Yunan Ordusu Saldırıya Geçiyor ( 6 Ocak 1921 )

Yunanistan’a göre “sınırlı bir maksadı” ifade eden,³⁴⁹ gerçekte ise Yunanis-tan’ın Anadolu’yu işgalini öngören,³⁵⁰ ilk hedefin stratejik bir önem taşıyan Eskişe-hir’in zaptı olduğu,³⁵¹ nihai hedefi ise Ankara’da yeni kurulan Büyük Millet Mecli-si’ni ve hükümetini ortadan kaldırmak olan³⁵² Ocak taarruzu,Bursa ve Uşak bölgele-rinden 6 Ocak 1921 saat 07.00 itibariyle başlamıştır. 3. Yunan Kolordu birlikleri

346 ATASE Arşivi İSH K: Kutu No:884 Gömlek No:36 Belge No:1.

347 ATASE Arşivi İSH K: Kutu No:591 Gömlek No:53.Belge No:1.

348 ATASE Arşivi İSH K: Kutu No:568 Gömlek No:181;Belge No:1.

349 Yunan resmi kaynaklarında, Ocak taarruzunun ana fikrini “Bilecik, Karaköy, Bozüyük, Eskişehir kesimlerinde toplanmakta olan Türk kuvvetlerini dağıtmak, bu bölgede bulunan harp malzemesi yolla-rı ve köprüleri tahrip ederek Yunan Ordusu’nun savaşçılığını kanıtlamak amacını güden mahdut he-defli bir taarruz” olarak tanımlanmıştır. Yunan Askeri Ansiklopedisi, ATASE Başkanlığı Kütüpha-nesindeki basılmamış Türkçe tercüme, Ankara, 1957, s. 426-430.Akt; TİH Batı Cephesi, C.II, K.III, s. 151.

350 Papulas, General Papulas’ın Hatıratı, s. 11-12.

351 Sadi Koçaş, “İnönü Meydan Muharebeleri”, Resimli Tarih Mecmuası, (Temmuz 1951), S.19, C.2, s. 845.

352 İ. Hakkı Tümerdem, Türk İstiklal Harbi Yunan Cephesi, 5.Baskı, Cumhuriyet Matbaası, İstan-bul, 1939, s. 22.

Bursa bölgesinde kuzeyden Albay Bukuvalo komutasında Yenişehir’den, güneyden ise Albay Karakulos emrindeki kuvvetlerle İnegöl’den harekete geçmişlerdir.³⁵³

Yunan taarruzu başladığı sırada Batı Cephesi Komutanlığı asıl kuvvetleri olan 11. ve 61. Tümen ve 1.Süvari Fırkası ile Ethem’in isyanı ile meşgul bulunmaktaydı.

Yunan’a karşı bırakılan kuvvetler, Bursa istikametini kapamak için 24. Tümen ve 11.

Tümen’den bir alay ile İznik’te bulunan Gökbayrak Taburuydu. Bu şartlarda doğru-dan Yunan taarruzuna karşı ilk aşamada müdahale edecek az sayıda birlik 24. Tü-men, 11. Tümen’in bir taburu ve Gökbayrak Taburu olarak kalmıştı.

Batı Cephesi Komutanı, Yunanların Yenişehir ve İnegöl kesimlerinden ileri harekâta geçtiğini 24. Tümen Komutanlığı’nın saat 10.30’da yazdığı rapordan öğ-renmiştir.³⁵⁴ Bu durum üzerine Batı ve Güney Cephesi Komutanları başlayan Yunan taarruzunu görüşmek ve bir durum değerlendirmesi yapmak üzere 6 Ocak 1921 günü öğleden sonra bir araya gelmişlerdir. İki cephe komutanı yeni durumu birlikte ince-leyerek, ayaklanmayı bastırma harekâtına geçici olarak ara verme, Ethem karşısında bir kısım kuvvet bırakarak Yunan taarruzunu karşılamak üzere İnönü ve Dumlupınar mevzilerine dönme kararı almışlar; aldıkları bu kararı bir raporla Genelkurmay Baş-kanlığına bildirmişlerdir.³⁵⁵

