Tasfiyede EdinilmiĢ Mallara Eklenecek Değerler

6.2.3.2.1. EĢin Rızası Olmadan Yapılan KarĢılıksız Kazandırmalar

Eklenecek değerlerden ilki eĢlerden birinin mal rejiminin sona ermesinden önceki bir yıl içinde diğer eĢin rızası olmadan yaptığı olağan hediyeler dıĢındaki “karĢılıksız kazandırmalar”518_{dır. EĢin olağan hediyeler dıĢındaki yaptığı karĢılıksız} kazandırmalara diğer eĢ, iĢlemden önce veya sonra açık ya da zımnî olarak rıza gösterirse, ilgili kazandırma tasfiye sırasında eklenecek değer olarak dikkate alınamaz.519

Rızanın varlığını ispat yükü karĢılıksız kazandırmayı yapan eĢ veya onun mirasçılarında olup rızanın varlığı her türlü delille ispatlanabilir. Bu bağlamda, kazandırmaya gösterilen rızanın eklemeden feragat anlamına geldiği ileri sürülebilir.520

Ayrıca TMK m. 229 hükmünün ilk bendinde öngörülen kazandırmanın eklenecek değer olarak hesaba katılabilmesi için mal rejiminin sona ermesinden önceki bir yıl içinde yapılmıĢ olması521

ve olağan hediyeler dıĢında kalan bir kazandırma olması gerekir.522

O halde karĢılıksız kazandırma, mal rejiminin sona

518 _{KarĢılıksız kazandırma, sağlararası bir hukukî iĢlemle (bağıĢlama, alacak hakkından feragat, vakıf} kurma iĢlemleri, yaĢam sigortası ödemeleri, borçtan kurtarama, ...) karĢı edim almadan edinilmiĢ mal grubu aleyhine olacak Ģekilde üçüncü kiĢi lehine sağlanan ekonomik menfaat ya da edinilmiĢ mal grubu lehine olacak bir kazanımın engellenmesi olup ölüme bağlı tasarruflarla yapılan karĢılıksız kazandırmalar, mal rejimi tasfiyesinin miras paylaĢımından önce gerçekleĢmesi gerektiğinden, yasal mal rejiminin tasfiyesinde dikkate alınmayacaktır. (Zeytin, Edinilmiş Mallara Katılma Rejimi ve

Tasfiyesi, s. 238; Zeytin, Değer Artış Payı, Eklenecek Değerler ve Denkleştirme Alacağı, s. 51;

Öztan, Aile Hukuku, s. 506.)

519 _{Özer Deniz, s. 85; Kılıçoğlu, Aile Hukuku, s. 422; Sarı, s. 194; Demir S., s.107; Demir ġ., s. 254;}

Oy/Oy, s. 92; ErtaĢ, Eski Medeni Kanun Zamanında Evlenen Kişilerin Mal Rejimi Tasfiyesinde Bazı

Hukukî Sorunlar, s. 922; Akıntürk/AteĢ Karaman, s. 168; Dural/Öğüz/GümüĢ, s. 228; Özuğur, s.

58; Zeytin, Edinilmiş Mallara Katılma Rejimi ve Tasfiyesi, s. 239; Zeytin, Değer Artış Payı,

Eklenecek Değerler ve Denkleştirme Alacağı, s. 52; Öztan, Aile Hukuku, s. 505-506; Karamercan, s.

638; ġıpka/Özdoğan, s. 198- 199. TMK m. 229/I, b.1hükmü ile aynı doğrultuda olan TMK m. 565/I b.1-3 hükmü hakkında ayrıntılı bilgi için Bkz. Öztan, Aile Hukuku, s. 507-508. ġu husus ifade edilebilir ki, TMK m. 229/I b.1 hükmünün yorumunda TMK‟nin miras hükümleri de göz önünde tutulur ve özellikle eĢlerden birinin ölümü nedeniyle evliliğin sona ermesi durumunda önce tasfiyeye iliĢkin hüküm, sonra miras hükümleri değerlendirilir.(Öztan, Aile Hukuku, s. 508.)

520 _{Özer Deniz, s. 85; Sarı, s. 194; Karamercan, s. 638. ErtaĢ‟a göre ise, eĢin rızasından kasıt, eĢin} TMK m.229 doğan ekleme talebinden feragat etmesi olup böyle bir amaç olmaksızın sadece kazandırmaya onay vermesi talep hakkını ortadan kaldırmaz. (ErtaĢ, Eski Medeni Kanun Zamanında

Evlenen Kişilerin Mal Rejimi Tasfiyesinde Bazı Hukukî Sorunlar, s. 922.)

