EkĢisözlük

Türkiye‟deki en yaygın paylaĢım sözlüğü olan EkĢisözlük, 1999 yılında Sedat Kapanoğlu tarafından kurulmuĢtur. Sitenin sloganı “kutsal bilgi kaynağı”dır.

198_{http://tr.wikipedia.org/wiki/Yard%C4%B1m:Sayfa_nas%C4%B1l_yaz%C4%B1l%C4%B1r#Wiki_}

Sözlükte istenilen konuda baĢlıklar açılabilme, ancak uygun görülmeyen baĢlıklar moderatörler tarafından silinebilmektedir. Bu sözlükte Wikipedia‟dan farklı olarak doğru bilgi verme ve kaynak gösterme zorunluluğu yoktur. Bu yüzden bazı hukuki sorunlar çıkmıĢ ve site bir dönem kapatılmıĢtır. EkĢisözlüğün birçok kullanıcısı ve takipçisi vardır. Son verilere göre: toplam kullanıcı: 125.060, toplam entry: 9.541.354, toplam baĢlık: 1.681.700199

Google arama motorunda arama yaptığınızda çıkan sonuçlarda, çok sık bir Ģekilde ekĢisözlüğün ilk sayfada çıktığını görmekteyiz. Bu, çeĢitli konularda baĢlık girildiği ve geniĢ bir kesimin bunları takip ettiği anlamına gelmektedir. Üstelik online bir gazete gibi, gündem haberleri anında ekĢisözlükte bir madde olarak yer alır. Sayfanın sol tarafında son girilen baĢlıkları takip ettiğinizde o günün politik, ekonomik, spor ve magazin olaylarından haberdar olabilirsiniz. Farklı görüĢlerde olan kullanıcılar dolayısıyla da, konuyla ilgili çeĢitli eleĢtirel yorumları okumak mümkün olmaktadır. Yazılanlar yazarların öznel görüĢleridir, görüĢlerini doğrulamak için kaynak verme zorunlulukları yoktur, buna rağmen isteyen yazarlar baĢka internet sayfalarına açılan linkler ekleyebilmekte, daha önce girilen kayıtlara geçiĢ sağlayabilmektedir.

EkĢisözlük özgür bir ortamdır ancak moderatörlerin, kiĢileri rencide eden ve hakaret içeren yazıları silme ve üyelikten çıkarma yetkisi vardır. Üye olmak için

http://sozluk.sourtimes.org/apply.asp adresinden kayıt olunmaktadır. Üyeliğin tam olarak aktif hale gelebilmesi için 10 kayıt girmek gerekmektedir. Bu on kayıt moderatörler tarafından kontrol edilir, içerik ve format açısından uygun görüldüğü takdirde yazarlık onaylanır. Kriterler için de, hukuken sakıncalı giriĢler olmaması ve sözlük formatına uygun yazılar olması yetmektedir. Çaylaklık döneminde girilebilecek maksimum kayıt sayısı 10‟dur. Bunun nedeni moderatörlerin çaylak kayıtlarını kontrol sürecini hızlandırabilmektir. Yazarlar nesle göre ayrılır, 2010 itibarıyla 12. nesil yazarlar mevcuttur. Yazarlar girilen kayıtlara olumlu/olumsuz oylama yapabilir. “Ġstatistikler” bölümünde kayıtlar, yazarlar, temalar ve moderasyon hakkında bilgiler bulmak mümkündür. Örneğin en beğenilen, en kötü, en dikkat

çeken kayıtlar; en çok boĢ vakti olanlar (en çok kayıt giren yazarlar), cinslere göre dağılım, en megalomallar (kendi takma isimleri altına delice kayıt girenler), nerede bu yazarlar (en az kayıt girenler) gibi yazarlara dair istatistikleri bulmak mümkündür.

Indiana Üniversitesi‟nde yapılan bir çalıĢma kapsamında EkĢisözlük yazarlarına bir anket çağrısı yapılır, bu ankete 877 sözlük yazarı baĢvurur. “EkĢisözlük topluluğuna dahil olmanızda neler önemliydi? EkĢisözlüğün hangi özelliği katılmanızda etkili olmuĢtur?” gibi sorular yer almaktadır. Katılımcıların ilk soruya yanıtı çoğunluk sırasına göre “bir Ģeyler öğrenmek için – bilgi paylaĢmak için – eğlence için” Ģeklindedir. Yanıtlar ekĢisözlüğü tanımlar niteliktedir. En çok bilgi paylaĢılan ve bilgi alınan sözlüklerden biridir ve kesinlikle eğlencelidir. Adı, sloganı, kılavuz bilgileri için ironik bir dil seçilmiĢtir, katılımcılar da bu dili sürdürmektedir. Anketteki ikinci soruya yapısal özelliği bakımından sırasıyla, “içerik biçimi, ücretsiz olması, limitsiz uzunlukta kayıt girilebilmesi” gibi cevaplar verilmiĢtir. GeliĢen özelliği bakımından nelerin tercih edildiği, “içeriğinin giderek büyümesi, farklı perspektiflerin sunulması, yazar sayısı, okuyucu sayısı” Ģeklinde belirtilmiĢtir. 200

