Şu anda gemi satın alma kararı vermek çok zor çünkü piyasa çok belirgin değil, işletmemiz spot piyasada çalışmaya devam edecektir. Böylelikle piyasada yer alıp, piyasayı yaşamış oluyoruz. Bir seferdeki düşük oranları sonrakinde telafi edebiliyoruz. Diğer taraftan donatanlar zaman esaslı kiralama türünde daha rahat bir ticari hayat sürmektedir, çünkü sefer esaslı kiralama türü zaman esaslı kiralama türüne nazaran daha bilinmez bir kiralama türüdür. Öte yandan kısa süreli zaman esaslı kiralamalar daha dengeli bir kazanç sağlar.
İşletme 1 ile yapılan mülakat sonrası seçilen gemi tahsisi sözleşmesi türüne etki eden değişkenler;
• Piyasanın o anki durumu,
• Çalışılan çartererin talepleri,
• Yapılan teklifinin karlılığı,
• Yükselen piyasa koşullarından yararlanabilme özelliği,
• Gemi tahsisi türleri arasındaki geçişin zamanlaması konusundaki güçlük,
• Çalışılan çartererin güvenilirliği,
• Off-shore hesaplara sahip çartererle çalışma mecburiyeti,
• Yapılması planlanan ticaretin riski,
• İşletmenin kurumsal yapısı,
• Kriz dönemlerindeki belirsizlik,
• Mevsimsel değişimlerle oluşan navlun, kira ve çarter ücreti dalgalanmaları,
• Dengeli kazanç elde edebilme isteği olarak tespit edilmiştir.
İşletme 1’in yöneticisi ticari hayatlarına devam etme hususunda sefer çarteri türünü tercih etmenin daha yararlı olacağını belirtmiştir. Çünkü böylelikle mevcut
piyasa durumunun içerisinde yer alıp olabilecek piyasa yükselmelerinden en fazla yararı elde edebileceğini düşünmektedir. Ayrıca bu yolla mevsimsel kaynaklı üretim değişiklikleriyle birlikte gelen avantajların da değerlendirilebileceği söylenmiştir. Piyasanın oldukça değişken bir yapısının bulunduğu ve alınacak kararlarının günlük piyasa koşullarına göre şekilleneceği savunulmaktadır. Katılımcı uzun süreli zaman çarteri sözleşmelerinin sefer çarteri sözleşmeleriyle birlikte kullanılmasının özellikle türler arasındaki doğru zamanlamanın ayarlanması açısından çok zor olduğunu belirtmiştir. Öte yandan çalışılan çartererin güvenilirliği yapılması düşünülen ticaretin kazançlı olması için esas faktör olarak vurgulanmıştır. Bu noktada çok güvenilen çartererlerin bile yeri geldiğinde off-shore hesaplar kullanabildiği ve bu durumun da donatan için büyük riskler içerdiği belirtilmiştir. Özellikle kriz dönemlerinde navlun piyasasının belirsiz oluşunun donatanın seçim şansını çok zorladığı ve bu zamanlarda alınan kararlarda büyük tereddütler yaşandığı işletme yetkilisince belirtilmiştir. Diğer yandan normal piyasa koşullarında çok güvenilir çartererlerle uzun süreli zaman çarteri anlaşmalarına girmenin dengeli ve sürdürülebilir bir kazanç sağlayabileceği söylenmiştir.
Tablo 10: İşletme 2 Mülakat Soruları ve Cevapları
İşletme 2
Soru 1) Time Charter ve Voyage Charter seçimi stratejilerinizde etkili faktörler nelerdir?
Donatan o günkü piyasa koşulları, işin şekli, işin riski, işin kontrol edilebilirliği, işin detayları, işin güvenliği, kiracının kapasitesi, kiracının güvenilirliği, kiracının finansal açıdan kabiliyeti, kiracının piyasa referansı, gibi kriterleri değerlendirerek zaman esaslı kiralama veya sefer esaslı kiralama olarak gelen bu iş teklifini yapıp yapmama konusunda tercih kullanır. Armatör olarak işin güvenilirliği ve gemimizin güvenliğini daha çok gözetiriz. Referansı olan kiracılarla çalışıyoruz. Zaman esaslı kiralama türünü seçmek donatana çok büyük operasyonel kolaylık sağlamamaktadır. Gemisini işletme, kiralama bilgisi çok olmayan ve belirli bir finansal kapasiteyi arkasına almak isteyen donatanlar bu türü tercih etmektedir. Zaman esaslı kiralama donatana daha rahat bir ticari hayat sürmeyi sağlamaz. Bizim için rahatlık gemi kontrolünün tam olarak bizde olması demektir.
