Araştırmada, tek denekli desenlerden denekler arası çoklu yoklama deseni (multiple probe design across subjects) (Tawney ve Gast, 1984) kullanılmıştır. Denekler arası çoklu yoklama deseni çoklu yoklama deseninin bir çeşididir. Bu desende, bir yöntemin bir hedef davranış üzerinde etkililiği, aynı özellikteki birden fazla denekte araştırılır (Tawney ve Gast, 1984). Bu desenin uygulanabilmesi için en az üç denek ya da grup seçilmelidir. Gruba uygulandığında her grup tek bir denek olarak kabul edilerek grubun ortalaması alınır. Denekler benzer ancak birbirinden bağımsız olmalıdır. Benzerlik aynı ön koşulları gerçekleştiren denek seçimi ile bağımsızlık ise bağımsız değişkenin deneklere bire bir uygulanması ile sağlanır (Cooper, Heron ve Hevard, 1987; Tawney ve Gast, 1984). Denekler arası çoklu yoklama deseni uygulanırken ilk olarak araştırmadaki deneklerin ya da grubun birinden bağımlı değişkenle ilişkili olarak sürekli başlama düzeyi verileri toplanırken diğer deneklerden ya da gruplardan sadece bir oturumda yoklama verisi alınır. Birinci denek ya da grup için başlama düzeyi verileri kararlılık gösterdikten sonra bağımsız değişken uygulanır. Birinci denek ya da grupta amaçlanan ölçüte ulaşıldığında ve veriler kararlılık
gösterdiğinde, ikinci denek ya da gruptan başlama düzeyi verileri toplanmaya başlanır ve diğer denekler ya da gruplardan yine yoklama verisi alınır. İkinci deneğin ya da grubun başlama düzeyi verileri kararlılık gösterdiğinde bağımsız değişken uygulanır. Bu süreç, tüm deneklere ya da gruplara bağımsız değişken uygulanıncaya kadar devam eder (Alberto ve Troutman, 1990; Cooper vd., 1987; Tawney ve Gast, 1984).
Bu araştırmada denekler arası çoklu yoklama desenine, kendini düzenleme stratejilerinin gelişimi basamaklarına göre hazırlanmış olan seç+düzenle+yaz ve oku-düzelt+paylaş-düzelt stratejisinin zihinsel yetersizlikten etkilenmiş öğrencilerin ve yazmada düşük performans gösteren öğrencilerin öykü yazma becerilerinde etkili olup olmadığını belirlemek amacıyla yer verilmiştir. Araştırmada denekler ve gruplar arasındaki benzerlik, deneklerin/grupların belirlenen ön koşul davranışları yerine getirmeleriyle, bağımsızlık ise uygulamanın gerçekleştirildiği eğitim ortamında deneklerin/grupların birbirinden bağımsız olarak yapılan sağaltım çalışmaları ile sağlanmıştır.
Araştırmada denekler arası çoklu yoklama deseni uygulanırken kaynaştırma sınıfında bulunan deneğin ve deneğin bulunduğu sınıftaki yazmada düşük performans gösteren öğrencilerin öykü yazma performanslarını değerlendirmek amacı ile aynı gün üç farklı denekten ve gruptan bir yoklama ölçümü alınmıştır. İlk denekten ve gruptan art arda gerçekleştirilen üç ayrı oturumda, başlama düzeyi verileri toplanmıştır. Hem yoklama ölçümlerinde hem de başlama düzeyi verileri toplamak amacı ile öğrencilere farklı konularda öyküler yazdırılmıştır. Birinci deneğin ve denek grubunun öyküde bulunan ortalama öge puanları başlama düzeyinde kararlılık gösterdiğinde, aynı denek ve denek grubu için öykü yazma stratejisinin öğretimine başlanmıştır. Birinci deneğin ve denek grubunun öykü yazma stratejisi uygulaması tamamlandıktan sonra yine üç oturumda ve üç farklı konuda öykü yazdırılarak öğretim sonrası değerlendirmeye yer verilmiştir. Birinci denek ve denek grubunda öğretim sonu veriler kararlılık gösterdiğinde ve öykü ögeleri puanlama anahtarından aldığı puan başlama düzeyine göre ortalama 2 kat artış gösterdiğinde ikinci denek ve denek grubu için art arda gerçekleştirilen üç ayrı oturumda, üç farklı konuda yazdığı öyküleri değerlendirmek amacı ile başlama düzeyi belirlenmiştir. Bu sırada üçüncü denekten ve gruptan bir oturum yoklama verisi alınmıştır. Aynı süreç araştırma deneklerinin ve denek gruplarının tümüne bağımsız değişken uygulanıncaya kadar devam edilmiştir.
3.1.1. İç ve Dış Geçerlilik
Denekler arası çoklu yoklama deseninde, her deneğin ve denek grubunun başlama düzeyi verilerini sürekli toplama yerine aralıklı olarak yapılan yoklama oturumlarıyla iç geçerliliği tehdit eden olası olgunlaşma ve gelişim gibi faktörler kontrol altına alınmaktadır (Gast ve Ledford, 2010). Bu desende iç geçerliliği sağlamak amacıyla yapılan bir diğer işlem de uygulama oturumlarını planlandığı şekilde gerçekleştirebilmektir (Gast ve Ledford, 2010). Ayrıca ölçme etkisini kontrol etmek amacıyla gözlemciler arası güvenirlik hesaplarına yer verilmelidir.
Bu araştırmanın iç geçerliliği, zihinsel engelli her denekte ve akranlarından oluşan grupta bulunan öğrencilerin ortalama puanlarında kararlı bir başlama düzeyi elde edilmesiyle, aralıklı yoklamalar düzenlenerek öğretim yapılmayan deneğin ve denek grubunun başlama düzeyinde bir gelişme olmadığının belirlenmesiyle sağlanmıştır. Araştırmanın iç geçerliliğini etkileyebilecek dış etmenlerin etkisini kontrol etmek için uygulama süreci boyunca sınıf öğretmenlerinden Türkçe derslerinde öykü yazmaya ilişkin öğretim yapmamaları istenmiştir.
Araştırmada ölçme etkisini kontrol etmek amacıyla gözlemciler arası güvenirlik verileri toplanmıştır. Denek seçim yanlılığını kontrol etmek amacıyla ön koşullar belirlenmiştir. Bağımsız değişkenin planlandığı gibi uygulanıp uygulanmadığını belirlemek tüm öğretim koşulları için araştırmacının uygulama boyunca kendisini kontrol edeceği akış planları hazırlanarak ve ön uygulama yapılarak kontrol edilmiş ve başlama düzeyi, öğretim sonu ve izleme oturumları için uygulama güvenirliği hesaplanmıştır. Yapay ortam etkisini kontrol etmek amacıyla öğretim öncesi çalışma yapılacak sınıflara bir hafta öncesinden sınıf öğretmenleriyle birlikte sınıfta çalışılmıştır.
3.1.2. Bağımlı ve Bağımsız Değişken
Bu araştırmanın bağımlı değişkenleri: öğrencilerin öykü yazma süreleri, öykü uzunlukları, öykü ögeleri, öykü kalitesi, anı uzunlukları, anı ögeleri, anı kalitesi, öykü yazmaya yönelik öz yeterlilik inançları ve öykü yazma stratejisine ilişkin görüşleridir. Araştırmanın bağımsız değişkeni ise seç+düzenle+yaz ve oku-düzelt+paylaş-düzelt stratejisidir.