ve Hipotez 5: Ebeveynlik stresinde yani çiftlerin anne baba olmaya dönük

olarak yaşadıkları stres, çift ilişki sürecinde önemli bir durumdur ve yaşanan stres durumu ilişki içerisindeki çiftlerin yılmazlığında önemli bir etkendir. Ebeveynlik stresinin

137

düşüklüğü doğrudan kadın ve erkeğin ilişkisel yılmazlığını arttırmaktadır. Ancak, ebeveynlik stresinin doğrudan etkisinin gerisinde aynı zamanda ilişkisel başa çıkma (aktör- partner aracı etki) aracılığıyla ilişkisel yılmazlık üzerinde etkisinin daha fazla olacağının hipotez 5 ve hipotez 6 içerisinde test edilmiştir.

Hipotez 4 içerisinde, kadının ebeveynlik stresi, erkeğin başa çıkması (aracı partner etki) aracılığıyla kendi ilişkisel yılmazlığını etkilediği öne sürülmüştür. Aracı etki modelini test etmeden önce aracı değişkenin bağımlı değişken ve bağımsız değişken arasındaki ilişki incelenmiştir. Erkek ilişkisel başa çıkma kadının ebeveynlik stresiyle anlamlı bir ilişki bulunmazken, erkek ilişkisel başa çıkma kadının ilişkisel yılmazlığı arasında pozitif yönde bir ilişki bulunmuştur (r=.36, p<.01). Aracılık testi yapılmadan önce, dolaylı bir etkinin olup olmadığını incelemek üzere daha önceden verilen APIMeM analizinden doğrudan aktör ve partner etkileri incelenmiştir. Tablo 22' de görüldüğü üzere kadının ebeveynlik stresi, kendi ilişkisel yılmazlığını etkilemektedir. Bunun yanısıra kadının ebeveynlik stresi, erkeğin ilişkisel başa çıkmasında doğrudan partner etkisi yoktur. Aynı zamanda, kadının ebeveynlik stresinden, kadının ilişkisel yılmazlığına giden dolaylı yolların anlamsız olması aracı etkisinin olmadığının göstergesidir. Bu durumda erkeğin ilişkisel başa çıkmasının (partner aracı) kadının ebeveynlik stresinde kısmi ya da tam aracı olduğunu söylenememektedir.

Hipotez 5 içerisinde, erkeğin ebeveynlik stresi kendi başa çıkması (aracı aktör etkisi) aracılığıyla kendi ilişkisel yılmazlığını etkilediği öne sürülmüştür. Bu bağlamda oluşturulan hipotezde öncelikli olarak erkeğin ilişkisel başa çıkmasının kendi ebeveynlik stresi ve kendi ilişkisel yılmazlığı arasındaki ilişki incelenmiştir. Erkek ebeveynlik stresi ile kendi ilişkisel başa çıkma arasında anlamlı bir ilişki bulunmazken, erkek ilişkisel başa çıkma ile kendi ilişkisel yılmazlığı arasında yüksek pozitif yönde bir ilişki bulunmuştur (r=.68, p<.01). Aracılık testi yapılmadan önce, dolaylı bir etkinin olup olmadığını incelemek üzere daha önceden verilen APIMeM analizinden doğrudan aktör-partner etkileri incelenmiştir. Tablo 22'de görüldüğü üzere erkeğin ebeveynlik stresi, kendi ilişkisel yılmazlığını etkilemektedir. Erkek ebeveynlik stresinden erkek ilişkisel başa çıkmaya giden yol anlamsızdır. Bununla birlikte, erkeğin ebeveynlik stresinden kendi ilişkisel yılmazlığına giden dolaylı yolların (aracı-aktörün) anlamsız olması erkeğin ilişkisel başa çıkma değişkeni (aracı aktör) aracılığıyla ebeveynlik stresiyle tam aracı ya da kısmı aracı değişken olduğunu söylenememektedir.

