BELİRLENMESİ
CAN, S. ; * GÖK, A. ; **DURUKAN, E. ; *** ZİYAGİL, M. A. ; **** * Muğla Üniversitesi Eğitim Fakültesi ** Yozgat 30 Ağustos İlköğretim Okulu Beden Eğitimi Öğretmeni *** Balıkesir Üniversitesi BESYO **** Ondokuz Mayıs Üniversitesi Amasya Eğitim Fakültesi ÖZET
Bu çalışma, 2005-2006 eğitim-öğretim yılında Yozgat ilinde görev yapmakta olan Beden Eğitimi Öğretmenlerinin iş doyum düzeyleri ile cinsiyet, aylık gelir durumları, mesleki kıdem ve araç-gereç yeterliliği arasında anlamlı bir ilişkinin olup olmadığını tespit etmek amacıyla yapılmıştır.
Dolayısıyla yaşamakta olduğumuz 2000’li yıllarda tüm gelişmiş ül- kelerin eğitim-öğretimi içerisinde ders olarak beden eğitimi dersi ve onun uygulatıcısı olan Beden eğitimi öğretmeni çok önemli bir yere sahiptir. Çünkü Beden Eğitimi bireylerin fiziksel, zihinsel, duygusal, toplumsal ve kültürel gelişmelerini sağlayıcı, yaratıcılık, liderlik gibi yeteneklerini geliştiren; yaptıkları işten haz ve mutluluk duymalarını sağlayan; boş zamanlarını değerlendiren; mücadeleci, azimli, uyumlu, üretken kararlı olma gibi kişilik özelliklerini geliştiren ve bireyi sorun- lardan uzaklaştırarak stres atmayı sağlayan bir bilimdir.
Bu bağlamda, bütün mesleklerde ve işlerde olduğu gibi Beden E- ğitimi Öğretmenliğinde de başarıya ve verimliliğe etki eden en önemli faktörlerden birisi öğretmenin yaptığı işten aldığı doyum ve mutluluk- tur.
İş doyumu, iş görenlerin işlerinden duydukları hoşnutluk ya da hoşnutsuzluktur. İş doyumu, işin özellikleri ile iş görenlerin istekleri birbirine uyduğu zaman gerçekleşir. İşe karşı duyulan hoşnutluk, iş doyumunu, işe karşı duyulan hoşnutsuzluk ise iş doyumsuzluğunu gösterir.
Beden Eğitimi Öğretmenleri, branşları gereği yaşamlarının büyük bir kısmını okulda ve okulun bulunduğu çevrede geçirirler. Yani eğitim- öğretim ortamları çalıştıkları okul ve o çevredir. Buna bağlı olarak da Beden Eğitimi Öğretmenlerinin iş yaşamında yaptığı işten doyum sağlaması birçok değişkene bağlıdır. Dolayısıyla cinsiyet, aylık gelir, mesleki kıdem ve araç-gereç gibi değişkenlerin Beden Eğitimi Öğret- menlerinin iş doyumlarında değişiklik göstermesinde önemli bir rol oynadığını söylemek mümkündür.
Bu araştırmada betimsel araştırma yöntemi kullanılmış olup ça- lışma Yozgat ilinde görev yapan 7’ si Bayan, 49’u Erkek olmak üzere toplam 56 Beden Eğitimi Öğretmenine, daha önce iş doyum araştır- malarında kullanılıp geçerliliği kabul edilmiş olan “Minnesota İş Do- yum” ölçeği uygulanmıştır. Elde edilen verilerin değerlendirilmesi ise yüzde, frekans ve χ2 testi ile yapılmıştır.
