Finansal Performans Yönetimi

Geleneksel performans sistemleri faaliyet raporlar na dayal olarak sadece somut kt lara ve finansal göstergelere odakl r. Bu sistemlerde her zaman en dü ük maliyetle en yüksek kara ula may hedefleyen bir yakla m esas al rken örgütün psikolojik olarak nitelendirilebilecek özellikleri dikkate al nmamaktad r. Kurumsal ba ar karnesinin amac ise a rl kl olarak finansal olmayan performans ölçütlerine dayal performans bilgisi sunmakt r. ster özel olsun ister kamu örgütü olsun tüm örgütlerin finansal performansa önem vermeleri kaç lmazd r. Ancak sadece finansal performansa dayal olarak faaliyette bulunan örgütler vizyon ve stratejilerini gerçekle tirmede zorluk çekerler.

Örgütlerin yapt klar hatalar ço unlukla finansal hedefler ile finansal olmayan stratejiler aras ndaki ba lant kuramamalar ndan kaynaklanmaktad r. (Nair, 2004:21) Geçmi dönemlerde yap lan i lemleri ve bu i lemlerle ilgili mevcut durumlar n ölçülebilen iktisadi sonuçlar hakk nda bilgi edinilmesinde finansal ölçütler oldukça faydal oldu undan, kurumsal ba ar karnesi modeli finansal boyutu oldu u ekliyle muhafaza etmektedir (Kaplan ve Norton, 2003:33). Finansal ölçütler di er boyutlarda ortaya koyulan ölçütlerle detayland lm olan strateji uygulamas n örgütü geli mi sonuçlara götürüp götürmeyece ini göstermektedir (Niven, 2002:17). K sacas bu ölçütler örgütün stratejisine yönelik uygulamalar n örgütün geli imine katk da bulunup bulunmad ortaya ç kar r (Kaplan ve Norton, 2003:33). Bütün var olan enerji ve yo unla ma, mü teri memnuniyeti, kalite, zaman nda ula rma gibi farkl eyler için harcanabilir fakat örgütün finansal getirilerinde bunlar n etkisi oldu una dair bir gösterge olmad nda bunlar n de erleri s rl kalacakt r (Niven, 2002:17). Finansal amaçlar, kurumsal ba ar karnesinde yer alan di er boyutlar n amaç ve ölçüleri için

odak noktas niteli indedir (Kaplan ve Norton, 2003:61). Bu amaçlar genellikle i letme geliri, sermayenin kârl k oran , ekonomik katma de er gibi ölçülebilen kârl kla ilgilidir (Kaplan ve Norton, 2003:33). Kamu örgütlerinin kâr amac gütmemesinin yan

ra hisse senetleri de yoktur. Ancak kamu sektöründe de özel sektörde oldu u gibi hizmeti en az maliyetle vermek temel amaçlardan biridir. Bu ba lamda kamu kesiminde verimlilik ve etkinlik gibi ölçütler performans göstergesi olarak kullan labilir (Yenice, 2007:98). Seçilen her ölçünün finansal performansta bir geli meye yol açacak sebep-sonuç ili kilerinin bir parças olmas gerekmektedir. Kurumsal ba ar karnesi uzun dönemli finansal amaçlardan ba layarak, bu amaçlara ula mak için uygulanacak çe itli finansal i lemler, mü teriler, örgüt içi yöntemler ve son olarak da örgüt çal anlar ve sistemleri tan mlayarak örgütün stratejisini bütünsel olarak ele almal r (Kaplan ve Norton, 2003:61).

Ço u örgüt için gelirlerin art lmas , maliyetlerin azalt lmas ve verimlilikte geli meler kaydedilmesi, kaynaklar n daha etkin kullan lmas ve risklerin azalt lmas kurumsal ba ar karnesinde yer alan dört boyut aras nda gerekli ba lant lar n kurulmas için yeterlidir (Kaplan ve Norton, 2003:61). Tablo 12’de örnek olarak finansal boyutta kullan labilecek ölçütler verilmi tir.

Tablo 12. Finansal Boyutta Kullan labilecek Ölçütler

Toplam varl klar

Çal an ba na dü en toplam varl k Toplam varl n yüzdesi olarak karl k Gelirler/Toplam varl klar

Net gelir

Sat lar n yüzdesi olarak karl k Çal an ba na dü en kar Kâr paylar

Hisse senedi fiyat Hissedar sadakati Toplam maliyetler Borçlar

Gelir

Yeni ürünlerden elde edilen gelir Çal an ba na dü en gelir Yat n geri dönü oran Ekonomik katma de er Piyasa katma de eri Çal an ba na katma de er Piyasa de eri Hissedar karmas Nakit ak Kredi oran Kaynak: Niven (2002:119).