Yunan taarruzunun başladığını öğrenen Türk Genelkurmay Başkanlığı, bu ge-lişme karşısında tehdit değerlendirmesi yaparak iki saldırı arasında kalmış olan Türk Ordusu’nun hareket planı hakkında değişikliğe gitmiştir. Türk Genelkurmayı, Eski-şehir umumi istikametinde cereyan edecek olan Yunan taarruzunu Çerkez Ethem’in isyanından daha tehlikeli olarak gördüğünden Batı ve Güney Cephesi komutanlıkla-rına: “Batı Cephesi için Kütahya mıntıkasında bırakacağı zayıf kuvvetlerle Ethem’in harekâtını tevkif ve tahdid ve aksam-ı asliyesiyle İnönü mevziinde düşmanı karşıla-mak, Cenup Cephesi içinde düşman Uşak grubunun muhtemel ileri hareketini tevkif ve Afyon istikametini setr ve muhafaza eylemek,aynı zamanda Ankara’daki 4. Tümen ile 1.Fırka’dan sevki mümkün olan bir alay ile Batı Cephesini takviye etme” emrini vermiştir.³⁵⁶ Buna göre Ethem harekâtı geçici olarak durdurulacak, 11. Tümen acele

353 TİH Batı Cephesi, C.II, K.III, s. 161.

354 TİH Batı Cephesi, C.II, K.III, s. 167.

355 TİH Batı Cephesi, C.II, K.III, s. 168.

356 Cevdet Kerim İncedayı, İstiklal Harbi Batı Cephesi, (Haz. Muhammet Safi), YKY, İstanbul, 2007, s.63.

olarak İnönü mevziine taşınacak, artırılabilen diğer kuvvetler İnönü’ye yollanacak, İnönü mevziinde kesin savunma yapılacaktır.³⁵⁷

İsmet ve Refet Beyler, Efendiköprüsü’nde yaptıkları görüşme sonrasında Ge-nelkurmay Başkanlığı’nın vermiş olduğu emri tatbik etmek üzere harekete geçmiş-tir.³⁵⁸ 6 Ocak 1921 akşamından itibaren tatbikatına geçilen bu emir gereğince Anka-ra’dan trenle 4. Tümen ve 1. Tümen karargâhıyla bir alayı sevk edildiği gibi Kütahya mıntıkasında iki piyade alayı ve topçularıyla 61. Tümen bırakılmış, bu tümenin bir alayı ile 11. Tümen Kütahya’dan İnönü’ne sevk olunmuştur. Şu suretle I. İnönü Mu-harebesi başlangıcında 4., 11. ve 24. Tümenler ile 1. ve 61.Tümenlerden birer alay tahsisi sağlanmıştır. 61. Tümen Komutanı İzzettin Bey, Ethem’in karşında bırakıla-rak, kendisine Ethem’in muhtemel taarruzuna karşı İnönü mevzilerinin arkasını em-niyete alma görevi verilmiştir.³⁵⁹

Ethem’in karşında bırakılacak kuvvetler netleştirildikten sonra Genelkurmay Başkanlığı’nın emri gereğince Yunan kuvvetlerini İnönü’de karşılamak için diğer birlikler İnönü mevzilerine doğru harekete geçirilmiştir. Batı Cephesi kuvvetlerinin 6 Ocak’ta bulunduğu yer İnönü mevzilerine Yunan birliklerinden daha uzaktaydı. Türk kuvvetleri dört günlük, Yunan kuvvetleri ise üç günlük mesafede bulunuyorlardı.³⁶⁰

357 Türk Genelkurmayı tarafından muharebeyi kabul yeri olarak İnönü mevzilerinin seçilmesi tesadüf değildir. İnönü mevzii Eskişehir-Ankara genel istikametinde Yunanların muhtemel bir taarruzuna karşı 5 Temmuz 1920’de 20. Kolordu Komutanlığı tarafından seçilmiştir. O tarihten beri geçen altı ay içinde eldeki imkânlar ölçüsünde grup grup berkitilmiş siperlerin çoğu boy çukurları haline getirilmiş-tir. Mevziin 15 km gerisinde Beşkardeşdağı-Zemzemiye-Oklubalı hattı ikinci bir savunma veya hima-ye mevzii olarak görülmüştür. İnönü mevziinin seçilmesinde Marmara Bölgesi’nden Anadolu’ya giden demir yolunun İnönü’den sonra Eskişehir’den geçmesi de önemli bir sebep olmuştur. İnönü savunma hattı Eskişehir’e 40 km uzaklıkta ve demiryolu alanın ortasından geçmekteydi. Türk Ordu-su’nun geri çekilmek zorunda kalınması durumunda ilk iş olarak tren hattı tahrip edilecek, Yunan kuvvetlerinin bu hattı kullanmalarına müsaade esilmeyecekti. Öte yandan İnönü’ye Ankara ile iletişi-mi sağlamak için telgraf hatları döşeniletişi-mişti. Mustafa Kemal Paşa, savaşı İnönü’den cepheye kadar çekilen telgraf hatlarıyla yönlendirecekti. Bütün bu nitelikler Türk Genelkurmayı tarafından muhare-beyi kabul yeri olarak İnönü mevziinin seçilmesini gerekli kılmış bu karar Batı Cephesi Komutanı Albay İsmet Bey tarafından da uygun bulunmuştur. ATASE Arşivi İSH K: Kutu No:988 Gömlek No:57;Belge No:1; İstiklal Harbi’mizde PTT, PTT Genel Müdürlüğü, Ankara, 2009, s. 282-293;

