EĢlerden Birinin Diğer EĢin Malvarlığı Değerine Katkıda

diğer eĢin bir malvarlığı unsuruna katkıda bulunması gerekir.410

Yargıtay‟a göre eĢin ailesi tarafından yapılan ödemeler, eĢin katkısı olarak değerlendirilir. Bundan dolayı böyle bir katkıya dayanmayan iade talepleri (örneğin kadının koca tarafından el konulan ziynet eĢyalarının iadesi talebi) değer artıĢ payı alacağı olarak kabul edilemez.411 BaĢka bir ifadeyle katkı bizzat eĢ tarafından yapılabileceği gibi onun adına üçüncü bir kiĢi tarafından da yapılmıĢ olabilir; bu katkı maddî bir katkı olabileceği gibi emekle de katkıda bulunulmuĢ olabilir. 412

Malvarlığı değerine yönelik katkı, para ya da para ile ölçülebilen bir eĢya (bir mal veya malvarlığının devri) Ģeklinde olabileceği gibi hizmet edimi (eĢin diğer eĢin iĢyerinde bedelsiz olarak çalıĢması) Ģeklinde de olabilir.413

Mesela eĢ, diğer eĢ bir taĢınmaz satın alırken taĢınmaz bedelinin bir kısmını kendi verebilir ya da mimar eĢ, müteahhit eĢin yaptığı bina inĢaatında bedelsiz çalıĢıp mimar masrafının yapılmasını önleyerek katkıda bulunmuĢ olabilir.414

Katkı, bir borcun üstlenilmesi biçiminde de kendini gösterebilir.415

Bunların yanı sıra katkı, malı edinirken sağlanabileceği gibi, mal edinildikten sonra yardım yapılması (taksitlerin ödenmesi gibi) Ģeklinde de

410 _{Dural/Öğüz/GümüĢ, s. 219; Demir M., s. 297; Zeytin, Zafer, “Değer Artış Payı, Eklenecek}

Değerler ve Denkleştirme Alacağı”, Uygulamalı Aile Hukuku Sertifika Programı III. Dönem

EdinilmiĢ Mallara Katılma Rejimi ve Uygulama Sorunları, Ġstanbul 17-18 Kasım 2006, s. 44;

Aldemir, s. 111; Midyat, s. 16; Günarslan, s. 80.

411 _{Dural/Öğüz/GümüĢ, s. 219. Y.2.HD. nin 16.05.2013 tarih ve 2012/7103 E.- 2013/7298 K. sayılı} Kararı. (Dural/Öğüz/GümüĢ, s. 219‟dan naklen.)

412 _{Kılıçoğlu, Aile Hukuku, s. 378; Aldemir, s. 111; Midyat, s. 20; Karamercan, s. 493.}

413 _{Öztan, Aile Hukuku, s. 470; Özer Deniz, s. 79; Dural/Öğüz/GümüĢ, s. 219; Kılıçoğlu, Aile}

Hukuku, s. 380; Özuğur, s. 53; Zeytin, Edinilmiş Mallara Katılma Rejimi ve Tasfiyesi, s. 180; ErtaĢ,

ġeref, “Eski Medeni Kanun Zamanında Evlenen Kişilerin Mal Rejimi Tasfiyesinde Bazı Hukukî

Sorunlar”, DEÜHFD Cilt 15, 2013, Özel Sayı, s. 921; Zeytin, Değer Artış Payı, Eklenecek Değerler ve Denkleştirme Alacağı, s. 44; Aldemir, s. 112; Günarslan, s. 87-88; Karamercan, s. 498;

ġıpka/Özdoğan, s. 267; Sarı, s. 269.

414

Özer Deniz, s. 79; Zeytin, Edinilmiş Mallara Katılma Rejimi ve Tasfiyesi, s. 182.

415 _{Öztan, Aile Hukuku, s. 471; Zeytin, Edinilmiş Mallara Katılma Rejimi ve Tasfiyesi, s. 182; Zeytin,}

Değer Artış Payı, Eklenecek Değerler ve Denkleştirme Alacağı, s. 44; Aldemir, s. 112; Günarslan, s.

