ya yal va rır. An ne si ne va si ye ti ni ya par ve ölür.
Mec nûn, Ley lâ’nın ölü mü nü Zeyd’den öğ re nir. Gi dip me za rı ba şın da ağ la ya rak şi ir ler söy ler ve kab ri ni ku cak la ya rak ölür. Onu böy le bu lan lar Ley lâ’nın me za rı na gö mer ler. Me zar ba şın dan ay rıl ma yan Zeyd bir gün rü ya sın da iki âşı ğı cen net te bir lik te gö rür. O gün den son ra Ley lâ ile Mec -nûn’un me za rı, ev li ya tür be si gi bi hal kın zi ya ret ye ri olur.
Fu zû lî Bü yük Türk Kla sik le ri II I
1. Mes ne vi de an la t› lan ola y› ge li flim s› ra s› na uy gun ola rak par ça la ra ay› r› n›z. Her par ça y› bir cüm le ile ifade ede rek metnin olay ör gü sü nü belirleyiniz.
Ha bib GE REZ, (İsimsiz)
5. Et kin lik: Ley lâ ve Mec nûn’un me tin de ge çen özel lik le ri ni afla€›da boş bırakılan noktalı yerlere yazınız.
Mec nûn; ………..…...…
………...…………...
Ley lâ;………..………...…
………...…………...…
2. “Ley lâ ve Mec nûn” mes ne vi sin de ki za man ve me kân la il gi li ay r›n t› la r› afla €› daki noktalı ye rlere ya z› n›z.
3. “Ley lâ ve Mec nûn” met ni nin te ma s› n› be lir le yi niz.
4. Her dönemin kendi edebî dilini ve yapısını beraberinde getirdiği gerçeğinden hareketle metnin edebî dili hakkında neler söyleyebilirsiniz?
5. Mes ne vi tü rü hak kın da bir araş tır ma yap mış tı nız. Mes ne vi tü rü nün or ta ya çık tı ğı za ma nı göz önü ne ala rak Türk ede bi ya t›n da Ley lâ ve Mec nûn isim li pek çok mes ne vi ol ma s› n› kla sik Türk ede bi ya t›n da ki mes ne vi ge le ne €i içe ri sin de yo rum la y› n›z.
6. Mes ne vi de an la t› lan olay la r› ger çek lik yö nüy le de €er len di ri niz.
7. Fu zû lî ha kın da ki bil gi le ri ni zi dik ka te ala rak met nin ya zıl dı ğı dö ne mi be lir le yi niz. Fu zû lî’nin ha ya -t› ve ya fla d› €› co€ raf ya ile me tin ara s›n da ne gi bi ba€ lan -t› lar ku ra bi lir si niz? Söz lü ola rak ifa de edi niz.
8. Me tin de, fla i rin ya fla d› €› dö ne min kül tür ha ya t›y la il gi li han gi iz ler yer al mak ta d›r? Bu iz ler ›fl›
-€›n da dö ne min zih ni ye ti hak k›n da yo rum lar ya p› n›z.
9. “Ley lâ ve Mec nûn” mes ne vi si nin uyak fle ma s› n› afla €› ya ç› ka r› n›z.
10. “Ley lâ ve Mec nûn” mes ne vi sin de mes ne vi tü rü ne ait han gi özel lik ler bu lun mak ta d›r? Be lir -le di €i niz özel lik -le ri def te ri ni ze ya zı nız. “Ley lâ ve Mec nûn” mes ne vi si ni “Âşık Ga rip i-le Şah Sa nem”
hi kâ ye si ile tür özel lik le ri ba kı mın dan kar şı laş tı rı nız. İki me tin ara sın da ki ben zer ve fark lı yönleri sözlü olarak ifade ediniz.
11. “Ley lâ ve Mec nûn” adlı metnin sizde uyandırdığı duyguları sözlü olarak ifade ediniz.
12. “Ley lâ ve Mec nûn” adlı metni okuma ve çözümlemede dikkat ettiğiniz hususları arkadaşla-rınızla paylaşınız.
1
2 3
4
5 6 Zaman
...
...
...
...
...
Mekân
...
...
...
...
...
OLAY ÇEVRESİNDE OLUŞAN EDEBÎ METİNLER
1. “Ba lık çı” ad lı me tin de ele alı nan olay la rın ger çek te ya şa nıp ya şan ma dı ğı nı ta ri hî ger çek lik ve ede bî ger çek lik (ger çek-kur ma ca) iliş ki si çer çe ve sin de in ce le yi niz. Ulaş tı ğı nız so nuç la rı sözlü olarak ifade ediniz.
2. Me tin de ge çen ola yın olu şum aşa ma la rı nı bi rer cüm ley le ifa de edi niz. Met nin olay ör gü sü -nü be lir le ye rek tahtaya ya zı nız.
3. Me tin den ki şi, za man, me kân un sur la rı na ait özel lik le ri be lir le yi niz. Olay ör gü sü ifa de edi lir ken ki şi, za man ve me kân un sur la rı ara sın da na sıl bir bağ ku rul du ğu nu söz lü ola rak ifa de edi -niz.
4. Met nin te ma sı nı be lir le yi niz. Te ma nın iş le ni şin de şa i rin han gi yar dım cı dü şün ce ve duy gu la ra yer ver di ği ni be lir le yi niz. Me tin de ki te ma nın fark lı an la tım bi çim le riy le de ifa de edi lip edi -le me ye ce ği ni açık la yı nız.
5. “Ba lık çı” ad lı man zum hi kâ ye de ele alı nan te ma nın dö ne min sos yal ya pı sı ve zih ni ye tiy le iliş -ki si ni be lir le yi niz. Ulaş tı ğı nız so nuç la rı söz lü ola rak ifa de edi niz.
6. “Ba lık çı” ad lı man zum hi kâ ye de hâ kim olan zih ni ye ti be lir le yi niz. Met nin ait ol du €u zih ni -ye ti be lir ler ken me tin de ki han gi un sur lar dan ya rar lan d› €› n› z› söz lü ola rak ifa de edi niz.
5. Me tin: Man zum Hi kâ ye