• Sonuç bulunamadı

Yaflam Boyu E¤itim

Belgede Ö RETMENL KTE MESLEK GEL fi M (sayfa 54-59)

Ö¤renme, yaflam boyu devam eden bir süreçtir ve günümüz toplumlar›n›n

yaflad›-¤› h›zl› de¤iflimler, toplum bireyleri için yaflam boyu ö¤renmeyi bir gereklilik hali-ne getirmifltir. Asl›nda yaflam boyu ö¤renme yeni bir sürekli ö¤renme ile kendini gelifltirmifltir. Ancak yaflad›¤›m›z ça¤daki h›zl› dönüflümler, yaflam boyu ö¤renme-yi daha ön plana ç›karm›flt›r. Bireyler, içinde bulunduklar› toplumda sürekli bir kültürlenme yaflamaktad›rlar. Bireylerin kültürlenmesi pasif bir olgu de¤ildir. Bi-reyler toplumun etkilerinde al›c› olduklar› kadar yans›t›c›, verici bir rol de üstlenir-ler ve bu konumlar›yla birer kültür ajan› görevini yüklenirüstlenir-ler (Jarvis, 1995). Bu aç›-dan bak›ld›¤›nda birey, toplumda sürekli bir ö¤retme-ö¤renme etkinli¤inde bulun-maktad›r. Toplumsal de¤iflimlerin yavafl oldu¤u durumda o toplumun bireyi daha az ö¤renme sürecine girecektir. Yetiflkin ö¤renmesinin uygulamalar› genellikle üç flekilde gerçekleflmektedir (Selman ve Dampier, 1991).

• Formal e¤itim

• ‹nformal e¤itim

• Yaflam boyu e¤itim

Formal e¤itim; bireye diploma, sertifika sa¤layan kurumlarda gerçeklefltirilen, planlam›fl ö¤retme-ö¤renme etkinliklerini kapsayan e¤itimdir. Bu anlam› ifade et-mek için genellikle formal e¤itim kavram› kullan›lsa da formal ö¤renme kavram›-n›n kullan›ld›¤› da görülmektedir. Zorunlu ilkö¤retim e¤itimi, ortaö¤retim, yük-sekö¤retim, lisansüstü e¤itim, sertifika ve diploma veren aç›k ve uzaktan e¤itim kurumlar› ile di¤er kurumlar›n gerçeklefltirdi¤i çeflitli e¤itim faaliyetlerini (genellik-le mes(genellik-lek edindirme) kapsamaktad›r.

‹nformal e¤itim ise herhangi bir e¤itim kurumuna ba¤l› olmaks›z›n bireysel ya da birlikte gerçeklefltirilen ö¤renme etkinliklerini kapsamaktad›r. Bireyin belirli bir amaç u¤runa yeni bilgi ve beceri kazan›m› için hat›r› say›l›r miktarda zaman ay›rmas› da informal ö¤renme etkinlikleri içinde de¤erlendirilebilir. (Livingstone, 1999). Bu tür etkinlikler genellikle önceden planm›fl, organize edilmifl ö¤renme et-kinlikleri de¤illerdir. Evde, ailede, bofl zaman etkinlerinde (hobi), gönüllü kat›l›m-l› faaliyetlerde (örne¤in arama kurtarma ekiplerinde gönüllü çakat›l›m-l›flma) ve sosyal ya-flant›da elde edilen kazan›mlar› içine al›r. Bu tür ö¤renmeler, yaflanan deneyimler sonunda spontane ve bir ölçüde rastlant›sal olarak elde edilir. Ö¤renme amaçlar›, zaman› ve ö¤renmeyi destekleyen di¤er yap›lar ve süreçler; daha önceden yap›-land›r›lmam›flt›r. Bu tür kazan›mlar genellikle belgelenmemektedir. Örne¤in anne-lerin ço¤u, çocuk yetifltirmede üstün becerilere sahip olduklar›n›n fark›nda bile

de-¤illerdir ya da semt pazar›ndaki bir sat›c›, çok etkili pazarlama stratejileri

gelifltirdi-¤ini fark edemeyebilir. Bu ve benzeri pek çok deneyimlerle anl›k geliflen olaylar sayesinde yetiflkinler yeni kazan›mlar elde etmektedirler.