Araştırmanın sonucunda ise, Yozgat İlinde görev yapan Beden Eğitimi Öğretmenlerinin iş doyum düzeyleri ile cinsiyet ve mesleki kıdemleri arasında anlamlı bir ilişki bulunmamış, okuldaki araç-gereç yeterliliği ve aylık gelir durumları arasında ise anlamlı bir ilişki bulun- muştur. Ancak Beden Eğitimi Öğretmenlerinin iş doyum düzeyleri normal ve yüksek iş doyumu arasında değişiklik göstermekte olup, düşük iş doyumunda hiçbir Beden Eğitimi Öğretmeni bulunmamakta- dır. Ayrıca Beden Eğitimi Öğretmenlerinin %7. 1’ i araç-gereci yeterli, %35. 7’si kısmen yeterli, %57. 1’i yetersiz bulmuşlardır. Aylık gelirleri ise değişiklik göstermekte olup; 850 YTL ve altında %39. 3, 851-900 YTL arasında %35. 7, 901-950 YTL arasında %21. 4, 951 YTL ve üzerinde % 3. 6 olan Beden Eğitimi Öğretmenleri bulunmaktadır. Mesleki kıdemleri de 3 yıl ve altında %39. 3, 4-6 yıl arası %23. 2, 7-9 yıl arası %26. 8, 10 yıl ve üzeri %10. 7 olup, mesleki kıdemleri değişik- lik göstermektedir.
Anahtar Kelimeler: İş Doyumu, Beden Eğitimi Öğretmeni, Cinsi- yet, Aylık Gelir, Mesleki Kıdem, Araç-Gereç
SUMMARY
DETERMINATION OF JOB SATISFACTION LEVELS OF PHYSICAL EDUCATIOUN TEACHERS ACCORDING TO VARIOUS
This research was conducted in order to determine whether there is a meaningful correlation between the job satisfaction levels and gender, salary of income seniority and equipment of the physical education teachers who have been employed in Yozgat province in 2005-2006 educational term.
Therefore, in the present two thousand’s years and during education period of the developed countries, the physical education lesson as lesson and the physical education who teach it’s become the owner of very important place. Because, physical education is a science which provided developments as physical, intellectual, emotional, social, cultural the persons and developed their ağabeylity such as creativity, leadership and provided to become happy in their job and evaluated their free times and developed their personal characteristics such as fighter, determined, harmonious, productive stability and provided to feel relieved taking away the person.
In this expect, one of the most important factors that affect success and productivity of physical education teachers as well as all other proficiencies is the satisfaction and happiness that they obtain from the job.
The job satisfaction is pleased or unpleased in their job the jobholders. The job satisfaction ocur when it seem characteristic of the job with wishes of the jobholders. Pleased in the job show the job satisfaction and unpleased in the job show the job unsatisfied.
The physical teachers, as required by their jobs, spend their lives in school and or at places around school. That is, their education and training medium are schools and surroundings of these schools. Therefore, for the physical education teachers, getting satisfaction from job depends upon many factors. It can be suggested that factors such as gender, salary of income, seniority and equipment play an important role in varience in job satisfaction gained by physical education teachers.
In this research, description research method was used. Minnesota work satisfaction scale, which was used before and it’s validity was approved, was applied to a total of 56 physical education teachers, consisting of 7 female and 49 male, employed in Yozgat province. The data obtained was evaluated according to percentage distribution, frequency and χ2 tests.
As a result of this study, there was no a significant correlation between the job satisfaction levels and gender and seniority of the physical education teachers who are employed in Yozgat province on the other hand a significant relationship between the job satisfaction levels and salary of income and adequacy of equipment in school was found. In addition, job satisfaction levels of the physical education teachers ranged from high to medium, but no low job satisfaction was found. Besides, the physical education teachers have found the equipment of 7. 1% adequate, 35. 7% partly adequate, 57. 1% inadequate. Their salary of income showed change and the physical education teachers have found it of 39. 3% 850 YTL and down, 35. 7% between 851-950 YTL, 21. 4% between 901-950 YTL, 3. 6% 951 YTL and up. They have found the seniority of 39. 3% 3 year and down, 23. 2% between 4-6 year, 26. 8% Between 7-9 year, 10. 7% 10year and up, and their seniority showed change.
