KOBĠ TFRS‟nin Tam Set TFRS Ġle KarĢılaĢtırılması

KOBĠ‟ler için hazırlanan TFRS, muhasebe bilgi sisteminden yararlanacak ilgili grupların gereksinimleri ve standartların fonksiyonları dikkate alınmak suretiyle, tam set TFRS‟yi içeren standartların gruplandırılmasına benzer bir Ģekilde oluĢturulmuĢtur (Karacan, 2009: 61-62).

KOBĠ TFRS geliĢtirilmesinde izlenen yol, tam set TFRS‟nin KOBĠ‟lerdeki kullanıcılarının finansal bilgi ihtiyaçlarına ve fayda- maliyet dengesine dayalı olarak uyarlanması olmuĢtur. Bu yolla hem geliĢmiĢ, hem de geliĢmekte olan ekonomilerdeki yüksek talebe cevap verecek Ģekilde, titizlikleri tam set standart içinden tüm KOBĠ‟lere uygun bir standart yapılandırılmıĢtır ( Özdemir, 2013: 469).

Tam sette çoğu standartta birden fazla muhasebeleĢtirme yöntemine olanak sunulurken, bu yöntemlerin KOBĠ TFRS‟de genel olarak uygulaması daha kolay tek bir yöntemin belirlenmesi yönünde olduğu görülmektedir. Örneğin; maddi- maddi olmayan duran varlıklarda yeniden değerleme modelinin kaldırılması ve yerine sadece maliyet yönteminin belirlenmesi, finansal araçların sınıflara ayrılmasında dörtlü sınıflandırmanın kaldırılması ve yerine ikili sınıflandırmanın benimsenmesi ile ilgili yapılan bazı basitleĢtirmeler bu duruma örnek olarak verilebilir ( Utku ve Gürsoy, 2011: 36).

Tam sette ayrı bir standart kodu ile oluĢturulup yayına sunulan standartlar KOBĠ TFRS‟de bölüm kodları ile oluĢturulmuĢtur. KOBĠ standartlarında bulunan her bir bölüm, tam sette ki bir veya birkaç standarda konu olarak denk düĢmektedir. KOBĠ TFRS, otuz beĢ bölümden oluĢmaktadır (Utku ve Gürsoy, 2011: 22).KOBĠ TFRS‟de yer alan ve tam set TFRS‟nin içeriğinden farklılık gösteren noktalar finansal tablo kullanıcılarının KOBĠ‟lerin finansal tablolarındaki ihtiyaçlarını karĢılamaya yöneliktir. Tam set TFRS yaklaĢık 2.400 sayfa iken (yorumlar ve açıklamalar dahil), KOBĠ TFRS yaklaĢık 340 sayfadır (uygulama rehberi dahil) ve tam set TFRS yaklaĢık yüzde seksenbeĢ oranından daraltılmıĢtır ( Demir, 2007: 9).

TFRS‟nin temel felsefesinden ayrılmadan, KOBĠ‟lerin ihtiyaçları göz önüne alınarak hazırlanan KOBĠ TFRS de; Faaliyet Bölümleri, Ara Dönem Finansal Raporlama, Hisse BaĢına Kazanç, Sigorta SözleĢmeleri, SatıĢ Amaçlı Elde Tutulan Varlıklar Standartları yer almamaktadır (Akdoğan, 2010: 8-25):

KOBĠ TFRS ile tam set TFRS‟nin temel farklılıkları aĢağıda özetlenmiĢtir (Utku ve Gürsoy, 2011: 38, Akdoğan, 2010: 9-10):

TFRS 7 Finansal Araçlar: Açıklamalar, TMS 32 Finansal Araçlar: Sunum, TMS 39 Finansal Araçlar: MuhasebeleĢtirme ve Ölçme finansal araçlarla ilgili standartlarda finansal varlıklar: nakit dıĢında, gerçeğe uygun değer farkı kâr zarara yansıtılan, satılmaya hazır finansal varlıklar, vadeye kadar elde tutulan finansal varlıklar, kredi ve alacaklar olarak sınıflandırılmaktadır. Oysa KOBĠ TFRS‟de finansal varlıklar: gerçeğe uygun değer farkı kâr zarara yansıtılan, itfa edilmiĢ maliyetle ölçülen, maliyetle ölçülen olarak sınıflandırılmaktadır.

TMS 23 Borçlanma Maliyetleri Standardında özellikli varlıkla ilgili borçlanma maliyetlerinin aktifleĢtirileceğinden bahsedilirken, KOBĠ TFRS‟de tüm borçlanma maliyetlerinin giderleĢtirileceği ifade edilmiĢtir.

