Kural olarak aile meclisi, aileye kan bağı ile bağlı kişilerden oluşur. Örneğin, kurucu, kurucunun eşi, çocukları, torunları aile meclisinin temel üyeleri olarak sayılabilecektir521. Burada belli bir yaş sınırı öngörülebileceği gibi522, öngörülen
yaş sınırının altında kalan gençlerin gözlemci olarak katılımının düzenlenmesi de geleceğe bir yatırım olarak değerlendirilebilecektir523. Aile meclisinde yer almak
için şirkette pay sahibi olma524 veya çalışma şartı525 aranmamalıdır. Zira
günümüzde de birçok aile şirketinin esas sözleşmesinde yer alan pay sahipleri ve pay sahipliğine ilişkin oranlar gerçekte olan düzenden farklılık göstermektedir526.
Örneğin, kardeşler arasında kurulan bir şirkette çeşitli nedenlere dayalı olarak kardeşlerin yalnızca bir kısmını pay sahibi göstermeleri söz konusu olabilmektedir. Bununla birlikte, aile meclisinin kurulmasının amacı şirket ile ilgili aile üyelerinin
520 KARASU, “Emredici Hükümler İlkesinin Kapalı Tip Anonim Şirketler ve Limited Şirketler
Açısından Doğurduğu Sorunlar ve Çözüm Önerileri”, s.127; GÜLEŞ, ARICIOĞLU, ERDİREN ÇELEBİ, s.293.
521 GERSICK vd., s.239. 522 YILDIZ, s.41.
523 GÜLEŞ, ARICIOĞLU, ERDİREN ÇELEBİ, s.294, 298.
524 TAYLORWESSING, The Family Constitution Guide, <https://united-
kingdom.taylorwessing.com/documents/get/88/the-family-constitution- guide.pdf/show_on_screen> (Erişim Tarihi: 11.05.2019), s.25.
525 Ebru KARPUZOĞLU, “Gelecek İçin Aile Anayasası”, 1. Aile İşletmeleri Kongresi Kongre
Kitabı, İstanbul: İstanbul Kültür Üniversitesi Yayınları, 2004, s. 159–169, s.165.
şirkette çalışsın çalışmasın veya pay sahibi olsun olmasın aynı soyadı taşıyan aile üyelerinin şirket ile ilgili sürece bir şekilde dahil edilmesidir. Bu dahil edilmenin sınırları527 aile anayasasında, şirketin yapısına bağlı olarak pay sahipleri
sözleşmesinde ve hatta şirket esas sözleşmesinde de belirlenebilecektir. Bu bakımdan gelin ve damatlar aile meclisine üye olabilecekleri gibi belli şartların oluşması veya belirlenen gündem maddelerinin içeriğine bağlı olarak meclis toplantılarına katılmaları da söz konusu olabilecektir528. Aile meclisinde aile ile
yakın olan üçüncü kişilerin veya uzak akrabaların529 yer alması ise ailenin iletişimi
ve şeffaflık bakımından olumlu olmayacak; aile meclisini işlevsizleştirecektir530.
Aile üyelerinin aile meclisinde toplanmaları ile bir strateji üretmekten çok karşılıklı bilgi alışverişinde bulunma531, merak edilen hususlara açıklama getirme, aileyi ilgilendiren meselelerin ayrıştırılarak şirkette çatışmalara neden olmamasını sağlama gibi amaçları olmalıdır. Aile üyeleri, aile meclisi toplantılarında birbirlerine açık olmalıdır. Aile meclisi, esasında şirketin aile içi çatışmalardan etkilenmesini önlemek ve şirketin sağlıklı genişlemesi ve gelecek kuşaklara devredilmesini sağlamak amacıyla aile ile şirketin sınırlarının netleştirildiği ve aile üyelerinin tedirginliklerinden kurtuldukları bir araçtır.