TİH Batı Cephesi, C.II, K.III, s. 152-154; Selışık, a.g.e., s. 30-31.

358 Miralay Mehmet Arif Bey, a.g.e., 62.

359 Çalışlar, Gün gün, Saat Saat, İstiklal Harbi’nde Batı Cephesi, s. 98-99.

360 Yunan ileri harekâtı başladığı sırada 6 Ocak 1921’de Ethem’i tenkil eden askeri grubun içinde yer alan Şevki Yazman Türk kuvvetlerinin İnönü mevzilerine olan uzaklığını ve bu durumun yaratabile-ceği tehlikeyi: “Batı Cephesi’nin Gediz önünde bulunan tümenlerinin Eskişehir’in kuzeyindeki İnönü mevziine olan mesafesinin, Yunanların harekete geçtikleri yerlerden buraya olan mesafeden en az üç kat daha fazladır. Dolayısıyla Yunanlılar hızlı hareket edebildikleri takdirde ve önlerinde onları oya-lamaya çalışan bir tümen ile bir alayı attıkları takdirde bizden evvel İnönü mevziine hatta Eskişehir’e girmelerinin pekâlâ mümkün olabilir, hakeza 6 Ocak’ta Uşak’tan hareket eden düşman birliklerinin

Bu durum nedeniyle İsmet Bey, cephedeki 24. Tümen Komutanı Atıf Bey’e düşmanı oyalamasını ve ilerlemesini geciktirmesini, Karaköy civarının vakit kazanmaya çok müsait olduğunu söylemiş; ayrıca diğer taraftan Ankara ile görüşerek geriden İnö-nü’ye kuvvet yetiştirilmesini istemiştir.³⁶¹

Asıl Türk kuvvetleri İnönü mevzilerine yetişene kadar savaşın kaderini belir-leyecek olan 24. Tümen olmuştur. Tümen bu kritik mücadeleyi 9 sandık Osmanlı, 300 atım sahra, 200 atım kudretli cebel, 55 atım sahra obüsü cephanesinden ibaret cephanesi ile yokluklar içinde vermek zorunda kalmıştır.³⁶²

Kütahya’da bulunan Batı Cephesi birliklerinin önemli kısmının derhal İnönü mevzilerine sevk edilmesi emri sonrasında birkaç gündür Ethem kuvvetleri ile çar-pışmakta olan birlikler dinlendirilmeksizin Eskişehir-İnönü mevzilerine doğru yola çıkarılmıştır. Kış mevsiminde ve çok zor şartlar altında sevk edilen askerin durumu-nu İsmet Bey daha sonra anılarında şöyle anlatmıştır: : “…giderken iki günde aldı-ğımız mesafeyi bir günde alarak askeri yürütüyorum. Nihayet birlikleri Kütahya’ya getirdim. Asker biraz istirahat etsin biraz uyusun diye orada trenler hazırlattım. Ge-ce sabaha kadar istasyonda asker gelmesini bekliyorum. Bütün subaylar ayakta. Bir an evvel muharebe meydanına yetişmeye çalışıyoruz. Asker çok yorgun halde geli-yor. Birlikler dağılmadan, dayanılabilecek bir halde muharebe meydanına yetişsin diye tertipler alıyorum. Yorgun bitkin bir halde istasyona yetişen askeri, adeta zorla iterek vagonlara bindiriyoruz. İndirilirken de böyle. Kollarından çekerek zorla indir-dik. Asker bu kadar yorgun ve bitkin vaziyette” .³⁶³

