Kanıtlayıcı Tür (exposition genre)

Kanıtlayıcı tartışma türünde tek bir bakış açısı ele alınıp bunun geçerliliği ispatlanır. Bu tür de tartışmalı tezlerin (controversial thesis) doğrulaması yapılır, bir tez ya da bir konu hakkında özel bir durumun lehinde tartışmalar gösterilir ve sonuç

5

Özsarı‟nın (2006: 66) belirttiğine göre, Batıda yayımlanan kompozisyon kitaplarında açıklayıcı anlatım genellikle exposition, bir tanesinde de expository writing başlıkları altında değerlendirilmiştir. Anglo-Sakson geleneğinde açıklayıcı anlatım metoduna “exposition” adı verilmekte hemen hemen herkes fikir birliği içerisindedir. Ancak Coffin‟in (2000) sınıflandırmasında “exposition genre” tartışmacı anlatımın alt türü olarak ele alınmıştır.

paragrafı ile durum yinelenilir. Bu tür metinde yazar ileri sürdüğü yorumu bir takım tartışmalar yaparak kanıtlamak durumundadır. Metin içerisinde yapılan her bir tartışma yazarın düşüncesini desteklemeli ve netleştirmelidir. Daha üst düzey bir beceri alanı olduğu için 11. ve 12. sınıf lise ve üniversite düzeyinde kullanılabilir. Bu türde metin yazımına Coffin‟den (2000) alınan ve Avustralya‟da 11. sınıf öğrencisi tarafından ev ödevi olarak yazılmış olan şu metin örnek olarak verilebilir:

1920’ler ne düzeyde on yıllık bir ümit devresidir?

Arka plan 1920‟lerin başında, 1914–1918 yılları arasındaki Büyük Savaş süresince yaşanan korkunç boyutta yaşam kayıpları nedeniyle bütün dünya şok içerisindeydi. Her iki taraftan da milyonlarca asker ve sivil öldürülmüştü. Ancak her nasılsa insanlar bu büyük savaşı “bütün savaşları sonlandıran savaş” olarak düşünüyorlardı ve Versailles Anlaşması her iki taraf içinde hak ve adalet teşebbüsü olarak görülmekteydi. Yeni sınırlar çizildi, Yugoslavya, Polonya, Çekoslavakya gibi yeni ülkeler oluşturuldu.

Tez Bu yüzden pek çok karanlık günlerin geleceği uyarısına rağmen 1920‟li yılların bir dereceye kadar, 10 yıllık ümit devresi olarak görülmesi tartışılmaktadır. Pek çok kanıt, savaşın sonlanması ile bu ümit sürecinin başladığını göstermektedir. Ayrıca kanıtlar bu ümidin yirmili yıllar boyunca devam ettirildiğini göstermektedir. Almanya‟nın çeşitli anlaşma ve sözleşmeler imzalayarak iyi niyetini göstermesi, genel olarak halkta savaş karşıtlığı hislerin oluşması ve artan refahlık seviyesi kanıtları oluşturmaktadır.

TartıĢmanın Almanya‟nın iyi niyetinin kanıtı, ilk olarak 1925 yılında Almanya, Desteklenmesi Büyük Britanya, İtalya ve Belçika ile gönüllü olarak Locarno Anlaşması

olarak adlandırılan anlaşma ile ortaya çıktı. Bu anlaşma ile Almanya daha önce kabul etmediği Versay Anlaşması ile çizilen Batıdaki sınırlarını kabul etti. Bu çok iyi bir anlaşmaydı, çünkü bu anlaşma Almanya‟nın başka bir ülkeye saldırmasını önlememesine rağmen hukuk kurallarını çiğnemeksizin böyle bir şey yapamayacağı anlamına geliyordu.

Desteklenmesi Cemiyetine katılmasıdır. Almanya‟ya, diğer büyük dünya güçleri ile birlikte konseyin daimi üyeliği verildi. Versay Anlaşmasına karışan uluslara karşı derin kırgınlık duymasına rağmen, Almanya‟nın Milletler Cemiyetine katılması, ülkenin dünyanın diğer kısmının bir parçası olmak istediğini gösteren açık bir işarettir. Milletler Cemiyetine katılarak Almanya, insanlara başka bir savaşın başlamayacağının ümidini vermiştir.

TartıĢmanın 1928‟deki Kellog- Briand Paktı da 1920‟lerin ümit yılları olduğu

Desteklenmesi görüşünü destekliyordu. USA, Rusya ve Japonya‟nın da aralarında bulunduğu 65 ülke (Armaoğlu, bu sayıyı 56 olarak belirtmiştir bkz. ss.221- 223) tarafından bu paktın imzalanmasının anlamı bir ülke saldırırsa diğeri kendini savunacaktır.