Key words: Job Satisfaction, Physical Education Teacher, Gen- der, Salary of income, Seniority, Equipment
GİRİŞ
Bir toplum için önemli sayılabilecek mesleklerden birinin de öğ- retmenlik mesleği olduğu bilinmektedir. Her toplum varlığını sürdür- mek, geleceğini sağlamak amacıyla bireylerini eğitim yoluyla hazırlar, yetiştirir. Eğitim; bireyin kendisini, toplumu ve doğayı değiştirebilmesi,
geliştirebilmesi için ona yapılan planlı programlı etkinliklerin tümünü içine alan bir süreçtir (Özgür, 1994). Öğretmenin bu süreç içinde üstlendiği rol oldukça önemlidir.
Bu bağlamda öğretmenlik mesleği yalnız bilgi verme rolünü gerek- tirmemekte, öğrenciler öğretmenin bu yönünden çok tutum ve davra- nışlarından, duygusal tepkilerinden ve alışkanlıklarından etkilenmek- tedirler (Varış, 1973). Yani öğretmenlik mesleği için bireylerde biçimsel eğitimin yanında, mesleğe ve öğrencilere karşı olumlu tutumlara sahip olma gibi bazı özel nitelikler de aranmaktadır (Pehlivan, 1998).
İş doyumu, iş görenlerin işlerinden duydukları hoşnutluk ya da hoşnutsuzluktur. İş doyumu, işin özellikleri ile iş görenlerin istekleri birbirine uyduğu zaman gerçekleşir (Davis, 1982). İşe karşı duyulan hoşnutluk, iş doyumunu, işe karşı duyulan hoşnutsuzluk ise iş doyum- suzluğunu gösterir.
Locke (1976) iş doyumunu, “Bir bireyin işini ya da işle ilgili yaşan- tısını, memnuniyet verici ya da olumlu bir duygu ile sonuçlanan bir durum olarak takdir etmesi” şeklinde tanımlamıştır. İş doyumu, iş görenlerin önemli olarak gördükleri şeyleri, işlerinden ne kadar elde ettiklerine ilişkin algılarının bir sonucudur (Luthans, 1995).
Beden Eğitimi, organizmanın temel bütünlüğü bozmadan tüm kişi- liğin olumlu yönde eğitimidir. Ayrıca tüm gelişmiş ülkelerin eğitim- öğretimi içerisinde ders olarak Beden Eğitimi dersi çok önemli bir yere sahiptir. Çünkü Beden Eğitimi bireylerin fiziksel, zihinsel, duygusal ve toplumsal gelişmelerini sağlayıcı, yaratıcılık, liderlik gibi yeteneklerini geliştiren; boş zamanlarını değerlendiren; mücadeleci, azimli, uyumlu, üretken, kararlı olma gibi kişilik özelliklerini geliştiren ve bireyi sorunla- rından uzaklaştırarak stres atmalarını sağlayan bir bilimdir (Simon, 1985).
Dolayısıyla, eğitimin ayrılmaz bir parçası olan Beden Eğitimi ders- lerinde bireyin, toplumun ve Beden Eğitimi Öğretmenlerinin (BEÖ) beklentileri doğrultusunda geliştirilmesi oldukça önem taşımaktadır. Bu gerçekleştirildiği takdirde Beden Eğitimi Öğretmenlerinin verimi art- makla birlikte, iş doyumu da yüksek olmaktadır.
Öyle ki, Beden Eğitimi programları yalnız okulda çalışmayı değil, ayrıca toplumla yaşama ve öğrenme koşullarını geliştirmeyi, bireyin fiziksel, zihinsel ve duygusal ve de sosyal gelişimine katkı amacına yönelik etkinlerde bulunmasını da sağlamaktır (Akgün, 1982; Nixon, 1980).