Bir yandan Batı Cephesi’ne bağlı birliklerin İnönü mevzilerine sevkine gayret edilirken diğer yandan Güney Cephesi’ne ait kuvvetlerin Gediz’den Dumlupınar’a sevk edilmesine karar verilmiş bu sevk için Gediz’den Dumlupınar’a ulaşılabilecek en kısa yol olan Murat Dağı seçilmiştir. Buradan asker Murat Dağı’nın yamaçların-dan geçirilerek Dumlupınar’a sevk edilmeye çalışılmıştır.³⁶⁴

seri hareket ettikleri takdirde bir günde Dumlupınar mevzilerine çatıp burada bulunan birkaç taburu buradan atabilirler” ifadeleri ile dile getirmiştir. M. Şevki Yazman, Anadolu'nun İşgali, 3.Baskı, Kamer Yay., İstanbul, 1999, s. 104.

361 İnönü, Hatıralar, s,230.

362 ATASE Arşivi İSH K: Kutu No:992 Gömlek No:50.Belge No:1.

363 İnönü, Hatıralar, s. 231.

364 Yazman, a.g.e., s.105.

Bu sıralarda Bursa’dan 3. Yunan Kolordu birlikleri Komutanı Albay Bukuva-lo komutasındaki İzmir Tümeni birlikleriyle ( 28. ve 30. Piyade Alayları, bir süvari alayı, dağ topçu grubu, iki sahra bataryası) birisi Yenişehir şosesinden diğeri bunun kuzeyinden iki kolla Yenişehir istikametinde, güneyden ise Albay Karakulos emrin-de Adalar Tümeni sağ kolu ( 5.ve 6.Adalar, 2/39 Evzon (Efzun) Alayı, bir süvari alayı, 2. Dağ topçu grubu, iki sahra topçu grubu ve tümen bağlıları ile) Aksu-İnegöl sol kolu (4. Piyade Alayı bir süvari bölüğü ve bir dağ bataryası ile) Dimboz-Halhalca-Kozluca yolundan yürüyüşe devam etmiştir.³⁶⁵

Yenişehir bölgesinde, Fethiye’den ileri harekâta başlayan İzmit Tümeni’nin bir kolu Menteşe’deki Türk süvari bölüğüne taarruz etmiştir. Türk Süvari bölüğü Yunan taarruzu karşısında kısa bir çarpışmadan sonra geri çekilmiştir. Bu durum üzerine Yunan birlikleri saat 09.30’da Menteşe köyünü işgal etmiştir.³⁶⁶ Yunanın bu harekâtı hakkında 24. Tümen Komutanı Atıf Bey Batı Cephesi Komutanlığı’na 6 Ocak 1921 saat 10.30’da bir rapor yazarak, sabah saat 07.00 evvelden itibaren düş-manın Fethiye’den Yenişehir istikametine taarruza başladığını, ancak henüz taarruz eden düşman kuvveti hakkında ayrıntılı bir bilgi alınamadığını ve taarruzun maksa-dının da kestirilemediğini bildiren raporunu göndermiştir.³⁶⁷ Taarruzun maksadını Fevzi Paşa’da kestirememiştir. Paşa, saat 07.40 sonrada İsmet Bey’e yazdığı raporda harekâtın “derece-i ciddiyetinin meçhul olduğunu” vurgulamış, taarruzun mahiyetini anlaşılamadığını bildirmiştir.³⁶⁸

Raporu alan İsmet Bey, Efendiköprüsü’nden 24. Tümen Komutanlığı’na 6 Ocak 1921 saat 13.00’ten sonra gönderdiği emirde; bu hareketin Yunanlılarla teşrik-i mesai eden asi Ethem’e muavenet mukabilinde yapılmış bir iş olmasının muhtemel olduğunu,³⁶⁹ bununla birlikte 24. Tümen’in İncirli ve Nazifpaşa mevkilerinde kuvvet-li bir taarruza karşı azami vakit kazanacak surette burayı kademe kademe müdafaa etmesini; Karaköy civarlarının çok zaman kazanmaya müsait olduğunu bildirmiş-tir.³⁷⁰