Yaflam boyu e¤itim ve yaflam boyu ö¤renme, yetiflkin ö¤renmesinde önemli oldu¤una inan›lan ve bilgi da¤arc›klar›m›za yerleflen di¤er kavramlard›r. Yaflam boyu e¤itim, “kat›lanlar›n ö¤renmesi ve anlamas›na yönelik insanc›l temellere oturtulmufl ve yaflam›n herhangi bir döneminde olabilen planl› etkinlikler serisi”

olarak tan›mlanm›flt›r. Bu kavramlar›n yayg›nlaflmas›, 1930’lu y›llara rastlayan yetifl-kin e¤itimi kavram›n›n geliflmeye bafllamas›yla paralellik göstermifltir. UNESCO ta-raf›ndan düzenlenen “Dünya Yetiflkin E¤itimi Konferans›”nda yetiflkin e¤itimi,

ya-Formal E¤itim: Bireye diploma, sertifika sa¤layan kurumlarda gerçeklefltirilen, daha önceden planlam›fl e¤itimdir.

‹nformal E¤itim: Herhangi bir e¤itim kurumuna ba¤l›

olmaks›z›n bireysel ya da birlikte gerçeklefltirilen ö¤renme etkinlikleridir.

Yaflam Boyu E¤itim:

Kat›lanlar›n ö¤renmesi ve anlamas›na yönelik insanc›l temellere oturtulmufl ve yaflam›n herhangi bir döneminde olabilen planl›

etkinlikler serisidir.

flam boyu devam eden bir etkinlik olarak kabul edilmifl, yetiflkin e¤itiminin daya-nak noktas›n›n yaflam boyu e¤itim oldu¤u vurgulanm›flt›r (Duman, 1999).

Günümüzde art›k felsefi ba¤lamda, bilgi toplumundan çok erdemlilik, bilgelik toplumu ve özümsenmifl bilginin bireyin yaflant›s› ile bütünleflmesinin özgün bir anlam ifade etti¤i gibi konular konuflulmaktad›r. Bu anlamda yaflam boyu ö¤ren-me, bireyin ö¤renmeyi bir yaflam tarz› flekline getirmesiyle ilgili bir kavram olarak da ele al›nmaktad›r. Burada e¤itimden, ö¤retimden, daha çok bireyin ö¤renmesi-ne vurgu yap›lmaktad›r. Hümanistik bir bak›fl aç›s›yla yaflam boyu ö¤renme kavra-m›, yetiflkin e¤itiminin gönüllülük esas›na dayal› bir e¤itim olmas› gereklili¤ini te-mel almaktad›r. Bunun nedeni yetiflkin e¤itiminde ö¤renme motivasyonunu birey-sel etmenlerin sa¤lamas› olarak görülmektedir. Bir bireyin herhangi bir koflulda herhangi bir fleyi ö¤renmeye gereksinim duymas›, haz›rbulunuflluk hale gelmesi ve motive olmas›; nispeten di¤er bireylerden ba¤›ms›z iflleyen bir süreçtir. Bu te-mel varsay›m, bireyin ayd›nlanma sürecini tetikleyen en önemli faktör olarak gö-rülmektedir. Bununla birlikte günümüzde yetiflkinler için haz›rlanan formal e¤itim-lere kat›lmak; zorunluluktan, iflveren, amir ve yönetici bask›s›ndan, di¤er sosyal ve ekonomik marjinalliklerden kaynaklanabilmektedir. Bu ise yetiflkinlerin ö¤renme-ye karfl› olan do¤al motivasyonlar›n› olumsuz yönde etkileö¤renme-yebilmektedir.