Bu tablo incelendi inde özel sektör için belirlenen bu finansal ölçütler aras ndan toplam varl klar, gelirler/toplam varl klar, borçlar, yat n geri dönü oran , kredi oran gibi oranlar n kamu örgütleri için de kullan labilece i söylenebilir. Kamu faydas öncelikli olarak ele alan kamu örgütleri için karl k esas olamayaca ndan özellikle finansal boyutta özel sektörden ayr lan temel baz ölçütler söz konusudur.

Finansal performans yönetimini olumsuz etkileyen faktörlerden birisi finansal bilginin zay f kalmas durumudur. Raporlama kâbusu olarak tan mlanan ve performans yönetimini olumsuz etkileyen zay f bilgi durumlar unlard r:

Gerçek zamanl nakit ak bilgisi gereklidir ancak buna ula lamayabilir,

Her bir i ünitesi performans yönetebilmek için tam finansal raporlamaya ihtiyaç duymaktad r. Muhasebe ve finansal raporlama sistemleri henüz üniteler üzerinde durmayarak finansal raporlamay hala “büyük resim” içerisinde ele almaktad rlar, Sözle me yönetimi her bir sözle me için kendi zaman çerçevesiyle ilgili olan ve meclisin finansal dönemini içermeyen raporlara gereksinim duymaktad r. Ancak bunlara genellikle ula lamamaktad r,

birimleri aras ndaki transfer fiyatlamas genellikle sorun yaratmaktad r (Kloot ve Martin, 2000).

Belli ba süreçlerde finansal bilginin eksik olmas ve sürecin etkisi, maliyetlerle ilgili reformlarda de iklikler ortaya ç karmaktad r. Yöneticiler de imin etkilerinin hesaplanamad durumlarda nas l ilerleyecekleri hususunda karars zd rlar. Bilginin ve performans ölçütlerinin eksikli i tüm kamu örgütlerinde çok kritik ve kronik bir sorundur. Resmi ve gayri resmi ekilde benchmarking süreç iyile tirmede çok popüler bir metot olarak uygulanmaktad r. Resmi göstergelere ula lamad nda gayri resmi ebekelerde gayri resmi benchmarking yer al rken, resmi benchmarking performans ölçümünü gerektirmektedir. Bir yerel yönetim için yönetim boyutlar zenginle tirmede f rsatlar aran rken gayri resmi ebekele me ve benchmarking çok önem ta maktad r (Kloot ve Martin, 2000).

Örgütlerin sadece finansal göstergelere ba olarak hareket etmeleri de örgütün uzun vadeli hedeflerinin gerçekle tirilebilmesi aç ndan s nt ya yol açar çünkü finansal ölçütler:

Genelde k sa vadeli hedeflere yöneliktir. Bu nedenle ara rma-geli tirme, bak m-onar m, e itim- yat m gibi gelecekle ilgili konular n gündeme gelmemesine ya da ertelenmesine neden olmaktad r.

Mü teri memnuniyeti, mal ve hizmet kalitesi ve çal anlar n moral durumu gibi unsurlar ölçme kapasiteleri yoktur.

Sadece geçmi te neler oldu unu tespit etmekte, gelecekle ilgili tahmin yürütme konusunda yetersiz kalmaktad r.

Finansal verilerin toplanmas ve raporlanmas (özellikle bili im alt yap n yetersiz oldu u durumlarda) uzun zaman ald ndan, h zl karar vermek gerekti i durumlarda yetersiz kalmaktad r.

Finansal sonuçlar sorun olup olmad göstererek sorunun kayna hakk nda do rudan bir bilgi sunmamaktad r (Co kun, 2006c:16).

finansal yap dikkate al narak kurumsal ba ar karnesinin finansal boyutunda ele al nacak ölçütler gözden geçirilmelidir. Ana amac n kar olmamas kamu faydas olmas bu boyutun öncelik olarak mü teri boyutundan sonra gelmesine neden olabilir. Toplum için üretilen hizmetin önceli i ve kalitesi önemli bir husustur. Kamu örgütlerinin topluma odakl bir yönetim anlay na sahip olmas n gereklili i de buradan do maktad r.