365 TİH Batı Cephesi, C.II, K.III, s. 161.

366 ATASE Arşivi İSH K: Kutu No:691 Gömlek No:66;Belge No:66A.

367 ATASE Arşivi İSH K: Kutu No:691 Gömlek No:27;Belge No:27-1.

368 ATASE Arşivi İSH K: Kutu No:949 Gömlek No:81;Belge No:81AA.

369 ATASE Arşivi İSH K: Kutu No:988 Gömlek No:57;Belge No:1.

370 ATASE Arşivi İSH K: Kutu No:691 Gömlek No:27;Belge No:27-1.

24. Tümen Komutanı Atıf Bey’in düşmanın Yenişehir istikametinde taarruza başladığı yönündeki raporunun üstünden henüz 2 saat geçmişken Menteşe Köyü’nü işgal eden Yunan süvari alayının harekâtına devam ederek saat 12.30’da Yenişehir’i işgal ettiği anlaşılmıştır. Daha sonra ise Menteşe’yi işgal eden Yunan kuvvetlerinin bir tabur piyade ve bir tabur süvariden ibaret olduğu anlaşılmıştır.³⁷¹ Yunanlıların Yenişehir’e girdiğini Batı Cephesi Komutanlığı’na bildiren Atıf Bey, Yenişehir’in işgalinin ardından düşman kuvvetlerinin saat 13.25’den sonra piyade alayı ile Yeni-şehir’den çıkarak doğuya doğru ilerlediklerini, saat 14.20’den sonra doğuya doğru ilerlemekte olan süvari alayının Ümran çiftliğinde durakladıklarını fakat bir süvari bölüğünün daha doğuya ilerleyerek bölgedeki Türk süvari birlikleri ile çarpışmaya başladıklarını, öte yandan İnegöl Cephesi’nde ise saat 15.20’den sonra Nazifpaşa hattında çatışmaların başladığını bildirmiştir.³⁷² Bu sırada Batı Cephesi Komutanlığı, Derbent civarına keşif kolu göndererek Yenişehir’den sürekli bilgi akışının sağlan-ması için Gökbayrak Taburu’nu görevlendirmiştir.³⁷³

Yenişehir’i işgal eden Yunan kuvvetleri saat 17.00’den sonra Ebeköy hattını da işgal etmiş; bir piyade alayı ile Boğazköy’e gelmiştir. Alayın istikameti hakkında malumat alınmamış olmakla birlikte alayın Yeniyörük ve Sülüklü üzerinden Na-zifpaşa’ya doğru ilerlemesinin muhtemel olduğu düşünüldüğünden tedbir olarak Küplü’deki 32. Alay Osmaniye’ye doğru yola çıkarılmış,³⁷⁴ Bozüyük’teki tabur ise Pazaryeri’ne hareket ettirilerek 127. Alay’ın emrine verilmiş, Mekece’de 2. Alay’a mensup tabur da Pelitözü’ne sevk edilmiştir.³⁷⁵

Saat 18:00’e kadar Yunan kuvvetlerinin Ebeköy’ü işgal ederek bölgeye gir-mesi üzerine Ebeköy’deki tabur Rüstemköy’e çekilmek zorunda kalmıştır. 143. Alay birlikleri, bu saatte Köprühisar-Rüstemköy-Güneyce hattında bulunuyorlardı. Yaşa-nan bu gelişmeler üzerine Batı Cephesi Komutanlığı 6 Ocak 1921’de Gökbayrak Tabur Kumandanlığına verdiği 1198 numaralı emirde elindeki kuvvetleriyle İznik gölünün güneyinden geçip taarruz eden düşmanın yan ve gerilerine baskın yapmaları ve neticenin cephe komutanlığına bildirilmesini emretmiştir.³⁷⁶

371 ATASE Arşivi İSH K: Kutu No:988 Gömlek No:57;Belge No:57AA.

372 ATASE Arşivi İSH K: Kutu No:691 Gömlek No:76AA;Belge No:1.

373 ATASE Arşivi İSH K: Kutu No:988 Gömlek No:57;Belge No:57AA.

374 ATASE Arşivi İSH K: Kutu No:691 Gömlek No:24;Belge No:24AA.

375 ATASE Arşivi İSH K: Kutu No:691 Gömlek No:24;Belge No:24AB.

376 ATASE Arşivi İSH K: Kutu No:691 Gömlek No:66;Belge No:66-1.

Yunan kuvvetlerinin Ebeköy-Rüstemköy hattında ilerleyişinin devam ettiği sıralarda Ethem isyanı da devam ediyordu. 1. Süvari Tümen Komutanı, 6 Ocak 1921’de İdlib köyünden Batı Cephesi Komutanlığı’na yazdığı raporda; Silo ve Arab-şah arasında görev yapan 1. Süvari Tümeni’ne bağlı keşif bölüğünün bu bölgede asi-ler ile çatışmaya girdiğini, kuvvetasi-leri 300 kişi olarak tahmin olunan isyancıların sü-vari birlikleri ile girdikleri çarpışma sonrasında Habibiye istikametine çekildiklerini;

