S alepçioğlu Cam

Şekil no : 104-128

Çizim no : 38-52

Plan no : 13-17

İnceleme tarihi: Ekim 2010/Ocak 2011

Yeri: İzmir Merkezde Kemeraltı çarşısındaki III. Beyler Sokağının bitiminde solda yerde olmaktadır.

İnşa Tarihi: Caminin inşasına 25. Rebi’ül-ahir Hicri 1313/M. 15 Ekim 1895’te başlanmış ve bu inşaat Hicri 25 Zilhicce 1323/Miladi 20 Şubat 1906’da

tamamlanmıştır. Yapının inşasına ilişkin bu tarihler, harime girişte yer alan

kitabede de mevcuttur (Bayrakal, 2004:27). Salepçizade Hacı Mehmet

Efendi’nin oğlu Hacı Ahmet Efendi tarafından inşa ettirilmiş olan yapının

vakfiyesinde, han, hamam, camii, mektep ve medrese olarak tasarlanmış bir

külliye inşa ettirmek istediği belirtilmektedir (Aktepe, 2003:83-85).

Caminin Bina Emini Anadolu kazaskeri Hoca Gürcü Emin Efendi’dir (Aktepe, 2003:84). Caminin mimarı bilinmemektedir. Ancak caminin son cemaat yeri duvarında asılı olan levhada İtalyan mimarlar tarafından yapıldığı yazmaktadır.

Caminin Mimari Özelikleri: Cami tek kubbeli kübik bir harim ile kuzeyindeki alt katı son cemaat yeri, üst katı kadınlar mahfili olarak tasarlanmış iki katlı kapalı bir ön mekan ve kuzeydoğu köşede yer alan ve yapıdan bağımsız inşa edilmiş minare ile alt katında, medrese, mektep ve kütüphane odaları, medrese

içinde ve kuzey cephedeki ikişer adet çeşmeleriyle kompleks bir yapıdır

(Kuyulu, 2002a:285).

Kare planlı harim, duvarlara plaster şeklinde yansıyan sekiz ayak ve bu ayaklar arasına atılan kemerlerle oluşturulmuş sekizgen baldeken konstrüksiyonun taşıdığı bir kubbeyle örtülmüştür. Baldeken ayakları ile köşelerde yer alan ayaklar arasına örülen perde duvarlar ise harim cephelerini oluşturmaktadır. Sekizgen kasnak üzerinde yükselen kubbeye geçiş tromplarla sağlanmıştır (Şekil-104; Plan-13,14). Kasnak yüzlerine yuvarlak kemerli ikişer

pencere açılmıştır. Dış cephelerde olduğu gibi, kubbeyi taşıyan ayakların plaster şeklinde iç yüzeye yansımalarıyla duvarlar üç bölüme ayrılmıştır. Doğu ve batı duvarlarında her bölümde altlı üstlü yerleştirilmiş ikişer pencere bulunmaktadır. Yuvarlak kemerli bu pencerelerden alt sıradakilerin daha büyük olduğu dikkati

çekmektedir. Profillendirilmiş ahşap çerçevelere sahip bu açıklıklar, içerden

dışarıya doğru daralmaktadır. Güney duvarında da aynı düzen devam etmekle birlikte, orta bölümün alt sıra penceresi yerine mihrap nişi yerleştirilmiştir. Kuzey tarafında ise alt kesimde, diğer alt sıra pencereleriyle aynı özellik taşıyan üç açıklık, harimden son cemaat yerine geçişi sağlamaktadır. Son cemaat yerinin üstünde yer alan kadınlar mahfili ise harime üç kemerle açılmaktadır. Mahfil katı pandantiflerle geçilen üç kubbeyle örtülmüştür (Kuyulu, 2002a:286).

Süslemenin Bulunduğu Yerler:

Kuzey Cephe: Caminin kuzey cephesi diğer cephelerden daha hareketli bir

görünüme sahiptir ve beyaz renkte yapılmış plasterlerle üç bölüme ayrılmıştır.