Dolayısıyla BEÖ öğrencilerine, çevrelerine karşı daha faydalı ve daha üretken olabilmeleri için yeterli bir gelir düzeyine sahip olmakla birlikte, okullarında eğitim-öğretim için gerekli araç-gerece sahip olma- lıdırlar.
Bunlar sağlandığı takdirde öğretmen işinden daha çok zevk ala- cak, daha çok mutlu olacak ve işini daha çok benimseyecektir.
Bu da ancak yapılan işteki iş doyumu ile mümkündür.
İş doyumunun her meslekte olduğu gibi kutsal öğretmenlik mesle- ği içerisinde de ayrı bir yeri ve önemi vardır. Ayrıca iş doyumu, özel yetenek gerektiren Beden Eğitimi Öğretmenliği için de çok önemli olmakla birlikte iki önemli faktöre sahiptir.
Bunlar ise, iş ile ilgili etmenler (İş ve işin niteliği, Yönetim ve de- ğerlendirme, Ücret ve yan ödemeler, Yükselme ve gelişme imkânları, Çalışma şartları, Kişiler arası ilişkiler, Örgütsel ortam ve sosyal ko- num), Bireysel etkenler (Yaş, Cinsiyet, Zekâ, Kıdem, Eğitim düzeyi, Kişilik) olmak üzere ikiye ayrılır.
Buradan hareketle, bu çalışma, Yozgat ilinde görev yapmakta olan Beden Eğitimi Öğretmenlerinin iş doyum düzeyleri ile cinsiyet, aylık gelir durumları, mesleki kıdem ve araç-gereç yeterliliği arasında an- lamlı bir ilişkinin olup olmadığını tespit etmek amacıyla yapılmıştır.
YÖNTEM
Eğitim-öğretimdeki yeri ve önemi nedeniyle gelecek nesillerimizi ATATÜRK ilke ve inkılâpları doğrultusunda yetiştirip, çağdaş devletler- le yarışacak düzeye getirecek olan BEÖ’nin iş doyumu ile cinsiyet, aylık gelir durumları, mesleki kıdem ve araç-gereç yeterliliği arasında anlamlı bir ilişkinin olup olmadığını belirlemeye dönük olarak yapılan bu çalışma, tarama modelinde bir araştırma olup var olan durum yansıtılmaya çalışılmıştır.
Araştırmanın kuramsal çerçevesi, yerli ve yabancı literatür tara- masıyla toplanan bilgilerden oluşturulmuştur. Araştırmanın kuramsal temeli oluşturulduktan sonra, araştırma verileri anket yoluyla elde edilmiştir. Araştırmada temel veri toplama aracı olarak; Türkiye’de ve Dünya’da en çok kullanılan “Minnesota İş Doyum Ölçeği” ile araştır- macılar tarafından oluşturulan “Kişisel Bilgi Formu” kullanılmıştır. Minnesota İş Doyum Ölçeği; yirmi maddeyi, Kişisel Bilgi Formu ise; kişisel ve bazı mesleki bilgileri içermektedir.
Kullandığımız bu ölçekteki maddelerin karşılığı: HİÇ MEMNUN DEĞİL (HMD): 1 PUAN MEMNUN DEĞİL (MD) : 2 PUAN KARARSIZ (K) : 3 PUAN MEMNUN (M): 4 PUAN ÇOK MEMNUM (ÇM): 5 PUAN olarak değerlendirilmiştir.
Puanların yüzdelik değerleri ise şu şekildedir; 75 ve üzeri yüksek iş doyumu, 26 ile 74 arası ise normal iş doyumunu, 25 ve altı düşük iş doyumunu ifade etmektedir.