89

olabilir.416 Bu bağlamda, katkının malın mülkiyetinin ya da zilyetliğinin elde edilmesi anında yapılması Ģart olmayıp sonradan yapılması da mümkündür.417

Aile Hukuku‟ndan doğan yükümlülüklerin ifası niteliğindeki katkılardan dolayı ise değer artıĢ payı alacağı talep edilemez.418

Bu çerçevede katkının “evlilik birliğinin giderlerine katkı yükümlülüğü” dıĢında bir katkı olması gerekir.419 Yargıtay da eĢlerin evlilik birliğinin ihtiyaçları ve çocuklar için yaptığı katkıların değer artıĢ payı alacağına neden olmayacağını ifade etmiĢtir. Nitekim bu durumda harcanan maddî husus ya da emek diğer eĢin mal edinmesine, iyileĢtirilmesine veya korunmasına vücut vermemiĢtir.420

Kanun koyucu katkıyı malvarlığının edinilmesi, iyileĢtirilmesi veya korunması ile sınırlamıĢtır.421

Bir malın edinilmesi, o malın mülkiyetinin kazanılması için yapılacak bütün masraflarını kapsamakta olup katkıya örnek olarak konut kredisi kullanılarak alınmıĢ bir taĢınmazın taksitlerinin ödenmesine diğer eĢin katılması gösterilebilir.422

Edinme (iktisap), mülkiyet hakkının edinilmesindeki katkı kadar sınırlı aynî hak edinimlerini ve eĢe ait borçların ödenmesini de içermektedir.423

Bir malın iyileĢtirilmesinde, kullanılmasında olumlu bir değiĢiklik olmuĢsa (miras yolu ile iktisap edilen taĢınmaza kalorifer tesisatının yaptırılması gibi) malda değer artıĢı olduğu esas alınır.424

Dolayısıyla iyileĢtirme, diğer eĢin malvarlığı konusuna iliĢkin

416

Özer Deniz, s. 79; ErtaĢ, Eski Medeni Kanun Zamanında Evlenen Kişilerin Mal Rejimi

Tasfiyesinde Bazı Hukukî Sorunlar, s. 921.

417 _{Öztan, Aile Hukuku, s. 473; Kılıçoğlu, Katkı-Katılma Alacağı, s. 14; Kılıçoğlu, Aile Hukuku, s.} 378.

418

Dural/Öğüz/GümüĢ, s. 219; Zeytin, Edinilmiş Mallara Katılma Rejimi ve Tasfiyesi, s. 183;

Midyat, s. 19; Günarslan, s. 82; ġıpka/Özdoğan, s. 267; Sarı, s. 269.

419 _{Öztan, Aile Hukuku, s. 471; Günarslan, s. 82. Y.2.HD. nin 10.10.2013 tarih ve 3345/14705 sayılı} Kararına göre, “… aile birliği için yapılan harcamalar ile müĢterek çocuklar için yapılan harcamaların davalıdan tahsilinin istenmesinin mümkün olmadığına,…”(Karamercan, s. 494‟den naklen.)

420 _{Kılıçoğlu, Aile Hukuku, s. 375. YHGK. nun 18.06.2008 tarih ve 432-444 sayılı Kararı. (Kılıçoğlu,}

Aile Hukuku, s. 375‟den naklen.)

421 _{Dural/Öğüz/GümüĢ, s. 219; Özuğur, s. 53.} 422

Öztan, Aile Hukuku, s. 474; Zeytin, Edinilmiş Mallara Katılma Rejimi ve Tasfiyesi, s. 184;

Midyat, s. 28-29; Zeytin, “Değer Artış Payı, Eklenecek Değerler ve Denkleştirme Alacağı”, s. 44; Aldemir, s. 114. Ayrıntılı bilgi ve örnekler için Bkz. Kılıçoğlu, Aile Hukuku, s. 378-379.

423 _{Dural/Öğüz/GümüĢ, s. 219.} 424

Öztan, Aile Hukuku, s. 474; Kılıçoğlu, Aile Hukuku, s. 379; Zeytin, Edinilmiş Mallara Katılma

Rejimi ve Tasfiyesi, s. 184; Zeytin, Değer Artış Payı, Eklenecek Değerler ve Denkleştirme Alacağı, s.

44; Aldemir, s. 115; Midyat, s. 32; Günarslan, s. 86. Y.2.HD. nin 15.12.2010 tarih ve 2010/6662 E.- 2010/21176 K. sayılı Kararına göre, “Dava konusu taĢınmaz evlenmeden önce edinildiğine göre davalının kiĢisel malıdır. Davacı, bu taĢınmazın evlenmelerinden sonrasına sarkan borcunun ödemelerine geliri ile katkıda bulunmuĢ ise bu katkısını veya evlendikten sonra bu taĢınmazın iyileĢtirilmesine hiç ya da uygun karĢılık almaksızın katkı sağlamıĢ ise sağladığı katkı sebebiyle değer artıĢı husule gelmesi halinde, katkısı oranında değer artıĢ payı alacağı talep edebilir. Bunlar yoksa

