Ö¤retim ortamlar›na teknoloji entegrasyonunda önemli de¤iflkenlerden biri de ö¤-retmenlerin teknoloji kullan›mlar›na yönelik mesleki geliflimleridir. Buna ba¤l›
olarak, bu ünitede öncelikle ö¤retmenlerin teknolojiyi etkin kullan›mlar› için sahip olmalar› gereken yeterlilikler ve mesleki geliflim gereksinimleri üzerinde durula-cakt›r. Daha sonra, ö¤retmenlerin teknoloji kullan›mlar›na yönelik mesleki geliflim programlar›n›n etkinliklerine iliflkin örnekler verilecektir. Türkiye’de ve dünyada ö¤retmenlerin mesleki geliflimlerine verilen önem, yaflanan de¤iflim ve geliflimlere ba¤l› olarak giderek artmaktad›r. Bu öneme ba¤l› olarak, Türkiye’de ve dünyada ö¤retmenlerin mesleki geliflimlerine yönelik farkl› uygulamalar ve projeler gerçek-lefltirilmektedir. Bununla ilgili Türkiye’de ve Dünya’da yap›lan çal›flmalardan bahsedilecektir. Daha sonra teknoloji kullan›m›na iliflkin mesleki geliflim önerileri sunulacakt›r. Son olarak mesleki geliflim için teknoloji kullan›m›na de¤inilecek ve teknolojik araçlar ile ilgili bilgilendirme yap›lacakt›r.
Amaçlar›m›z
Bu üniteyi tamamlad›ktan sonra,
ö¤retmenlerin yeterlik alanlar›na dayal› olarak teknoloji kullan›mlar›na yö-nelik sahip olmalar› gereken yeterlilikleri aç›klayabilecek,
ö¤retmenlerin teknoloji kullan›m aflamalar›n› aç›klayabilecek,
ö¤retmenlerin teknoloji kullan›m aflamalar›ndaki mesleki geliflim aflamalar›-n›n özelliklerini aç›klayabilecek
ö¤retmenlerin teknoloji kullan›mlar›na yönelik etkinliklerinin içeriklerine iliflkin bilgi sahibi olabilecek,
ö¤retmenlerin teknoloji kullan›m›na yönelik mesleki geliflim etkinliklerinin planlanmas›nda dikkat edilmesi gereken konular› aç›klayabilecek,
ö¤retmenlerin mesleki gelifliminde teknolojiden nas›l yararlanmalar›
gerekti-¤ini aç›klayabileceksiniz.
N N N N N N
8
• Ö⁄RETMENLER‹N TEKNOLOJ‹ KULLANIMLARI ‹Ç‹N MESLEK‹ GEL‹fi‹MLER‹
• Ö¤retmenlerin Teknoloji Kullan›m Aflamalar›
• Ö¤retmenlerin Teknoloji Kullan›mlar› için Mesleki Geliflim Aflamalar›
• Ö¤retmenlerin Teknoloji Kullan›mlar›na ‹liflkin Mesleki Geliflim Etkinlikleri
• Uzaktan Ö¤retmen E¤itimi Program›
• Intel Ö¤retmen Program›
• Yazarl›k Yaz›l›mlar› Projesi
• Ö¤retmenlikte Mesleki Geliflim Program›na ‹liflkin Dünyadan Örnekler
• Ö¤retmenlerin Teknoloji Kullan›m›na ‹liflkin Mesleki Geliflimleri için Öneriler
• Ö⁄RETMENLER‹N MESLEK‹ GEL‹fi‹MLER‹ ‹Ç‹N TEKNOLOJ‹ KULLANIMI Örnek Olay
“Gökçe ö¤retmen art›k neredeyse tüm okullarda yer alan teknoloji s›n›f›nda dersi-ni ifllemek istiyordu. Ama bu s›n›fta ders ifllemek gibi bir deneyimi yoktu. ‹nternet-ten araflt›rma yapmaya karar verdi. Yapt›¤› taramalarda bu konuyla ilgili projeler yap›ld›¤›n›, baz›lar›n›n tamamland›¤›n› baz›lar›n›n ise halen devam etmekte ol-du¤unu gördü. Bunu yan›s›ra çeflitli kurslar›n aç›ld›¤›n› buralarda e¤itim e¤itim-lere baflvurabilece¤ini farketti. Böylece ilgillendi¤i konuya yönelik bir mesleki geli-flim seminerine kat›lmaya karar verdi. Böylece dersini teknolojiye uygun olarak nas›l planlayaca¤›n›, hangi stratejileri uygulayaca¤›n› ve bu teknolojik araçlar›n neler olup, nas›l kullan›ld›klar›n› ö¤renmek ve deneyimlemek üzere ö¤retmenler odas›nda yer alan duyuruyu okumaya karar verdi.”
