Ön-Son-Kalıcılık Testi Soruları

Araştırmanın yürütüldüğü sınıftaki öğrencilere, dönüşümlerle ilgili hangi ön bilgilere sahip olduklarını belirlemek için ön test, derslerden sonra konu ile ilgili hangi kazanımlara sahip olduklarını belirlemek için son test, son testin uygulandığı tarihten 16 hafta sonra konu ile ilgili edindikleri bilgilerin ne kadar kalıcı olduğunu belirlemek için ise kalıcılık testi uygulanmıştır. Ön, son ve kalıcılık testi dönüşümlerle ilgili kazanımlara yönelik hazırlanan sorulardan oluşmaktadır (bkz. Ek 3). Ön ve son ve kalıcılık testleri aynı soruları içermekte, fakat uygulandıkları zaman dilimine bağlı olarak farklı isimler almaktadır.

Test, 26 sorudan oluşan bir yazılı yoklama olarak hazırlanmıştır. Yazılı yoklamalar kişinin "özgür ve yaratıcı düşünme gücünü, yazılı anlatım becerisini, belli konulardaki görüşünü, ilgisini ve tutumunu ölçmede oldukça kullanışlı olduğundan" (Tekin; 2009, s. 110) testin yazılı yoklama biçiminde hazırlanmasının uygun olduğu düşünülmüştür.

Testin hazırlanması sürecinde, ilk olarak, testin amacı ve testte ölçülecek davranışlar belirlenmiştir. Testin amacı, öğrencilerin dönüşümlerle geometri ünitesindeki konulara yönelik matematiksel anlamalarının gelişimini belirlemektir. Bu bağlamda test sorularıyla ölçülmek istenen davranışlar, dönüşümlerle geometri ünitesinden seçilen geometrik kavramlara ait sözel, cebirsel ve görsel temsilleri anlama, üretme, kullanma ve bu temsiller arasında geçiş yapabilme becerileridir. Testte ölçülmek istenen davranışlar düşünüldüğünde, soruların açık uçlu olarak sorulmasına karar verilmiş ve soru sayısı sınırlı tutulmuştur. Sorular hazırlanmadan önce geometri ile ilgili birçok kaynak incelenmiş ve sorular araştırmacı tarafından hazırlanmıştır. Soruların kapsamı, uygunluğu ile ilgili matematik eğitimi alanında uzman üç kişinin görüşü alındıktan sonra testin soruları araştırmacı tarafından bilgisayarda yazılmıştır.

Soruların yazılmasından sonra test, araştırmanın ilk haftalarında altı hafta boyunca gözlemlenen sınıfların birindeki 28 öğrenciye pilot olarak uygulanmıştır. Araştırmacı, testin pilot uygulamasının yapıldığı sınıfta hazır bulunmuş ve uygulama boyunca öğrencilerden gelen sorulara cevap vererek onları gözlemlemiştir. Bu gözlemler doğrultusunda, testteki soruları cevaplamaları için öğrencilere 90 dakika verilmesinin yeterli olacağı kanaatine varılmıştır. Pilot uygulamadan elde edilen veriler hakkında hem uzman görüşü hem de araştırma öğretmeninin görüşleri alınarak değerlendirmeler yapılmıştır. Bu değerlendirmeler sonucunda testteki sorulardan bazıları öğrencilere çok kolay geldiği için başka sorularla değiştirilmiş, bazı soru metinleri ise öğrenciler tarafından tam anlaşılmadığı için yeniden yazılmıştır. Pilot uygulamada yapılan gözlemler sayesinde, bazı soruların testteki sıra numaralarının değiştirilmesinin gerektiği de fark edilmiştir. Zira öğrencilerin, cebirsel temsillerle ilgili soruların üst üste olduğu sayfalardan, görsel temsillerin olduğu soruların bulunduğu sayfalara geçtikleri gözlemlenmiştir. Bunun yanı sıra, bazı soruların öğrencilere daha zor geldiği gözden kaçmamış, bu sorular testin son bölümlerine doğru kaydırılmıştır.

