Günümüz koflullar›nda yaflanan bafl döndürücü de¤iflim ve geliflmeler, h›zla artan bilgi, üretim iliflkilerinde ve üretim süreçlerinde meydana gelen farkl›laflmalar mes-lek alanlar›n› ve yap›lan ifllerin boyutlar› ile kapsamlar›n›n genifllemesine yol aç-m›flt›r. Sorumluluklar ve yap›lmas› gereken etkinlikler ile bu etkinlikleri yürüten ki-flilerin say›s› artm›fl; bu art›fla karfl›l›k olarak da temel politikalar› kararlaflt›rmak, bunlar› gerçeklefltirmek ve ortak amaca ulaflt›racak biçimde düzenlemek, görevle-ri da¤›tmak, yetki ve sorumluluklar› belirlemek önem kazanm›flt›r (Birdal, 1998).
Yukar›da sözü edilen geliflmeler, kaç›n›lmaz olarak tüm kurum ve kurulufllar için iflgörenlerin kariyer planlamalar›n› yeniden gözden geçirmelerini bir zorunluluk olarak gerektirmifltir. Kariyer; bir kiflinin ifl yaflant›s›ndaki etkinlik, sorumluluk, tu-tum ve davran›fllar›n geliflimi olarak tan›mlanabilir (Sümer, 1999). Kariyer ve kari-yer planlamas›, insan kaynaklar› yönetiminin önemli bir bölümünü oluflturmakta-d›r. Kariyer planlamas›; bireysel e¤itim ve geliflme ihtiyaçlar›n›n daha iyi belirlen-mesiyle iflgörenlerin gelifltirilmesini, iyi bir e¤itim ve kariyer olanaklar›n›n sonucu olarak ifl baflar›s›n›n yükseltilmesini, iflgören doyumunu ve iflgörenlerin örgüte ba¤l›l›¤›n›n artmas›n› sa¤lamakt›r (Can, 1994). ‹flgörenin ifl doyumunu ve kurum ya da kurulufllarda kalmas›n› sa¤lamak isteyen örgütler, kariyer planlamas›na önem vermelidir.
Bir kamu çal›flan› olarak ö¤retmenlerin mesleki geliflim etkinliklerine iliflkin düzenlemeler de kariyer planlamas› kapsam›nda ele al›n›p yorumlanabilir. Türk Millî E¤itim Sistemi, sahip oldu¤u insan kayna¤› aç›s›ndan Türkiye’deki en büyük kamu kurumlar›ndan biridir. E¤itim kurumlar›nda görev yapan çal›flanlar›n kendi-lerini gelifltirmeleri önemlidir. Baflka bir deyiflle ö¤retmenlerin kendikendi-lerini yenile-meleri ve gelifltiryenile-meleri, kariyerlerindeki geliflmeyi de beraberinde getirmektedir.
Ö¤retmene kariyer gelifltirme olana¤› sa¤land›¤›nda ö¤retmenin kurumuna ba¤l›-l›¤› artacak, gelece¤ine dönük hedefler oluflturabilecek ve ö¤retmenler kendileri-ni önemli hissedeceklerdir (Bakio¤lu ve ‹nand›, 2001). Türkiye’de ö¤retmenlik mesle¤inde geliflim basamaklar›n›n oluflturulmas›n›n oldukça yak›n bir tarihsel geçmifle dayand›¤›, üzüntüyle ifade edilmesi gereken bir durumdur. Özellikle ka-mu sektöründe geleneksel geliflim anlay›fl›n›n yayg›n bir uygulama tercihi olmas›, bir kamu çal›flan› olarak ö¤retmenlerin de bu durumdan do¤rudan etkilenmeleri-ne yol açm›flt›r. Ö¤retmenlik mesle¤i de geleetkilenmeleri-neksel geliflim anlay›fl›n›n etkisiyle yap›lanm›fl ve bu nedenle ça¤dafl geliflim yaklafl›m›n›n etkisini uzunca bir süre hissetme olana¤› bulamam›flt›r.