Bu bağlamda toplanan anket formları tek tek kontrol edilerek veri- lerin analizine geçilmiştir. BEÖ’nin anketlerde verdiği cevaplar ince- lendikten sonra, görüşlerinin dağılımları SPSS 10. 0 paket programın- da yer alan istatiksel tekniklerden frekans, yüzde ve Kay-Kare (χ²) bağımsızlık testiyle değerlendirilmiştir. Ayrıca değerlendirme sonuçla- rından elde edilen veriler, tablo haline getirilmiş ve gerekli işlemler yapılarak yorumlanmıştır.
BULGULAR VE TARTIŞMA
Bu bölümde, araştırmadaki problemlere ilişkin bulguların istatiksel çözümleri ile birlikte gerekli yorumları yapılmıştır.
Tablo 1: Beden Eğitimi Öğretmenlerinin Cinsiyet Durumlarına Göre Dağı-
lımı
CİNSİYET f % Erkek 49 87,5
Bayan 7 12,5 Toplam 56 100
Tablo 2: Beden Eğitimi Öğretmenlerinin İş Doyum Düzeyleri İle Cinsiyete
İlişkin Görüşlerin χ² Testi Sonuçları
İŞ DOYUM DÜZEYLERİ
f - % Erkek Bayan Toplam
f - - - 25 ve altı düşük iş d % - - - f 21 3 24 26-74 arası normal i d % 87,5 12,5 100 f 28 4 32 75 ve üzeri yüksek i d % 87,5 12,5 100 f 49 7 56 Toplam % 87,5 12,5 100 χ² =. 000 s. d = 1 p = 1. 000
Tablo 2’ye göre 49 (%87,5) erkek Beden Eğitimi Öğretmeninin 21 (%87,5) ’inin normal iş doyumunu, 28 (%87,5) ’inin yüksek iş doyumu- nu sağladığı görülmektedir. 7 (%12,5) bayan Beden Eğitimi Öğretme- ninin ise 3 (%12,5) ’i normal iş doyumunu, 4 (%12,5) ’i yüksek iş doyumunu sağladığını görüyoruz. Ayrıca düşük iş doyumunda hiçbir Beden Eğitimi Öğretmeni yoktur. Çalışmaya katılan BEÖ’ nin iş do- yumlarının cinsiyete bağlı olarak yapılan χ² testi sonucunda 0. 05 önem düzeyinde anlamlı bir ilişki bulunmamıştır (χ² (1) =. 000, p>. 05). Dolayısıyla BEÖ’nin iş doyum düzeylerinde cinsiyete bağlı olarak bir değişmenin olmadığını söylemek mümkündür.
İncir, Kamu İktisat Tebessümlerinin merkez örgütlerinde çalışan iş görenler arasından rastlantısal olarak seçilen 285 iş gören üzerinde yaptığı çalışmasında cinsiyete göre iş doyumlarında istatiksel olarak bir ilişki bulamamıştır. Yani Kamu İktisadi Tebessümlerin çalışmala- rında iş doyum düzeyleri cinsiyete göre farklılık göstermemektedir. (İncir, 1990, s. 52)
Can ve Koçak (2003) “Erzurum İlinde Görev Yapmakta Olan Be- den Eğitimi Öğretmenlerinin İş Doyum Düzeylerinin İncelenmesi” adlı araştırmalarında, 57 erkek 22 bayan Beden Eğitimi Öğretmeni bulun- makla birlikte, bu çalışmada cinsiyet ve iş doyumu arasında anlamlı bir ilişki olmadığını tespit etmişlerdir. Elde edilen bu bulgu ile bu çalışma- nın bulguları tamamen benzerlik göstermektedir.