Anahtar Kavramlar
• Mesleki geliflim
• Teknoloji kullan›m›
• Teknoloji kullan›m aflamalar›
• Konu alan› yeterlili¤i
• E¤itsel yeterlilik
• Bireysel yeterlilik
• Mesleki geliflim program›
• Hizmetöncesi e¤itim programlar›
• Hizmetiçi e¤itim programlar›
• Sürekli mesleki geliflim programlar›
• Tutunma aflamas›
• Kavrama aflamas›
• Etkileme aflamas›
• Yenileme aflamas›
• Mesleki geliflim aflamalar›
• Oluflturma aflamas›
• Uygulama aflamas›
• Yayma aflamas›
• Dönüfltürme aflamas›
• Bilgi ve iletiflim teknolojileri
• Mesleki geliflim gereksinimleri
• Sunum araçlar›
• Görsel araçlar
• Görsel-iflitsel araçlar
• Uzaktan E¤itim
‹çindekiler
Ö⁄RETMENLER‹N TEKNOLOJ‹ KULLANIMLARI ‹Ç‹N MESLEK‹ GEL‹fi‹MLER‹
Bilgi ve iletiflim teknolojilerindeki dönüflüm, bireylerin sadece teknoloji okuryaza-r› de¤il, ayn› zamanda yeni ve ileri teknolojilere uyum sa¤layabilen, edindikleri teknolojik bilgi ve becerileri ö¤retim sürecine ve günlük yaflama aktarabilen birey-ler olmalar›n› gerektirmektedir. Bu bireybirey-lerin yetifltirilmesi ise ö¤retim programla-r›na ve sürecine bilgi ve iletiflim teknolojilerinin etkili ve verimli entegrasyonunu gerektirmektedir. Bu anlamda ö¤retmenler, ça¤›n gereklerine uygun teknolojik ye-terliklere sahip bireyler yetifltirmede ve e¤itimde teknoloji entegrasyonunu gerçek-lefltirmede öncü ve temel uygulay›c› rolüne sahiptirler.
E¤itimde teknoloji kullan›m›n› bir de¤iflim süreci olarak ele alacak olursak, bu süreçte ö¤-retmenlerin sahip olmalar› gereken teknolojik yeterlikleri nas›l bir de¤iflim göstermifltir?
E¤itimde teknoloji kullan›m› için yap›lan altyap› ve entegrasyon çal›flmalar›na paralel olarak ö¤retmenlerin sahip olmas› gereken özellikler de de¤iflim göstermifl-tir. E¤itim amaçl› teknolojinin kullan›m›nda ilk zamanlarda ö¤retmenlerin sadece teknoloji kullan›m becerisine sahip olmalar› hedeflenmekteydi. E¤itimde teknolo-jik altyap›dan teknoloji entegrasyonuna do¤ru yaflanan de¤iflim, ö¤retmenlerin sa-hip olmas› gereken niteliklerde de de¤iflim ve dönüflüme sebep olmufltur. Buna göre e¤itimde teknoloji entegrasyonuna dayal› olarak ö¤retmenlerin sahip olmas›
gereken nitelikler flu flekilde belirlenmifltir (ISTE, 2008; Akkoyunlu, 2002):
• Ö¤renci ö¤renmesini ve yarat›c›l›¤›n› art›rmak için teknolojiyi ifle koflmak
• Dijital ça¤ ö¤renenlerin yetifltirilmesi için güncel teknolojileri kullanarak ö¤-renme ortamlar› tasarlama, gelifltirme ve de¤erlendirme
• Dijital ça¤›n güncel teknolojilerini kullanarak mesleki geliflimini sürdürme ve yaflam boyu ö¤renme becerilerini gelifltirme
• Dijital ça¤›n güncel teknolojilerinin kullan›m›na iliflkin yasal ve etik uygula-malar› ö¤retmek ve model olmak
Ö¤retmenler, teknoloji entegrasyonunun insangücü kayna¤› olup, bu sürecin temel uygulay›c›lar›d›r.