öte yandan Arabşah civarında çatışmayı kabul eden asi grubun Parti Pehlivan adlı çete liderine bağlı birlikler olduğunun anlaşıldığını bildirmiştir.³⁷⁷ Bu sırada Ethem’in kuvvetlerine mensup bazı kişilerin düzenli orduya katılmaları başlamıştır. 6 Ocak 1921’de Kuvayı Seyyareye mensup 8 asker Seyitgazi’de düzenli ordu birliklerine sığınmıştır.³⁷⁸

Ethem kuvvetlerinin saldırılarından yararlanan Yunanlılar bir tabur kadar kuvvetle İznik gölü güneyindeki Mustafalı’da bulunan Gökbayrak Taburu’nun 15 kişilik sabit keşif koluna ve gölün kuzeyindeki ikramiye sırtlarında bulunan 3. bölü-ğüne taarruz ederek Mustafalı’daki keşif kolunu geri atmış ise de Karakaya mevzileri takviye edildiğinden bu Yunan taarruzu durdurulmuştur. Öte yandan İznik Gölü’nün kuzeyinden ilerleyen Yunan kolunun İkramiye’yi işgal etmeleri nedeniyle buradaki bölük Çungur boğazına çekilmek zorunda kalmış bu nedenle Gökbayrak Tabur Ko-mutanlığı almış olduğu “düşmanın yan ve gerilerine baskın görevini” yerine getire-memiştir.³⁷⁹

Bölgedeki askeri harekâtı yakından takip eden Batı Cephesi Komutanı İsmet Bey, bu sıralarda henüz cephe karargâhı olan Efendiköprüsü’ndeydi. Bu son durum karşısında buradan “çok acele” ibareli olarak verdiği emirde 24. Tümen’e bağlı Bo-züyük’te bulunan birliklerin ileriye alınmasını, Gökbayrak Taburu’nun Pamukçader-bent üzerinden Köprühisar’a ilerleyerek düşmanın gerisine taarruz etmesini, ilaveten 3. Süvari Tümeni’nin İnönü’de toplanmasını istemiştir.³⁸⁰

Ayrıca Batı Cephesi ihtiyatı olan ve Efendiköprüsü-Susuz civarında bulunan 11. Tümen’in Kütahya üzerinden İnönü’ne sevk olunmak üzere hareketi emir olun-muştur. Batı Cephesi’ndeki gelişmeleri yakından takip eden Genelkurmay Başkan

377 ATASE Arşivi İSH K: Kutu No:691 Gömlek No:76;Belge No:76AC.

378 ATASE Arşivi İSH K: Kutu No:691 Gömlek No:76;Belge No:76AG.

379 TİH Batı Cephesi, C.II, K.III, s.163.

380 TİH Batı Cephesi, C.II, K.III, s.164.

Vekili Fevzi Paşa, Yunan taarruzunun başladığı 6 Ocak günün akşamında Genelkur-may Başkanlığı’ndan Batı Cephesi Komutanlığı’na 6 Ocak 1921 tarihli saat 19.40 sonrada gönderdiği raporda, Yunanlıların sadece Yenişehir-İnegöl istikametinden değil Dumlupınar istikametinden de ileri harekâta geçtiklerini, fakat bu hareketin önem derecesinin henüz tam olarak kestirilemediğini bildirmiştir. İnönü’deki birlik-lere takviye amacıyla 3. Seyyare Tümeni adını taşıyan İbrahim Bey Kuvayı Seyyare-si’nin ancak 7 Ocak 1921 sabahından itibaren İnönü’ye nakil olunabileceğini buna karşılık bir başka destek kuvveti olan 4. Tümen’in en geç gece yarısı yola çıkarılabi-leceğini bildirmiş, vaziyete göre hangi kıtanın daha evvel naklinin arzu edildiği İsmet Bey’den sorulmuştur.³⁸¹