Tablo 3: Beden Eğitimi Öğretmenlerinin Aylık Gelir Durumlarına Göre
Dağılımı AYLIK GELİR f % 850 YTL ve Altı 22 39,3 851-900 YTL 20 35,7 901-950 YTL 12 21,4 951 YTL ve Üzeri 2 3,6 Toplam 56 100
Tablo 4: Beden Eğitimi Öğretmenlerinin İş Doyum Düzeyleri İle Aylık Gelir Durumlarına İlişkin Görüşlerin χ² Testi Sonuçları İŞ DOYUM DÜZEYLERİ f - % 850 YTL ve Altı 851-900 YTL 901-950 YTL 951 YTL ve Üzeri Toplam
f - - - -
25 ve altı düşük iş doyumu
% - - - -
f 13 6 3 2 24
26-74 arası normal iş doyumu
% 54,2 25 12,5 8,3 100
f 9 14 9 - 32
75 ve üzeri yüksek iş doyumu
% 28,1 43,8 28,1 - 100
f 22 20 12 2 56
Toplam
% 39,3 35,7 21,4 3,6 100
χ² = 7. 947 s. d = 3 p =. 047
Tablo 4’e göre; 850 YTL ve altında aylık gelire sahip olan toplam 24 (%39,3) BEÖ’nin 13’ünün (%54,2) normal iş doyumuna, 9’unun (%28,1) yüksek iş doyumuna sahip olduğu görülmektedir. 851-900
YTL geliri olan toplam 20 (%35,7) BEÖ’nin 6’sının (%25) normal iş doyumu, 14’ünün (%43,8) yüksek iş doyumu sağladığı görülmektedir. 901-950 YTL geliri olan toplam 12 (%21,4) BEÖ’nin 3’ünün (%12,5) normal iş doyumunu, 9’ unun (%28,1) yüksek iş doyumunu sağladığını
görüyoruz. 951 YTL ve üzeri geliri olan toplam 2 (%3,6) BEÖ’nin 2’ sinin (%8,3) normal iş doyumuna sahip olduğu görülmektedir. Ayrıca çalışmaya katılan BEÖ’nin, iş doyumlarının aylık gelir durumlarına bağlı olarak yapılan χ² testi sonucunda 0. 05 önem düzeyinde anlamlı bir ilişki bulunmuştur. (χ² (3) = 7. 947, p< 0. 05). Dolayısıyla BEÖ’nin iş doyum düzeylerinde aylık gelir durumlarına bağlı olarak mutlak bir değişmenin olduğu görülmektedir. Ayrıca hiçbir BEÖ’ninde düşük iş doyumu yoktur. BEÖ için aylık gelirin iş doyumu açısından ve işin verimliliği açısından son derece önemli olduğunu söylemek mümkün- dür.
Balcı 1985, “Eğitim Yöneticisinin iş doyumu” adlı araştırmasında, ilk ve ortaokul yöneticilerinin iş doyum etkenlerini ve bunlara ait iş doyum düzeylerini saptamış ve deneklerin en yüksek iş doyumunu iş ve işin niteliğinden sağladıkları, en düşük iş doyumunu ise yetersiz ücretten
sağladıklarını belirtmiştir. Elde edilen bu bulgular ile bu çalışmanın bulguları tamamen benzerlik göstermektedir.