Esasında birçok aile, aile şirketi ile ilgili hususları özellikle ailenin toplu bir şekilde buluştuğu zamanlarda ortaya atmaktadır. Böylelikle aile üyelerinin çoğu zaman bayram, doğum günü gibi sebeplerle532 görüşmeye geldiği bir yerde gündem, hedef
ve usul belirlenmediğinden istişare ve karar alma sürecinin neticesi iyi olmamakta, çoğu zaman hiyerarşik düzen ve ataerkil kültür etkisi ile otoritenin aldığı bir kararla veya bu karara karşıt olanların ses çıkarmasıyla görüşmeler çatışma ile son bulmaktadır. Ailenin bu mevzuları bir usul takip ederek düzenli olarak konuşmaya
527 GÜLEŞ, ARICIOĞLU, ERDİREN ÇELEBİ, s.294. 528 GERSICK vd., s.239.
529 YILDIZ, s.41.
530 GÜLEŞ, ARICIOĞLU, ERDİREN ÇELEBİ, s.294. 531 TAYLOR, s.66.
ihtiyacı vardır; aile meclisi de onlara konuşmaları için bir platform sağlamaktadır533.
Aile meclisinin toplanması şirketin aile çatışmalarından korunmasını534 ve aile
üyeleri arasında güven ilişkisi kurularak takım halinde çalışılmasını535
sağlayabilecektir. Böylelikle aile üyeleri zamanla şirketin özgün aile şirketi olmasını sağlayan değerler silsilesini ve aile kültürünü oluşturabileceklerdir. Meclis, üyeler arasında yapılan toplantılardan beslenen genç aile üyeleri için ise şirkete hazırlayıcı bir sürecin parçası olacaktır. Dolayısıyla, aile meclisi doğru kullanılan bir araç halinde geldiğinde şirketi korumakla kalmamakta aynı zamanda beslemektedir de536.
Aile meclisinin işlevini gerçekleştirmesi bakımından meclisin toplanması ve aile anayasasında toplantılarda karar alınmasına ilişkin usulün düzenlenmesi gereklidir. Burada, ailenin veya şirketin genişliğine ve/veya aile üyelerinin iletişim yoğunluklarına göre toplanma aralıkları belirlenebileceği gibi537, bu aralıkların
yılda bir veya iki kez olabileceği ise önerilmektedir538. Toplanma yeri olarak ailenin
yaşadığı yer baz alınarak seçim yapılabileceği gibi ailenin kaynaşması, iletişim kurması ve birlikte güçlü bir ilişki ve kültür inşa edebilmeleri539 için günübirlik
veya birkaç günlük şehir dışı programları düzenlenebilecektir540. Aile meclisinin
gündeminin belirlenmesi, toplantı ve karar alma usulü gibi hususlara da ayrıntılı olarak aile anayasasında yer verilebilecektir.
533 “Family Assembly & Council”, <http://www.fbadvisers.eu/services/family-assembly-and-
council/> (Erişim Tarihi: 15.05.2019).
534 KARASU, “Emredici Hükümler İlkesinin Kapalı Tip Anonim Şirketler ve Limited Şirketler
Açısından Doğurduğu Sorunlar ve Çözüm Önerileri”, s.127.
535 TAYLOR, s.66.
536 KARASU, “Emredici Hükümler İlkesinin Kapalı Tip Anonim Şirketler ve Limited Şirketler
Açısından Doğurduğu Sorunlar ve Çözüm Önerileri”, s.127.
537 GERSICK vd., s.241.
538 GÜLEŞ, ARICIOĞLU, ERDİREN ÇELEBİ, s.295; IFC, s.30. 539 TAYLOR, s.14.
Son olarak, aile meclisinin şirketler hukuku bağlamında bir izdüşümü olmadığı vurgulanmalıdır. Zira ifade edildiği üzere aile meclisi tamamen ailenin kendi içinde ve kendi iletişimini sağlamak üzere kurgulanmış bir yapıya sahiptir. Dolayısıyla, meclisin şirkete doğrudan etkide bulunabilecek bir yasal yapısı bulunmamaktadır.