Millî E¤itim Sistemi, ö¤retmenlerin kariyer geliflimini desteklemek üzere ö¤ret-menli¤e unvan getiren yasal düzenlemeyle ö¤retmenlerin kariyeri basamaklar flek-linde belirlenmifltir. 8 Temmuz 2004 tarihli Resmî Gazete’de yay›mlanan 5204 Sa-y›l› “Millî E¤itim Temel Kanunu ve Devlet Memurlar› Kanununda De¤ifliklik Yap›l-mas›na ‹liflkin Yasa”yla 1739 Say›l› Millî E¤itim Temel Kanununun 43’üncü madde-sinin sonuna afla¤›daki maddeler eklenmifltir:
Kariyer kavram›, genellikle, ilerlemeye ve yönetimde yukar›ya do¤ru yükselmeye uygun iflleri tan›mlamada kullan›lmaktad›r.
Ö¤retmenlik mesle¤i; adayl›k döneminden sonra ö¤retmen, uzman ö¤retmen ve ba-flö¤retmen olmak üzere üç kariyer basama¤›na ayr›l›r. Adayl›k dönemini baflar›yla tamamlayanlar mesle¤e ö¤retmen olarak atan›r. Kariyer basamaklar›nda yükselme-de k›yükselme-dem, e¤itim (hizmetiçi e¤itim, lisansüstü e¤itim), etkinlikler (bilimsel, kültürel, sanatsal ve sportif çal›flmalar) ve sicil (ifl baflar›m›) puanlar› ile s›nav sonuçlar› esas al›n›r. De¤erlendirme 100 tam puan üzerinden yap›l›r. De¤erlendirme puan›n›n % 10’unu k›dem, % 20’sini e¤itim, % 10’unu etkinlikler, % 10’unu sicil (ifl baflar›m›) ve
% 50’sini de s›nav puan› oluflturur. Kariyer basamaklar›nda yükselecekler de¤erlen-dirme puanlar›na göre baflar› s›ralamas›na al›n›r. De¤erlende¤erlen-dirmeye al›nmak için s›-nav tam puan›n›n en az % 60’›n› alm›fl olmak flart› aran›r. S›s›-nav y›lda bir defa ol-mak üzere ÖSYM’ce yap›l›r. Alan›nda ya da e¤itim bilimleri alan›nda tezli yüksek li-sans ö¤renimini tamamlam›fl ö¤retmenlerden uzman ö¤retmenlik, doktora ö¤reni-mini tamamlam›fl olan ö¤retmenlerden ise baflö¤retmenlik için s›nav flart› aranmaz.
Bu durumda olan ö¤retmenler k›dem, hizmetiçi e¤itim, etkinlikler (bilimsel, kültürel, sanatsal ve sportif çal›flmalar) ve sicil (ifl baflar›m›) ölçütlerine göre de¤erlendirilir.
Ö¤retmenlik kariyer basamaklar›nda yükseleceklerin girece¤i s›nav, s›nava kat›la-caklarda aranacak en az çal›flma süresi, hizmetiçi e¤itim veya lisansüstü e¤itim ni-telikleri, her bir de¤erlendirme ölçütüne iliflkin hususlar ve puan de¤erleri, alan›nda ya da e¤itim bilimleri alan›nda tezli yüksek lisans veya doktora ö¤renimini tamam-lam›fl olanlardan uzman ö¤retmenlik veya baflö¤retmenlik için aranacak k›dem, hizmetiçi e¤itim, etkinlikler (bilimsel, kültürel, sanatsal ve sportif çal›flmalar) ve sicil (ifl baflar›m›) flartlar› ve puan de¤erleri, branfllar temelindeki uzman ö¤retmenlik ve baflö¤retmenlik say›lar›, yükselmeye iliflkin usul ve esaslar ile di¤er hususlar Maliye Bakanl›¤› ve Devlet Personel Baflkanl›¤›n›n uygun görüflleri al›narak Millî E¤itim Ba-kanl›¤›nca ç›kar›lacak yönetmelikle düzenlenir. Toplam serbest ö¤retmen kadro say›-s› içinde, baflö¤retmen oran› % 10, uzman ö¤retmen oran› % 20’dir. Bakanlar Kuru-lu bu oranlar› bir kat›na kadar yükseltmeye yetkilidir.
Bu yasal düzenlemeyle birlikte Türkiye’de ö¤retmenlik; ö¤retmen, uzman ö¤-retmen ve baflö¤ö¤-retmen gibi kariyer basamaklar›na ayr›lm›flt›r. Basamaklar aras›n-da yap›lacak geçifllerde uygulanacak s›navaras›n-dan al›nan notun yan›naras›n-da k›dem, hiz-metiçi ve lisansüstü e¤itim, etkinlikler ve sicil notlar› dikkate al›nmaktad›r. Alan›n-da yüksek lisans ve doktora ö¤renimi tamamlam›fl olan ö¤retmenlerin s›nava gir-meleri gerekmemektedir.