Tablo 7: Beden Eğitimi Öğretmenlerinin Okullarındaki Araç-Gereci Yeterli
Bulup Bulmadıklarına İlişkin Görüşlerinin Dağılımı
YETERLİLİK DERECESİ f %
Yeterli 4 7,1
Kısmen Yeterli 20 35,7 Hiç Yeterli Değil 32 57,1
Toplam 56 100
Tablo 8: Beden Eğitimi Öğretmenlerinin İş Doyum Düzeyleri İle Okullarındaki Araç-Gereç Yeterliliğine İlişkin Görüşlerin χ² Testi Sonuçları İŞ DOYUM DÜZEYLERİ f - % Yeterli Kısmen Yeterli Hiç Yeterli Değil Toplam
f - - - -
25 ve altı düşük iş doyumu
% - - - -
f 2 4 18 24
26-74 arası normal iş doyumu
% 8,3 16,7 75 100
f 2 16 14 32
75 ve üzeri yüksek iş doyumu
% 6,3 50 43,8 100
f 4 20 32 56
Toplam
% 7,1 35,7 57,1 100
χ² = 6. 694 s. d = 2 p =. 035
Tablo 8’ e göre araştırmaya katılan BEÖ’nin okullarındaki araç- gereç yeterliliğine bakarak iş doyumlarını incelediğimizde araç-gereç yeterlidir görüşünü belirten 4 (%7,1) BEÖ’nin 2’si (%8,3) normal iş doyumunu, diğer 2’si de (%6,3) yüksek iş doyumunu sağlıyor. Araç- gereç kısmen yeterlidir görüşünü belirten 20 (%35,7) BEÖ’nin 4’ü (%16,7) normal iş doyumunu 16’si (%50) yüksek iş doyumunu gös- termektedir. Araç-gereç hiç yeterli değildir görüşünü belirten 32 (%57,1) BEÖ’nin 18’inin (%75) normal iş doyumu, 14’sının (%43,8) yüksek iş doyumu sağladığı görülmektedir. BEÖ de düşük iş doyumu yoktur. Çalışmaya katılan BEÖ’nin, iş doyumlarının okullarındaki araç- gereç yeterliliğine bağlı olarak yapılan χ² testi sonucunda ve 0. 05 önem düzeyinde anlamlı bir ilişki bulunmuştur. (χ² (2) = 6. 694, p<0.
05).
Buradan da anlaşılacağı üzere BEÖ’nin iş doyum düzeyleri, görev yaptıkları okuldaki araç-gereç yeterliliğine bağlı olarak değişiklik gös- termektedir. Yani yeterli araç-gerece sahip olan okulda görev yapan BEÖ’nin ile araç-gereç bakımından yetersiz olan bir okulda görev yapan BEÖ’nin iş doyumları arasında mutlaka gözle görülür bir fark olacaktır. Bu fark ise, çalışma ortamındaki araç-gereç yeterliliği ve yetersizliğinden doğan bir farktır. BEÖ’nin için en önemli şart da araç- gereçtir. Yeterli araç-gerece sahip olanların memnun, olmayanlarının ise memnun olmadıklarını söylemekle birlikte iş doyum düzeyleri ile araç-gereç ilişkisini de ortaya koyabiliriz. Ayrıca Mirzeoğlu ve arkadaş- larının (1996), “Ankara İli Çankaya İlçesindeki Özel ve Devlet Okulla- rında Çalışan Beden Eğitimi Öğretmenlerinin İş Doyum Düzeylerinin Karşılaştırılması” adlı araştırmalarının sonucunda; Devlet okullarındaki
Beden Eğitimi Öğretmenlerinin görevlerini yerine getirebilmeleri için gerekli araç-gereç ve çalışma olanaklarına özel okullardaki kadar sahip olmadıklarını saptamıştır. Bu durumdan dolayı da onların iş doyum düzeylerinde değişiklik olduğunu belirtmişlerdir. Elde edilen bu bulgu ile çalışma bulgusu benzerlik göstermektir.
Koçak’ın (2002) “Erzurum İlinde Görev Yapmakta Olan Beden Eğitimi Öğretmenlerinin İş Doyum Düzeylerinin İncelenmesi” adlı çalışması sonucunda, 79 Beden Eğitimi Öğretmeninin okullarındaki araç-gereç yeterlilik görüşü farklılık göstermekte olup araç-gereç yeterliliği ile iş doyumu arasında anlamlı bir ilişkinin olduğunu tespit etmiştir. Bu bulgunun ise, çalışmamızdaki bulgularımızı destekler nitelikte olduğunu söylemek mümkündür.