Yaflam boyu ö¤renme etkinliklerinin büyük bir bölümünün informal bir yap›da gerçekleflti¤i söylenebilir. ‹nformal e¤itim etkinlikleri ise formal yetiflkin e¤itimleri-ni destekleyen ya da onlara canl›l›k getiren “buz da¤›” k›sm›n› oluflturmaktad›r (Knowles, 1970; Brookfield, 1981). Bu anlamda yetiflkinlerin yaflam boyu ö¤renme enerjilerini ayakta tutan en önemli etmenlerden biri, informal e¤itim etkinlikleri içinde di¤er ilgi alanlar›ndaki geliflimidir. Sosyal faaliyetler ve hobiler diyebilece¤i-miz bu ilgi alanlar› her nekadar yetiflkinin mesle¤inden ba¤›ms›zm›fl gibi görünse de bunlar›n bireyin mesle¤i ile örtük ya da dolayl› bir etkileflim içinde oldu¤u söy-lenebilir. Kiflinin mesle¤i d›fl›nda di¤er konulardaki bireysel geliflimi, onun mesle-ki anlamdamesle-ki geliflimi içinde ba¤lamsal bir çerçeve oluflturmaktad›r. Örne¤in halk oyunlar›na ilgi duyan bir okulöncesi ö¤retmenin bu ilgi alan›ndaki geliflimi, s›n›f içindeki uygulamalar› da dolayl› olarak etkileyebilecektir. Ö¤renenleriyle halk oyunlar› etkinlikleri gerçeklefltirme, halk oyunlar›na ilgi duyan ö¤renenlerini kefl-fetme vb. anlamda dolayl› etkilerini görülebilecektir. Bu nedenle yetiflkinlerin sos-yal etkinlik ve hobileri, onlar›n ö¤renme motivasyonunu canl› tutan bir faktör ol-du¤u gibi meslek yaflant›lar›ndaki geliflimlerini de dolayl› olarak etkileyen bir fak-tör olarak karfl›m›za ç›kmaktad›r.

Yaflam boyu ö¤renme, sürekli e¤itim, sürekli mesleki geliflim gibi kavramlar birbirine çok yak›n anlamlar› ima eden, bireyin yaflam›nda e¤itimin bir ömür bo-yu devam etme gereklili¤i gerçe¤ine de¤inen, yetiflkin e¤itimi ba¤lam›nda ele al›nan kavramlard›r. E¤itim yaflam›n kendisidir, düflüncesinden hareketle sürekli e¤itim etkinlikleri, di¤er tüm organize e¤itim etkinlikleri (meslek edinimi ve tüm okul e¤itimleri) de dahil, meslek edinimi sonras› bireylerin kat›ld›¤› tüm kurslar›

ya da sosyal kurumlar, sivil toplum örgütleri, gönüllü kurumlar taraf›ndan sa¤la-nan tüm e¤itim programlar›n› kapsamaktad›r. Örne¤in Türkiye’de TEMA Vakf›

taraf›ndan sa¤lanan erozyon ve a¤açland›rma seminerleri, bu tür e¤itim etkinlik-lerini kapsamaktad›r.

Yaflam boyu e¤itimi gerekli k›lan etmenler nelerdir?

S O R U

D ‹ K K A T SIRA S‹ZDE

DÜfiÜNEL‹M

SIRA S‹ZDE

S O R U

DÜfiÜNEL‹M

D ‹ K K A T

SIRA S‹ZDE SIRA S‹ZDE

AMAÇLARIMIZ

AMAÇLARIMIZ

N N

K ‹ T A P

T E L E V ‹ Z Y O N

K ‹ T A P

T E L E V ‹ Z Y O N

‹ N T E R N E T ‹ N T E R N E T

6

Bilgi ça¤›n›n en önemli özelliklerinden biri de bilginin çok çabuk de¤iflmesi, bu çabuk de¤iflim sonunda bireylerin sahip olduklar› mesleki yeterliliklerin de eski-mesi ve güncelli¤ini kaybeteski-mesidir. Bu anlamda bireylerin yaflamlar›nda sürekli e¤itim etkinlikleri içinde yer almak, ça¤dafl dünyan›n gereksinimlerini karfl›layabil-mek için kaç›n›lmaz gibi görünkarfl›layabil-mektedir. Toplumda yaflam boyu ö¤renme ve sü-rekli e¤itim kültürü oluflumunu sa¤lamak, çal›flan yetiflkinlere süsü-rekli e¤itimin ge-reklili¤ini vurgulayan e¤itim etkinlikleri ile sa¤lanabilecektir. Bununla birlikte ku-rumsal yap›lanman›n ücretli çal›flanlar› sürekli e¤itim etkinliklerine teflvik edecek bir yap›lanma içinde olmas› da ayr›ca büyük önem tafl›maktad›r.