Tablo 10: İşletme 2 Mülakat Soruları ve Cevapları (Devamı)
Bilinmeyen limanlara geminin gönderilip bilinmeyen işleri yapması donatanı tedirgin eder. Her iki limanı bilinen, başı ve sonu bilinen, kiracıları ve yükü bilinen limanlarda çalışmak daha rahat bir yoldur.
Soru 2) Kriz ortamlarındaki kiralama stratejileriniz nelerdir? 2008 ekonomik bunalımında nasıl bir kiralama stratejisi izlediniz?
Özellikle kriz dönemlerinde gemilerimizi kendi kontrolümüzde tutuyoruz. Uzun süreli zaman çarterine sıcak bakmıyoruz. Kısa süreli veya zaman esaslı sefer kiralamalarıyla (trip time charter) gemilerimizi kullanıyoruz. Kriz dönemini sefer esaslı kiralama ve kısa süreli zaman esaslı sefer kiralamalarıyla atlattık. Kriz döneminde gemi satın almak çok riskli ve mantıklı değildi. Süre belirsizliği vardı.
İşletmemizin mali geri dönüşe ihtiyacı vardı ve bu nedenle kriz döneminde bir yatırım yapmadık. Piyasanın normalleşmesini bekledik.
Soru 3) Navlun dalgalanmalarının yaşandığı zamanlardaki kiralama stratejileriniz nelerdir?
Piyasaların kırılgan olduğu dönemlerde kriz dönemlerinde belirttiğimiz kiralama yöntemlerini uyguluyoruz.
Soru 4) İşletmenizin finansman açısından stratejileri nelerdir? Bu taktikleriniz charter türü seçiminizi nasıl etkiler?
İşletmemiz kiralamayı bir filo finansman aracı olarak görmemektedir ve uzun süreli zaman çarterini tercih etmemektedir. Bu sebeple kiralama türü seçimi gemilerimizin nasıl finanse edildiğine bağlı değildir. Gerek duyduğumuzda finansman ihtiyacımızı yerli piyasadan karşılıyoruz.
Soru 5) İşletmenizin ticari hayatını devam ettirmesi açısından kiralama türü seçimi konusundaki önerileriniz nelerdir?
Gemilerimizin bizim kontrolümüzde mevcut piyasaya göre işletilmesini uygun görüyoruz. Kiracılarımızla çok uzun süreli ticari ilişkilerimiz var ve bu anlamda rekabetçi olmak istiyoruz.
İşletme 2 ile yapılan mülakat görüşmesinde gemi tahsisi sözleşmesi türü seçimine etki eden değişkenler;
• O günkü piyasa koşulları,
• Yapılacak ticaretin nitelikleri,
• Yapılacak gemi tahsisi sözleşmesinin güvenilirliği,
• Çartererin operasyonel kapasitesi,
• Çartererin güvenilirliği,
• Off-shore hesaplara sahip çarterer işletmelerle çalışma mecburiyeti,
• Çartererin finansal gücü,
• Çartererin piyasa referansı,
• Geminin güvenliği,
• Donatanın gemiyi işletme bilgisi,
• Donatanın finansman ihtiyacı,
• Kriz dönemlerindeki belirsizlik olarak tespit edilmiştir.
İşletme 2’nin yöneticisi hatlı taşımalara devam edip, kendi kontrollerindeki sefer çarteri ve zaman çarteri türlerini kullanmanın işletmeleri adına daha yararlı olacağını belirtmiştir. Gemi tahsis sözleşmesi türü seçiminde ana etken faktörün o günkü piyasa koşulları olduğu vurgulanmıştır. Yönetici donatanın gemi tahsisi sözleşmesi türü tercihinde bir başka önemli faktörün yapılacak ticaretin kontrol edilebilirliği olduğunu söylemiştir. Yöneticiye göre çartererin güvenilirliği ve operasyonel açıdan yeterli olması yapılması planlanan ticaretin başarısı için anahtar faktörlerdir. Yine bu noktada işletme 1’in yöneticisi gibi işletme 2’nin yöneticisi de off-shore hesaplara donatanları yönlendiren çartererlerin kendilerini tedirgin ettiğini belirtmiştir. Kendi gemilerinin selameti ve güvenliği için bildikleri, piyasa referansı olan ve finansal açıdan güçlü olduklarını düşündükleri çartererleri tercih ettiklerini belirtmiştir. Diğer yandan donatanın işletme bilgisinin ve finansal ihtiyaçlarının da gemi tahsisi sözleşmesi türünü seçme konusunda bir faktör olduğu söylenmiştir. Donatanın en zor kiralama kararlarını ise kriz dönemlerinde aldığı, özelikle bu dönemlerde çartererin güvenilir olmasının çok önemli bir faktör olduğu belirtilmiştir.