İlişkisel Yılmazlığı Yordamak için Önerilen Yapısal Model

İlişkisel yılmazlık bu araştırma içerisinde tanımlanan iki model içerisinde ele alınmıştır. Birinci modelde, kadın ve erkeğin ilişkisel yılmazlıklarının ilişkisel başa çıkma (aracı partner etki- aracı aktör etki) aracılığıyla ebeveynlik stresi tarafından açıklanabilirliği test edilmiştir. İkinci modelde ise, kadın ve erkeğin ilişkisel yılmazlıkları, kadın ve erkeğin ilişkisel profesyonel yardım arama değişkeniyle beraber incelenmiştir.

4.4.1. Model 1: İlişkisel Yılmazlığın, İlişkisel Başa Çıkma ve Ebeveynlik Stresi Değişkenleriyle Açıklanabilirliğinin İncelenmesine Dair Bulgular

Önerilen ilk modelde araştırmada, ilişkisel yılmazlık ve ebeveynlik stresi arasında ilişkisel başa çıkmanın aracı değişken olarak ilişkiyi belirlemeye yönelik Aktör-Partner Bağımsızlık Aracı Modeli (APIMeM) yol analiziyle test edilmiştir. Önerilen bu ilk model aktör-partner etkilerini ve aracı aktör-aracı partner etkilerini içermektedir. Bu şekilde doğrudan ve dolaylı etkiler hesap edilmiştir. İlişkisel yılmazlık, ilişkisel başa çıkma ve ebeveynlik stresi için ortalama puanlar hesaplanmış olup, yol modeli içerisinde bu değişkenler kullanılmıştır. Analizde kadın ve erkeğe ait ebeveynlik stresi arasındaki ilişkiler ve aracı değişkenler (kadın ilişkisel başa çıkma ve erkek ilişkisel başa çıkma arasındaki ilişkiler) ve sonuç değişkenleri (kadın ilişkisel yılmazlık ve erkek ilişkisel yılmazlık) arasındaki hatalar ilişkilendirilmiştir.

Araştırma içerisinde tüm APIMeM'e ilişkin analiz süreci için AMOS 5.0 paket programı kullanılmıştır. Tipik olarak APIM'de tam tanımlanmış model içerisinde model uyum indekslerini hesaplamak mümkündür (Kenny ve diğ., 2006). Ebeveynlik stresi, ilişkisel başa çıkma, sonuç değişkeniyle teorik olarak ilişkili olduğu için Kenny ve diğ., (2006) önerdiği gibi, tam tanımlanmış modeller öncelikli olarak incelenir. Bu şekilde eğer bir yol sonuç değişkeni üzerinde anlamlı değilse, bu yol modelden çıkartılmaktadır ve bu süreç model içerisindeki tüm yollar anlamlı olduğunu yakalayıncaya kadar devam etmektedir. Bu süreç boyunca düzenlenmiş olan yollar modifikasyon indeksi içerisinde görüldüğü gibi anlamlı olursa, analizin tekrarı yapılabilinir. Özellikle de, bu son model yalnızca standardize edilmiş biçimde anlamsız yolların düzenlenmesiyle anlamlı yolları

132

içermektedir. Bu şekilde sekiz model tanımlanmıştır. Model içerisinde anlamsız olan yolları düzenleninceye kadar bu süreç devam edilmiştir. Öncelikli olarak tanımlanan modele dair elde edilen katsayılara ilişkin değerler Şekil 12'de sunulmuştur.

Not: EBAŞAÇIKMA: Erkek İlişkisel Başa Çıkma, EYILMAZLIK: Erkek İlişkisel Yılmazlık, ESTRES: Erkek Ebeveynlik Stresi, KBAŞAÇIKMA: Kadın İlişkisel Başa Çıkma, KYILMAZLIK: Kadın İlişkisel Yılmazlık, KSTRES: Kadın Ebeveynlik Stresi

Şekil 12: İlişkisel Yılmazlığa Ait APIMeM Modeli Sonuçları

Kenny ve diğ. (2006), önerdiği gibi öncelikli olarak bir yol sonuç değişkeni üzerinde anlamlı olmadığı için çıkartılarak, bu süreç model içerisindeki tüm yollar anlamlı oluncaya kadar yürütülmüştür. Şekil 10'da koyu renkle verilen sonuç değişkeni üzerindeki etkilere bakıldığında kadın ve erkeğe ait ebeveynlik stresi ve ilişkisel başa çıkma değişkenlerinin doğrudan kadın ve erkeğin ilişkisel yılmazlıkları üzerinde bir etkisinin olduğu görülmektedir. İkinci aşamada ise, modelden anlamsız olan yollar çıkartılarak nihai modele ulaşılmaya çalışılmıştır. Bu şekilde sekiz model tanımlanmıştır. Tablo 21'de her bir modele ait olan uyum indeksleri verilmiştir.

