Eğlence Hayatı ve Lükse Düşkünlüğü

Nasrüddevle’nin tarih kitaplarında en çok vurgulanan yanı eğlence hayatıdır. Ripper’in de dile getirdiği gibi diğer emirlerin yaşam tarzı onun sahip olduğu lüks ve eğlencenin yanına bile yaklaşamamıştır. Rivayetlere göre Nasrüddevle, paha biçilmez hazinelere, bedeli ne olursa olsun ödeyip satın almaktan çekinmediği kadın ve erkek kölelere sahiptir.659 _{Cariye ve kölelerinin sayısı da kaynaklarda farklı şekilde}

geçmektedir. Cariyeler konusundaki rivayetlerin menşei olan İbnü’l-Ezrak, onun 360 cariyesi olduğunu söylemiş ve bazı tarihçiler bu sayıyı aynen aktarmışlardır.660 _Es-

Safedî bu sayıyı 500 olarak kaydederken661 _{İbn Kesîr hizmetçileri dışında 500 cariyesi}

olduğunu,662 _{İbnü’l-Esîr 500 cariye ve bunlara tabi olan 500 hizmetçisinin}

olduğunu,663 _{İbnü’l-Cevzî ve bazıları sarayında her birinin değeri bin dinardan 15 bin}

dinara değişen 3 bin işçi cariyesinin olduğunu, bazı cariye ve şarkıcıların da 14 bin

657 _{İbnü’l-Ezrak, Mervânî Kürtleri Tarihi, s.160}

658 _{İbnü’l-Ezrak, Mervânî Kürtleri Tarihi, s.161; İbnü’l-Ezrak, Târihü’l-Fârikî, s.169-170; El-Yafiî,}

Mir’atü’l-Cinân, c.3, s.57

659 _{Ripper, Diyarbekir Merwanileri..., s.180}

660 _{İbnü’l-Ezrak, Mervânî Kürtleri Tarihi, s.159; İbn Hallikan, Vefâyâtü’l-Âyân ve Enbâü Ebnâi’z-}

Zamân, c.1, s.178; El-Yafiî, Mir’atü’l-Cinân, c.3, s.57; Ez-Zehebî, Tarihü’l-İslam..., c.10, s. 35; Es-Safedî, Kitabü’l-Vâfî bi’l-Vefayât, c.8, s.116; Alican, Bir Ortaçağ Şehri Olarak Meyyâfârikîn (Silvan), s.131; Köymen, Tuğrul Bey ve Zamanı, 1. Baskı, Kültür Bakanlığı Kültür Eserleri 4, Milli Eğitim Basımevi, İstanbul 1976, s.128-129; İbn Tağriberdî, En-Nücûmü’z- Zâhire..., c.5, s.2

661 _{Es-Safedî, Kitabü’l-Vâfî bi’l-Vefayât, c.8, s.116} 662 _{İbn Kesir, El-Bidaye ve’n-Nihaye, c.15, s.784}

663 _{İbnü’l-Esir, İslam Tarihi el-Kamil fi’t-Tarih Tercümesi, Bahar Yayınları, c.10, s.34; İbnü’l-Esîr,}

el-Kamil fi’t-Tarih, Darü’l-Kütübi’l-İlmiye, c.8, s.174-175; Es-Safedî, Kitabü’l-Vâfî bi’l- Vefayât, c.8, s.116; El-Ömerî, Mesâlikü’l-Ebsâr..., c.26, s.251; Amedroz, “The Marwanid Dynasty at Mayyafariqin in the Tenth and Eleventh Centuries A.D.” s.141; İbnü’l-Verdî, Tarihu İbni’l- Verdî, s.355

130

dinara alındığını rivayet etmektedir.664 _{Yanında çok sayıda bulunan şarkıcılardan}

herbirinin veya bazılarının 5000 dinardan fazla paraya satın alındığı söylenmektedirler.665

Dört eşinden başka bu sayıyı 360 olarak veren İbnü’l-Ezrak ilgili bölümde şunları söylemektedir: “Her birinin sırası yılda ancak bir defa gelirdi. Böylece Emir, sanki her gece yeni bir gelinle gerdeğe girerdi. Ayrıca kendisinin, başka kralların ve sultanların yanında bulunmayan ses sanatkârları, rakkaseleri ve diğer eğlence sanatkârları vardı. Nerede güzel bir cariye ya da güzel bir ses sanatkârı olduğunu duyarsa, büyük paralar harcayarak ve değerinin kat kat fazlasını ödeyerek aldırıp getirtirdi.”666

