PERSPEKTİFİNDEN BİR İNCELEME

Dr. Öğretim. Üyesi. İnci DURSUN

Gebze Teknik Üniversitesi Artan nüfus, artan tüketim miktarı ve bu tüketime yetişmeye çalışan üretim sistemleri doğal çevre üzerinde büyük bir baskı oluşturmaktadır. Bu baskının hafifletebilmesi ve gelecek nesillere yaşanabilir bir dünya bırakmayı hedefleyen sürdürülebilir kalkınma politikaları hem üretim hem de tüketim süreçlerinin daha çevreci hale getirilmesine odaklanmaktadır. Üretim sisteminde yapısal değişikliklerin uygulanması nispeten kolay olsa da, tüketim tarafında davranış değiştirme süreçleri oldukça zorlayıcıdır. 40 yılı aşkın süredir çevreci tüketim davranışlarının dinamiklerini araştıran sayısız bilimsel araştırma insanları çevreci tüketmeye motive eden faktörlerin neler olduğu üzerinde durmaktadır. Ancak birçok araştırma insanların çevrenin içinde bulunduğu hassas durumu bilseler dahi zaman, emek ve parasal açıdan daha maliyetli olarak algıladıkları çevreci tüketim alternatiflerini benimsemeye gönüllü olmadığını göstermiştir. Gelinen son noktada bireylerin çevreye zararlı tüketim alışkanlıklarını neden ve nasıl sürdürdüklerini araştırılmaktadır. Ülkemizde sürdürülebilir, çevreci sorumlu tüketim araştırmaları 2000li yıllardan itibaren sayıca artmış olsa da tüketimin bencil yönü neredeyse hiçbir araştırmaya konu olmamıştır. Bu açığı bir nebze kapatma amacı ile bu araştırma sorumlu tüketme eğilimini azaltacağı öngörülen “tüketim bencilliği” üzerine odaklanmıştır. Fiyat odaklı ve konfor odaklı olmak üzere iki farklı boyutta incelenen tüketim benciliğini açıklamada sosyal ikilem perspektifinden faydalanılmıştır. Araştırmada çevresel risk, çevresel bilgi düzeyi, etkililik algısı ve gelecek odaklılığın bencil tüketimin eğilimlerini azaltmadaki rollerinin belirlenmesi hedeflenmiştir. Araştırma hipotezlerinin testi için gerekli veri İstanbul, Ankara, İzmir ve Yalova ağırlıklı olmak üzere Türkiye’nin 38 farklı şehrinde ikamet eden toplam 204 kişiden online anket yöntemi ile toplanmıştır. Geçerlilik ve güvenilirlik değerlendirmelerinin ardından araştırma modeli yapısal eşitlik modellemesi kullanılarak test edilmişti. Bulgular özellikle çevresel bilgi ve algılanan etkililiğin tüketim bencilliğini azaltmadaki güçlü rolüne dikkat çekmiştir. Bulgular çerçevesinde sürdürülebilir tüketimi destekler iletişim kampanyalarının tasarımlana ilişkin önerilerde bulunulmuştur.

KONGRE ÖZET KİTABI www.iksadkongre.org www.iksadkongre.com Sayfa 133 BUSH’DAN TRUMP’A ABD’NİN MİLLİ GÜVENLİK STRATEJİ KONSEPTİNDEKİ

DEĞİŞİKLİKLER

CHANGES IN THE NATIONAL SECRUTY STRATEGY OF US SINCE BUSH TO TRUMP

Dr. Ömer Lütfi TAŞCIOĞLU

Milli Strateji Araştırma Kurulu ve ANKA Enstitüsü Bilimsel Danışma Kurulu üyesi

Özet

21. yüzyılı Amerikan yüzyılı yapacağını öne süren ABD yönetimi, 11 Eylül 2001 saldırılarını Dünya hâkimiyetine giden yolda el atmayı kafasına koyduğu Afganistan ve Irak’a müdahale için bir fırsat olarak kullanmıştır.

Bu fırsatçı tavrını gizleyerek Afganistan’ı ve Irak’ı işgaline meşruiyet kazandırmaya çalışan ABD, 11 Eylül 2001 saldırılarından bir yıl sonra Milli Güvenlik Strateji Dokümanını14 yayınlamıştır.

ABD söz konusu dokümanda bir yandan bu müdahalelerinin kendince haklı gerekçelerini ve yeni geliştirdiği önleyici taarruz kavramını, diğer yandan ülke kaynaklarına el atmayı ko- laylaştıran küresel ekonomi kavramını açıklarken, dünyanın geleceğine nasıl baktığına ve uluslararası politikayı yönlendirmede işbirliğinde bulunmayı tasarladığı ülke ve kuruluşlara ilişkin ipuçlarını da vermektedir.

ABD’nin Milli Güvenlik Strateji Dokümanı her yeni ABD başkanının göreve başlamasından sonra ufak tefek değişikliklerle yenilenmekle birlikte ortaya konulan yeni dokümanlar incelendiğinde ABD’nin temel stratejilerinde önemli bir değişiklik olmadığı görülmektedir. Trump döneminde 18 Aralık 2017’de açıklanan ABD’nin yeni Milli Güvenlik ve Savunma Dokümanında15 _{Amerikan halkının ihtiyaçlarının, güvenliğinin, haklarının ve değerlerinin ko-} runması ön plana çıkarılmakla birlikte uluslararası ilişkiler açısından ABD politikalarının Bush dönemindeki politikalarla örtüştüğü görülmektedir. Başka bir değişle Trump Doktrini diye sunulan hususlarla halkın dikkati hayat şartları, geçim, bireysel haklar gibi konulara çekilerek ABD’nin dış politikadaki gerçek niyetleri saklanmaya çalışılmaktadır.