521 _{Özer Deniz, s. 85; Kılıçoğlu, Aile Hukuku, s. 422; Akıntürk/AteĢ Karaman, s. 168;}

Özdamar/KayıĢ, s. 79; Özuğur, s. 58; Öztan, Aile Hukuku, s. 505; Zeytin, Edinilmiş Mallara

Katılma Rejimi ve Tasfiyesi, s. 238; Gençcan, Mal Rejimine İlişkin Genel Hükümler ve Edinilmiş Mallara Katılma Rejimi, s. 141; Köseoğlu, s. 239; Demir ġ., s. 253; Zeytin, Değer Artış Payı, Eklenecek Değerler ve Denkleştirme Alacağı, s. 51; Hayran, s. 254; ġıpka/Özdoğan, s. 199; AteĢ, s.

152.

522 _{Özer Deniz, s. 85; Özdamar/KayıĢ, s. 79; Özuğur, s. 58; Öztan, Aile Hukuku, s. 505; Zeytin,}

Edinilmiş Mallara Katılma Rejimi ve Tasfiyesi, s. 239; Gençcan, Mal Rejimine İlişkin Genel Hükümler ve Edinilmiş Mallara Katılma Rejimi, s. 141; Köseoğlu, s. 239; Akıntürk/AteĢ Karaman,

106

ermesinden önceki bir yıldan daha önceki bir zamanda yapıldıysa eklenecek değer olarak hesaba katılamaz.523

Kazandırmanın olağan hediye kapsamında olup olmadığının belirlenmesinde ise kazandırma iĢlemi yapan eĢin amacına ve ekonomik durumuna bakılmalıdır. EĢin ekonomik durumunu aĢan ve amacı itibariyle de olması gerekenden fazla miktarda olan hediyeler, olağan hediye olarak kabul edilmemelidir. Bununla birlikte doğum günü, mezuniyet, yıl dönümü gibi özel günlerde alınan hediyeler veya yardım amaçlı yapılan kazandırmalar miktar olarak da olağan olarak değerlendirilebiliyorsa eklenecek değer olarak hesaba katılamazlar.524

Son olarak söylemek gerekir ki madde kapsamındaki karĢılıksız kazandırmaların eklenecek değer olarak dikkate alınabilmesi için kazandırmanın edinilmiĢ mallardan yapılması gerekir.525

Bunun yanında hukukumuzda borçlandırıcı iĢlem ve tasarruf iĢleminin iki farklı hukukî iĢlem olmaları, madde kapsamındaki devir iĢlemi bakımından da göz önünde tutulmalıdır. Borçlandırıcı iĢlem, mal rejiminin sona ermesinden önceki bir yıldan daha önce yapılmıĢ; ancak tasarruf iĢlemi, ilgili mal rejimi sona ermeden önceki bir yıl içinde gerçekleĢtirilmiĢse, tasarruf iĢleminin tarihi dikkate alınmalı ve eklenecek değer olarak hesaba katılmalıdır.526

BaĢka bir ihtimal olarak, borçlandırıcı iĢlem, mal rejiminin sona ermesinden önceki bir yıl içinde yapılmıĢ; ancak tasarruf iĢlemi, mal rejiminin sona ermesinden sonra gerçekleĢecekse, mal rejimi sona erdiği tarihte söz konusu mal, devrin gerçekleĢmemiĢ olması sebebiyle edinilmiĢ mallar içinde yer alacak ve ekleme yapmaya gerek olmayacaktır.527

6.2.3.2.2. EĢlerden Birinin Diğer EĢin Katılma Alacağını Azaltma Kastıyla Yaptığı Devirler

Mal rejimi tasfiyesinde eklenecek değer olarak iĢlem görecek bir diğer husus, bir eĢin mal rejiminin devamı süresince diğer eĢin katılma alacağını azaltma kastıyla yaptığı devirlerdir. Kanun koyucu burada herhangi bir süre sınırı öngörmemiĢtir. Önemli olan yapılan devir iĢleminin yapıldığı zaman olmayıp iĢlemin yapılma

s. 168; Demir ġ., s. 253; Zeytin, Değer Artış Payı, Eklenecek Değerler ve Denkleştirme Alacağı, s. 52; Hayran, s. 254; ġıpka/Özdoğan, s. 198; AteĢ, s. 152.

523

Özer Deniz, s. 86; Kılıçoğlu, Aile Hukuku, s. 422; Sarı, s. 193. 524 _{Özer Deniz, s. 86.}

525 _{Özer Deniz, s. 86; Kılıçoğlu, Aile Hukuku, s. 422; Zeytin, Edinilmiş Mallara Katılma Rejimi ve}

Tasfiyesi, s. 235; Öztan, Aile Hukuku, s. 506; Demir ġ., s. 253; Zeytin, Değer Artış Payı, Eklenecek Değerler ve Denkleştirme Alacağı, s. 50; Sarı, s. 192.