Düşey plasterlerin içi yatay dikdörtgen panolarla saçak seviyesine kadar

yükseltilmiş ve üzerleri birer kule şeklinde vurgulanmıştır (Kuyulu, 2002a:285).

Üç bölüme ayrılmış cephenin ortadaki bölümü yarım daire formlu bir alınlıkla

taçlandırılmıştır. Toplam altı açıklık bulunan cephede, üst sıra pencerelerden ortadaki bölüm yarım daire formlu çıkıntı yapan bir mükebbire olup, üst

kesimine de tepelik penceresi açılmıştır. Bu bölümün alt katına da harime girişi

sağlayan üç kapı açılmıştır. Bu girişlerden ortadakinin önünde, cepheye dıştan eklenmiş bir giriş mekanı mevcuttur (Kuyulu, 2002a: 285).

Kuzey cephedeki açıklıkların etrafı mermer söveyle çevrelenmiş olup

kapı girişleri yuvarlak kemerlidir ve bu kemerlerin etrafı iç ve dış bükey silmelerle hareketlendirilmiştir. Ortadaki giriş kapısının kemerinin kilit taşında akant yaprağı motifi görülürken diğer kemerlerin kilit taşında hilal motifi görülmektedir. Profilli denizliğe sahip olan üst kat pencerelerde beyaz mermer sövelerle belirginleştiriliştir. Pencereler yanlardan düz, ortadan yuvarlak kemer formlu birer tepelikle son bulur (Kuyulu, 2002a: 285). Cephede süsleme olarak mükebbire penceresi özellikle vurgulanmış olup yuvarlak bir madalyonla taçlandırılmıştır. Bu madalyonun etrafı, uçları volütlü akant yapraklarıyla

süslenmiştir. Ayrıca tepelik şeklindeki ters iki “C” ve hilal motifleriyle pencere süslemesi tamamlanmıştır. Pencerenin denizlik kısmı dışa doğru uzatılmış ve balkon görünümlü pencerenin önüne madeni şebekeyle barok tarzı bombeli bir korkuluk yapılmıştır. Diğer yanlarda yer alan pencerelere de madeni şebekelerle

balkon görünümü verilmiştir. Cephenin üst kısmını sınırlandırmış olan mermer

saçak kademelendirilmiş iç ve dış bükey yivlerle çerçevelenmiş ve üst kısmı birbirini takip eden parapet duvar şeklinde kemer dizileriyle süslenmiştir.

Ortadaki bölümün üzeri yuvarlak kemerle taçlandırılmış ve buraya “S-C”

kıvrımlı kabartma süslemelerle, kilit taşı ve hilal kompozisyonu işlenmiştir (Şekil-104).

Çeşmeler: Merdiven basamaklarının altında kalan boşluklara simetrik bir şekilde beyaz mermerden yapılmış ampir üslup özelliklerini bünyesinde barındıran iki çeşme yerleştirilmiştir. Çeşmelerin ikişer kurnaları ile önünde suyun aktığı yalak bulunmaktadır. Dikdörtgen formdaki çeşme yanlardan ve üstten dikdörtgen kasetlere bölünmüştür. Bu kasetler içinde ve yanlardakinde yüksek kabartma tekniğinde yapılmış birbirine bağlanan yaprak ve dallar ile üstte ters dönmüş bir akantus yaprağı yer alır. Kenar köşeliklerindeki kare kasetlere bölünmüş alanlarda ise merkezde yuvarlak bir motif ile bundan dört yana açılan akant yaprağı motifi görülmektedir. Ortadaki dikdörtgen boşluk içinde de gülbezek motifi ile bunu çevreleyen kıvrımlı yaprak ve bunlardan hareketle devam eden yaprak ve dallar birbirlerine çaprazlama dolanarak son bulurlar. Çeşmenin tepelik bölümüni hilal motifiyle bir orta bağdan çıkan “S-C” kıvrımlı volütler ve akant yaprakları taçlandırmaktadır (Şekil-105,106; Çizim- 38; Plan-17).