Ö¤retmenli¤in kariyer sistem olarak yap›land›r›lmas› sonucunda ortaya ç›kacak olumlu sonuçlar›n flunlar olmas› hedeflenmektedir (MEB, 2007):
• Ö¤retmenlerin statülerinin iyilefltirilmesine katk› sa¤lanacakt›r.
• Nitelikli ö¤retmenlerin ö¤rencilerden, okuldan ve s›n›ftan ayr›lmas› önle-necektir.
• Ö¤rencinin gördü¤ü ö¤renimin kalitesi art›r›lacakt›r.
• Çeflitli e¤itsel sorunlar›n çözümünde uzman ö¤retmenler ve baflö¤retmenler görevlendirilecektir.
• Mesle¤e dinamizm getirilecektir.
• Ö¤retmen motive edilecektir.
• Ö¤retmen mesleki ve kiflisel yönden geliflecektir.
• Ö¤retmenler baflka aray›fllara (meslek de¤ifltirme, dershanelere yönelme vb.) girmeyecektir.
Türkiye’de ö¤retmenlik mesle¤i kariyer basamaklar›:
• Ö¤retmen
• Uzman ö¤retmen
• Baflö¤retmen
• Hizmetiçi e¤itim çal›flmalar› ivme kazanacakt›r.
• Ö¤retmen daha çok çal›flacak, daha çok araflt›racak, daha çok okuyacak ve yazacakt›r.
• Ö¤retmenin sayg›nl›¤› ve buna paralel olarak görev, yetki ve sorumlulu¤u artacakt›r.
Ö¤retmenlikte kariyer basamaklar›n›n yap›land›r›lmas› amac›yla gerçeklefltiri-len yasal düzenlemeye yöneltigerçeklefltiri-len kimi elefltiriler de varl›¤›n› korumaktad›r. Bun-lar flu flekilde özetlenebilir: Millî E¤itim Temel Yasas›’n›n 45. maddesi ö¤retmen-li¤in bir uzmanl›k mesle¤i oldu¤unu hükme ba¤lad›¤› halde yeni yasada da ayr›-ca bir uzman ö¤retmen pozisyonu yarat›lm›flt›r. Ayr›ayr›-ca yüksek lisans e¤itimi ile al›nan uzmanl›klar›n üzerine de koflul koymak do¤ru bir yaklafl›m de¤ildir. Mes-lekte yükselme ve üst yönetici olma yollar›, olanaklar› çeflitlendirilmelidir. Ö¤ret-menlikte yatay kariyer olanaklar› oluflturulmal›d›r (e¤itim uzmanl›¤›, e¤itim prog-ramc›l›¤›, halk e¤itimi uzmanl›¤› gibi). Ö¤retmenlikte üst pozisyonlar›n say›s› ar-t›r›lmal› ve ça¤dafl kariyer anlay›fl› yerleflmelidir. Ö¤retmenlikte üst pozisyon ve makamlar azd›r. Bu da geliflim sistemini daha dura¤an, daha az dinamik k›lmak-tad›r (Akçay, 2005).
Ö¤retmenlik mesle¤inin temel özelliklerini ve ya-p›s›n› aç›klayabilmek
• Ö¤retmenlik mesle¤i; e¤itim alan› ile ilgili sos-yal, kültürel, ekonomik, bilimsel ve teknolojik boyutlara sahip, alanda özel uzmanl›k bilgi ve becerisini temel alan, akademik ve mesleki formasyonu gerektiren profesyonel statüde bir u¤rafl› alan›d›r.
• Ö¤retmenlik, meslek olman›n koflullar› olan mesle¤e giriflte bir denetim ya da seçme siste-minin olmas›, mesle¤e özgü bir meslek ahla-k›n›n olmas›, meslekle ilgili meslek örgütleri-nin olmas›, mesle¤in toplum taraf›ndan kabul görmesi gibi koflullar› sa¤lad›¤› ve bünyesin-de bulundurdu¤u için bir meslektir.