Ö¤renmeyi ö¤renme, e¤er birey nas›l ö¤renece¤ini ö¤renirse kendi ö¤renme sürecini kolayl›kla yönetebilir varsay›m›na dayanan bir ö¤renme anlay›fl›n› yans›t-maktad›r. Bu durum iç denetimli ö¤renmenin en somut ve olgusal do¤urgular›n-dan biri olarak de¤erlendirilmektedir. ‹ç denetimli olarak informal yap›da gerçek-leflen ö¤renme etkinliklerinde bireye esnek, kendi bireysel özelliklerini yans›tabi-lece¤i bir ö¤renme anlay›fl›n› ifade eden ö¤renmeyi ö¤renme; belirli ölçüde bire-yin kendini keflfetmesi, kendini tan›mas› ile de ilgilidir. Kendine iliflkin objektif bir benlik alg›s›na sahip olan birey, belirli durumlarda en etkili ve kolay nas›l ö¤rene-ce¤ini keflfedebilir. Ö¤renmeyi ö¤renme, bireylerin nerede ö¤rendiklerinden çok ne ö¤rendiklerine vurgu yapmaktad›r. Bu anlay›fla göre e¤itim kurumlar›, gelenek-sel anlay›fl içindeki özel konumunu yitirmektedir. Dahas› ifl sahas›n› ö¤renme et-kinliklerinin bir parças› olarak görmek yeni bir e¤ilim olarak karfl›m›za ç›kmakta-d›r. Yetiflkinler ifl üzerinde e¤itim ald›klar›nda bunun belgelenmesini akredite edil-mesini istemektedirler. Çünkü ald›klar› belgeler sayesinde farkl› ifl olanaklar› bul-duklar›nda ifl baflvurusunda bulunabilecekleri bir belgeye sahip olmak, yetiflkinler aç›s›ndan karfl›lanmas› gereken önemli bir gereksinim haline gelmifltir.

Akreditasyon ve önceki ö¤renmeler, yaflam boyu ö¤renme içinde ele al›nmas›

gereken di¤er iki önemli kavramd›r. Önceki ö¤renmeler; bireyin e¤itim kurumla-r›ndan, ücretli ve ücretsiz ifllerden, gönüllü etkinliklerden, aile yaflam›ndan ve ai-lenin içinde bulundu¤u sosyal çevreden elde etti¤i kazan›mlar›n tamam›na iflaret etmektedir. Di¤er bir deyiflle bireyin formal ve informal ö¤renmelerinin tamam›n›

kapsamaktad›r.

Akreditasyon ise bir meslek alan› ile ilgili yasal bir kurumun belirlemifl

oldu-¤u standartlar çerçevesinde, yetki verdi¤i e¤itim kurumlar› arac›l›¤›yla ilgili meslek alan›ndaki çal›flanlara yeterlilik veya benzeri bir belge sa¤lanmas›d›r.

Önceki ö¤renmelerin akredide edilmesi ise yetiflkinin önceden belirlenen stan-dartlar› sa¤lamas›yla ilgili bir konudur. Akreditasyon sonunda elde edilen bel-ge/sertifika, genellikle uluslararas› geçerli¤i olan bir belgedir. Örne¤in flehirler ara-s› ve uluslararaara-s› tafl›mac›l›k yapan floförlere Ulaflt›rma Bakanl›¤›n›n belirledi¤i standartlar çerçevesinde bakanl›¤›n yetki verdi¤i e¤itim kurumlar›n›n “SRC” belge-si vermebelge-si, bir akreditasyon e¤itimidir.

Yetiflkin e¤itiminin temelini oluflturan iç denetimli ö¤renme, yaflam boyu e¤i-tim, formal ve informal e¤itim kavramlar› ile bu kavramlar›n varsay›mlar›, yetiflkin e¤itiminin ve yetiflkin ö¤renmesinin düzenlenmesinde önemli bir yere sahiptir. Bu varsay›mlar›n yan› s›ra yetiflkin e¤itimine yönelik etkinlikler düzenlenmesinde ye-tiflkin e¤itimini etkileyen de¤iflkenlerin de göz önüne al›nmas› gerekmektedir.

Akreditasyon: Bir meslek alan› ile ilgili yasal bir kurumun belirlemifl oldu¤u standartlar çerçevesinde, yetki verdi¤i e¤itim kurumlar› arac›l›¤›yla ilgili meslek alan›ndaki çal›flanlara yeterlilik veya benzeri bir belge sa¤lanmas›d›r.