S O R U
D ‹ K K A T SIRA S‹ZDE
DÜfiÜNEL‹M
SIRA S‹ZDE
S O R U
DÜfiÜNEL‹M
D ‹ K K A T
SIRA S‹ZDE SIRA S‹ZDE
AMAÇLARIMIZ
AMAÇLARIMIZ
N N
K ‹ T A P
T E L E V ‹ Z Y O N
K ‹ T A P
T E L E V ‹ Z Y O N
‹ N T E R N E T ‹ N T E R N E T
M A K A L E M A K A L E
1
fiekil 8.1
Bireysel YeterlilikBireysel Yeterlilik
KonuAlan›
Yeterlili¤i E¤itsel
Yeterlilik
Ö¤retmenlerin Yeterlilik Alanlar›
Ö¤retmelerin Yeterlik Alanlar›na göre Teknolojik Yeterlikleri
E¤itim amaçl› teknoloji kullan›m› ve e¤itimde teknoloji entegrasyonunun ö¤retim ortamlar›nda yaratt›¤› de¤iflime ba¤l› olarak, ö¤retmenlerin sahip olmas› gereken bu nitelikleri ö¤retmenlerin yeterlik alanlar›na (konu alan› yeterlili¤i, e¤itsel yeterlilik ve bireysel yeterlilik) dayal› olarak da s›n›fland›rarak incelemek mümkündür.
fiekil 8.1’de resmedilen temel yeterlik alanlar›na göre ö¤retmenlerin sahip ol-malar› gereken teknolojik yeterlilikler afla¤›da aç›klanm›flt›r (McNair ve Galanouli, 2002; Kabakç›, 2007):
• Konu Alan› Yeterlili¤i: Konu alan› yeterlili¤i, ö¤retmenlerin konu alan›na ilifl-kin bilgi ve becerilerini gelifltirmede ve güncel bilgilere ulaflmada teknolojiyi kullanabilme ve konu alan›na iliflkin bilgi ve becerilerin ö¤retiminde tekno-lojiyi kullanabilmelerine yönelik yeterlilikleri kapsamaktad›r. Bir okulöncesi ö¤retmeninin kavram ö¤retimi için internetten efllefltirme etkinlikleri edinme-si ve ö¤retim süreci içerinde bu etkinlikleri ö¤rencilerle uygulamas› konu alan› yeterli¤i kapsam›nda sahip oldu¤u teknolojik yeterli¤e bir örnektir. Ay-r›ca, ö¤retmenin kavram ö¤retimi ile ilgili bilgisini gelifltirmek ve güncelle-mek için çeflitli web sitelerini takip etmesi de bu yeterlik kapsam›ndad›r.
• E¤itsel Yeterlilik: E¤itsel yeterlilik alan› ise, ö¤retmenlerin ö¤retme-ö¤renme sürecinin planlamas›, gelifltirilmesi, uygulanmas› ve de¤erlendirilmesi afla-malar›nda bilgi ve iletiflim teknolojilerinden yararlanmalar›n› kapsamaktad›r.
Ö¤retmenin ö¤renci baflar›s›n› de¤erlendirmek için çeflitli uygulama yaz›l›m-lar›ndan yararlanma becerisine sahip olmas› ya da ö¤retim sürecinde
içeri-¤in sunuma iliflkin çeflitli teknolojileri kullanmas› e¤itsel alan yeterliliiçeri-¤ine örnek olarak verilebilir.
• Bireysel Yeterlilik: Bireysel yeterlilik, bilgi ve iletiflim teknolojilerini bireysel gereksinimler do¤rultusunda kullanabilme yeterlili¤idir. Bu yeterlilik alan›-na göre ö¤retmenlerin, temel ve orta düzey bilgisayar ve internet kullanma becerilerine sahip olmalar› gerekmektedir. Di¤er bir ifadeyle, bu yeterlilik alan›, ö¤retmenlerin bilgisayar okur-yazar› bireyler olmalar›na yönelik sahip olmalar› gereken bilgi ve becerileri kapsamaktad›r. Örne¤in, bir okulöncesi ö¤retmeninin ya da ‹ngilizce ö¤retmeninin bilgisayarda uygulama yaz›l›mla-r›n› kullanmas›, e-posta gönderme ve almas›, arama motorlayaz›l›mla-r›n› kullanmas›, internet bankac›l›¤›ndan yararlanmas› gibi bilgi ve beceriler, bireysel yeter-lilik alan›nda yer almaktad›r.
Ö¤retmenlerin yeterlik alanlar›na (e¤itsel, konu alan› ve bireysel yeterlik alan›) göre tek-nolojik yeterlikleri göz önüne al›nd›¤›nda, ö¤retmenlerin tektek-nolojik yeterliklerinin gelifl-mesi için öncelikli yeterlik alan› hangisidir?