Testin "ölçmeyi amaçladığı özellikleri, başka özelliklerle karıştırmadan, doğru

olarak ölçebilme derecesi" (Tekin, 2009, s. 42) olarak tanımlanan geçerliğini sağlamak adına bazı uygulamalar yapılmıştır. Bu uygulamalardan ilki testin kapsam

geçerliği ile ilgili olarak sınav sorularının hepsinin de, 10. sınıf geometri dersinin ikinci dönem konusu olan dönüşümlerle geometri ünitesine ait konulardan seçilmesidir. Testteki sorular ünitedeki öteleme, dönme, yansıma, homoteti ve bileşke dönüşüm ile ilgili kazanımlarda yer alan kavramlara ait farklı temsiller dikkate alınarak hazırlanmıştır. Soruların bu kazanımları ölçmek için uygun olup olmadığını tespit

edebilmek için de sorularla ilgili uzman görüşü alınmış, çok kolay ya da çok zor sorulardan kaçınılmıştır. Yapılan diğer geçerlik çalışmaları ise yapı geçerliği ile ilgili uygulamalardır. Bunun için uzman görüşlerine ek olarak, testin pilot uygulamasında öğrencilerle etkileşim halinde olunmuş ve sorularla ilgili onların da görüşleri dikkate alınmıştır. Testi uygularken öğrencileri tekli sıralarda oturtmak ve soruları açık uçlu olarak hazırlamak da araştırmanın yapı geçerliğini olumlu etkileyen faktörler olarak söylenebilir.

Diğer yandan testin "geçerliğinin bir parçası olan" ve "ölçmek istediği özellikleri tutarlı bir şekilde ölçebilmesi" (Tekin, 2009, s. 55) olarak tanımlanan güvenirliğini sağlamak amacıyla da bazı uygulamalar yapılmıştır. Bu uygulamalardan ilki, yukarıda detayları verilen pilot çalışmadır. Bu çalışma ile öğrencilerin soru metinlerinde anlamakta zorluk çektiği yerler düzenlenmiş, bazı sorular ise öğrencilere çok kolay geldiği için testten çıkarılmış ve onların yerine aynı amaca yönelik başka sorular eklenmiştir. Pilot çalışmadan elde edilen gözlemler sayesinde testteki soruların sırası da yeniden ayarlanmıştır. Ayrıca pilot uygulama, testin güvenirliğini etkileyecek faktörlerden biri olan uygulama süresinin ne kadar olması gerektiği sorusunun cevabının verilmesine de yardımcı olmuştur. Öğrencilerin bu uygulamadaki tepkileri, uzman ve araştırma öğretmeninin görüşleriyle birlikte değerlendirilmiş ve testi tamamlamaları için öğrencilere verilecek olan süre belirlenmiştir. Öğrencilerin matematiksel anlamalarındaki gelişim çoklu temsiller bağlamında değerlendirileceğinden, testteki soruların açık uçlu olmasına karar verilmiştir. Soruların açık uçlu olarak hazırlanması da testin güvenirliğini etkileyen bir diğer faktördür. Zira bu sayede öğrencilerin soruları şans eseri cevaplamaları ihtimalinin önüne geçilmeye çalışılmıştır. Testin uygulanması boyunca öğrencilerin konsantrasyonları ve motivasyonları güvenirliği etkileyeceğinden, uygulamaya geçmeden önce, öğrencilere uygulama süreci ile ilgili bilgi verilmiş ve her bir soruya cevap vermeye çalışmaları istenmiştir.

Pilot uygulamanın ve gerekli geçerlik güvenirlik çalışmalarının tamamlanmasından sonra test uygulamaya hazır hale getirilmiştir. Ön test, dönüşümlerle geometri ünitesine geçilmeden bir hafta önce, son test derslerin tamamlanmasından üç gün sonra araştırmanın yürütüldüğü sınıfa uygulanmıştır. Kalıcılık testi ise son teste ait görüşmelerin tamamlanmasından 16 hafta sonra, öğrenciler on birinci sınıf olduklarında uygulanmıştır.

Testlerin uygulanması sürecinde öğrenciler tekli sıralar halinde oturtulmuş ve testi tamamlamaları için kendilerine 90 dakika süre verilmiştir. Ön, son ve kalıcılık testinin hepsi de araştırmacının kendisi tarafından uygulanmıştır.

3.6.2 Haftalık Görüşmelere Ait Görev Temelli Yarı Yapılandırılmış Görüşme