Güney Cephe: Caminin güney cephesi diğer cephelere nazaran daha sade bir

görünüme sahiptir ve alt katta iki, ikinci katta üç penceresi bulunmaktadır. Daha

büyük olan alt sıra pencerelerinin mermer sövelerinin kemer başlangıç

noktalarıyla birleştiği yerlere konsol görünümlü profilli birer başlık konmuş ve

üstleri de silmelerle hareketlendirilmiştir. Bu iki alt pencere arasında kalan

alandaki dışa taşıntılı dikdörtgen prizma, mihrap nişini dıştan destekleyen bir

benzer profilli bir kuşakla taçlandırılmıştır. Güney Cephedeki ikinci kat

pencereleri caminin tüm cephelerindeki pencere düzenlerinin bir tekrarıdır

(Kuyulu, 2002a:284-285).

Güney cephenin köşe duvarlarında yer alan plasterler yatay dikdörtgen

panolara bölünmüş ve üzerleri birer kuleyle taçlandırılmıştır. Kuleler arasında kalan boşluklar da parapet duvarla geçilmiştir (Şekil-107).

Doğu-Batı Cephesi: Caminin doğu ve batı cephesi simetrik bir şekilde yapılmış düşey plasterlerle dört bölüme ayrılmıştır. Plasterler arasında kalan boşluklara da birer pencere açılmıştır. Cephenin süpürgelik bölümlerinde ise kare ve dikdörtgen panolar şeklinde yapılmış, merkezinde gülbezek motifinin olduğu

dört kollu yıldız kompozisyonlu mermer levhalar yer alır. Bu cephedeki

pencereler mermer sövelidir ve güney cepheye nazaran söveler daha geniş

tutulmuştur (Şekil-108). Her iki cephenin kuzey ucunda bulunan ve son cemaat yerinin ikinci katına açılan pencerelere madeni korkuluklar yapılarak balkon görünümü kazandırılmıştır (Kuyulu, 2002a: 285).

Minare: Caminin kuzeydoğu köşesindeki minare çokgen bir kaide üzerinde

yükselmektedir. Kaide bölümü orijinal olan minarenin diğer bölümleri

yapıldıktan kısa bir süre sonra yıkılmıştır. 1927 yılında bugünkü şeklini alan

minare, dönemin İzmir Valisi Kazım Birlik’in katkılarıyla yapılmıştır (Aktepe,

2003:84). Çokgen kaide yeşil kesme taş ve beyaz mermerden inşa edilmiştir.

Kaidenin avlu üzerinde yer alan bölümünde minare kapısı bulunmaktadır.

Minareye girişi sağlayan bu kapının üzeri kaş kemer şeklinde tasarlanmış olup kemerin ortasında yer alan kilit taşı rozet şeklinde vurgulanmış ve kenarları akant yapraklarıyla volütlenmiştir. Kilit taşının üzerine C kıvrımlı yuvarlak kemer formu verilmiş ve süsleme stilize bitkisel motif ve hilalle sonlanmıştır (Şekil-110).

Minarenin gövdesine pahlanmış pabuç kısmından sonra geçilmektedir. Gövde kısmı sade bir düzenlemeye sahiptir ve beyaz renkte kesme taştan inşa edilmiştir. Çokgen gövdeli minarenin tek şerefesi vardır. Şerefenin altı mukarnas

yükselmektedir. Minarenin kurşunla kaplı külahı alemle sonlanır (Şekil-108).

Caminin orijinal minaresi ise kaide kısmı aynı olup gövde kısmı yivlidir. Külahı

boğumlu bir şekilde yükselen yapının şerefesi bugünkünden farklı olup mukarnas yerine yivli bir şerefe altlığına sahiptir (Şekil-109).