YET‹fiK‹N E⁄‹T‹M‹N‹ ETK‹LEYEN DE⁄‹fiKENLER

Yetiflkin e¤itimini etkileyen de¤iflkenleri genel olarak yafl, ö¤renmenin gerçeklefl-ti¤i s›n›f ve çevresel koflullar› ve ö¤reticinin e¤itim sürecindeki rolü olarak s›n›flan-d›rmak mümkündür.

E¤itim programlar›n›n en önemli bilefleni ö¤renenlerdir. Hangi e¤itim yaklafl›-m›, modeli, yöntemi, tekni¤i ve/veya strateji kullan›l›rsa kullan›ls›n e¤itim progra-m›na kat›lan ö¤renenlerin bireysel özelliklerini göz önünde bulundurarak ö¤ret-me-ö¤renme etkinlikleri gelifltirmek, ö¤retim tasar›m› yapmak etkili ve kal›c› ö¤-renmeyi sa¤lamak aç›s›ndan oldukça önemlidir. Bu nedenle herhangi bir konunun ö¤retimi yap›l›rken kat›l›mc›lar›n bireysel özellikleri analiz edilir. Bireysel özellik-lerin analizleri yap›l›rken dikkat edilmesi gereken en önemli de¤iflkenlerden bir ta-nesi de yafl de¤iflkenidir. Ö¤renen grubunun hangi yafl grubunda oldu¤unun bilin-mesi, yap›lacak e¤itimde pek çok de¤iflkeni etkileyecektir. Bireyler yafl aç›s›ndan genel olarak 3 grupta ele al›nabilir:

• Çocukluk

• Ergenlik

• Yetiflkinlik

Her yafl grubu kendi içinde de alt gruplara ayr›labilir. Ancak bu üç grubu bir-birinden ay›ran belirgin özellikler bulunmaktad›r ki bunlar, yap›lacak olan e¤itim için benimsenen yaklafl›m›n temel ilkelerini belirleyecektir. Örne¤in ebeveyne ve çevreye daha çok ba¤›ml› olunan çocukluk dönemi ile kiflinin kendine iliflkin özbenlik alg›s›n›n olufltu¤u, d›fla ba¤›ml›l›k yerine kendi karar›n› verme, sorumlu-luk alma gibi belirli yap›lar›n gözlendi¤i yetiflkinlik dönemini birbirinden ayr›

de-¤erlendirilerek e¤itim programlar› gelifltirilmeli ve ö¤retim tasar›mlar› yap›lmal›d›r.

Her ne kadar yetiflkinlik yasal yetiflkinlik, sosyal yetiflkinlik, psikolojik yetiflkin-lik gibi farkl› aç›lardan ele al›nabilse de genelyetiflkin-likle bir e¤itim program› için de ön flart, kiflinin yafl›n›n önemli oldu¤u biyolojik yetiflkinliktir. Bu nedenle yafl›n kiflinin yetiflkin olup olmad›¤›na karar vermekte kullan›lan en önemli de¤iflken oldu¤u gi-bi yetiflkinlik içerisinde de genç yetiflkinlik, orta yafll› yetiflkinlik ve yafll› yetiflkin-lik gibi s›n›fland›rmalar yap›lmas›na olanak tan›maktad›r. Bu yetiflkinyetiflkin-lik s›n›fland›r-mas›na göre yafl aral›klar› flu flekilde belirtilmifltir (Illeris, 2003):