138

4.4.2. Model 2: İlişkisel Yılmazlığın, İlişkisel Profesyonel Yardım Arama Değişkenleriyle Açıklanabilirliğinin İncelenmesine Dair Bulgular

Önerilen ikinci modelde, ilişkisel yılmazlıkta kadın ve erkeğe ait ilişkisel profesyonel yardım aramanın etkisini APIM kullanılarak yol analiziyle test edilmiştir. Bu model içerisinde aktör ve partner etkilerinin ilişkisel yılmazlık üzerindeki etkileri test edilmiştir. Analizde kadın ve erkeğe ait ilişkisel profesyonel yardım arama arasındaki ilişkiler ve sonuç değişkenler (kadın ve erkek ilişkisel yılmazlık) arasındaki hatalar ilişkilendirilmiştir. APIM modeli kullanılarak, önerilen ikinci modelde kadın ve erkeğin ilişkisel profesyonel yardım aramanın, ilişkisel yılmazlık üzerindeki doğrudan aktör ve partner etkileri AMOS 5.0 programı kullanılarak hesaplanan etkiler aşağıdaki şekilde gösterilmiştir.

Not: EYARDIMSIKLIK: Erkek İlişkisel Profesyonel Yardım Arama, EYILMAZLIK: Erkek İlişkisel Yılmazlık, KYARDIMSIKLIK: Kadın İlişkisel Profesyonel Yardım Arama, KYILMAZLIK: Kadın İlişkisel Yılmazlık

Şekil 14: İlişkisel Yılmazlığa Ait APIM Modeli Sonuçları

İlişkisel yılmazlığın, ilişkisel profesyonel yardım aramaya ilişkin kurulan model içerisinde bir yolun anlamsız olduğu Şekil 14'de görülmektedir. İkinci aşamada ise, modelden anlamsız olan yol çıkartılarak nihai modele ulaşılmaya çalışılmıştır. Bu şekilde iki model tanımlanmıştır. APIM modeli kullanılarak, önerilen bu ikinci modelde kadın ve erkeğin ilişkisel profesyonel yardım aramasının, ilişkisel yılmazlık üzerindeki doğrudan aktör ve

139

partner etkilerini belirlemek üzere yapılan yol analizi sonucuna ilişkin modelin uyum indeksleri Tablo 23'te verilmiştir.

Tablo 23 : APIM Modeline Ait Uyum İndeksleri

X2 (df) CFI RMSEA NNFI

Model 1 0 1.00 - 1.00

Model 2 1.12 (1), p=.29 .99 .02 .99

İlişkisel yılmazlığın, ilişkisel profesyonel yardım almayla açıklanabilirliğine dönük modele ilişkin süreç yukarıdaki tabloda verilmiştir. Nihai olarak önerilen son model, yolların düzenlenmiş olan halidir (Şekil 12). Son tanımlanan model içerisinde elde edilen uyum indekslerinin oldukça iyi olduğu sonucuna ulaşılmıştır. (X2

(df) = 1.12 (1), =1.12, p=.29, CFI=.99, RMSEA=.02, NNFI=.99). APIMeM modelinde elde edilen uyum indekslerinin değerlendirilmesindeki yaklaşımdan hareketle burada da Tabachnick ve Fidell (1996) açıklamaları temel alınmıştır. Bu bağlamda nihai modelde elde edilen uyum indeksleri kabul edilebilir durumdadır. Aşağıdaki şekilde ise nihai modelde hesaplanan etkiler verilmiştir.

140

Aşağıda Tablo 24 içerisinde, kadın ve erkek için doğrudan aktör ve partner etkilerine ait standardize edilmemiş regresyon katsayıları (B), standart hataları (sh), t ve p değerleri ve standardize edilmiş regresyon katsayıları verilmiştir.

Tablo 24: Kadın ve Erkeğe Ait İlişkisel Yılmazlık Üzerinde

Doğrudan Aktör ve Partner Etkileri

Etki _{B sh t P β}

AKTÖR ETKİLERİ

İlişkisel Yardım Arama---> İlişkisel Yılmazlık Kadın Aktör Etkisi Erkek Aktör Etkisi

.28 .15 .06 .05 4.609 2.929 .001*** .00** .29 .16 PARTNER ETKİLERİ

İlişkisel Yardım Arama---> İlişkisel Yılmazlık Kadın Partner Etkisi Erkek Partner Etkisi

.15 - .05 - 2.339 - .01** - .15 - *p<.05,**p<.01, ***p<.001 Hipotezin Yorumlanması