Son Cemaat Yeri: Fevkani kuruluştaki Camii’nin son cemaat yerine giriş kuzeyde yer alan hafif kıvrımlı iki merdivenle sağlanır. Avluyu kuzey, doğu ve batı yönünde U şeklinde demir korkuluklar çevirmektedir. Korkuluklara belirli aralıklarla yerleştirilmiş babalar renkli kesme taştan yapılmış ve bir kule şeklinde vurgulanmıştır (Kuyulu, 2002a: 290). İki merdivenle ulaşılan avludan, camiye giriş yapının önündeki üç açıklıklı son cemaat yerinden sağlanmıştır. Esas girişin yer aldığı orta kapı ahşap olup geometrik panolara ayrılmış yan

söveler ve üçgen bir alınlıkla taçlandırılmıştır. Üç basamaklı bir merdivenle

ulaşılan son cemaat yerinin en göze çarpan bölümü tavan süslemelerindeki yoğun kalemişi bezemeleridir. Üst katı kadınlar mahfili olan bu bölümün alt kat tavanı son cemaat yerinin üst örtüsüdür. Putrelli volta döşeme şeklindeki tavan yüzeyi kalemişiyle süslenmiştir (Kuyulu, 2002a:290). Tavandaki iç bükey kavisli bölmelerin kenarları palmet motifleriyle birer bordür şeklinde süslenmiştir. Tavan göbeğindeki bölüme ise sekiz kollu bir yıldız ve bu yıldızın kolları arasına gelecek şekilde yerleştirilmiş eşkenar dörtgenlerle ikinci bir sekiz kollu yıldız oluşturulmuştur. Merkezdeki yıldızın ortasında yer alan madalyonun etrafı alçıdan yapılmış palmet ve “C” kıvrımlı kompozisyonlarla çevrelenmiş ve

bu kompozisyonların arasından çıkan akant yaprakları yıldız kollarına doğru

yayılmıştır. Eşkenar dörtgenlerin içine bitkisel kompozisyonlar, tavan göbeğini dıştan sınırlayan çerçevenin köşelerine ise kıvrım dallar, stilize palmetler ve

rumilerden oluşan bitkisel karakterli bezemeler yapılmıştır (Şekil-112; Çizim-

39).

Son cemaat yeri beden duvarları beyaz renkli mermerden yapılmıştır. Ayrıca doğu ve batıda cami görevlilerine ait birer oda yer alır. Son cemaat yerinden kadınlar mahfiline çıkış batı ve doğudaki ahşap merdivenlerle sağlanır.

Son cemaat yerinden hareme girişi sağlayan kapı yanlardan mermer sütunlarla sınırlandırılmış olup üstten ise silmelerle hareketlendirilmiş ve yarım

yuvarlak formlu kemerle kuşatılmıştır (Şekil-111). Yarım yuvarlak kemer

formunun içindeki ayet kitabesi zemin oyma tekniğinde yapılmış ve üzeri altın

yaldızla boyanmıştır. Sülüs hatlı ayet kitabesinde Besmele ve Nisa süresinin 133. Ayeti yer almaktadır (Kuran-ı Kerim, 9/134). Bu ayet harim kapısının diğer alınlığında da tekrarlanmıştır.

Mihrap: Kalemişi ve taş süslemenin yoğun olduğu mihrap, üç farklı renkte mermer malzemeyle yapılmıştır. Mihrabı ters U şeklinde dolanan çerçevenin

kenarlarında silindirik gövdeli iki parçadan oluşan sütunceler yer alır. Çerçeve

şeklinde mihrabı sınırlayan sütun görünümlü yatay dikdörtgen formlar panolar halinde bölmelere ayrılmış ve alttaki panoların içine birer baklava motifi işlenmiştir. İki parça halinde gri damarlı mermerden yapılmış sütuncelerin ortasında altın yaldız ile boyanmış bir yumurta dizisi bulunmaktadır. Sütun başlıkları kompozit olup bu başlıkların içleri akant yapraklı çiçekle doldurulmuştur. Niş kavsarasının üzerini bir çerçeveyle sınırlayan yatay dikdörtgen panonun yüzeyi ve köşelikleri “S-C” kıvrımlı volütler ve akant yapraklarıyla süslenmiştir. Gri damarlı mermerden yapılmış altıgen niş kaş kemerli bir kavsara ve pileli bir perde motifiyle bezenmiştir. Perde motifinin ortası altın yaldızlı, etrafı akant yapraklı bir rozetle belirginleştirilmiştir. Yanlardan basık ortadan yuvarlak kemerle sınırlanan ayet kitabeliği siyah zemin üzerine altın yaldızla boyanmıştır. Bu ayet kitabeliğinin etrafı bir sıra dış bükey silmeyle profillendirilmiş dikdörtgen bir panodan meydana gelir. Kitabeliğin üzeri alınlık şeklinden taçlandırılmış olup orta sırada akant yapraklı çiçek motifinden yanlara doğru yayılan “S-C” kıvrımlı volütler işlenmiştir. Sülüs hatlı ayet kitabesinde Ali İmran Suresinin 37. Ayeti yer alır (Kuran-ı kerim, 3/37).