Tablo 9: Beden Eğitimi Öğretmenlerinin Mesleki Kıdem Durumuna Göre
Dağılımı KIDEM f % 3 yıl ve altı 22 39,3 4-6 yıl arası 13 23,2 7-9 yıl arası 15 26,8 10 yıl ve üzeri 6 10,7 Toplam 56 100,0
Tablo 10: Beden Eğitimi Öğretmenlerinin İş Doyum Düzeyleri İle Mesleki Kıdeme İlişkin Görüşlerinin χ² Testi Sonuçları İŞ DOYUM DÜZEYLERİ f - % 3 yıl ve altı 4-6 yıl 7-9 yıl 10 yıl ve Toplam
f - - - - -
25 ve altı düşük iş doyumu
% - - - - -
f 12 4 6 2 24
26-74 arası normal iş doyumu
% 50 16,7 25 8,3 100
f 10 9 9 4 32
75 ve üzeri yüksek iş doyumu
% 31,3 28,1 28,1 12,5 100
f 22 13 15 6 56
Toplam
% 39,3 23,2 26,8 10,7 100
Tablo 10’ a göre araştırmaya katılan BEÖ’nin mesleki kıdemlerine bakarak iş doyumlarını incelediğimizde 3 yıl ve altı kıdeme sahip olan 22 (%39,3) BEÖ’nin 12’si (%50) normal iş doyumunu, diğer 10’u de (%31,3) yüksek iş doyumunu sağlıyor. 4-6 yıl arası kıdeme sahip olan 13 (%23,2) BEÖ’nin 4’ünün (%16,7) normal iş doyumunda 9’unun (%28,1) yüksek iş doyumunda bulunduğu gözleniyor. 7-9 yıl arası kıdeme sahip olan 15 (%26,8) BEÖ’nin 6’sının (%25) normal iş doyu- mu, 9’inin (%28,1) yüksek iş doyumu sağladığı görülüyor. 10 yıl ve üzeri kıdeme sahip olan 6 (%10,7) BEÖ’nin 2’sinin (%8,3) normal iş doyumu, diğer 4’ünün (%12,5) yüksek iş doyumu sağladığı görülmek- tedir. BEÖ de düşük iş doyumu yoktur. Çalışmaya katılan BEÖ’nin, iş doyumlarının mesleki kıdeme bağlı olarak yapılan χ² testi sonucunda 0. 05 önem düzeyinde anlamlı bir ilişki bulunamamıştır (χ² (3) =. 517, p>. 05). Dolayısıyla BEÖ’nin iş doyum düzeylerinde mesleki kıdeme bağlı olarak bir değişmenin olmadığını söylemek mümkündür.
Can ve Koçak (2003) “Erzurum İlinde Görev Yapmakta Olan Be- den Eğitimi Öğretmenlerinin İş Doyum Düzeylerinin İncelenmesi” adlı çalışmasında, 79 Beden Eğitimi Öğretmenine uyguladıkları bu çalış- mada mesleki kıdemler farklılık göstermekle birlikte, mesleki kıdem ile iş doyumu arasında anlamlı bir ilişki olmadığını tespit etmişlerdir. Bu bulgunun ise çalışmamızdaki bulgularımızı destekler nitelikte olduğu- nu söylemek mümkündür.
Araştırmanın sonucunda ise, Yozgat İlinde görev yapan Beden Eğitimi Öğretmenlerinin iş doyum düzeyleri ile cinsiyet ve mesleki kıdemleri arasında anlamlı bir ilişki bulunmamış, okuldaki araç-gereç yeterliliği ve aylık gelir durumları arasında ise anlamlı bir ilişki bulun- muştur. Ancak Beden Eğitimi Öğretmenlerinin iş doyum düzeyleri normal ve yüksek iş doyumu arasında değişiklik göstermekte olup, düşük iş doyumunda hiçbir Beden Eğitimi Öğretmeni bulunmamakta- dır. Ayrıca Beden Eğitimi Öğretmenlerinin %7. 1’ i araç-gereci yeterli, %35. 7’si kısmen yeterli, %57. 1’i yetersiz bulmuşlardır. Aylık gelirleri ise değişiklik göstermekte olup; 850 YTL ve altında %39. 3, 851-900