14 _{The National Security Strategy of the United States of America, September, 2002}

15 _{President Donald J. Trump Announces a National Security Strategy to Advance America’s Interests, National}

KONGRE ÖZET KİTABI www.iksadkongre.org www.iksadkongre.com Sayfa 134

Bu çalışmada Bush ve Trump dönemlerindeki ABD’nin Milli Güvenlik Strateji Dokümanları ele alınarak incelenmiş ve ABD’nin 21. Yüzyılı ABD yüzyılı yapma hedefinin gerçeklerle ne kadar örtüştüğü ortaya çıkarılmaya çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler: Bush Doktrini, Trump Doktrini, ABD’nin Milli Güvenlik Strateji

Dokümanı

Abstract

US administration which claims that 21th century will become US century, made use of the September 11, 2001 attacks as an opportunity to intervene Afghanistan and Iraq which are the milestones for US to reach their goal for World domination.

US tried to legalize their occupation in Afghanistan and Iraq by concealing its opportunist in- tentions and published the National Security Strategy Document one year after the September 11, 2001 attacks.

In the document US explains the reasonable grounds for intervention, pre-emptive strike con- cept and global economy concept which enables to reach the resources of underdeveloped coun- tries. At the same time US gives hints about the countries and institutions that US cooperates to guide international politics.

Despite the renewal of National Security Strategy Document after each of the US presidents of came to power, you will see that there is not much change in the basic strategies of United States when reviewing new documents.

Although the US National Security and Defence Document, published in Trump's term on De- cember 18, 2017, emphasizes the protection of the needs, security, rights and values of the American people, it is seen that the US policies in terms of international relations are in line with the policies of the Bush era.

In other words, the Trump Doctrine tries to hide the real intentions of US foreign policy by distracting world’s attention to public life, living conditions and individual rights.

In this study, the National Security Strategy Documents of the US in the Bush and Trump Pe- riods were examined and it was tried to find out whether the US leaders’ intentions to convert the 21th century into the US century are in the line with the realities.

KONGRE ÖZET KİTABI www.iksadkongre.org www.iksadkongre.com Sayfa 135 TÜRKİYE’DE İÇ GÖÇ, EĞİTİM VE BÜYÜME İLİŞKİSİNİN MEKANSÂL ANALİZİ

Dr. Öğr. Üyesi Reyhan CAFRI Dr. Öğr. Üyesi Yunus AÇCI

İskenderun Teknik Üniversitesi

Özet

İnsanlar genellikle savaş, kıtlık, çevresel faktörler gibi nedenlerle hayatta kalmak ve daha iyi yaşam standartlarına sahip olmak amacıyla göç etmek durumunda kalmaktadırlar. Ülke sınırları içerisinde gerçekleşen göç olarak tanımlanan iç göç, gelişmiş ülkelerde yaygın olarak bir ekonomik verimlilik faktörü olarak düşünülse de gelişmekte olan veya az gelişmiş ülkelerde bu durum farklı olabilmektedir. Göç edenlerin beceri yanlı olup olmamalarına ve göç edilen yerin absorbe kapasitesine göre nüfus hareketlerinin göç edilen yer üzerindeki sosyo-ekonomik etkileri literatüre göre farklılık göstermektedir. Gelişmekte olan ülkelerden biri olan Türkiye’de de iç göçün büyüme üzerine etkileri ve bu etkinin göç eden nüfusun eğitim düzeyi ile etkileşimi merak uyandırmaktadır.

Göç kavramı yapı itibari ile mekânsal bir olgu olarak ortaya çıkmaktadır. Türkiye’de yapılan iç göçler incelendiğinde genellikle nüfus hareketlerinin doğu ve iç kısımlardan kıyı kesimlere doğru gerçekleştiği veya bir başka ifade ile sanayisi daha iyi durumda olan yerlere doğru olduğu gözlemlenmektedir. Bu durumda, yapılan analizlerde mekânsal yapının dikkate alınması büyük önem arz etmektedir. Mekânsal etkiyi yok saymak, ekonometride ihmal edilmiş değişken problemlerini ortaya çıkararak parametrelerin sapmalı olmasına neden olmaktadır. Bu bağlamda, mekânsal etkileri bilgi olarak kullanan mekânsal regresyon modellerinin kullanılmasının daha etkin sonuçlar vereceği düşünülmektedir.

Literatürde yapılan çalışmalarda genellikle dış göç ile büyüme konusu ele alınmaktadır. İç göç ve büyüme ile ilgili olarak Türkiye için yapılan sınırlı sayıda çalışmada ise mekansal etkinin varlığı göz ardı edilmektedir.

Bu bağlamda çalışmada Türkiye’de iller arası göçün, büyüme üzerine etkisini mekânsal modeller aracılığı ile incelemek ve daha etkin sonuçlara ulaşmak amaçlanmaktadır. Ayrıca, çalışmada beceri yanlı işgücünü yansıtmak üzere eğitim değişkeni kullanılarak göç ve eğitim etkileşiminin büyüme üzerindeki etkisi de ortaya çıkarılmaktadır.

KONGRE ÖZET KİTABI www.iksadkongre.org www.iksadkongre.com Sayfa 136 Anahtar Kelimeler: İç göç, büyüme, mekânsal analiz

KONGRE ÖZET KİTABI www.iksadkongre.org www.iksadkongre.com Sayfa 137 ORTA ASYA’DA SU SORUNU VE ULUSLARARASI KURULUŞLARIN BU SO-