Sütuncelerden başlayıp ayet kitabeliğini çevreleyen kemer kavsi

yapraklardan oluşan bir frizle süslenmiştir. İç bükey bir silmeyle dışa taşırılan

kemer saçağının yanlarında kare kaideler üzerine oturtulmuş ve kandil görünümünde üzeri yapraklar, stilize bitkilerden meydana gelen bir süsleme ile uçları yukarı doğru sivrilen birer kule yer alır. Yuvarlak kemerin üzerinde iki yana sarkıtılmış “S-C” kıvrımlı volütler ve akant yaprakları kilit taşıyla birbirinden ayrılmıştır. C kıvrımlarından ve akant yaprağı süslemelerinden

oluşan kilit taşının ortasında yumurta motifi vardır. Altın yaldızla boyanmış yumurta motifinin etrafı çiçek şeklinde kabartılmıştır. Kilit taşının üzerinde altı vazo şeklinde yer alan şişkin düzenleme yukarı doğru daralarak alemle sonlanır.

Taş süslemenin hakim olduğu mermer mihrabın etrafı kalemişi

süslemenin yer aldığı geometrik ve bitkisel süslemeyle ikinci kez

vurgulanmıştır. Tepelik kısmının üzerindeki “S-C” kıvrımlı volütler ile bunlardan etrafa dağılan palmet ve rumiler birbirlerini ters düz şeklinde çevreleyip yukarıda bir alemle sonlanmıştır. Mihrabı sınırlayan sütuncelerin yanında kalemişinden sütunce görünümü verilmeye çalışılan ve iki parçadan oluşan yatay dikdörtgen süslemeler yer alır. Bu dikdörtgen formların uçları alt ve üstte aynı şekilde birbirlerini keserek baklava formları oluştururlar. İki parça halindeki bu sütun görünümlü kalemişi süslemeler ortada birbirini çevreleyen sekiz kollu yıldızlar ile yanlardan içe doğru yuvarlatılmış, alttan ve üstten iki sütunu birbirine bağlayan bir geometrik düzenlemeye sahiptir. Bu sütuncelerin içi vazodan çıkan kıvrımlı dallar, palmet ve rumilerle bezenmiştir (Şekil-121; Çizim-40).

Minber: Caminin kuzey batı köşesinde bulunan minber beyaz, kırmızı ve gri damarlı mermerden yapılmıştır. Yan aynalıklardan yalnızca doğudakinin cephesi görünmektedir. Batı cephesi ise duvara bitişik yapılmıştır. Etrafı gri damarlı mermerle çevrelenmiş ve içinde beyaz mermerin yer aldığı 90 derece açı şeklindeki üçgen aynalığın içinde köşeden etrafa yayılan ve akantus bitkisinin yapraklarından oluşan kabartma bir süsleme yer almaktadır (Çizim-50).

Minberin korkuluklarının yüzeyi dikey alanlara bölünmüş olup bu alan atnalı

kemerler ve üzerlerindeki alan boşlukları akant yapraklarıyla doldurulmuştur.

Bir arkad sırası teşkil eden bu düzenlemede kemerler birbirinden silmeli

sütunlarla ayrılmıştır (Kuyulu, 2002a: 286).