Fırat Soylu‟nun bazı ekĢisözlük katılımcılarıyla yaptığı görüĢmelerde aĢağıdaki yorumlar ortaya çıkmıĢtır: Sözlüğü akademik araĢtırmalar için değil, günlük haberleri takip etmek için kullanan, ancak bir diğer kiĢiye göre de araĢtırmaları, hatta doktora tezi için bile kullanan; bazı yazarların bazı konulardaki görüĢünü, örneğin sinema konusundaki bilgisini beğeniyle takip eden; sözlükte öznel yorumlar ve hatta kiĢisel deneyimler paylaĢıldığı için insanların tecrübeleriyle empati kuran veya anlamaya çalıĢan; sözlüğün hipermetin yapısının sözlüğü etkili bir öğrenme aracı haline getirdiğine inanan yazarların görüĢleri bu Ģekildedir.201

AĢağıda “sözlük hakkında en çok sorulan sorular” sayfasından alınmıĢ, ekĢisözlüğün ne olduğunu özetleyen bir kayıt örnek verilmiĢtir:

200 _{Fırat Soylu, “Designing Online Learning Communities: Lessons From EkĢisözlük”, European}

Journal of Open, Distance and E-Learning,

http://www.eurodl.org/index.php?p=current&article=366 23.1.2010

“evet, sözlüğümüz... yani kutsal bilgi kaynağımız... insanın bildiği ya da tam bilmediği ama hakkında bilgi almak istediği eklemesi, yeri geldiği zaman dozu iyi ayarlanmış minik bir geyiğin döndürülmesi, görüşlerin aktarılması, ufak tefek notların eklenmesi bunların hepsi ama hepsi çok güzel... ama bazen bazı entryleri okuduğumda bi yere kadar diyorum... ha elbet hepimiz zaman zaman bazı şeyleri abartıyoruz ve kendi kendimize de çok ileri gittin diyoruz... sanırım hepimiz bunu yapmalıyız... ve bir de şu var dikkate alınması gerekenler içinde, herkes aynı şeyi düşünemez, aynı şeyi sevemez, aynı şeyi savunamaz, zaten bunun olabilmesi için herkesin tek kalıptan çıkmış olması gerekirdi ki bu da imkansız... ama önemli olan bu ayrılıkları doğal bir sabırla ve doğal bir tepki ile abartmadan takip etmek... sonuç olarak burası bir sözlük, ve sözlüğün kelime anlamı ise, bir dilin bütün veya belli bir çağda kullanılmış kelime ve deyimlerini alfabe sırasına göre alarak tanımlamalarını yapan, açıklayan veya başka dillerdeki karşılıklarını veren kaynaktır... ve bu kelime anlamı içinde hiç bir şekilde geliniz burayı hipodrama çeviriniz, geliniz burayı argohaneye çeviriniz, geliniz burayı geyik sahası yapınız, geliniz burada ilanı aşk yapınız, geliniz burada açık yakalama yarışı içine girip birbirinize hakaret ediniz diye ibareler yoktur... bunları da dikkate alınız... evet sözlük edi ve tör'ün... ama zamanla biz de sahiplendik, hepimizin dedik... ve belli saygı, sevgi ve anlayış kuralları içinde öyle kalsın...(abani, 22.07.1999 ~ 13.05.2005 13:09)”202

EkĢisözlük takipçi profilinin farklı yaĢ gruplarından ve kesimden birçok kiĢiyi içermesinden dolayı önemli miktarda reklam geliri sağlamaktadır.

EkĢisözlük giderek çoğalan sözlüklere örnek olmuĢ, özellikle üniversite öğrencilerinin katılımında Uludağ, ĠTÜ, DEU sözlük modelleri geliĢmiĢtir. Bu sözlüklerin ekĢisözlükten farkı öğrenciler, hocalar ve dersler hakkında görüĢ belirtme platformuna dönüĢmüĢ olmasıdır.