İsmet Bey, Genelkurmay’ın bu sorusuna aynı gece saat 20.30’da 4. Tümen’in 3.Süvari Tümeni’nden evvel İnönü mıntıkasına naklinin daha uygun olacağı cevabını vermiştir.³⁸² Bu arada daha önce Batı Cephesi Komutanlığı’ndan Ankara Komutanlığı emrine alınan Polatlı Depo Kıtaatı tekrardan Batı Cephesi emrine verilerek Eskişe-hir’e nakline başlanmıştır.³⁸³

İsmet Bey’in bu isteği üzerine Genelkurmay, 4. Tümen’in 58. Alayı’nın trenle İnönü’ye sevki için hazırlık emrini vermiştir. Diğer yandan 24. Tümen Komutanı Atıf Bey, Yunanın bu günkü hareketi karşısında oluşan son durumu akşam saatlerin-de Batı Cephesi Komutanlığı ile Genelkurmay Başkanlığına yazdığı akşam harp ra-porunda özetlemiş,³⁸⁴ istikamet hareketi bilinmeyen ve gözlemlenemeyen düşman kuvvetinin Yeniyörük ve Sülüklüdere üzerinden Nazifpaşa’ya ilerlemesinin muhte-mel olabileceği öngörüsünü Batı Cephesi Komutanlığı ile paylaşmıştır.³⁸⁵

24. Tümen’in gözlemlemekte sıkıntı yaşadığı Yunanların bu kuvveti İnegöl Cephesi’nde bir piyade alayı ile bir süvari alayı Kurşunlu doğusuna geçerek buradaki Türk piyade taburuyla muharebeye başlamıştır. Bu sırada Türk topçusu tarafından Yunan piyadesine ateş açılmış, Türk topçusu 16.30 sonraya kadar Yunan piyadesinin Kurşunlu doğusuna geçmesini önlemiştir. Bütün bu gelişmeler üzere 24. Tümen Komutanı Atıf Bey, 32. Alay’ın bu gece Pelitözü’nden Osmaniye’ye yola çıkmasını

381 ATASE Arşivi İSH K: Kutu No:691 Gömlek No:36;Belge No:36-1.

382 ATASE Arşivi İSH K: Kutu No:691 Gömlek No:36;Belge No:36-1.

383 ATASE Arşivi İSH K: Kutu No:591 Gömlek No:41.Belge No:1.

384 ATASE Arşivi İSH K: Kutu No:691 Gömlek No:76;Belge No:76-AB.

385 ATASE Arşivi İSH K: Kutu No:691 Gömlek No:76;Belge No:76-AH.

istemiş,³⁸⁶ düşmanın bu gece veya yarın sabah Köprühisar ve Nazifpaşa mevziilerine taarruzu halinde tedbir maksatlı 143. ve 126. Alay’ın Rüstemköy ve Nazifpaşa mev-ziilerini müdafaa etmesi emrini vermiştir.³⁸⁷

143. Alay almış olduğu talimata göre, Rüstemköy köprüsünden bu köprünün doğusundaki tepelere esas İncirli mevziine çekilmiştir. Bunu takiben Yunan müfre-zesi Köprühisar köprüsüne doğru yürüyüşüne devam etmiştir. Saat 18:00’e doğru bu müfrezeden köprüye yaklaşan süvari bölüğü İncirli mevzilerinden gelen piyade ate-şine hedef olduğundan İzmir Müfrezesi köprüyü işgal edememiş ve geceyi köprünün batısında ve ileri karakollarının himayesinde geçirmiştir.³⁸⁸

Cephenin İnegöl kesiminde Yunan kuvvetlerinin işgal haberleri gelirken cep-henin Menderes kesiminde de işler Türk Ordusu için iyi gitmemiştir. Menderes Grup Komutanlığı’ndan gönderilen raporlarda Yunan kuvvetlerinin bu gün Menderes ke-siminde Yayalar köyünü işgal ederek bölgeyi top ateşi altına aldığı, bir başka Yunan

Cephenin İnegöl kesiminde Yunan kuvvetlerinin işgal haberleri gelirken cep-henin Menderes kesiminde de işler Türk Ordusu için iyi gitmemiştir. Menderes Grup Komutanlığı’ndan gönderilen raporlarda Yunan kuvvetlerinin bu gün Menderes ke-siminde Yayalar köyünü işgal ederek bölgeyi top ateşi altına aldığı, bir başka Yunan