90 esaslı bir değer sağlayan fiilleri kapsamaktadır.425

EĢin satın aldığı dairenin yüklenici tarafından eksik bırakılan ya da eĢlerin zevkine uymayan kısımlarının malik olmayan eĢ tarafından yaptırılması, motorlu aracın servis bakım bedelinin ödenmesi, eskiyen mobilyaların tamir ettirilmesi iyileĢtirmeye örnek olarak gösterilebilir.426

Bir malın korunmasına katkı yapılması halinde ise bir değer yaratma söz konusu olmayıp malın önemli ölçüde değer kaybetmesinin önüne geçilmesi için yapılan bir katkı söz konusudur.427 TMK m. 813‟ü aĢan masraflar, TMK m. 227/I hükmü kapsamına girmektedir.428 Malın güvenliğini temin amacıyla tutulan güvenlik görevlisinin ücretleri, vergi borçları, mal haczedilmiĢ ya da üzerine ihtiyati haciz koyulmuĢsa malın hacizden kurtarılması için yapılan masraflar örnek olarak gösterilebilir.429

Katkının diğer eĢin hangi tür malına yapıldığı önem taĢımadığından katkı, edinilmiĢ ya da kiĢisel mala yapılmıĢ olabilir.430

Katkıda bulunulan mal diğer eĢin tek baĢına mülkiyetinde olabileceği gibi katkıda bulunulan eĢ, katkıda bulunan eĢ ya da bir üçüncü kiĢi ile paylı veya elbirliği ile malik de olabilir.431

TMK m. 227/I hükmünde geçen eĢlerden birinin “…diğerine ait bir malın edinilmesine, iyileştirilmesine veya korunmasına…” ifadesi lafzi yorumlanmamalıdır. Doktrinde, sadece mülkiyet hakkının kazanılmasında değil; mülkiyet hakkının dıĢında bir aynî hakkın kazanılmasında da yapılan katkının bu madde kapsamında değerlendirilmesi gerektiği kabul görmektedir.432

Diğer eĢ lehine bir sınırlı aynî hakkın veya maddî olmayan bir mal üzerindeki mutlak nitelikteki bir yararlanma hakkının kazanılmasına yapılan katkı buraya dâhil edilmelidir. EĢlerden birinin malvarlığı üzerinde tesis edilen ipotek, diğer eĢin bir mal iktisap etmesi için kurulmuĢsa ilgili ipotekle temin edilen kredi de katkı olarak kabul edilmelidir. Katkı

taĢınmazdan dolayı davacının herhangi bir hakkı doğmaz.”(Gençcan, 6100 Sayılı HMK Hükümlerine

Göre Aile Mahkemesi Davaları, s. 1079-1080‟den naklen.)

425 _{Dural/Öğüz/GümüĢ, s. 220; Günarslan, s. 86.} 426

Kılıçoğlu, Aile Hukuku, s. 379.

427 _{Öztan, Aile Hukuku, s. 474; Dural/Öğüz/GümüĢ, s. 220; Kılıçoğlu, Aile Hukuku, s. 379; Zeytin,}

Edinilmiş Mallara Katılma Rejimi ve Tasfiyesi, s. 184; Zeytin, Değer Artış Payı, Eklenecek Değerler ve Denkleştirme Alacağı, s. 44; Midyat, s. 33; Günarslan, s. 87.

428

Öztan, Aile Hukuku, s. 474-475. 429

Kılıçoğlu, Aile Hukuku, s. 379; Aldemir, s. 115; Günarslan, s. 87.

430 _{Kılıçoğlu, Aile Hukuku, s. 377; Özer Deniz, s. 79; Özuğur, s. 53; Zeytin, Edinilmiş Mallara}

Katılma Rejimi ve Tasfiyesi, s. 183; Akıntürk/AteĢ Karaman, s. 171; Yazgan, s. 66; Midyat, s. 20;

Günarslan, s. 81; AteĢ, s. 156; Sarı, s. 270.

431 _{Kılıçoğlu, Aile Hukuku, s. 379; Öztan, Aile Hukuku, s. 472; Zeytin, Edinilmiş Mallara Katılma}

Rejimi ve Tasfiyesi, s. 183; Midyat, s. 26; Günarslan, s. 80.

91

bir ivaza iliĢkin olabileceği gibi edinme masraflarına iliĢkin de olabilir433

ve bir malın alınmasında komisyoncuya ödenen bedel, tapu harç ve vergi masrafları, bankadan alınan kredinin faiz ödemeleri örnek olarak gösterilebilir.434

Bir malın kullanım hakkı bedel karĢılığında edinilmiĢ ve bu bedel diğer eĢ tarafından ödenmiĢse burada da katkının var olduğu dikkate alınmalıdır.435

6.2.2.2.2. Katkıda Bulunan EĢin Hiç ya da Uygun Bir KarĢılık AlmamıĢ Olması