• 18 ile 25-30 yafl aras› genç yetiflkinler

• 25-30’dan 45-50 yafla kadar olanlar orta yafll› yetiflkinler

• 45-50’den sonras› yafll› yetiflkinler

Yafl, yetiflkinlerin birbirilerinden zihinsel ve karakteristik farkl›l›klar gösterme-lerinde önemli rolü olan bir de¤iflkendir. Yukar›da belirtilen gruplamalar bireyler aras›ndaki bilinç, düflünme tarz›, e¤itime karfl› tutum gibi özellikler aç›s›ndan ye-tiflkinleri birbirinden farkl›laflt›rabilmektedir. Ancak yafl gruplar› aras›ndaki geçifller birbirinden kesin bir flekilde ayr›lmamaktad›r (Goldthorpe ve di¤erleri, 1970). Ör-ne¤in genç yetiflkinlikten orta yafll› yetiflkinli¤e geçifl, bireye göre 25 ile 30 yafl ara-s›nda gerçekleflebilmektedir. Ya da yafll› yetiflkinler grubunda e¤itime karfl› tutum-larda genellikle yüksek ücretle çal›flma ve yüksek kalitede yaflam standartlar› bas-k›nd›r. Bu tür bir kiflilik özelli¤inin oluflumu, ücretle çal›flan yetiflkinlerin alm›fl ol-duklar› ücretin yaflamlar›n› devam ettirmek için kaç›n›lmaz olmas› gerçe¤ine da-yanmaktad›r. Dolay›s›yla yetiflkinin yaflam›n› devam ettirmesini ya da yaflam kali-tesini yükseltmeye yarayacak olan odaklar, onun için daha de¤erli ve yaflam›nda daha bask›n bir konuma gelebilmektedir. Bu nedenle yetiflkin e¤itiminde kat›l›m-c›lar›n yafllar›, e¤itim program› haz›rlan›rken göz önünde bulundurulmas› gereken en önemli ögelerden biridir.

Yetiflkin e¤itimini etkileyen de¤iflkenler:

• Yafl

• Ö¤renmenin gerçekleflti¤i s›n›f ve çevresel koflullar›

• Ö¤reticinin e¤itim sürecindeki rolü

Yetiflkin e¤itiminde ö¤renmenin gerçeklefltirilece¤i ortam nas›l düzenlenmelidir?

Yetiflkin e¤itiminde önemli de¤iflkenlerden bir di¤eri de ö¤renmenin gerçeklefl-ti¤i s›n›f ve çevresel koflullard›r. Ö¤renmenin gerçekleflece¤i çevre hem fiziksel aç›dan ö¤renenlerin kendilerini rahat hissetmelerini sa¤lamal› hem de psikolojik aç›dan ö¤renene güven vermelidir. Uzun süre ö¤reticinin do¤rudan bilgiyi aktar-d›¤›, ö¤renenin yerinde pasif bir flekilde anlat›lanlar› dinledi¤i bir ö¤renme ortam›

ö¤renenlerin s›k›lmalar›na, hem konuya hem ö¤reticiye karfl› olumsuz tutum ve davran›fllarda bulunmalar›na neden olabilir. Ayr›ca çevresel koflullar, ö¤renme ko-nusunun gerçek yaflamdaki ba¤lamlar› ile do¤rudan ya da dolayl› olarak ilgi kur-maya, gerçek sorunlara iliflkin gerçek çözümler üretmeye, tekrar ve pratik yapma-ya olanak tan›yapma-yacak flekilde düzenlenmelidir. Yetiflkinlerin s›n›f ortam›ndaki baz›

davran›fllar› gerçekte oldu¤undan farkl› olabilir. Bu durumun kayna¤›, genellikle daha önceki yaflanm›fl kötü ö¤renme deneyimleridir. Örne¤in daha önceki kötü deneyimlerinden yola ç›karak arkadafllar›n›n önünde küçük düflme gibi bir riski göze almamak için ö¤retmenin sordu¤u bir soruya yan›t vermemeyi tercih edebi-lir. Bu nedenle s›n›fta samimi ve güvenli bir havan›n estirilmesi gerekmektedir. Bir e¤itim program›ndaki yetiflkinlerin programa kat›l›fl amaçlar› ve programdan bek-lentileri farkl›d›r. Bu nedenle ö¤renme çevresi, farkl› beklentilere yan›t verecek er-gonomik koflullara haz›rl›kl› olmal›d›r.

Yetiflkin e¤itiminde önemli konulardan biri de ö¤retmenin e¤itim sürecindeki rolüdür. Yetiflkin e¤itiminde ö¤retmeninin ö¤retici rolünden s›yr›l›p ö¤reneni yönlendiren, ona yard›mc› olan kolaylaflt›r›c› rolüne bürünmesi alandaki köfle tafllar›ndan biridir (Brookfield 1995, Knowles 1992). Günümüzde e¤itim ile ilgili karar alma yetkisine sahip birimler, yetiflkin e¤itimcilerinin ö¤renen gereksinim-lerini karfl›layabilmek için geleneksel s›n›f ortam›ndaki rolgereksinim-lerinin ötesinde onlara farkl› görev ve sorumluluklar verebilmektedir. Bu durum, asl›nda yetiflkin e¤iti-minde ö¤retmenin rolünün ne kadar önemli oldu¤unun da bir göstergesidir. Ta-bi ki hiyerarflik güç iliflkileri örüntüsünden oluflan gerçek yaflamda ö¤retici-kolay-laflt›r›c› dönüflümünü sa¤lamak oldukça zor olabilmektedir. Çünkü kolayö¤retici-kolay-laflt›r›c›, ö¤retmene göre daha az otoriter ve daha az aktif olmak durumundad›r. Bununla birlikte insanlar s›n›f ortam›na sosyal yaflant›lar›ndaki cinsiyet, rekabet, yafl, farkl›