Nasrüddevle, 403/1012-13 yılında Meyyâfârikîn’de lüks bir saray yaptırmıştır. Büyük bir bütçeye mal olan bu sarayın en güzel şekilde süslendiği, duvar ve tavanlarına altın nakışlar işlendiği ve böylece görülmemiş bir saray vücuda getirildiği bilinmektedir. 667 _{Nasrüddevle’nin ilkbaharı geçirmek için Batman Çayı}

kenarında yaptırdığı; içerisinde çarşılar, hamamlar, havuzlar, bostanlar ve güzel bahçelerin olduğu Nasriyye Şehri de lüks hayatının bir parçasını oluşturmaktaydı.668

Nasrüddevle’nin sarayındaki kap kacaklar, tarih kitaplarına konu olmuş ve bunların yüksek maliyetlerine dikkat çekilmiştir. Tarihçilerin verdikleri bilgiler onun lüks tutkunluğunu göstermektedir. Meclisindeki kap kacağın değerinin 200 bin,669 ₁₀₀

bin670 veya 2 bin dinar671 olduğu rivayet edilmektedir. Sarayında en iyi şekilde yemek

664 _{İbnü’-Cevzî, El-Muntazam fi-Tarihi’l-Mülük ve’l-Ümem, c.16,s.70; İbn Kesir, El-Bidaye ve’n-}

Nihaye, c.15, s.784; Es-Safedî, Kitabü’l-Vâfî bi’l-Vefayât, c.8, s.116; Sibt İbnü’l-Cevzî, Mir’âtü’z-Zaman..., c.19, s.125

665 _{İbnü’l-Esîr, el-Kamil fi’t-Tarih, Darü’l-Kütübi’l-İlmiye, c.8, s.174-175; İbn Haldûn, Tarihu İbn}

Haldûn, c.4, s.416; İbn Kesir, El-Bidaye ve’n-Nihaye, c.15, s.784; İbnü’-Cevzî, El-Muntazam fi- Tarihi’l-Mülük ve’l-Ümem, c.16,s.70; İbn Kesir, El-Bidaye ve’n-Nihaye, c.15, s.784; İbnü’l- Verdî, Tarihu İbni’l-Verdî, s.355; Ebü’l-Fida’da da 453 yılında Nasrü’d-devle’nin vefat ettiği yazılıdır. Ebü’l-Fida, El-Muhtasar fi Ahbari’l-Beşer, c.2, s.180; Alican, Bir Ortaçağ Şehri Olarak Meyyâfârikîn (Silvan), s.131; Köymen, üç bin dinar rakamını vermektedir. Bkz. Tuğrul Bey ve Zamanı, s. 128-129

666 _{İbnü’l-Ezrak, Mervânî Kürtleri Tarihi, s.159-160} 667 _{İbnü’l-Ezrak, Mervânî Kürtleri Tarihi, s.118,126-127} 668 _{İbnü’l-Ezrak, Mervânî Kürtleri Tarihi, s.159-160}

669 _{İbnü’l-Esîr, el-Kamil fi’t-Tarih, Darü’l-Kütübi’l-İlmiye, c.8, s.174-175; İbn Kesir, El-Bidaye ve’n-}

Nihaye, c.15, s.784; İbnü’l-Cevzî, El-Muntazam fi-Tarihi’l-Mülük ve’l-Ümem, c.16,s.70; İbn Kesir, El-Bidaye ve’n-Nihaye, c.15, s.784; Ebü’l-Fida, El-Muhtasar fi Ahbari’l-Beşer, c.2, s.180; Sibt İbnü’l-Cevzî, Mir’âtü’z-Zaman..., c.19, s.125; Sibt İbnü’l-Cevzî, Mir’âtü’z-Zaman..., c.16, s.71,263,264; İbn Haldûn, Tarihu İbn Haldûn, c.4, s.416

670 _{Mehmed Emin Zeki, Tarihu’d-Düvel..., s.121}

671 _{Es-Safedî, Kitabü’l-Vâfî bi’l-Vefayât, c.8, s.116; El-Ömerî, Mesâlikü’l-Ebsâr..., c.26, s. 251;}

131

pişirilmesi için Mısır’a aşçılar gönderdiği ve eğitimleri için hiçbir masraftan kaçınmadığı görülmektedir.672 _{Büveyhî Emiri Melikü'l Aziz b. Celâlüddevle'den satın}

alındığı söylenen yakut taşı673 _{ve tespihi}674 _{tarihçilere konu olabilecek kadar}

kıymetliydi.