Köşk korkuluğunun altında yer alan geçit bölümü dikdörtgen kesitli sütunlarla taşınmaktadır. Sütunların üzerine oturan C kıvrımlı ve volütlü kemerin kilit taşı ortasında bir yumurta dizisi ile deniz tarağı ve üstte stilize

bitkisel süslemeler görülür. Kemer köşeliklerini volütlenmiş rumi, akant ve lale

kıvrımlarla bağlanmış baklava şekilli motiflerin yanında simetrik düzenlemeden oluşan şeritler ve bunların uçlarına işlenmiş palmet motifleri görülmektedir. Köşk korkuluğunun yüzeyindeki kare pano dış bükey silmeyle çevrelenmiş ve

içine kabartma güneş ile ortasına altın yaldızla boyanmış ay ve yıldız işlenmiştir

(Bayrakal, 2004:28). Köşk korkuluğunun köşeliklerini çiçek şeklinde yanlara

dağılan birer akant yaprağı kompozisyonu tamamlar. Köşk korkuluğunun üzerinden yükselen kare kesitli sütunların başlıkları volütlenmiş kıvrımlar ve akant yapraklarıyla bezenmiş kompozit bir düzenlemeye sahiptir. Sütunlar

üzerindeki kaş kemerin etrafında akant yaprakları, volütlenmiş demet ve baş

aşağı sarkıtılmış palmet yer alır. Kemer köşeliklerindeki kare kesitli panolar içindeki akantuslarla süsleme tamamlanır. Köşk kemerinin üzerinden iki kademeyle saçağa ulaşır. Alt kademede ters, düz akant yaprakları yer alırken üstteki kademede uçları aşağı sarkıtılmış üçgen kuleler yer alır. Saçağın köşesinde deniz tarağı motifi ile yanlara volütlenmiş bir kabartma motifi

görülmektedir. Balık pulu motifiyle kabartılmış saçak üzerinden sekizgen

kasnağa ulaşılır. Kasnağın her bir yüzüne kare panolar içinde akant çiçekleri işleniş olup yine akant yapraklarıyla bezenmiş ikinci bir kasnağa ulaşır. Burada madalyonlarla birbirini takip eden bir düzenlemeden sonra dış bükey formlu

yapraklardan oluşan bir kuşakla külaha geçilir. İki kademe şeklindeki külahın üst

kısmı alemle taçlanırken alt kısmı kabartma yuvarlak motiflerle bölmelere ayrılmıştır (Çizim-49).

Minberin giriş kısmı üst üste oturtulmuş iki sütun ile üçgen alınlıklı bir

taç kısmından meydana gelir. Kompozit başlıklı sütunların yüzeyleri köşk kemerini taşıyan sütunlarla ayın olup alttaki sütunların yüzeyi farklıdır. Burada yivli profillerle alttan içe doğru, yukarda ise dışa doğru sivrilen üçgen silmeyle çevrelenmiştir. Akant yapraklı kompozit başlıkların üzerinde vazodan çıkan

palmet ve akant yapraklarından oluşan ucu sivriltilmiş bir unsur yer alır.

Minberin taç kısmı üçgen alınlık şeklinde vurgulanmış ve ortadaki oval

madalyonun içine, 1323, 1905 Şakir Adlı ustanın adı yazılmıştır (Bayrakal,

2004:29). Bu madalyonun etrafına akant yaprakları volütler, çiçek ve bitkisel bezemeler işlenmiştir (Şekil-119).

Kubbe: Caminin ana kubbesi sekizgen kasnakla yükseltilmiş ve kubbe yüzeyi yoğun bir süsleme programıyla bezenmiştir. Kalemişi ve alçı malzemenin kullanıldığı bu tezyinatta kubbe merkezden eteğe doğru bezenmiştir. 16 dilimli iki ayrı radyal hatla ayrılmıştır. Kubbe merkezi çok kollu yıldız ve bunu çevreleyen geniş yapraklı akantlarla bezenmiştir. Merkezdeki radyal hattın içinde aralıklı ay-yıldız ile bir orta bağdan çıkıp yanlara kıvrılarak volütlenmiş dallar ve palmetlerden oluşan süslemeler görülmektedir. Bu süslemeyi yumurta

dizisi şeklindeki bir bordür çevreledikten sonra asma dal ve yaprakların birbirini

doladığı ikinci bir bordür çevrelemektedir.