• Ö¤retmenlik mesle¤inin temel özellikleri iki temel bafll›k alt›nda ele al›nabilir. Bunlar, bir mesle¤in meslek olmas›n› sa¤layan e¤itim d›-fl›ndaki ölçütleri ele alan “Genel Meslek Özel-likleri” ve ö¤retmenlik mesle¤ini di¤er mes-leklerden ay›ran belli bafll› özellikleri ele alan
“Alana Özgü Özellikler”dir.
Türkiye’de ö¤retmenli¤in meslekleflme sürecini kavrayabilmek
• Cumhuriyet kuruldu¤unda e¤itim yönetimi ve e¤itim uygulamalar› bak›m›ndan ayr›l›k göste-ren uygulamalar bulunmaktayd›.
• 3 Mart 1924 tarihinde 430 Say›l› Ö¤retim
Birli-¤i Yasas› ç›kar›lm›fl ve yine ayn› y›l ç›kar›lan 439 Say›l› Orta Ö¤retim Ö¤retmenleri Yasas›
ile ö¤retmenlik mesle¤ine yeni ve ça¤dafl bir temel, yasal bir tan›m ve dayanak getirilmifl;
ö¤retmenli¤in meslekleflme sürecinin h›z, yay-g›nl›k ve etkinlik kazanmas› sa¤lanm›flt›r.
• Ö¤retim Birli¤i Yasas› ile ö¤retmenlik
mesle-¤inin yasal olarak tan›mlanmas› ve ülke gene-linde sa¤l›kl›, etkin ve yayg›n bir biçimde uy-gulanmas› için gerekli olan temel yap› olufltu-rulmufltur.
• Türkiye’de ö¤retmenli¤in mesleki dayanakla-r›n›n oluflturuldu¤u ve günümüzde de geçer-li¤ini koruyan önemli bir yasal düzenleme de 1739 Say›l› Millî E¤itim Temel Yasas›’d›r. Millî E¤itim Temel Yasas›, ö¤retmenlik mesle¤inin özelliklerini ve ifllevini de belirlemesinin yan›
s›ra ö¤retmenli¤in bir uzmanl›k mesle¤i
oldu-¤unu 439 Say›l› Yasa’n›n ard›ndan bir kez da-ha ve kesin bir biçimde ortaya koymufltur.
• Ö¤retmenlik mesle¤i, tüm tür ve çeflitleriyle üçlü sacaya¤› üzerine oturan ve yüksekö¤re-nim gerektiren bir ihtisas mesle¤i olarak ta-n›mlanm›fl ve tüm e¤itim basamaklar›nda gö-rev yapan ö¤retmenlere yüksekö¤retim gör-müfl olma zorunlulu¤u getirmifltir.
Ö¤retmenlerin sahip olmalar› gereken yeterlik alanlar›n› s›ralayabilmek
• Türkiye’de ö¤retmenlik mesle¤i genel yeterlik-leri; kiflisel ve mesleki de¤erler-mesleki geli-flim, ö¤renciyi tan›ma, ö¤renme ve ö¤retme sü-reci, ö¤renmeyi, geliflimi izleme ve de¤erlen-dirme; okul-aile ve toplum iliflkileri, program ve içerik bilgisi olmak üzere 6 ana yeterlik ala-n›; bu yeterliklere iliflkin 31 alt yeterlik ve 233 performans göstergesinden oluflmaktad›r.
Ö¤retmenlerde e¤itim gereksinimine yol açan et-kenleri yorumlayabilmek
• Ekonomik, sosyal ve teknolojik alanlardaki h›zl› de¤iflmeler; öteki toplumsal kurumlar›
oldu¤u gibi e¤itim örgütlerini de etkilemekte, e¤itim sistemleri de kendilerini yeniden olufl-turma zorunlulu¤u karfl›s›nda bulunmaktad›r.
• E¤itim kurumlar›n›n varl›¤›n› sürdürebilmesi için toplumun özelliklerini korumas›, yaflam-sal ifllevini sürdürebilmesi için de kendini ye-nilemesi gerekir.