Ö¤retmenlerin mesle¤e ilk bafllad›klar› y›ldan itibaren meslek içerisinde ilerle-melerine paralel olarak, belirtilen yeterlilik alanlar› ile iliflkili olarak e¤itim ortam-lar›nda teknoloji kullan›m›na yönelik mesleki geliflim gereksinimleri de farkl›lafl-maktad›r. Ö¤retmenlerin özellikle ilk çal›flma y›llar›nda e¤itsel yeterlilik alan›nda ö¤retme-ö¤renme sürecinde ö¤retim materyali tasarlama ve gelifltirme, ö¤retimsel araç ve gereçlerin seçimi ve kullan›m› konular›nda sorunlar yaflad›klar› belirlen-mifltir (Andrews ve Quinn, 2005). Bununla birlikte, Türkiye’de bilgi ve iletiflim tek-nolojilerinin ö¤retim sürecine entegrasyonunu engelleyen unsurlar›n bafl›nda, ö¤-retmenlerin teknoloji kullan›m yeterlikleri oldu¤u vurgulanmaktad›r (Karal, Aydin ve Ursavafl, 2009; Ozdemir ve Kilic, 2007; Yal›n, Karadeniz ve fiahin, 2007). Di¤er bir ifadeyle, e¤itim amaçl› teknoloji kullan›m›n›n ve teknoloji entegrasyonunun
ba-S O R U
D ‹ K K A T SIRA S‹ZDE
DÜfiÜNEL‹M
SIRA S‹ZDE
S O R U
DÜfiÜNEL‹M
D ‹ K K A T
SIRA S‹ZDE SIRA S‹ZDE
AMAÇLARIMIZ
AMAÇLARIMIZ
N N
K ‹ T A P
T E L E V ‹ Z Y O N
K ‹ T A P
T E L E V ‹ Z Y O N
‹ N T E R N E T ‹ N T E R N E T
M A K A L E M A K A L E
2
flar›ya ulaflmas›ndaki önemli de¤iflkenlerden biri, ö¤retmenlerin teknoloji kulla-n›mlar›na yönelik mesleki geliflimlerinin desteklenmesidir.
Ö¤retmenlerin teknolojiye yönelik mesleki geliflimlerinde amaç, ö¤retmenlerin en yeni teknolojileri kullanmalar›n› sa¤lamak de¤ildir. Burada esas amaç, ö¤ret-menlerin gereksinimlerine ve amaçlar›na uygun teknolojileri kullanabilmelerini sa¤lamakt›r. Bu nedenle, ö¤retmenlerin bilgi ve iletiflim teknolojilerine yönelik ye-terliliklerini gelifltirmek, özellikle de ö¤retimsel alanda geliflimlerini sa¤lamak için teknoloji kullan›mlar›na yönelik teknik bilgi ve becerileri edinmelerini sa¤lamak yeterli de¤ildir. Ö¤retmenlerin ö¤retimlerini ve ö¤rencilerin ö¤renmelerin art›rmak için teknoloji kullan›m›na iliflkin pedagojik bilgilerinin gelifltirilmesine yönelik mesleki geliflime de gereksinimleri vard›r (Carlson ve Gadio, 2002).
Ö¤retmenlerin özellikle de¤iflen ve geliflen teknolojilere ba¤l› olarak hizmet-öncesi e¤itim süreçlerinde edindikleri bilgi ve beceriler, ö¤retmenlik mesle¤inde geçirdikleri sürece ba¤l› olarak güncelli¤ini yitirebilmektedir. Ayr›ca, ö¤retmenle-rin teknoloji alan›ndaki yeni geliflmeleri, ö¤retme-ö¤renme sürecine baflar›l› bir fle-kilde aktarabilmeleri için gerekli bilgi ve becerilerin kazand›r›lmas›na da gereksi-nim vard›r. Di¤er bir ifadeyle, ö¤retmenlerin e¤itim teknolojilerini kullan›m bece-rilerine iliflkin e¤itim almalar›, teknolojinin dinamik bir olgu olmas›na ba¤l› olarak da süreklilik göstermelidir. Bu nedenle, ö¤retmenlerin mesleki geliflim gereksinim-leri içinde belki de en fazla gereksinim ö¤renme-ö¤retme sürecinde teknoloji kul-lan›m› konusunda olacakt›r.