Kubbe kasnağından merkeze doğru daralarak oluşturulan ikinci 16 dilimli bölmeler içinde akant yapraklarından oluşan bitkisel bir bezeme

görülmektedir. Yumurta dizisiyle çevrelenen kubbe eteği ile kasnak arasındaki

her köşegene iki pencere gelecek şekilde toplam on altı pencere açılmıştır. Kasnak pencereleri yuvarlak kemerlidir ve yanlardan küçük sütuncuklarla sınırlandırılmıştır; ayrıca bu pencereler arasına akant yaprağı motifi işlenmiştir. Bu pencerelerin yanlarındaki boşluklara da ortasında sekiz kollu yıldızlarla ayrılmış ve kenarları yumuşatılmış panolar yerleştirilmiştir. Kasnağın her köşegeninin altına gelecek şekilde yapılmış olan yatay dikdörtgen panolar içerisine yine stilize bitkisel motiflerle işlenmiş kompozisyonlar yapılmıştır. Bu dikdörtgenlerin arasında kilit taşı gibi hafif çıkıntı yapmış kare panoların içinde deniz kabuğu ve altında volütlü akant yaprakları görülmektedir. Plasterlerle birbirine bağlanan yivlendirilmiş kemerlerin ortasında tepelik şeklinde yapılmış

olan süslemenin uçları yanlara doğru volütlenmiş akant yaprakları ve ortasında

içi altın yaldızla boyanmış yumurta motifi yer alır. Bu yumurta motifi stilize bir süsleme içine alınmış olup üzeri ay yıldızla taçlandırılmıştır. Aynı süsleme

cihanyari güzin panolarının üzerinde ve tüm kemerlerde devam eder. Her

köşegene yerleştirilmiş cihanyari güzin panolarının zemini siyah yazıları ve çerçeveleri altın yaldızla boyanmıştır (Şekil-116; Çizim-41).

Vaaz Kürsüsü: Harimin güneydoğu köşesinde yer alan vaaz kürsüsü üç renk mermerden yapılmıştır. Kürsü çokgen bir kaidenin üzerinde yer alan yivli bir sütun tarafından taşınmaktadır. Sütunun gövdesi ve saçak bölümü yivlendirilerek

hareketlendirilmiştir. Vaaz kürsüsünün gövdesindeki korkuluk iki pano halinde tasarlanmış ve her pano içine çifter at nalı kemer işlenmiştir. Gövdenin altı da birer kozalakla birleşen yuvarlak kemerle sıralanmıştır. Minber gibi oryantalist etkiler taşıyan merdiven korkuluğunda da arkad sırası şeklinde düzenlenmiş yivli sütunlar ile aralarına yerleştirilen atnalı kemerler yer alır (Kuyulu, 2002a:287).

Kürsünün korkuluklarında yer alan atnalı kemerlerin üzeri tepelik şeklinde akant yapraklarıyla bezenmiştir. Gövde korkuluğundaki sağır atnalı kemerlerin içi de yivlenmiş olup akant yaprağıyla doldurulmuştur. Gövdenin altındaki kaide kısmı dilimli bölmelere ayrılarak atnalı kemer formu verilmiştir. Bu kemerler kilit taşında birleşmeden dışa doğru volütlenmiş ve üzerine de palmet motifi işlenmiştir (Şekil-120).

Tromplar: Kubbeye geçişi sağlayan trompların içi iki eşit üçgen parçaya ayrılmıştır. Bu üçgen şeklindeki süslemelerin ortasında gülbezek, daha sonra akant yaprakları ve yumurta dizileri görülmektedir. Bu süslemenin etrafında iki

Belgede İzmir'deki Geç Dönem Osmanlı camileri (sayfa 83-97)