• De¤iflme ve yenileflmenin çok h›zl› yafland›¤›
dünyada, de¤iflme ve geliflmeleri izleyen bi-reylerden ziyade de¤iflme ve geliflmelerin ya-rat›c›s› ve bafllat›c›s› bireylerin e¤itim yoluyla yetifltirilmesi daha büyük önem kazanmakta-d›r. E¤itimin bu tür bir geliflimi yakalayabilme-si ve sürdürebilmeyakalayabilme-si, sürekli aray›fllarla de¤ifli-mi sa¤lamak için yenileflmesiyle mümkündür.
• Ö¤retmen, e¤itimin temel yap› tafl› oldu¤un-dan onun kalitesi, e¤itimin verimlili¤ini do¤ru-dan etkileyen etkenlerin bafl›nda gelmektedir.
Özet
N
A M A Ç1N
A M A Ç2N
A M A Ç3N
A M A Ç4Türkiye’de ö¤retmenlerin e¤itim gereksinimlerinin hangi yollarla karfl›land›¤›n› aç›klayabilmek
• Nitelikli ö¤retmen yetifltirme konusu, hiz-metöncesi ve hizmetiçi e¤itim ba¤lam›nda iki yönlü olarak ele al›n›p tart›fl›labilir. Hizmetön-cesi ö¤retmen yetifltirme ifli ö¤retmen adaylar›-n›n seçimi, yetifltirilmesi, yerlefltirilmesi olmak üzere üç temel öge içerisinde ele al›nabilir.
• Ö¤retmenlerin hizmetöncesinde iyi yetifltiril-melerine ek olarak hizmetiçinde de kendileri-ni sürekli olarak gelifltirmeleri gerekmektedir.
• Ça¤›m›zda e¤itimin yaflam boyu devam eden bir süreç olarak görülmesine ba¤l› olarak ö¤-retmenlerin e¤itimi de yaln›zca hizmetöncesi e¤itimle s›n›rl› olarak görülmemekte,
mesle-¤e bafllad›klar›nda da ö¤retmenlerin gerek ö¤retmeni istihdam eden kurumlar taraf›n-dan düzenlenecek baz› e¤itim etkinlikleriyle yetifltirilmesi gerekse ö¤retmenin kendi ken-dini gelifltirmesi gerekli olmaktad›r.
• Türkiye’de ö¤retmenlerin hizmetiçi e¤itimleri, merkezde “Millî E¤itim Bakanl›¤›, Hizmetiçi E¤itim Dairesi Baflkanl›¤›” taraf›ndan, illerde ise “Millî E¤itim Müdürlükleri” taraf›ndan plan-lanmakta ve uygulamaya konmaktad›r.
Türkiye’de ö¤retmenlikte mesleki geliflim sürecini aç›klayabilmek
• Millî E¤itim Sistemi, ö¤retmenlerin kariyer ge-liflimini desteklemek üzere ö¤retmenli¤e un-van getiren yasal düzenlemeyle ö¤retmenlerin kariyeri, basamaklar fleklinde belirlenmifltir.
• 5204 say›l› “Millî E¤itim Temel Kanunu ve Dev-let Memurlar› Yasas›’nda De¤ifliklik Yap›lma-s›na ‹liflkin Yasa”yla 1739 Say›l› Millî E¤itim Temel Yasas›’n›n 43’üncü maddesine yap›lan eklemeler sonucunda Türkiye’de ö¤retmen-lik; ö¤retmen, uzman ö¤retmen ve baflö¤ret-men gibi kariyer basamaklar›na ayr›lm›flt›r.
• Basamaklar aras›nda yap›lacak geçifllerde uy-gulanacak s›navdan al›nan notun yan›nda k›-dem, hizmetiçi ve lisansüstü e¤itim, etkinlik-ler ve sicil notlar› dikkate al›nmaktad›r.
N
A M A Ç5N
A M A Ç61. Türkiye’de ö¤retmenlik mesle¤inin yasal dayanakla-r›n›n ilk kez oluflturuldu¤u yasal düzenleme afla¤›daki-lerden hangisidir?
a. Ö¤retim Birli¤i Yasas›
b. Orta Ö¤retim Ö¤retmenleri Yasas›
c. 1924 Anayasas›
d. 1961 Anayasas›
e. 1739 Say›l› Millî E¤itim Temel Yasas›
2. Ö¤retmenlik mesle¤inin mesleki tan›m›n›n ve bo-yutlar›n›n oluflturuldu¤u ve günümüzde de geçerli¤ini koruyan yasal düzenleme afla¤›dakilerden hangisidir?
