Elektronik (E)-Part

Elektronik ortamda gerçekleşecek demokrasinin, siyasal partilerinin de elektronik olacağı düşünülmektedir. Bu durumun günümüz Siyasal Partiler Hukuku’nda

ve partilerin yapı ve örgütlenmesinde büyük değişikliklere neden olacağı beklenmektedir. Türkiye’deki siyasal partiler, bugün için elektronik ortamı çok kısıtlı amaçlarla (propaganda ve reklam vb.) kullanmaktadırlar. Ancak, e-demokrasi ile birlikte partilerin yeniden yapılanarak kendilerini elektronik ortama uyumlu hale getirecekleri, bu uyum sürecinde başarısız olanların yerini yenilerinin alacağı beklenmektedir (Yanık, 2002: 95).

Demokrasinin en önemli kurumlarından olan siyasi partiler, henüz çok yavaş bir şekilde, belki de sadece prestij amaçlı olarak internete yer almaktadır. Bugün, aslında web sitesi olmayan siyasi parti yok gibidir. Bazılarının yerel organizasyonlarının bile web siteleri bulunmaktadır. Şüphesiz bu gelecek için olumlu bir gelişmedir. Ancak, bu siteler incelendiğinde içerik ve kullanış açısından yetersiz oldukları ortaya çıkmaktadır. Bu sitelerin çoğu ne yazık ki güncelliğini yitirmiş bilgilerle doludur (Günal, B., 2006). Türkiye’deki hemen hemen her partinin web sitesinde, genel olarak siyasi partiyi tanıtan, tarihini ve kuruluş öyküsünü anlatan, partinin tüzüğü, milletvekilleri, genel başkanın mesaj ve konuşmaları, organizasyon şeması gibi bilgiler yer almaktadır.

Oysa, demokrasinin en önemli yapı taşlarından olan siyasi partiler, çağımızın son teknolojisi olan internetten daha fazla yararlanmanın yollarını bulmalıdırlar. İnternetin siyasi partilere sağlayabileceği önemli faydalarından biri, internetin siyasi parti üyeleri ve yöneticilerinin, merkez ve taşra teşkilatlarının, kendi aralarındaki iletişimi kolaylaştırmak ve hızlandırmak için kullanabilecek olmasıdır. Bu sayede mesai saatlerine bağlı kalınmadan çeşitli tartışma zeminleri oluşturulabilir. Bu da, partinin çalışma dinamiğine hız ve verimlilik katacaktır (Günal, B., 2006). Örneğin, veri transferinde internet ve e-posta kullanımı, zaman ve maliyet açısından son derece yararlı olacaktır.

Dünyadaki pek çok ülkede seçim öncesinde siyasi partilerin, ideolojileri, programları, planları, yöneticileri, önceki icraatları gibi konularda seçmenlerin doğru, yansız ve kapsamlı bilgilere sahip olmasında, internetten yararlandıkları görülmektedir. Ülkemizde de internet hızlı bir biçimde yaygınlaşmakta olduğundan, önümüzdeki seçimlerde internetin öneminin artacağı tahmin edilmektedir (Türkiye Bilişim Şurası, 2002: 23). Türkiye’de siyasal partiler bugün için her ne kadar interneti kısıtlı amaçlarla

kullanıyor olsalar da, internetin hızlı bir biçimde yaygınlaştığı ve kullanıcılarının da giderek arttığı ve daha kapsamlı şekilde internetten yararlanmaya başlandığı ortadadır. Siyasi partilerin de bu gelişmelerden etkilendikleri ve bu yönde geliştikleri görülmektedir.

Bu açıklamalardan sonra, bir siyasi partinin e-parti olmasının, e-demokrasiye, bir açıdan da doğrudan demokrasiye ne faydası olacağı sorusu akla gelmektedir. Siyasi partiler mecliste görüşülen kanun tasarıları hakkında üyelerine internet aracılığı ile bilgi verebilirler. Benzer şekilde bir sanal gazete ve ya bülten çıkarılabilir. Görüşülmekte olan bir kanunun avantajları, dezavantajları ve neler getirip neler götüreceği rahatlıkla ve kısa zamanda duyurulabilir. Bu sayede halkın birçok konuda bilinçlenmesi ve siyasi partilerin halkla bütünleşmeleri olanağı artacaktır (Günal, B., 2006).

E-parti olmak, parti organizasyonunun dinamik ve canlı tutulmasında da büyük yararlar sağlayacaktır. Örneğin, günümüz uygulamasında, siyasi parti içinde kurulan çalışma grupları ve komisyonlar, sadece belli şahısların elinde kalmaktadır. Oysa, internet aracılığı ile belki de birbirini hiçbir zaman göremeyecek kişilerden çalışma grupları oluşturulabilir. Her tür seçim sanal ortamda yapılabilir. Parti delegeleri, il ve ilçe yönetim kurulları, milletvekili adayları hatta başkan bile web sitesi üzerinden oylamalar ile seçilebilir. Her türlü kamuoyu yoklamaları internet üzerinden yapılabilir. Bu sayede her milletvekilini denetleme ve eleştirme şansı olacaktır. Sonuç olarak, internet siyasi partiler için bulunmaz bir fırsattır (Günal, B., 2006).

Siyasal Partiler Hukuku’ndaki yeni gelişmelerle birlikte, demokrasi için önerilen elektronik demokrasi teorisi, uluslararası partilerin kurulmasında ve parti içi demokrasinin gerçekleştirilmesinde bir araç olarak kullanılabilecektir. Siyasi partiler, kendi içlerinde kuracakları merkezi bir bilgisayar ağıyla bütün çalışma ve kayıtlarını üyelerine sunabilir ve parti içi seçimler ve alınacak kararlar yine bu merkezi ağ sayesinde gerçekleştirilebilir. Böylelikle, partilerin kaderine hakim olan oligarşik eğilimlerin azaltılması sağlanabilecektir (Yanık, 2002: 93-94). Gerçekten de, parti içinde önemli konuların görüşülmesi sırasında ya da parti içi seçimlerde internetten yararlanılması, üyeler üzerindeki baskıları azaltacak ve bunun sonucunda da parti içi demokrasi gelişebilecektir.

Elektronik partilerin internetten verimli bir şekilde yararlanmaları oranında, parti içi demokrasiyi gerçekleştirme olanaklarının, günümüz partilerine göre çok daha fazla olacağı beklenebilir. Bununla beraber, yeni teknolojik olanakların Hitler’den daha kötü diktatörlerin çıkması için de uygun bir ortam yaratabileceği, zira Microsoft örneğinde görüldüğü gibi, teknolojiyi ve bilgiyi tekeline alacak bir kurumun tüm dengeleri alt üst edebileceği de belirtilmektedir (Yanık, 2002: 95).

Yukarıda sıralanan tüm sakıncalarına rağmen, eğer gerçekten doğrudan demokrasi gerçekleştirilmek isteniyorsa, bir an önce uzmanlar tarafından büyük bir titizlikle bunun alt yapısı hazırlanmalı, yeni teknolojik ortam demokratik kontrol altına alınmalı ve gereken hukuksal düzenlemeler yapılmalıdır (Yanık, 2002: 95). Demokrasinin gerçek anlamıyla işleyebilmesi için son derece önemli olan parti içi demokrasinin hayata geçirilebilmesinde “e-parti” olmanın katkısı büyük olacaktır. Bu nedenle, siyasi partilerin bu yöndeki çabalara ağırlık vermeleri gerekmektedir.