Sarayı, özel eşyaları, cariyeleri, şarkıcıları, müneccimleri,675 _{hatta kap}

kacakları bile tarihçilere malzeme- olan Nasrüddevle’nin lüks ve eğlence dolu yaşamı hakkında bu durumu ifade eden bazı hikâyeler anlatılmıştır. Bir rivayete göre Nasrüddevle’nin ölümünden sonra bir arkadaşına birisi şöyle bir soru sormuş:“Nasrüddevle’nin hükümdarlığı kaç yıl sürdü? 53 yıl sürdüğünü duydum, doğru mu?”Adam şu karşılığı vermiş: “Neden yüz altı yıl demiyorsun? Çünkü onun geceleri gündüzlerinden daha güzeldi.”676

İbnü’l-Ezrak, Nasrüddevle’nin bu güzel günlerini diğer hükümdarlarla kıyaslarken şunları söylemiştir: “Esasen Nasrüddevle kadar mutlu olan kimse de yoktu. Gerçi başka birtakım sultanların ve kralların onunkinden daha geniş ülkeleri ve şöhretleri vardı; ama onlar Nasrüddevle’nin sürdüğü sefayı sürememiş, onun içinde bulunduğu bolluğa ve mutlu hayata erişememiş ve onunki kadar servet ve çocuk sahibi olamamışlardı.”677

İbnü’l-Ezrak bir başka yerde de şunları kaydetmiştir: “Ondan daha mutlu ve renkli yaşam sürdüren bir hükümdar yoktu. Denilebilir ki hiçbir kral onun kadar mutlu ve zevkli bir hayat yaşamadı. Kendisi gece eğlencesine çok düşkündü. Ebu Nuvas’ın eğlence konusunda şiiri okununca, "Aşk olsun kendisine! Bizi şiiriyle mırıldanarak dile getirmiş."678 _{diyerek şairin ifadelerinin ötesinde bir hayatı olduğunu dile getirmiştir.}

672 _{İbnü’l-Esîr, el-Kamil fi’t-Tarih, Darü’l-Kütübi’l-İlmiye, c.8, s.174-175; Ebü’l-Fida, el-Muhtasar}

fi Tarihi’Beşer, c.2, s.180; Mehmed Emin Zeki, Tarihu’d-Düvel..., s.121

673 _{İbnü’l-Esîr, el-Kamil fi’t-Tarih, Darü’l-Kütübi’l-İlmiye, c.8, s.174-175; Yakut gönderdiğini}

söylemiştir, Bkz. Sibt İbnü’l-Cevzî, Mir’âtü’z-Zaman..., c.19, s.125; İbnü’l-Cevzî, el-Muntazam fi Tarihi’l-Mülük ve’l-Ümem, c.16, s.71; İbn Haldûn, Tarihu İbn Haldûn, c.4, s.416; Ez-Zehebî, Tarihü’l-İslam..., c.10, s. 35

674 _{İbnü’l-Ezrak, Mervânî Kürtleri Tarihi, s.142,196,197} 675 _{Es-Safedî, Kitabü’l-Vâfî bi’l-Vefayât, c.8, s.115}

676 _{İbnü’l-Ezrak, Mervânî Kürtleri Tarihi, s.161; Es-Safedî, Kitabü’l-Vâfî bi’l-Vefayât, c.8, s.115} 677 _{İbnü’l-Ezrak, Mervânî Kürtleri Tarihi, s.162; İbn Kesir, El-Bidaye ve’n-Nihaye, c.15, s.784} 678 _{İbnü’l-Ezrak, Mervani Kürtleri Tarihi, s.161; Abdulgani Efendi, Mardin Tarihi, s.30}

132