TMS 28 ĠĢtiraklerde ki Yatırımlar Standardında iĢtiraklerin muhasebeleĢtirilmesinde ve raporlanmasın da öz kaynak yönteminin uygulanması kesinlik arz ederken, KOBĠ TFRS‟de özkaynak yöntemi, maliyet yöntemi ve gerçeğe uygun değerleme yönteminden biri kullanılarak değerleme yapılacağı ifade edilmiĢtir.

TMS 31 ĠĢ Ortaklıklarında ki Paylar Standardında tercihe bırakılmıĢ iki yöntem bulunmaktayken (oransal konsolidasyon veya özkaynak yöntemi), KOBĠ TFRS‟de üç yönteme yer verilmiĢtir. Bunlar; özkaynak yöntemi, maliyet yöntemi ve gerçeğe uygun değer yöntemidir.

TMS 38 Maddi Olmayan Duran Varlıklar Standardının aksine KOBĠ TFRS‟de araĢtırma geliĢtirme giderlerinin her koĢulda gider olarak raporlanması gerekliliği bulunmaktadır.

TMS 16 Maddi Duran Varlıklar ve TMS 38 Maddi Olmayan Duran Varlıklar standartlarında maliyet yöntemi ve yeniden değerleme konusunda seçim hakkı sunulmuĢtur. Ancak KOBĠ TFRS‟ de sadece maliyet yöntemi kullanılabilmektedir.

TMS 40 Yatırım Amaçlı Gayrimenkuller standardında maliyet yönetimi ve gerçeğe uygun değer yöntemi seçimlik haklardır. KOBĠ TFR‟S de gerçeğe uygun değer yönteminin kullanımı aĢırı maliyete veya çabaya katlanmadan ölçüm yapılması Ģartına bağlanmıĢtır. Aksi durumda maliyet yöntemi kullanılabilmektedir.

TFRS 3 ĠĢletme BirleĢmeleri standardında Ģerefiyeye amortisman ayrılma hakkı yokken, KOBĠ TFRS de Ģerefiyenin yararlı ömrü konusunda güvenilir tahminde bulunulamadığı durumlarda faydalı ömrünün on yıl olarak kabul edileceği ve amortismana tabi olacağı belirtilmektedir.

KOBĠ TFRS‟de, devlet teĢviklerinin muhasebeleĢtirilmesindeki çeĢitlilik azaltıldı. Tam set TFRS‟de devlet teĢviklerinin muhasebeleĢtirilmesinde çeĢitli seçenekler mevcuttur. Devlet teĢvikleri niteliğine uygun olarak bazen öz kaynaklarda muhasebeleĢtirilir, bazen de gelir yaklaĢımına göre gelir kaydedilir. KOBĠ TFRS‟de ise, devlet teĢviklerinin muhasebeleĢtirilmesinde öz kaynak yaklaĢımı bulunmamakta, gelir yaklaĢımı kullanılmaktadır.

KOBĠ TFRS‟de, tam set TFRS‟ye göre ölçme ve muhasebeleĢtirmede basitleĢtirmeler sağlandı. Bunlardan bazıları aĢağıdaki gibidir:

 Canlı varlıklar, ancak gerçeğe uygun değerleri özel bir çaba harcamadan ve ek maliyete katlanmadan ölçülebildiği sürece gerçeğe uygun değer ile ölçülür. Bunun dıĢında maliyet değeri ile ölçülür.

 ÇalıĢanlara sağlanan fayda planlarında sadeleĢtirme getirilmiĢtir.

 Hisse bazlı ödemelerde, tahmini değerin belirlenmesinde yönetici yargıları kullanılabilecektir.

 KOBĠ TFRS‟in ilk uygulamasında, önceki dönem verileri daha az kullanılacaktır.

KOBĠ‟lerin ihtiyaçlarına uygun olarak hazırlanan TFRS, tam set TFRS‟den kayda alma ve değerleme hususlarındaki farklılıklar nedeni ile kritik bir konu olarak görülmektedir. Birkaç değerleme farklılığının olması, kavramsal olarak haklı görünmekle beraber, gelir tablosunda farklı rakamların yer alması ve iĢletme

büyüklüğüne göre bilançoyu basitleĢtirme fikrine sıcak bakılmamaktadır. Değerleme ve özellikle kayda alma farklılıkları gerek kullanıcı ihtiyaçları, gerekse fayda/ maliyet iliĢkileri açısından tartıĢılmaktadır (Aslan, 2007: 214 ).