TartıĢmanın Barış dolu bir gelecek ümidi, Remarques‟in “All Quiet on the Western Desteklenmesi Front”6 adlı savaş karşıtı romanının yayınlanmasının halk arasında

olumlu karşılanması ile özellikle iyi bir şekilde gösterildi. Kısa zaman sonra kitap en çok satanlar arasına girdi ve çeşitli dillere çevrildi. Bu savaş karşıtı hislerin güçlendiğinin kanıtıdır. Ek olarak, farklı dillere çevrilmesi de savaşa karşı güçlü tepkinin sadece tek taraflı olmadığının göstergesidir.

TartıĢmanın Sonuçta, 1920‟lerin kanıtlarından birisi olan Amerikan ekonomisine Desteklenmesi bağlı Avrupa ekonomisinin geri ödeme sisteminin çökme tehdidinin

olduğu tartışılmasına rağmen, aynı süreçte üretimde, ticarette ve kişisel gelirlerde önemli artışlar olmuştur. Bazı yaklaşan bunalım beklentisine rağmen, genelde ekonomik ani artış iyimserliğin artmasına neden olmuştur. Bu yüzden, bu yirmili yılların ümit süreci olmasının diğer bir tartışmasıdır.

Tezin 1920‟lerin bir ekonomik sarsıntılar sürecinin habercisi olduğuna dair PekiĢtirilmesi bir takım kanıtlar olmasına rağmen yukarda belirtilenlerden de açıkça

analiz edilebilir ki büyük oranda 1920‟ler ümit dolu 10 yıllık devre

6

Erich Maria REMARQUE, All Quiet on the Western Front, adlı savaş karşıtı eseri Türkçe‟ye de çevrilmiştir. Bkz. Erich Maria REMARQUE, “Garp Cephesinde Yeni Bir Şey Yok” Oda yayınları, 2002.

olarak görülebilir. Genel ekonomik refahlık ve imzalanmış çeşitli paktlara bağlı olarak halkın barışa inancı bunun en güçlü kanıtıdır.

Bu metinden hareketle Coffin (2006) Kanıtlayıcı Tartışma Türünün (Exposition genre) özelliklerini şu şekilde belirtmektedir:

Kanıtlayıcı yazmanın “Arka plan” basamağını yazma zorunlu değildir, isteğe bağlıdır. Eğer tarihsel olayın ya da konunun içeriğini göstermesi bakımından teze odaklanmaya hizmet ediyorsa gereklidir.

Kanıtlayıcı tartışma metninin “Tez” kısmında metnin ana yapısında detaylandırılacak ve desteklenecek olan yazarın iddiası ortaya konur. Metinde neyin tartışılacağı açıkça belirtilir. Örneğin, yukarıdaki metinde “ karanlık günlerin geleceğinin pek çok uyarısı olmasına rağmen 1920‟lerin bir dereceye kadar ümidin on yıllık devresi oarak görülmesi tartışılmaktadır” cümlesi ile metinde tartışılacak konu belirtilmiştir.

“Tartışma basamaklarında” yazarın yorumlarını kabul etmesi için okuyucuyu ikna edecek olan “ikna edici tartışmalar serisi” ileri sürülmüştür. Bu tartışmalar genel “macro tartışmalar” ya da tezi kanıtlamak için birlikte oluşturulan “micro tartışmalar” olarak görülebilir. Konu ile ilgili diğer tezler bir takım kanıt veya tartışmalarla kritik edilerek ya da güçsüzleştirilerek kullanılabilir. Yukarıdaki örnek metinde altı çizili kısımlar yazarın düşüncesine karşıt olan görüşleri verdiği ve bu tartışmaları çürüterek kendi tartışmasını güçlendirdiği kısımları göstermektedir.

Farklı tezlere ya da tartışmalara karşı koymak, “-e karşı tartışma”, ya da “aksini iddia etme (argument against)” basamaklarında değerlendirilebilir.

Genellikle daha ikna edici iddialar ilk başta verilir. Daha sonra diğer iddialar önem sırasına göre belirtilir.

Yazar diğer yazma biçimlerinden farklı olarak kanıtlayıcı tartışma yazmada birinci ve ikinci elden kaynaklardan kanıt göstermelidir. Bunlar dökümanlar, medya raporları ve iyi bilinen ikinci kaynakların yorumları olabilir.

“Tezin Pekiştirilmesi” kısmında başlangıç kısmında belirtilen tez doğrudan ve güçlü bir ifadeyle tekrar iddia edilir.