a. Ö¤retim Birli¤i Yasas›
b. 1982 Anayasas›
c. 222 Say›l› ‹lkö¤retim ve E¤itim Yasas›
d. 1739 Say›l› Millî E¤itim Temel Yasas›
e. 2547 Say›l› Yüksekö¤retim Yasas›
3. Afla¤›dakilerden hangisi, ö¤retmenlik mesle¤inin sa-hip oldu¤u genel meslek özelliklerinden biri de¤ildir?
a. Uzmanl›k bilgisi gerektirmesi b. Girifl denetiminin varl›¤›
c. Çok say›da insan›n bu ifli yap›yor olmas›
d. Çal›flma özgürlü¤ünün bulunmas›
e. Meslek olarak tan›mlanm›fl olmas›
4. “Belirli bir meslek grubuna iliflkin olarak oluflturul-mufl, meslek üyelerini belirli bir biçimde davranmaya zorlayan, meslek içi rekabeti düzenleyen ve hizmet ide-allerini korumay› amaçlayan mesleki ilkeler genel mes-lek özelliklerinden hangisinin kapsam›ndad›r?
a. Girifl denetimi b. Mesleki etik c. Mesleki tan›m
d. Örgütlenme özgürlü¤ü e. Hizmet koflullar›
5. Afla¤›dakilerden hangisi, ö¤retmenlik mesle¤inin ala-na özgü özelliklerinden biridir?
a. Mesleki tan›m›n›n yap›lm›fl olmas›
b. Uzmanl›k bilgisi gerektirmesi c. Çal›flma özgürlü¤ünün bulunmas›
d. Kamuda istihdam ediliyor olmas›
e. ‹nsanlarla ve çevreyle yo¤un etkileflim gerekti-ren bir meslek olmas›
6. Ö¤retmenlik mesle¤inin boyutlar› afla¤›dakilerin hangisinde tam ve do¤ru olarak verilmifltir?
a. Genel kültür-kiflilik özellikleri-alan bilgisi b. Genel kültür-kiflilik özellikleri-meslek bilgisi c. Alan bilgisi-meslek bilgisi-duyuflsal özellikler d. Genel kültür-alan bilgisi-meslek bilgisi e. Alan bilgisi- duyuflsal özellikler-genel kültür 7. Ö¤retim elemanlar›n›n ve ö¤retmen adaylar›n›n iste-nen yeterliklere ulaflmalar›n› sa¤lamak için yapmalar›
gerekenleri kapsayan ö¤retmen e¤itimi akreditasyon standard›, afla¤›dakilerden hangisidir?
8. Afla¤›dakilerden hangisi, ö¤retmenlerin “Kiflisel ve Mesleki De¤erleri, Mesleki Geliflimleri” kapsam›nda ele al›nabilecek bir yeterlik alan› de¤ildir?
a. Ö¤rencinin geliflim özelliklerini tan›ma
b. Ö¤rencilere de¤er verme, anlama ve sayg› gös-terme
c. Ö¤rencilerin ö¤renebilece¤ine ve baflaraca¤›na inanma
d. Öz de¤erlendirme yapma
e. Okulun iyilefltirilmesine ve gelifltirilmesine katk›
sa¤lama
9. Türkiye’de, il düzeyinde, ö¤retmenlerin hizmetiçi e¤itimleri hangi birim taraf›ndan planlan›p uygulan-maktad›r?
a. Millî E¤itim Bakanl›¤›
b. Talim Terbiye Kurulu c. Millî E¤itim Müdürlükleri
d. Hizmetiçi E¤itim Dairesi Baflkanl›¤›
e. Üniversiteler
10.Afla¤›dakilerden hangisi, Türkiye’de ö¤retmenli¤in kariyer sistemi olarak yap›land›r›lmas› sonucunda orta-ya ç›kabilecek olumlu sonuçlarlardan biri olamaz?
a. Ö¤retmenlerin statülerinin iyilefltirilmesine katk›
sa¤lanacakt›r.
b. Nitelikli ö¤retmenlerin sistemden ayr›lmas› ön-lenecektir.
c. Mesle¤e dinamizm getirilecektir.
d. Ö¤retmenler mesleki ve kiflisel yönden gelifle-cektir.
e. Hizmetiçi e¤itim çal›flmalar›nda ekonomiklik sa¤lanacakt›r.