Moderatör
Kerem Alkin
Yönetim Kurulu Üyesi, Türkiye Varlık Fonu Yönetim A.Ş.
KEREM ALKİN
Sayın Fatih Kazan’a bu paylaşımlarından dolayı çok teşekkür ediyoruz. Özüne baktığınız zaman as-lında Türkiye’de İslami finans yapısının çok daha güçlü bir noktaya getirilmesi öteden beri en önemli hedeflerimizden bir tanesi. Türkiye’nin bu konuda Dünya Bankası’nın bu kadar önemli bir organizas-yonuna ev sahipliği yapmak üzere ön almış olması bence son derece önemli. Türkiye Varlık Fonu’nun yönetim kurulu üyesi olarak da en önemli hedeflerimizden bir tanesinin bilhassa Türkiye’de İslami finans yatırım araçlarının ve bu alanla ilgili bütün sistemin ve yapının daha da derinleşmesi ve güç-lenmesi adına da çok önemli katkılar yapmak. Bu yüzden Varlık Fonu ciddi manada çalışmalara baş-ladıktan sonra sanıyorum ki merkezinizle de bu anlamda çok ciddi bir iş birliğimiz de olacak. Varlık Fonu olarak ciddi bir anlamda buna katkı sağlamak üzere heyecan içerisinde de olduğumuzu ifade etmek isterim. Sizi aslında birçok toplantıda ağırlayarak bu çok teferruatlı, detaylı, yararlı sunumu ye-niden dinlemek sureti ile konu ile ilgili farkındalığı Türkiye’de en üst düzeye çıkarmamız gerekiyor. O yüzden buradaki sunumunuzun ne kadar önemli olduğunu belirtmek istedim. Çok teşekkür ediyoruz.
Cornell Üniversitesi’nde çift anadal ve MBA eğitimlerini tamamladı. Digital Eguipment Company, World Economic Forum ve AMBO Trans-Balkan Oil Pipeline’da çeşitler görevler üstlendi. Makedon-ya’da Yabancı Yatırımlar Bakanlığı yaptı. Günümüzde çeşitli şirketlerde danışman konseyleri ve yö-netim kurullarında görev yapmaktadır. Aynı zamanda Alpha Source Capital Securities LLC’nin tem-silciliğini yapmaktadır.
GLIGOR TASHKOVICH
Makedonya Eski Yabancı Yatırım Bakanı
İzninizle bu oturumun iki değerli konuşmacısını, finans merkezleri örneklerini ve İstanbul Finans Mer-kezini konuşmak üzere Sayın Gligor Tashkovich’i, Makedonya Eski Yabancı Yatırım Bakanı ve Sayasat Nurbek’i, Astana Finans Merkezi Genel Müdürü’nü davet etmek istiyorum.
GLIGOR TASHKOVIC
Selamün Aleyküm. İyi günler dilerim. Ben Gligor Tashkovich. Genç görünüyor olmama rağmen aslın-da Makedonya Cumhuriyeti’nin emekli olmuş Yabancı Yatırım Bakanıyım. Dünkü açılış konuşmamız-da Sayın Pakistan Başbakanının tersine beyaz saçım yok. 30 yaşınkonuşmamız-da konuşmamız-da değilim ya konuşmamız-da stresli bir işim de yok, boyamıyorum da saçımı. Ümraniye Belediye Başkanı Sayın Hasan Can’a özellikle ve bütün ekibine, konferans çevirmenlerimize ve Londra Konuşma Bürosu’na çok teşekkür ediyorum.
Bu arada etkileşimli bir diyalog istediğim için sorularınız olursa burada ya da dışarıda sorabilirsiniz.
Sayın Başbakan Yardımcısı’nın dün sabah sorduğu sorular, Belediye Başkanımızın ve diğer konuş-macıların da söylediği, Türkiye’nin ikinci ev, yuva olma kavramından bahsetmek istiyorum. Otuz de-fadan fazla Türkiye’ye geldim ve çok da zaman geçirip, çok da mutlu oldum. Bağlamı oluşturmak için 140 tane ülkeye ve farklı bölgelere gittim. Antarktika, Kuzey Kore ve diğer insanların gitmediği yerler de buna dahil. Dolayısıyla 30 kere buraya gelmiş olmak gerçekten bu ülkenin güzelliği, sizin ev sahipliğiniz, harika yemeklerinizle ve diğer bütün olumlu özellikler ile ilgili.
Bana nasıl güzel davranıldığına dair burada bir şeyler anlatmak istiyorum. Gerçekten insanı çok mut-lu eden bir şey. Türkiye’ye, Makedonya’nın Yabancı Yatırımlarından Sorummut-lu Bakanı olarak gelmiştim.
İki ülke arasında küçük kardeş-ağabey ilişkisi vardır ve ilişkiler çok sıkıdır. Çok farklı siyasi partiler bulunmaktadır. Çok başarılı bir Başkonsolosumuz vardı. Kendisi farklı kurumlar ve şirket yöneticileri ile buluşmam için zamanında randevular almıştı. Anadolu Kaplanları denilen grupla buluşacaktım.