e¤ilimler, al›flkanl›klar ve karakteristikler gibi belirli özelliklerle gelmektedir. Bu da s›n›f›n genel havas›n› ve ö¤renenler taraf›ndan ö¤retmenin alg›lanma fleklini etkileyebilmektedir. Bu anlamda ö¤retmen, s›n›fta kendinin kolaylaflt›r›c› olarak alg›lanmas›n› sa¤layacak baz› uygulamalara gidebilir. Ö¤retmenin ço¤u zaman bu durumla mücadele etmesi ve sab›rl› olmas› gerekmektedir. Ö¤retmenin kendinin onlara bilgiyi aktaran de¤il de onlar›n bilgiyi keflfetmelerine olanak tan›yan, et-kinlikleri haz›rlayan ve bu etkinliklerde onlara rehberlik yapan, gerekti¤inde on-larla ö¤renen biri olarak alg›lanmas›n› sa¤lamas› e¤itime kat›lan yetiflkinlerin bi-reysel farkl›l›klar›na göre de de¤iflmektedir. Baflar›l› ve yüksek motivasyonla e¤i-time bafllayan bir kat›l›mc› grubunda ö¤retmenin kolaylaflt›r›c› rolünün kabullenil-mesi daha kolay olabilir.

Yetiflkin e¤itiminde ö¤retmen, ö¤retimi kontrol eden ö¤retici rolünden s›yr›l›p ö¤renmeye yard›mc›

olan kolaylaflt›r›c› rolünü üstlenmelidir.

S O R U

D ‹ K K A T SIRA S‹ZDE

DÜfiÜNEL‹M

SIRA S‹ZDE

S O R U

DÜfiÜNEL‹M

D ‹ K K A T

SIRA S‹ZDE SIRA S‹ZDE

AMAÇLARIMIZ

AMAÇLARIMIZ

N N

K ‹ T A P

T E L E V ‹ Z Y O N

K ‹ T A P

T E L E V ‹ Z Y O N

‹ N T E R N E T ‹ N T E R N E T

7

Yetiflkin e¤itimini etkileyen de¤iflkenler göz önünde bulunduruldu¤unda yetifl-kinlere e¤itim veren bir ö¤reticinin afla¤›da s›ralanan konular› göz önünde bulun-durmas› gerekmektedir:

• E¤itimciler yetiflkin e¤itimi ile ilgili temel kavramlar› bilmelidir.

• S›n›f yönetimi ve özellikle yetiflkinlerle iletiflim kurma becerilerine sahip olmal›d›r.

• Yetiflkinlerin psikolojisi hakk›nda bilgi sahibi olmal›d›r.

• Yetiflkin e¤itimi ilkelerini bilmeli ve e¤itim durumlar›n› haz›rlarken bu ilkle-ri göz önünde bulundurmal›d›r.

• Hem pedagojik model hem andragojik model hakk›nda gerekli bilgi ve be-ceriye sahip olmal›d›r.

• E¤itim durumlar›n› haz›rlarken hangi durumda andragojik, hangi durumda pedagojik ilkeleri ifle koflaca¤›n› bilmeli, gerekirse her iki yaklafl›m›n sentez-lendi¤i harmanlanm›fl ö¤retme-ö¤renme etkilikleri haz›rlayabilmelidir.

• Genelde e¤itim ile özelde yetiflkin e¤itimi ile ilgi yenilikleri takip etmeli ve yeniliklerden yararlanmal›d›r.

Yetiflkin e¤itimcisinin yukar›daki konulardaki yetkinlik düzeyi, e¤itim ortam›n-daki gücünü art›rarak e¤itimin daha etkili olmas›na katk› sa¤layacakt›r.

Belgede Ö RETMENL KTE MESLEK GEL fi M (sayfa 54-59)