133

Tablo 21: APIMeM Modeline Ait Uyum İndeksleri

X2 (df) CFI RMSEA NNFI

Model 1 0 1.00 1.00 Model 2 1.37 (1), p=..24 .99 .04 .99 Model 3 1.68 (2), p=.43 1.00 .01 .99 Model 4 3.00 (3), p=.39 1.00 .02 .99 Model 5 .4.73 (4), p=.31 .99 .03 .99 Model 6 8.48 (5), p=.13 .99 .06 .98 Model 7 9.13 (6), p=..16 .99 .05 98 Model 8 13.99 (7), p=.07 .99 .06 98

İlişkisel yılmazlığın ilişkisel başa çıkma aracılığıyla ebeveynlik stresiyle açıklanabilirliğine dönük modele ilişkin süreç yukarıdaki tabloda verilmiştir. Nihai olarak önerilen son model yolların düzenlenmiş olan halidir. Son tanımlanan modelde elde edilen uyum indekslerinin oldukça iyi olduğu sonucuna ulaşılmıştır. (X2

(df) = 13.99 (7), =2.00 p=.05, CFI=.99, RMSEA=.06).

Modelin betimlenmesi ve tanımlasıyla birlikte bir dizi yol analizi yapılarak anlamsız yolların çıkartılmasıyla elde edilen uyum indeksleri değerlendirilmiştir. Bu şekilde Tablo 21 görüldüğü üzere tam doymuş modeller elde edilmiştir (full stractured models). Bu şekilde her bir modelin ki kare değerleri anlamsızdır. Uyum indekslerinin değerlendirilmesinde Tabachnick ve Fidell (1996) model uyum indeksi değerlendirmedeki yaklaşımı temel alınmıştır. Bu şekilde Tablo 21'de X2

(df), RMSEA, CFI ve NNFI değerleri sunulmuştur. Uyum indekslerinin istenilen aralıkta olduğu gözlenmektedir.

134

Not: EBAŞAÇIKMA: Erkek İlişkisel Başa Çıkma, EYILMAZLIK: Erkek İlişkisel Yılmazlık, ESTRES: Erkek Ebeveynlik Stresi, KBAŞAÇIKMA: Kadın İlişkisel Başa Çıkma, KYILMAZLIK: Kadın İlişkisel Yılmazlık, KSTRES: Kadın Ebeveynlik Stresi

Şekil 13: İlişkisel Yılmazlığa Ait APIMeM Nihai Modele Ait Sonuçlar

İlişkisel Yılmazlığın, ilişkisel başa çıkma ve ebeveynlik stresiyle açıklanabilirliğine dair kurulan modele ilişkin nihai sonuç Şekil 13'de verilmiştir. Bu modelden elde edilen kadın ve erkeğe ait doğrudan aktör ve partner etkiler ise Tablo 22 ve Tablo 23 içerisinde sunulmuştur.

135

İlişkisel Yılmazlık Üzerinde Doğrudan Aktör ve Partner Etkileri

Aşağıda Tablo 22 kadın ve erkek için doğrudan aktör ve partner etkilerine ait standardize edilmemiş regresyon katsayıları (B), standart hataları (sh), t ve p değerleri ve standardize edilmiş regresyon katsayıları verilmiştir.

Tablo 22: Kadın ve Erkeğe Ait İlişkisel Yılmazlık Üzerinde Doğrudan Aktör ve Partner

Etkileri

B sh t P β

AKTÖR ETKİLERİ

Ebeveynlik Stresi--->İlişkisel Başa Çıkma

Kadın Aktör Etkisi - - - - -

Erkek Aktör Etkisi - - - - -

Ebeveynlik Stresi--->İlişkisel Yılmazlık

Kadın Aktör Etkisi -.10 .04 -2.094 .03* -.11 Erkek Aktör Etkisi

İlişkisel Başa Çıkma---> İlişkisel Yılmazlık

Kadın Aktör Etkisi Erkek Aktör Etkisi

-.30 .87 .79 .04 .04 .05 -6.378 18.292 15.984 .001*** .001*** .001*** -.30 .70 .64 PARTNER ETKİLERİ

Ebeveynlik Stresi--->İlişkisel Başa Çıkma

Kadın Partner Etkisi - - - - -

Erkek Partner Etkisi .- - - - -

Ebeveynlik Stresi--->İlişkisel Yılmazlık

Kadın Partner Etkisi - - - - -

Erkek Partner Etkisi İlişkisel Başa Çıkma--->İlişkisel Yılmazlık

Kadın Partner Etkisi Erkek Partner Etkisi

-.14 - - .05 - - -2.575 .01** - - -.15 - - *p<.05,**p<.01, ***p<.001 Dolaylı Etkiler

Bu model içerisinde, kadının ebeveynlik stresi ve erkeğin ebeveynlik stresinin aracı aktör ve aracı partner etkilerini belirlemek üzere hesaplanan Ledermann, Mocha ve Kenny'nin (2012) önerdiği üzere, 5000 bootsrap örneklemi ve standardize edilmiş etkiler için %95 güven aralığında, bias-corrected kullanılarak bootstrapped yol analizi yürütülmüştür. Ancak nihai model içerisinde elde edilen yollar içerisinde, dolaylı etkilerin anlamsız yollardan oluştuğu için dolaylı etkilerin varlığından söz edilememektedir.

136 Hipotezlerin Yorumlanması