Başkonsolosumuz, protokolü çok ciddiye alırlar diye beni uyardı. “Bu ne demek acaba” dedim kendi kendime.
Türk Hava Yolları ile Kapadokya Havaalanı’na indik, gece 1’di. Sabah programı 7’de başlayacağı için hemen otelime gitmek ve dinlenmek istiyordum. Uçağım alana indi, uzakta terminalin beyaz ışıkla-rında üç tane silüet görüyordum. Belediye Başkanı gelmiş, Vali gelmiş ve havaalanının müdürü gel-miş. Çay ikram ettiler, saat geç olduğu için içemeyeceğimi söyledim. Arabama kadar eşlik ettiler. Bu arada bana tahsis edilen araba çok güzeldi. Makedonya’da kullandığım arabam iki haftada bir bozu-lurdu. Bu arabanın siyah deri koltukları, içinde suyu vardı. Harika bir araba olduğu için çok şımartılmış hissettim. Gece karanlık, arabaya bindik ben şoförün arkasında oturuyorum. Şoförün kolunun bulun-duğu yerin altında bir şey gördüm. Belki birazcık gergin olabilirim ama İstanbul’da gördüğüm bir şey değildi o. Dikkatlice baktım, silah var. Daha önce gördüğüm bir şey değil. Sonra aracın farları açıldı.
Yolda giderken arka taraftan gelen farlar gözüme çarptı. Gecenin körü, neden böyle güneş çıkmış
gibi bir ışık var? Sonra yaklaştıkça anlaşıldı ki tek araba değilmişiz biz yolda. Havaalanında, aslında gerçek bir konvoy varmış. Yani Başbakan görse gerçekten kıskanır... Yanımda eskortu gerçekleştiren 4 tane motosiklet var, ambulans var, doktor var, 3 tane hemşire var. 36 kişi benim Orta Anadolu’ya gelmem için burada görevlendirilmiş.
Gerçekten beni çok memnun eden bir durumdu. Türkiye’ye gelmek benim için her zaman bir keyif.
Burada Türkiye’ye dışarıdan gelen var mı? Herkes Türkiye’den galiba değil mi? Bugün oturumlarda İslami finansı mümkün olan bütün bakış açılarından dinlemiş olacaksınız. Dolayısıyla ben farklı bir şey yapmak istiyorum, öğleden sonra da ilginizi canlı tutmak istiyorum.
Şunu düşünmek önemli, İslami finans işlemlerinin yapılandırılacağı iyi projeleri gerçekleştirebilmek için ulusal seviyede temel bir takım ka-rakteristik özellikler koymak gerekir. Ya da kent seviyesinde yap-işlet temelini ortaya koyabilmelisiniz.
Dün eski Başbakan Aziz Bey, İslam dünyasını destekleyen iki tane un-surdan bahsetti. Üçüncüsünden ben bahsetmek isterim. Bu kurum da Viyana’da bulunmakta. Bu kurumun Makedonya’da dernek üyeliğini yaptım. Mesela, İstanbul-Ankara arası hızlı trene binenler el kaldırabi-lir mi lütfen? Tamam. Belki bilmiyorsunuz, o kurum bu trenin finans-manını sağladı. İslam İşbirliği Örgütü ve İslami Kalkınma Bankası’na ek olarak Pakistan ve Türkiye OPEC Uluslararası Kalkınma Fonu’ndan faydalandı. Türkiye OPEC’te 2003-2010 yılında 9 tane proje üzerin-de birlikte çalıştı. Ulaştırma, ziraat, yüksek hızlı tren, Ankara-İstanbul treni, ve suvetisyon adında bir kategoride. Hiçbir şey hiçbir yerde mü-kemmel değildir.
Ülkelerin birbiri ile dostane rekabette bulunabileceği hedefleri olabi-lir. Dünya Bankası’nın raporunu okuyan varsa el kaldırabilir mi? Peki.
Dünya Bankası’nda çalışanlar onu duymuştur, okumuştur. 190 ülke bir ankete katılıyor. 2017 İş Yapış Raporuna baktığımızda, iş düzenlenmelerinin basitleştirme oranında değerlendiriliyor. Türkiye’ye, Pakistan’a ve Makedonya’ya bakalım. Makedonya 10’uncu sırada, ben işime başladığımda 2006 yılın-da rakam çok yılın-daha büyüktü. İstisnai bir durum şu an Türkiye hala 69’uncu sırayılın-da yer almakta.
Türkiye ile Makedonya’nın 2017 yılındaki rapordaki yerleri. Farklı maddeler temelinde farklı skorlara sahip olduklarını görüyoruz. Ben Makedonya’da bu göreve başlamadan önce şirket açabilmek için 42 gün gerekiyordu. Bütün o formlar, belgeler, dokümanlar doldurulacak, kontrol dışıydı tümüyle. Dü-şündüm, eğer bu ülkeye yeni iş çekeceksem şirket kurmak kolay olmalı. Sonra bir model oluşturdum.