526 _{Özer Deniz, s. 86-87; Sarı, s. 193.}

107 amacıdır.528

O halde devir iĢlemi, katılma alacağını azaltma kastıyla yapılmıĢ olmalıdır ve devralan üçüncü kiĢinin devreden eĢin amacını bilip bilmemesi iĢlemin geçerliliğini etkilemez.529

Ġlgili devirler açısından önemli olan devrin yapılma amacı olduğundan devrin ne Ģekilde yapıldığı önemli değildir. Bu devirler genellikle karĢılıksız kazandırma Ģeklinde karĢımıza çıksa da gerçek değerinin altında bir karĢılık alınarak yapılan devir sözleĢmeleri de bu kapsamdadır.530

Devir iĢleminin katılma alacağını azaltmak kastıyla yapıldığını ispat yükü, genel ispat kuralları çerçevesinde (özellikle TMK m. 6) devrin katılma alacağını azaltmak kastıyla yapıldığını iddia eden eĢte olup,531

bu durum, her türlü delille ispatlanabilir. Mesela, eĢ mal rejimi süresi içinde alınan ve kendi adına kayıtlı aracını devretmiĢ olmasına rağmen hâlâ arada sırada kullanıyorsa, devrin katılma alacağını azaltmak kastıyla yapıldığını iddia eden eĢ bu durumu tanık dinletme, MOBESE kameralarındaki görüntüye baĢvurma ya da ceza tutanaklarını sunma gibi yöntemlerle ispat edebilir.532

528 _{Özer Deniz, s. 86; Kılıçoğlu, Aile Hukuku, s. 422; Akıntürk/AteĢ Karaman, s. 168;}

Dural/Öğüz/GümüĢ, s. 228. ; Özer Deniz, s. 80; Özuğur, s. 59; Öztan, Aile Hukuku, s. 506; Zeytin,

Edinilmiş Mallara Katılma Rejimi ve Tasfiyesi, s. 241; Gençcan, Mal Rejimine İlişkin Genel Hükümler ve Edinilmiş Mallara Katılma Rejimi, s. 142; Köseoğlu, s. 239; Zeytin/Ergün, s. 182;

Demir ġ., s. 255; Zeytin, Değer Artış Payı, Eklenecek Değerler ve Denkleştirme Alacağı, s. 53; Hayran, s. 262-263; Oy/Oy, s. 92; AteĢ, s. 152. Y.2.HD. nin 09.11.2015 tarih ve 2015/13448 E.-

2015/20074 K. sayılı Kararına göre, “Alacağa konu edilen edinilmiĢ mal niteliğindeki araç aynı zamanda kaydı malik olarak anlaĢılan eĢ tarafından satılarak elden çıkartıldığından TMK‟ nın 229.maddesi kapsamında edinilmiĢ mallara eklenecek değer olarak kabul edilmelidir.”(Gençcan,

6100 Sayılı HMK Hükümlerine Göre Aile Mahkemesi Davaları, s. 910-912‟den naklen.) Y.2.HD. nin

20.10.2016 tarih ve 2015/2624 E.- 2016/14110 K. sayılı Kararına göre, “… sırf diğer eĢin katılma alacağını azaltmak ve/veya ortadan kaldırmak için kötüniyetle sarf edilmiĢ olup olmadığının incelenmesi gerekirken…”(Karamercan, s. 682‟den naklen.)

529

Özer Deniz, s. 88; Demir ġ., s. 255; Sarı, s. 195. Yargıtay bir içtihadında (Y.2.HD. nin 02.02.2016 tarih ve 2016/539 E.- 2016/1751 K. sayılı Kararı.), karine olarak veya hayatın olağan akıĢına göre iyiniyetli sayılmayacak kiĢilerin kötüniyetli olduğunun ayrıca ispatlanması gerekmediğini, iyiniyet veya kötüniyetin varlığının mahkemece re‟sen dikkate alınması gerektiğine karar vermiĢtir. (Özer Deniz, s. 88‟den naklen.)

530

Özer Deniz, s. 88-89; Özuğur, s. 59; Özdamar/KayıĢ, s. 80; Zeytin, Edinilmiş Mallara Katılma

Rejimi ve Tasfiyesi, s. 240; Sarı, s. 195.

531 _{Özdamar/KayıĢ, s. 79; Özer Deniz, s. 89; Sarı, s. 200; Demir ġ., s. 255; ġıpka/Özdoğan, s. 199;}

Zeytin, Edinilmiş Mallara Katılma Rejimi ve Tasfiyesi, s. 242. Y.2.HD. nin 26.01.2015 tarih ve

2015/117 E.- 2015/1517 K. sayılı Kararı. (Zeytin, Edinilmiş Mallara Katılma Rejimi ve Tasfiyesi, s. 242‟den naklen.)

108

Muvazaanın varlığı ise tek baĢına devrin katılma alacağını azaltmak için yapıldığını ispatlamaya yeterli olmayıp hâkim tarafından her somut olayda ayrı ayrı inceleme yapılmalıdır.533